Þjóðviljinn - 30.01.1987, Síða 13

I
HEIMURINN
Danmörk
Oliver Tambo
leiðtogi Afríska þjóðarráðsins,
ANC, í Suður-Afríku, hitti f fyrra-
kvöld George Shultz utanríkis-
ráðherra í Washington og þykir
sá fundur sögulegur í sam-
skiptum Bandaríkjanna og ANC,
sem eru helstu skæruliðasamtök
svartra í Suður-Afríku. Báðir
sögðu eftirá að samræðurnar
hefðu verið alvarlegar og mál-
efnalegar, en Ijóst þykir að við-
ræðendur hafa verið mjög ósáttir
um ástandð í Suður-Afríku. Tals-
maður Shultz sagði að stefna
Bandaríkjanna um jákvæð af-
skipti hefði ekkert breyst, og að
Shultz hafi á fundinum lýst
áhyggjum af sovéskum áhrifum í
ANC, sem Tambo hefur neitað.
Allt um það er fundurinn ákveðin
viðurkenning Bandaríkjastjórnar
á Afríska þjóðarráðinu sem er
slíkt eitur í beinum hvítu minni-
hlutastjórnarinnar í Suður-Afríku
að þarlendum dagblöðum er
bannað að segja frá stefnu sam-
takanna.
Eins dauði
er annars brauð. Óttinn við eyðni
hefur 'þrefaldað kaupverö á
hlutabréfum japanska smokka-
fyrirtækisins Okamoto á einum
mánuði. Sautján manns hafa
dáið úr sjúkdómnum þar í landi,
þaraf fyrsta konan nú skömmu
eftir áramót, og þætti fátt á Evr-
ópulöndum.
Strauss og Kohi
hittust í fyrrakvöld í Bonn og á-
kváðu að hætta deilum á opin-
berum vettvangi um ástæður
kosningaósiaurs kristilegra á
sunnudag. I yfirlýsingu leiðtoga
kristilegra eftir fundinn sagði
meðal annars að fylgja bæri
raunsærri þíðustefnu gagnvart
Sovétblokkinni og hafa þó í heiðri
þýska hagsmuni. Virðist Strauss
ekki ætla að standa við hótanir
sínar um að krefjast þess að nýja
Bonn-stjórnin taki meira tillit til
stefnu sinnar um utanríkismál en
forveri hennar. Búist er við að ný
stjórn verði ekki mynduð fyrren
eftir nokkurra vikna viðræður nú-
verandi stjórnarflokka.
ERLENDAR
FRÉTTIR
MÖRÐUR
ÁRNASON
./RELHER
Suðurlandamæri írans og íraks. Iran-
ar stöðva alla flutninga tll Basra um
Sjatt-al-Arab-fljót og segjast hafa
tekið ýmsar eyjar í því. Aðalbardaga-
svæðið er um tíu kílómetra austur og
suðaustur af Basra og er talið að um
200 þúsund af hvorum eigist við. Ir-
anar halda uppi stöðugri skothríð á
Basra, sem er næststærsta borg Ir-
aks, með milljón íbúa.
011 gögn opinber
Óánœgja með svör utanríkisráðherrans um Thuleratsjána.
Utanríkismálanefndþingsins vill öllgögn opinber
Frá Gesti Guðmundssyni fréttaritara
Þjóðviljans í Kaupmannahöfn:
Utanrfkismálanefnd danska
þingsins hefur ákveðið að
gera öll gögn opinber í málum
þeim sem. undanfarið hafa
spunnist út af nýrri ratsjárstöð
í bandarísku herstöðinni í
Thule í Grænlandi.
Óháðir bandarískir sérfræð-
ingar halda því fram að nýja rat-
sjárstöðin sem Ejandaríkjaher
reisti á Thule á Norður- Græn-
landi árin 1984-1986 brjóti í bága
við alþjóðlega samninga um af-
vopnun. Bandaríkjastjórn og
danski utanríkisráðherrann hafa
haldið því fram að einungis sé um
að ræða endurnýjun á gömlum og
úr sér gengnum ratsjám. Óháðir
sérfræðingar hafa hins vegar bent
á að nýja ratsjáin sé hins vegar
mun fullkomnari og sé í raun
hönnuð í samræmi við þarfir
„stj örnustríðsáætlunarinnar“.
