Þjóðviljinn - 24.09.1986, Page 6

MENNING
Myndlist
Afram Septem!
Það hefur verið áberandi síð-
ustu áratugina í íslenskri myndlist
að listamenn rotti sig saman í
hópa og haldi samsýningar í nafni
þe; 1 eða stofni jafnvel gallerí
undir starfsemina. Súmm, Sept-
em, Olíufélagið, íslensk grafík,
Lángbrók, Nýlistasafnsgengið,
allt eru þetta dæmi um samvinnu-
hópa sem mynda hver um sig
eigin heim út af fyrir sig. Meðlim-
irnir bakka hvern annan upp og
mæta á opnanir hver hjá öðrum
og mynda þannig skjól í roki
raunveruleikans. Hinn jákvæði
kliður hvítvínsins yfirgnæfir
hrópin utan úr eyðimörkinni. En
Septem-málararnir eru einmitt
eitt skýrasta dæmið um slíkan
hóp sem er örugglega sá líf-
seigasti því nú stendur yfir fjórt-
ánda sýning þeirra á jafnmörgum
árum: Septem ’86.
Allt frá mínu blauta myndlist-
arbeini sem ég hóf að naga af al-
vöru fyrir einum sex árum hef ég
einmitt átt mér þann draum að
mega fjalla um eina sýningu
Septem-hópsins fyrir málgagn
sósíalisma, þjóðfrelsis og verka-
lýðshreyfingar. Og nú hefur þessi
langþráði draumur minn loksins
orðið veruleikanum að bráð.
September er meira en hálfnaður
og ekki þurfti ég að óttast það að
sjömenningarnir myndu bregðast
nú frekar en aðra fyrri samnefnda
mánuði. En af hverju þessi
löngun mín? Kannski vegna þess
að þessar sýningar hafa verið svo
stabflar í árvissu sinni og lista-
verkin svo ieiðinleg í stöðnun
sinni að ár frá ári hefur magnast
upp með sér æsingur til þess að
kitla aðeins þessa seðlabanka-
stjóra íslenskrar myndlistar sem
líkt og kollegar þeirra hafa ekki
átt miklum vinsældum að fagna
meðal almennings. Þeir hafa því
legið vel við höggi.
En þá ber svo einkennilega við
að nú þegar margumtalað tæki-
færið gefst þá gerist sá fjandi að
skýtur upp kollinum óvænt líf í
hinum olíubornu verkum þessara
rútíneruðu kalla. Hvað hefur
gerst? Hvað hefur breyst? Ég
sjálfur? Eða bara tíminn, sem oft
getur öllu snúið við og gert gamla
kalla að nýjum. Eða hefur þá
stöðnunin borgað sig eftir öll
þessi ár? Því staðreynd er að sé
sami hlutur endurtekinn nógu oft
verður hann stundum góður á
endanum, hvort sem það er
vegna fíngerðra framfara lista-
mannsins eða uppgjafar áhorf-
andans sem hugsar þá með sjálf-
um sér eftir fjórtán ára andóf að
ekki þýði lengur að amast við. En
hvað um það, það er eitthvað í
þessari fjórtándu Septem-
sýningu sem ég hef ekki orðið var
við áður í þeim herbúðum.
Nú sýna þeir (og Guðmunda) á
nýjum stað í heimkynnum
Listmálarafélagsins sem gárung-
arnir gælunefndu „olíufélagið“,
og er á margan hátt lifandi gallerí
þar sem viðskiptin fara fram í
forgrunninum með léttum síma-
og reiknivélakiið. En þó langar
mig til þess að kvarta yfir þeirri
einkennilegu lykt sem læðist þar
einatt með veggjum og ég bar eitt
sinn undir starfsstúlku sem að
vísu þvertók fyrir nef sér um
hana. Svo þá snúum við okkur að
málverkunum sem jafnan eru
vellyktandi af Winsor og Newt-
on.
Fyrirferðarmestur að þessu
sinni er Hafsteinn Austmann og
getrsuna-
VINNINGAR!
