Þjóðviljinn - 21.01.1987, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Hjálpartækjabankar
handa íhaldinu
Alþýðubandalagsmenn um allt land hafa nú
samþykkt framboðslista sína til næstu alþing-
iskosninga. Hjá öðrum flokkum sækist það starf
misvel.
í röðum krata ríkir óánægja með útkomu
þeirra BJ-ara, sem sneru baki við flokki sínum á
kjörtímabilinu og gengu í Alþýðuflokkinn - án
takmarks og tilgangs að því er virðist. Hinir
sviknu BJ-arar sem heima sitja eru nú að undir-
búa framboð; sömuleiðis Flokkur mannsins og
Kvennalistinn.
Allir vita um þau hroðalegu vandræði sem
upp hafa komið hjá Framsóknarmönnum í
Reykjavík og í Norðurlandi eystra. Ungliða-
hreyfing Framsóknarflokksins í Reykjavík nær
ekki upp í nefið á sér af reiði yfir því að sjá,
hversu þyrnum stráð framabraut Finns Ingólfs-
sonar hefur verið upp á síðkastið. Og á Norður-
landi eystra eru Framsóknarmenn sundraðir
vegna sérframboðs Stefáns Valgeirssonar,
sem sjálfur sagðist hafa verið líflátinn af eigin
flokki, en stefnir nú á pólitíska upprisu á BB-lista
með prestinn á Möðruvöllum í öðru sæti.
Vandi Sjálfstæðisflokksins er þungur. For-
maðurinn skemmtir sér um þessar mundir við
að trúa fjölmiðlum fyrir því að ekki sé nema
hæfilegt mark takandi á Steingrími Hermanns-
syni forsætisráðherra. En sú stund nálgast að
Sjálfstæðismenn þurfi að tilkynna framboð. Og
eftir því bíða menn spenntir. Hvað á að gera við
Albert? Eða kannski öllu heldur: Hvað ætlar
Albert að gera við Sjálfstæðisflokkinn? Því að
Albert hefur oftar haft endaskipti á flokknum
heldur en flokkurinn á honum.
Alþýðubandalagið gengur sterkt til barátt-
unnar. Málefnastaðan er góð. Flokkurinn er
sameinaður í baráttunni.
Þrátt fyrir gífurlega herferð til að gera Alþýðu-
bandalagið tortryggilegt vegna innanflokks-
átaka hefur hið sanna náð að koma í Ijós: Al-
þýðubandalagið stendur sameinað og sterkt í
upphafi kosningabaráttu, meðan aðrir flokkar
koma sér ekki saman um framboðslista. Þeir
sem stóðu í herferðinni á hendur Alþýðubanda-
laginu eru nú uppteknir við að ráða niðurlögum
elds í eigin húsum.
Hin margumtalaða sókn kratanna er að
renna út í sandinn. í fyrsta sinn um nokkurt
skeið benda skoðanakannanir til að fylgis-
aukningin sé búin og „stuðningsmennirnir'1
farnir að búast heim á leið hafandi gert stuttan
stans í Alþýðuflokknum. Þær skoðanakannanir
sem eru nú mjög í tísku virðast gefa fólki tæki-
færi til að láta í Ijósi óánægju sína á hátt sem
ekki er jafnafgerandi og að kjósa á móti þeim
stjórnmálaflokki, sem maður hefur lengst af
stutt.
Skoðanakannanir á kjörtímabilinu hafa leitt í
Ijós mikið ráp milli flokka. Slíkt flokkaráp er mjög
skiljanlegt þegar um hægri flokka er að ræða.
Þar eru hugsjónirnar óljósar og hagsmunirnir
margvíslegir og breytilegir. Fylgi Alþýðubanda-
lagsins er traustara, því að þar er stefnan fast-
mótuð. Fólk veit að Alþýðubandalagið er vinstri
flokkur. Slíkt hið sama verður ekki sagt um Al-
þýðuflokkinn eða Framsóknarflokkinn. Alþýðu-
bandlagið er hinn raunverulegi vinstri flokkur.
Það eru ekki aðrir flokkar hér sem boða jafn-
aðarstefnu. Framsóknarmenn eru miðjumoð,
enda hafa bændur nú fengið sig fullsadda af
ráðaleysinu, og munu sópa miðjumoðinu úr
garðanum og bera út á gaddinn. Alþýðuflokkur-
inn gerir út á persónu Jóns Baldvins, orðfimi
hans og persónutöfra, rétt eins og fólk muni ekki
átta sig á því fyrir kosningar, að nú verður ekki
kosið um skemmtilegheit og fjölmiðlafimi heldur
um stjórnmálastefnur, um lífskjör fólksins í
landinu.