Þar með hafi Bandaríkjamenn
framið brot á svonefndu ABM-
samkomulagi frá 1972.
Þessar upplýsingar sem meðal
annars koma frá tveimur ráð-
gjöfum Nixonstjórnarinnar sem
gerðu ABM-samninginn við So-
vétmenn hafa komið fram í
dönskum blöðum að undanförnu
og hefur dagblaðið Information
haft þar forystu. Utanríkiráði
herra Dana hefur þó jafnan lýst
Gamla ratsjárstöðin í herstöð Bandaríkjahers í Thule á vesturströnd Norður-
Grænlands. Hér er nú ný ratsjá, „phase array radar" sem talinn er brjóta í bága
við samkomulag risaveldknna frá 1972 um takmörkun á gagneldflaugum.
því yfir að hann taki skýringar
Bandaríkjastjórnar góðar og
gildar en hún neitar því að nokk-
urt afvopnunarsamkomulag hafi
verið brotið. Á þriðjudaginn
varði ráðherrann, Uffe Ellemann
Jensen, formaður Frjálslynda
flokksins, mál sitt fyrir utanríkis-
málanefnd þingsins en tókst ekki
betur til en svo að hann varð upp-
vís að vanþekkingu á því afvopn-
unarsamkomulagi sem um ræðir.
Og á blaðamannafundi á eftir
neitaði hann að svara viðkvæm-
ustu spurningunum. Meirihluti
utanríkismálanefndarinnar taldi
greinargerð ráðherrans ófull-
nægjandi og fulla ástæðu til
þess að fara betur ofaní saumana
á málinu. Gegn vilja utanríkis-
ráðherrans var samþykkt að op-
inbera öll gögn í málinu nema
nokkur smærri atriði sem eru
trúnaðarmál.
Uffe Elleman Jensen utanríkis-
ráðherra Dana: Bandaríkjastjórn
hefur sagt honum að allt sé í lagi.
Filippseyjar
Vopnin kvödd í sjónvarpsstöðinni
Byltingartilraunin hefur veikt Aquino-stjórnina þegar hún mátti síst við
Manila - Hersveitirnar sem
tóku á sitt vald sjónvarpsstöð í
Manila á þriðjudag gáfust upp í
gær eftir umsátur í rúma tvo
sólarhringa. Áður en her-
mennirnir yfirgáfu stöðina hélt
foringi þeirra, höfuðsmaður-
inn Oscar Canlas, blaða-
mannafund ásamt yfir-
mönnum Fiiippseyjahers og
var orðið „uppgjöf" aldrei
nefnt á þeim fundi.
Ráðamenn á Filippseyjum eru
ekki samhljóða um meðhöndlun
uppreisnarmannanna. Ramos,
yfirmaður hersins, segir að refs-
ing verði ekki ákveðin fyrren að
undangenginni rannsókn, en Aq-
uino forseti tekur dýpra í árinni
og segir að glæpamönnunum
verði refsað á hæfilegan hátt.
Einn talsmanna stjórnarinnar lét
að því liggja að helstu foringjar
byltingartilraunarinnar á þriðju-
dag yrðu látnir mæta aftökusveit-
um.
Canlas neitaði því að Marcos
fyrrverandi einvaldur á eyjunum
stæði að baki byltingartil-
rauninni, en neitar þó að viður-
kenna Aquino sem yfirmann
sinn. f ljós hefur komið að Marc-
os, sem nú dvelst á Hawaii, var
uppreisnarmorguninn á leið uppí
flugvél til Filippseyja. Sendi-
menn frá Filippseyjum höfðu
veður af ferðaáætlun Marcosar,
létu bandarísk yfirvöld vita, og
segja talsmenn þeirra að Marcosi
hafi verið sagt að hann kæmi ekki
aftur til Bandaríkjanna ef hann
færi heim. Marcos sjálfur kvartar
hástöfum, segir að Bandaríkja-
menn hafi hótað að hindra för
sína, og sé hann í raun fangi á
Hawaii.