5. leikvika - 20. sept. 1986
VINNINGSRÖÐ: X2X-212-X11-211
1. Vinningur: 11. réttir
kr. 83.580
10733
12697(1/10)+
45854(2/11,6/10) 102185(6/10)+ 128904(6/10)
99596(6/10) 128157(6/10) 200297(12/10)
2. Vinningur: 10 réttir kr. 2.286
157 7619 14428 44524 56677 10127 130157*
722 8302 15325* 45112 56796* 100689 130190+
985 8741 16151 + 46601 57006 125631 + 201252
1031 9308+ 16318 47055 57198* 125664+ 207191
1322 9634 40408 47599 57426 125667+ 207194*
1720 8670 40519 51532* 57491+ 126422 543518
1721 10890+ 41289 51793 58603 127413* +
1853 11238 41457 52498 58412* 127881 + úr 4.v.
3268 11765 41487* 54094 58633* 128016 10874
3395+ 11766 42533+ 54664 59096 128329 45523
4268 12194 42546+ 55251 60429+ 128615 55858
4438 12986 43061 55470 95309* 128896
7549 14352 44030 56638 98036 129007 ★=2/10
Kærufrestur er til mánudagsins 13. október 1986 ki. 12.00 á
hádegi.
Islenskar Getraunir, íþróttamidstödinni viSifttún. Heykjavík
Kærur skulu vera skriflegar. Kærueyðublöð fást hjá umboðsmönnum og á
skrifstofunni í Reykjavík. Vinningsupphæðir geta lækkað, ef kærur verða tekn-
ar til greina.
Handhafar naf nlausra seðla (+) verða að framvísa eða senda stofninn og fuflar
upplýsingar um nafn og heimilisfang til fslenskra Getrauna fyrir loka kæru-
frests.
þrátt fyrir að hann hafi verið að
mála sama „mótífið“ í þrjátíu ár
og „kannað möguleika þess til
hlítar“ virðist hann ekki alveg bú-
inn með allar myndirnar í þessum
stfl. Hér eru fimmtán í viðbót. En
þó að þessi stfll sé fyrir löngu orð-
inn allt of listrænn til þess að telj-
ast lifandi örlar samt á einhverj-
um leynikrafti í lit olíumynd-
anna. Einkum í mynd nr. 9
„Haust“, enda Hafsteinn lengi
verið mikill Haustmaður. Vatns-
litamyndirnar eru hinsvegar að-
eins mismunandi vel vatns-
greiddar endurtekningar.
Kristján Davíðsson er alltaf
stærstur á Septem-sýningum, þó
Jóhannes sé að vísu hærri (sjá
hópmynd), og einnig nú er hann
með stærstu myndina. Sem fyrr
er Kristján í fjörunni og tekst
merkilega vel að halda sig frá til-
gerðinni þrátt fyrir stælgæðings-
háttinn í pensilförunum. Það er
reyndar spurning hvort Davíðs-
son sé ekki alltaf að mála sjálfs-
myndir, það er eins og maður sjái
hann alltaf fyrir sér í málverkun-
um. Á bláum grunni tvídsins
leika hin ljósu skegghár pen-
slanna lausum hala eins og hvít-
flygsandi öldur í stál-blárri fjör-
unni.
Valtýr Pétursson sýnir eins og
Kristján aðeins þrjú málverk sem
eru þó ótrúlega misjöfn að gæð-
um. Af þeim er mynd nr. 27
„Uppstilling" langbest og
reyndar besta mynd sýningarinn-
ar og þess utan mjög góð. Eftir
langa baráttu við brúsaformin
hefur Valtýr hér árangur sem er
glæsilegur í næmri tilfinningu
sinni fyrir hversdagslegum
hlutum á borði, ávöxtum í skál,
og stól á bak við. Gamalt mótíf en
þó eitthvað nýtt hér á ferð, eink-
um í hárfínu relífi skálarinnar og
skugga hennar. Hinar myndirnar
eru hinsvegar síðri þó „Vinnu-
stofan" nr. 25 sé talsvert ögrandi í
banalisma sínum. „Jökullinn" er
aftur á móti hreint ótrúlega slak-
ur og hef ég ekki orð yfir þetta
„málverk“ sem gegnir ekki einu
sinni hlutverkinu „grunnaður
strigi“.
