Þjóðviljinn - 21.01.1987, Page 12

MENNING
Mál og menning 50 ára
Ný Ijóöabók eftir Stefán Hörö
fyrsta bókin í flokki 12 afmælisbóka á árinu
Bókaútgáfa Máls og menning-
ar hefur sent frá sér nýja Ijóðabók
eftir Stefán Hörð Grímsson,
Tengsl. Þetta er jafnframt fyrsta
bókin í afmælisbókaflokki for-
lagsins, en forlagið verður 50 ára
á næstkomandi sumri og mun af
því tilefni gefa út eina afmælisbók
í hverjum mánuði sem verður
sérstaklega merkt með afmælis-
merki félagsins.
Ljóðabókin Tengsl er 5. ljóða-
bók Stefáns Harðar Grímssonar,
en áður hafði hann gefið út ljóða-
bækurnar Glugginn snýr í norður
(1946), Svartálfadans (1951),
Hliðin á sléttunni (1970) og Far-
vegir (1981). Ljóð, heildarútgáfa
endurskoðaðra ljóða frá 1937-70
kom út 1979 með myndum
Hrings Jóhannesonar. Stefán
Hörður Grímsson er talinn í hópi
fremstu núlifandi skálda á Is-
landi, en hin nýja bók hans hefur
að geyma 34 ljóð, sem öll eru ort
á árunum 1983-85.
Bókmenntafélagið Mál og
menning hefur verið í örum vexti
á síðustu árum. Þannig gaf fé-
lagið út um 60 titla á síðasta ári og
seldi líklega nálægt 200.000
bækur á árinu, þar af um 66.000
kiljur. Félagið gefur út Tímarit
Máls og menningar, sem hefur
um 3000 ákskrifendur, en auk
þess eru um 5.500 félagar í kilju-
klúbb félagsins, sem félagið
stofnaði í fyrra í samræmi við
upphaflegt markmið sitt um að
koma bókum á framfæri á lágu
verði. Kiljuklúbburinn hefur
meðal annars auðveldað félaginu
að koma frá sér bókum árið um
kring.
Auk ljóðabókarinnar Tengsl
hefur forlagið einnig sent frá sér í
þessum mánuði leikrit Birgis Sig-
urðssonar, Dagur vonar, og er út-
gáfa þess í tilefni 90 ára afmælis
Leikfélags Reykjavíkur.
Veglegasa útgáfan í tilefni
afmælisins verður fyrsta bindið í
væntanlegri ritröð um Náttúru ís-
lands, sem Guðmundur Ólafsson
náttúrufræðingur hefur unnið að
undanfarin ár. Annars stefnir fé-
lagið að umfangsmestu útgáfuá-
ætlun sinni frá upphafi á afmælis-
árinu,“ „enda verði ekki annað
séð en að grundvöllur slíkrar
starfsemi sé góður um þessar
mundir", eins og segir í fréttatil-
kynningu félagsins. ólg.
Stefán Hörður Grímsson.
Eggert
Péturs-
son í Ný'
lista-
safninu
Föstudaginn 16. janúar sl. opn-
aði Eggert Pétursson sýningu í
Nýlistasafninu, Vatnsstíg 3b í
Reykjavík.
Að loknu námi við Nýlista-
deild Myndlista og handíðaskóla
íslands, stundaði Eggert nám við
Jan van Eyck Academie í Maast-
richt í Hollandi. Frá 1981 hefur
hann verið búsettur hér og auk
myndlistar starfað við mynd-
skreytingar, einkum tengdar
náttúrufræði. Hann hefur einnig
kennt við Myndlista og handíða-
skólann. Eggert hélt síðustu
einkasýningu sína í Nýlistasafn-
inu 1984. Hann hefur tekið þátt í
samsýningum erlendis og mun
taka þátt í sýningunni KEX sem
fer af stað í Stokkhólmi í lok mán-
aðarins.
Sýningin í Nýlístasafninu sam-
anstendur af um 30 verkum sem
mynda ákveðna heild. Einnig
fylgir sýningunni bók sem er
tengd verkunum.
Sýningin er opin frá 16 til 20
virka daga og 14 til 20 um helgar.
Henni lýkur sunnudaginn
25.janúar.
Land-
nám
Ingólfs
Nýtt vandað
tímaritshefti um
byggðasögu Reykja-
víkur komið út
Sögufélagið Ingólfur hefur ný-
lega sent frá sér 3. tölublað af
tímaritinu Landnám Ingólfs, sem
er tímarit um byggðasögu í vand-
aðri útgáfu með hörðum spjöld-
um, um 200 bls. að stærð.
Til þess að forvitnast frekar um
félagið Ingólf og útgáfumál þess
höfðum við samband við þau
Þórunni Valdimarsdóttur og
Magnús Guðmundsson. Þau
sögðu okkur að félagið Ingólfur
væri gamalt félag, sem embættis-
menn í Reykjavík hefðu stofnað
árið 1934, og hefðu þeir staðið
fyrir útgáfu á tímaritinu
Landnám Ingólfs og gefið út 10
tölublöð á árunum 1935-40.
Hafði það að geyma safn til sögu
byggðarinnar, auk þess sem fé-
lagið gaf út Þætti úr sögu Reykja-
víkur á 150 ára afmæli borgarinn-
ar.
Félagið Ingólfur var síðan
endurreist árið 1980 að frum-
kvæði Björns Þorsteinssonar
sagnfræðings, en þau sögðu
Björn hafa verið mjög drífandi í
öllum skipulags- og félagsmálum
sagnfræðinga. Nú hefur félagið
semsagt gefið út 3 myndarleg
hefti með þáttum úr byggðasögu
Reykjavíkur og nágranna-
byggða, og er síðasta heftið jafn-
framt helgað 200 ára afmæli höf-
uðborgarinnar. Öll vinna við út-
gáfu ritsins hefur hingað til verið
unnin í sjálfboðavinnu, en það
stendur væntanlega til bóta með
betri útbreiðslu ritsins, sögðu þau
Magnús og Þórunn.