Að undanförnu hafa línurnar skýrst í íslensk-
um stjórnmálum: Alþýðubandalagið er hið sam-
einandi afl vinstri manna.
Framsókn og Jón Baldvin bjóða sig fram,
sem nokkurs konar hjálpartækjabanka fyrir
íhaldið, sem getur þá valið hvora hækjuna það
vill styðjast við eftir kosningar. Og það verður þá
ekki hækjan sem ræður ferðinni.
- Þráinn
KUPPT OG SKORK)
Mörgum blöskrar
Morgunblaðið birtir í gær
langa samantekt um Alþýðu-
flokkinn og formanns hans, sem
ber að ýmsu leyti vott um þann
ugg Sjálfstæðismanna, að þeir
muni tapa verulegu fylgi einmitt
til Krata í næstu kosningum -
hvort sem þeir nú vilja kenna þar
um lánleysislegu prófkjöri, sem
setti Albert Guðmundsson efstan
á lista hjá sjálfum þeim í höfuð-
staðnum, eða öðru.
Það vekur nokkra athygli í
samantekt þessari að blaðakonan
sem að henni vinnur fær aðeins
þrjá viðmælendur sína úr
Alþýðuflokknum til að ræða
undir eigin nafni um stöðu flokks
og formanns og stjórnarmyndun.
Enda er það óspart gefið til
kynna að staðreynd sem þessi vísi
til þess, að ekki muni allar ástir í
andliti fólgnar þegar Kratar
brosa nú við sínum formanni
meðan sæmilega gengur í skoð-
anakönnunum. Margir virðast
fyrst og fremst bíða átekta og
safna orku í stökkkraftinn, þegar
rokið verður fram til að „fóma
formanninum“ um leið og honum
verður eitthvað á.
Sá urgur sem er með Krötum út
í Jón Baldvin formann er sjálfsagt
af ýmsum rótum, en það er ekki
úr vegi að vekja athygli á þessum
ummælum hér úr Morgunblaðs-
samantektinni, sem höfð eru eftir
einum „úr kratakjarnanum
gamla“:
„Mörgum okkar, þessara svo-
kölluðu gömlu krata, blöskrar
hœgra tal Jóns Baldvin í hástert,
sem hefur verið langt til hœgri við
það semforingjar jafnaðarmanna
í öðrum löndum hafa látið sér
detta í hug, t. d. í utanríkismálum.
Auk þess finnst okkur það óhæfa
hversu illa Jón Baldvin hefur
komið sér við jafnaðarleiðtoga á
Norðurlöndum og víðar. Manni
finnst einkennilegt að upplifa
það, að maður sem var nytsamur
sakleysingi hjá kommúnistum,
skuli nú vera kominn á hinn kant-
inn, jafnvel hœgra megin við
Reagan. Meira að segja gömlum
og gegnum hœgri krötum ofbýð-
ur. “
Þeir vilja ekki
vinstristjórn
En það sem forvitnilegast er í
þessari samantekt er reyndar
ekki það, hvort fleiri eða færri
Kratar hafi horn í síðu Jóns Bald-
vins svona á laun. Heldur það, að
hvort sem blaðamaður Morgun-
blaðsins talar við nafnkennda
menn eða nafnlausa í Alþýðu-
flokknum, þá virðast þeir svotil
allir samdóma um eitt: Þeir hafa
ekki minnsta áhuga á neinu því
stjórnarmynstri sem kenna má
við vinstrið. Þeir vilja Viðreisn -
m.ö.o. þeir vilja stjórna með
Sjálfstæðisflokknum. Og þar
með basta.
Jón Sigurðsson, efsti maður á
lista flokksins í Reykjavík, vill að
sönnu ekki ræða um stjórnar-
mynstur fyrir kosningar - en
minnist um leið „Viðreisnar“
með trega, segir að hún hafi verið
„ein farsælasta ríkisstjórn sem hér
hefursetið að völdum undanfarna
áratugi". Jón Baldvin formaður
segist „ekki vita um nokkurn al-
þýðuflokksmann sem sé talsmað-
ur þess að vinstri stjórn verði
mynduð að loknum kosningum“
- og fer þá vitanlega ekki milli
mála hver er hugur formannsins í
því máli. Og „gamalgróinn krati“
nafnlaus tekur í sama streng:
„Ég held að það sé alveg örugg-
lega meirihlutafylgi við Við-
reisnarstjórn innan þingflokks-
ins, miðstjórnarinnar og almennt
hjá flokksmönnum. Þœr raddir
innan flokksins sem boða vinstri
stjórn eru mjög fáar og hjáróma
og ég tel að þœr séu einkum úr
röðum verkalýðskrata utan af
landi. “
And-
stæðingur?
