Þjóðviljinn - 07.06.1986, Qupperneq 7

Umsjón:
Páll
Valsson
Úlfur Hjörvar á heimili sínu (mynd E.ÓI.)
Alltaf ætlað að skrífa
Ulfur Hjörvar: Nægur heiður að komast á bók með Svövu
Þriðju verðlaun í smásagna-
keppni Listahátíðar hlaut Úlf-
ur Hjörvar, fyrirsöguna
„Sunnudagur“. Úlfurertrú-
lega þekktastur sem þýðandi
og hefurþvífengistviðtextaí
áratugi, þótt hans eigin skáld-
skapur hafi ekki komið mikið
fyrirsjóniralmennings. Úlfur
var spurður um verðlauna-
söguna og ræturhennar:
„ Annað slagið hef ég verið að
skrifa og átti því auðvitað
eitthvað í fórum mínum, sem ég
fór að huga að eftir að ég hafði
klippt út auglýsinguna um þessa
keppni. Þessa sögu hafði ég átt
háífkaraða nokkuð lengi. Hún er
það gömul að upphaflega átti hún
að gerast við Kalkofnsveg þar
sem Bifreiðastöð íslands var í
eina tíð, en nú er bensínstöð. Ég
varð því að finna annað svið, sem
síðar varð BSR-portið. En ég
valdi að senda þessa sögu af því
að hún er Reykjavíkursaga og
lauk við hana nóttina áður en
fresturinn rann út.“
- Nú ert þú aðallega þekktur
sem þýðandi. Hefurþú lengi haft í
hyggju að skrifa eigin texta?
„Eg hef í rauninni aldrei ætlað
mér að gera neitt annað og aldrei
tekið neitt annað alvarlega. En
hingað til bara með sjálfum mér.
Ég held að ég hafi verið tólf ára,
og var að moka flórinn á Ytri-
Skeljabrekku, þegar ég ákvað að
verða rithöfundur. Ég hef svo
verið að hlaupa af mér hornin
fram að þessu.
En ég hef líka tafist. Ég hef
lengi haft mikinn áhuga á hand-
ritagerð fyrir kvikmyndir og 1970
skrifaði ég þrjú stutt handrit fyrir
danska sjónvarpið og fór siðar
um landið í tvö sumur með
dönskum sjónvarpsmönnum.
Með þetta veganesti sótti ég svo
inn á námskeið í handritagerð hjá
sjónvarpinu hér 1978, en var
hafnað. Þá valdi pólitískt út-
varpsráð þátttakendur, en ég var
pólitískur munaðarleysingi.“
Þýðingar hef ég fengist við,
með hléum, í rúm tuttugu ár. Það
var eiginlega valkyrjan Bríet
Héðinsdóttir og síðar Sveinn Ein-
arsson og Thor, sem ýttu mér útí
það, og enn er ég að. Á því hef ég
auðvitað lært mikið og fengið
þjálfun í meðferð máls og einnig
ögun að vinna.“
- Freistar smásagnaformið þín
fremur en önnur - skáldsaga eða
leikrit til dœmis?
„Leikritið freistar mín nú
meira, kannski af því að ég hef
þýtt tugi leikrita og verið tengdur
Íeikhúsi í mörg ár. En það fyrsta
sem ég skrifa var smásaga. Faðir
minn var smásagnahöfundur og
aldamótafólkið sem ól mig upp
átti í skápum sínum frönsku, og
einkum rússnesku snillingana - á
dönsku - og ég las því mikið af
smásögum í æsku. Síðar komu
aðrir höfundar, t.d. Hemingway.
Ég man að þegar ég sem ung-
lingur las „The Killers“ hélt ég að
lengra væri ekki hægt að ná. Ég
var líka svo lánsamur að kynnast
á þroskaárunum íslenskum snill-
ingum þessa forms, Ástu Sigurð-
ardóttur, Elíasi Mar, Geir Krist-
jánssyni o.fl.