Þótt efni síðasta heftis sé fyrst
og fremst helgað Reykjavík, og
A
Jm-
Þórunn Valdimarsdóttir og Magnús Guðmundsson með þrjú fyrstu tölublöðin af tímaritinu Landnám Islands.
þá einkum fátækari hluta bæjar-
lífsins, sögu tómthúsmanna og
verkalýðshreyfingar, þá nær
Landnám Ingólfs allt frá Ölfusá í
Hvalfjarðarbotn.
Aðspurð um hefti félagsins
sögðu þau að Björn Þorsteinsson
hefði leitt að því líkur í fyrsta
tölublaði tímaritsins að
landnámssagan um Ingólf væri
goðsögn, og að landnám í
Reykjavík hafi orðið vegna land-
kosta en ekki af tilviljun sjávar-
falla eins og sagan um Öndvegis-
súlurnar gefur til kynna. Sögðu
þau að hugmyndir Björns um
landnámið væri aðeins lítið dæmi
um hugmyndaauðgi hans sem
sagnfræðings, sem hefði verið
með ólíkindum.
Þau Magnús og Þórunn sögðu
að áhugi hafi farið vaxandi á
byggðasögu á síðari árum í kjöl-
far breyttra viðhorfa til sagnfræð-
innar almennt: áhugi sagnfræð-
inga hefði í auknum mæli beinst
frá sögu embættismanna yfir á
sögu almúgans, og þá væri stutt
yfir í byggðasöguna sem gæfi
breiðari lýsingu á þjóðlífinu en
afmarkaðar sögugreinar eins og
t.d. hagsaga, fjölskyldusaga,
hugarfarssaga, atvinnusaga
o.s.frv. Töldu þau að mikilvægt
væri að virkja ellilífeyrisþega,
sem víða byggju við nógar tóm-
stundir, til þess að skrá minning-
ar sínar á blað til úrvinnslu fyrir
sagnfræðinga. Nútímatækni við
gagnaskráningu hefði gjörbreytt
vinnuaðstöðu og aðferðum
sagnfræðinga á síðari tímum, og
því gætu slík minningarbrot eldra
fólks orðið verðmætar heimildir
sagnfræðinga, jafnvel þótt þau
væru ekki gefin út, heldur aðeins
varðveitt á söfnum.
Þau Þórunn og Magnús sögðu
það siðferðilega skyldu okkar að
varðveita sögu okkar og heimild-
ir um fortíðina. íslensk saga væri
þáttur í vestrænni menningu og
hún endurspeglaðist einnig í sögu
okkar. íslenskir sagnfræðingar
væru jafnframt að komast í æ
meiri tengsl við umheiminn, til
dæmis verður þing norrænna
sagnfræðinga, sem haldið er á 3
ára fresti, haldið í fyrsta skipti á
íslandi í ágúst næstkomandi.
Tímaritið Landnám Ingólfs
flytur eins og áður sagði greinar
um sögu Reykjavíkur. Þar á með-
al er Þáttur úr sögusafni verka-
lýðshreyfingarinnar, nýfundið
handrit eftir Ottó N. Þorláksson,
4 greinar um Skuggahverfið, saga
brunamála og gatnagerðar í höf-
uðborginni er rakin, og Guðjón
Friðriksson rekur sögu Fjalakatt-
arins. Ritstjórn þessa heftis
skipuðu þau Magnús Þorkelsson,
Guðrún Ása Grímsdóttir,
Hrefna Róbertsdóttir og Krist-
jana Kristinsdóttir. Auk þeirra
starfa í stjórn félagsins Ingólfur
þau Þórunn Valdimarsdóttir,
Magnús Guðmundsson og Mjöll
Snæsdóttir.
Tímaritið Landnám Ingólfs
fæst í bókaverslun Máls og menn-
ingar og hjá Eymundsson og á
skrifstofu Sögufélagsins í Fis-
chersundi, þar sem einnig er hægt
að gerast áskrifandi eða félagi í
félaginu Ingólfur.
ólg.
Hin sterkari,
sú veikari
Aukasýning
Vegna fjölda áskorana verða
tvær sýningar á einþáttungunum
„Hin sterkari og sú veikari“ eftir
þá August Strindbcrg og Þorgeir
Þorgeirsson í kjallara Hlaðvarp-
ans að Vesturgötu 3, en sýning
þessi fékk mjög góðar undirtektir
í haust. Sýningarnar verða
fimmtudaginn 22. janúar kl.
20.30 og sunnudaginn 25. janúar
kl. 16.30.
Leikendur í einþáttungunum
eru: Margrét Ákadóttir, Anna
Anna S. Einarsdóttir og Harald G. Haralds í sýningunni Hin sterkari, sú veikari. Sigríður Einarsdóttir, Elfa Gísla
a morgun
dóttir og Harald G. Haraldsson.
Leikstjóri er Inga Bjarnason, en
leikmynd og búninga gerði Vil-
hjálmur Vilhjálmsson. Fyrir sýn-
ingar leikur Kolbeinn Bjarnason
einleik á þverflautu, barokmúsik
og verkið Kalais eftir Þorkel Sig-
urbjörnsson. Veitingar verða á
boðstólum.
Upplýsingar um miðasölu eru
daglega á skrifstofu Alþýðuleik-
hússins að Vesturgötu 3 (fremra
húsi) frá kí. 14.00 til 18.00.
Síminn er 15185.
12 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvlkudagur 21. janúar 1987