Sem sagt: það verður ekki bet-
ur séð en Kratar renni eina slóð
eftir íhaldssjónum breiðum. Því
kann það að vekja nokkra undr-
un þegar því er fram slegið undir
lok samantektar Morgunblaðs-
ins, að þess viðhorfs gæti nú mjög
í Sjálfstæðisflokknum, að höfuð-
andstæðingur hans í kosninga-
baráttunni verði að þessu sinni
Alþýðuflokkurinn. Þetta kann að
vera rétt að því leyti, að fyrir því
er sterk hefð að nokkur prósent
kjósenda séu á flökti einmitt milli
þessara flokka tveggja. Og þegar
einhver gremja er uppi hjá Ihald-
inu er flestum í beiskjudeild
auðveldast að fá nokkra útrás
með því að kjósa Krata. Það
kann að vera sérstaklega auðvelt
einmitt núna, þegar þeir geta
huggað sig við að þeir séu ekki
einu sinni að bregða sér af stjórn-
arbæ með því háttalagi - svo
mjög sem Kratar láta nú uppi ást
sína á viðreisnarmynstri.
Og þegar svo er - getur Alþýðu-
flokkurinn þá með nokkurri al-
vöru talist „höfuðandstæðingur“
Sjálfstæðisflokksins?
Líklegt er, að þetta við-
reisnartal verði fyrst til þess að
draga úr þeirri spennu sem verið
hefur í kringum Alþýðuflokkinn
að undanförnu og híft hann upp í
skoðanakönnunum. Ef svo þetta
sama tal leiðir síðar til stjórnar-
samstarfs við íhaldið, þá hefst
upp á nýtt tilvistarharmleikur
flokksins: hann verður of fast
klemmdur upp við Stóra bróður
til hægri til að eignast sjálfstæða
tilveru í vitund manna. Það mun
ekki einu sinni duga honum til
athygli í því samkrulli, að hann
segist vera þar til að verja velf-
erðarríkið: Sjálfstæðismenn geta
talað dólgslega stundum um
ávirðingar velferðarkerfa - en
þeir eru ekki svo skyni skroppnir
að þeir þori í alvöru að eyðileggja
þau. Og þegar þær stundir líða
fram mun nýjabrum af einstök-
um frambjóðendum, sjónvarps-
framkoma formanns - að við-
bættu heimilisböli íhaldsins,
reynast heldur skammgóður
vermir í pólitískri nepju tímans.
Og loks er eins og ekkert hafi
gerst. - ÁB.
þlOÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Ritstjórar: Ámi Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphéðinsson.
Fróttastjórl: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Garðar Guðjónsson, Ingólfur Hjörleifsson, Krístín
Ólafsdóttir, Magnús H. Gíslason, Mörður Árnason, ólafur Gíslason,
Siaurður Á. Friöþjófsson, Valþór Hlöðversson, Vilborg Davíðsdóttir,
Víðir Sigurösson (íþróttir), Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrlta- og prófarkalesarar: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljóamyndarar: Einar Ólason, Siguröur MarHalldórsson.
Utlltstelknarar: Sævar Guðbjörnsson, GarðarSigvaldason.
Framkvæmdaatjórl: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofuatjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifatofa: Guðrún Guðvaröardóttir, Magnús Loftsson.
Auglýsinga8tjórl: Sigríður Hanna Sigurbjömsdóttir.
Auglýsingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson, Olga
Clausen, Guðmunda Kristinsdóttir.
Símvarsla: Katrfn Anna Lund, Sigríöur Kristiánsdóttir.
Húsmóðir: Ólöf Húnfjörð.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Afgreiðslustjóri: HörðurOddfríðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innhelmtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlafurBjömsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjóm:
Sfðumúla 6, Reykjavík, aími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmið ja Þjóðvl I jans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð f lausasólu: 50 kr.
Helgarblöð: 55kr.
Áskrtftarverö á mánuðl: 500 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVIUINN Mlðvikudagur 21. janúar 1987