Guðmunda Andrésdóttir er
hér með fjögur verk í sínum
gamla vatnskennda munsturstfl
sem breytir því þó ekki að þetta
eru áleitnustu myndir sýningar-
innar. Það er eins og tíminn hafi
orðið Guðmundu að því vatni
sem skolar verkum hennar inn á
Valtýr Pétursson - „Framlag hans ótrúlega misjafnt að gæðum"
nýjar lendur í listinni. Því sjálf
hafa verkin ekkert breyst. En
hinn „síð-nýi“ tími hefur hafið
þennan hallærislega sixtís-
veggfóðursstíl til sinnar einu
mögulegu virðingar og væri nú
hafin kynning á þessum verkum
eriendis með tilheyrandi auglýs-
ingaherferð ætti Guðmunda góða
von í alþjóðlegri listfrægð. Því
þessi málverk eru annað og meira
en póst-módernísk tiivitnun. Það
er eitthvað frábærlega aulalegt
við þau, ónákvæmnin og illa
vönduð vinnubrögðin eru svo
ögrandi í óskammfeilni sinni að
enginn getur efast um heilindin
sem að baki búa. Þetta er svo ein-
lægur klaufaskapur. Og ekki
spilla fyrir hinir snilldarlega and-
lausu titlar eins og „Rökkur",
„Brum“, „Kvöldljóð" og
„Röðull“, sem er besta myndin.
Hámarki sínu nær þó þessi yndis-
lega ósvífni þegar eitt verkið er
hengt öfugt á vegginn, eða er það
prentað öfugt í sýningarskrá?
Guðmundur Benediktsson er
með tvo „gibsara", skemmtilega
hvíta, en það er greinilegt að
hann veit ekkert hvað hann vill
gera. Annan þeirra gæti jafnvel
Jóhannes Jóhannesson hafa gert
ef hann hefði ekki verið að mála
þessar sex myndir sem hann sýnir
hér. Það er hinsvegar ekkert um
þær að segja í þeim er ekkert
nýtt, ég endurtek aðeins að þær
eru sex að tölu. Þá skortir mig
fjarlægð á Steinþór Sigurðsson til
þess að setja nokkuð út á hans
einu mynd.
„Það má fullyrða að enginn
hópur listamanna hérlendis hefur
verið í fremstu víglínu mynd-
listarmanna eins lengi og Sept-
em“, segir í sýningarskránni og
það er sannarlega gott fyrir okkur
hina að vita af þessum miklu
kempum þar og vona ég að þeir
berjist áfram.
Læt ég hér með lokið ferli mín-
um sem myndiistargagnrýnanda
og get andað léttar að mér
áunnum ilmi terpentínu og
olíulita. Ég þakka samfylgdina.
Kvikmyndir
Kalt borð franskt
Kvikmyndasýningar Alliance frangaise af stað í Regnboganum
Kvikmyndaklúbbur Alliance
frangaise hefur vetrarstarf sitt
annað kvöld í Regnboganum
með myndinni Buffet froid / Kalt
borð eftir Bertrand Blier, og
verður síðan sýnd ný mynd í viku
hverri. Lögð er áhersla á fjöl-
breytni í myndavalinu um tíma og
höfunda, en gæðin sitja í fyrir-
rúmi.
Fram að jólum verða auk
Kalda borðsins sýndar myndirnar
Les doigts dans le téte eftir Doill-
on frá ’74, L’argent des autres
(’78) og Malevil (’81) eftir de
Chalonge, Passe ton bac d’abord
eftir Pialat frá ’79, Céline etJulie
vont au bateaux eftir Rivette frá
’74 og Le destin de Julietee eftir
Isserman frá ’83.
Myndin annað kvöld, Kalt
borð (1979) er efíir Bertrand
Blier, sem meðal annars gerði
Ur
leikstjórans
Les valseuses sem hér hefur verið
sýnd við ágæta aðsókn. Myndir
Bliers hafa þótt nokkuð grá-
lyndar, og Kalda borðið er engin
undantekning, þar gengur á með
manndrápum í nöturlegu nú-
tímaumhverfi. Örvæntingin ekki
langt undan, ákveðin tegund
glettni ekki heldur. Meðal
leikara er faðir höfundar, Bern-
ard Blier, frægur leikari í Frans,
og stórstjarnan Gérard Depardi-
eu.
Hægt er að gerast félagi í AF og
fá þannig afsláttarkort á kvik-
myndasýningarnar, utanfélags-
menn geta líka keypt miða á
hverja sýningu fyrir hundraðkall.
Kalt borð er sýnd annað kvöld
klukkan 20.30 - og slakir frön-
skumenn geta huggað sig við en-
skan skýriqjfl#rxta með öilum
myndun
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Mlðvikudagur 24. september 1986