En mér óar við því að setjast
niður í mörg ár til að skrifa skáld-
sögu, en dáist að þeim sem leggja
útí það uppá þau kjör sem bjóð-
ast hér.“
- Rithöfundurinn og samfé-
lagið?
„Mér geðjast ekki að þeirri til-
hneigingu sem ríkir, að pressa
útúr ungum hæfileikamönnum
þykkar skáldsögur fyrir hvern
jólamarkað, en ýta þeim svo til
hliðar kannski þegar þeir hafa
gegnt sínu markaðshlutverki.
Þessi þróun er uggvænleg og
hlýtur að leiða til tjóns.
Samspil fjölmiðla og útgefenda
í þessu er líka viðsjárverð. Ein-
staka menn eru gripnir upp og
seldir, en síðan einn góðan
veðurdag ekkert sinnt meir. Á
meðan eru aðrir kannski alveg
hundsaðir, menn sem eru af
mikiili alvöru að fást við sömu
hluti.
Ef við viljum eiga áfram bók-
menntir í landinu verður að gera
stórum hópi kleift að lifa af bók-
menntastörfum og þá í langan,
samfelldan tíma, en ekki bara
rétt fyrir jól. Þjóðfélagið og fjár-
veitingavaldið verður að endur-
meta alla afstöðu sína til þessa
máls. íslenskir rithöfundar hafa
þá sérstöðu meðal rithöfunda
heims að þótt þeir slái í gegn eru
þeir efnalega jafnnær. Þetta er ei-
líft basl. Og ég held að lausnin sé
ekki sú, eins og nú er gælt við, að
okkar efnilegustu höfundar kom-
ist viðstöðulaust á markað er-
lendis, því það leiddi óhjákvæmi-i
lega til þess, að menn færu að*
skrifa fyrir þann markað, og hvar
væru íslenskar bókmenntir þá
komnar? Ég held að menn verði
að halda áfram að hafa fordæmi
Halldórs Laxness að leiðarljósi -
og efla stéttarfélag rithöfunda.
- Hafa verðlaun eins og þessi
áhrif til hins betra?
„Já. Og það ber að þakka hvað
þau eru rausnarleg. Það verður
kannski bið á því eftir þetta að
rithöfundum verði boðin skamm-
arverðlaun fyrir verk sín, eins og
því miður hefur stundum gerst.
Vonandi valda þau straumhvörf-
um að því leyti. Hvað mig varðar
persónulega er þetta mjög ör-
vandi og óvænt viðurkenning.
Mér hefði þótt það alveg nægur
heiður að komast á bók með
Svövu Jakobsdóttur.“
Breskur brúðuleikur
Paul Hansard sýnir „Ævintýri Sherlock
Holmes“
Þeir Holmes og Watson verða í
brúðuformi á Fríkirkjuvegi um helg-
ina.
Breski brúðuleikhúsmaðurinn
Paul Hansard sýnir „Ævintýri
Sherlock Holmes" að Fríkirkju-
vegi 11, laugardaginn 7. júní og
sunnudaginn 8. júní kl. 15.
Paul Hansard hóf feril sinn sem
leikari, og lék m.a. í Old Vic,
með Gielguds flokknum og í
leikhúsunum í West-End í
London. Hann hefur leikið f fjöl-
mörgum sjónvarpsþáttum og
kvikmyndum, m.a. í „Byssurnar
frá Navarone."
Nú hefur Paul Hansard snúið
sér eingöngu að brúðuleiklist og
semur sjálfur allt efni sem hann
flytur, auk þess sem hann býr til
brúður og leikmyndir og leikur
öll hlutverkin. Paul Hansard hef-
ur verið fulltrúi Bretlands á brúð-
uleikhúshátíðum víða um heim.
Ævintýrið um Sherlock Snoop
og Dr. Whatsup tekur um það bil
klukkutíma í flutningi og er ætlað
fyrir fólk á öllum aldri.
Laugardagur 7. júnl 1986 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
-pv.