Stjórn Corazon Aquino þykir
hafa veikst mjög þessa
uppreisnar- og umsátursdaga. í
gildi er brothætt vopnahlé við
vinstrisinnaða. skæruliða, stjórn-
in á í erfiðum málum við vopnaða
flokka Múhameðstrúarmanna,
og ekki er langt síðan hún kom
sér upp á móti smábændum í
landinu þegar herinn felldi á ann-
an tug manna með skothríð á
kröfugöngu þeirra nálægt for-
setahöllinni. Uppreisnin á
þriðjudag og gangur mála síðan
hefur sýnt svo ekki verður um
villst að her landsins er stjórninni
mjög mishollur og innan hans eru
stríðandi fylkingar sem Aquino
hefur á lítið taumhald.
Allt varpar þetta skugga á
fyrstu kosningar í landinu eftir að
Áquino komst til valda fyrir tæpu
ári, - í næstu viku eiga landsmenn
að ganga að kjörborðinu og segja
álit sitt á nýrri stjlornarskrá sem
valdið hefur miklum óróa.
Persaflói
Hætt við sendinefnd
íransforseti hafnaðistrax vopnahlésáskorun íslamsleiðtogafundarins
Teheran/Kuwait- Ali Khamenei
hafnaði í gær áskorun frá fundi
leiðtoga íslamskra ríkja í Kuw-
ait um vopnahlé og friðarvið-
ræður. Hann sagði að írak
hefði ráðist á íran í upphafi og
ætti hver þjóð rétt á að verja
hendur sínar. Jafnframt var tii-
kynnt um nýja landvinninga í
sókn íranshers að Basra.
Leiðtogafundur Samtaka ís-
lamskra ríkja féll á síðustu stundu
frá áformum um að skipa sér-
staka sendinefnd til íransfarar
þarsem talið var að valdamenn
þar mundu í engu sinna slíku er-
indi, og var samþykkt í staðinn
áskorun til styrjaldar ríkja með
svipuðu innihaldi og áður á fund-
um íslamskra og arabískra leið-
toga.
Gangur styrjaldarinnar frá
degi til dags er allur mjög óljós
þarsem fréttir berast aðeins frá
stríðandi herjum. íranar tilkynna
nánast á hverjum degi um fram-
sókn síns hers, og hinumegin
segir frá velheppnuðum gagnár-
ásum. Ljóst er þó að grannlönd
og stórveldi óttast mjög að Basra-
borg sé í hættu, og virðist hernað-
arsérfræðingum hafa komið á
óvart þunginn í sókn íranshers.
Menn eru sammála um að ef
íranar ná Basra-borg, - sem þeir
segjast reyndar ekki ætla sér í
þessari lotu -, yrði það upphafið
að endalokunum fyrir stjórn
Hússeins í Bagdad. Bandarískur
blaðamaður, sem telst einn af
fróðustu mönnum um Persaflóa-
ríkin spáir því samkvæmt Inform-
ation að falli Basra muni myndast
þrjú ríki úr því sem nú er írak,
sjítaríki í suðurhlutanum með
stjórn hliðholla íran, veiklað ír-
aksríki í miðhlutanum með Bag-
dad að höfuðborg, og kúrdískt
ríki í norðurhlutanum, - sem
strax mundi lenda í illdeilum við
erkifjendur Kúrda í Tyrklandi.
Þessi staða mála er eins og skratt-
inn á veggnum í öllum höfuð-
borgum grannríkja og stórvelda
nema Teheran.

Allsherjar-
atkvæða-
greiðsla
Ákveðið hefur verið að við-
hafa allsherjaratkvæða-
greiðslu við kjör stjórnar og
trúnaðarmannaráðs starfs-
árið 1987-1988. Tillögum
skal skila á skrifstofu fé-
lagsins, Ingólfsstræti 5, 5.
hæð, föstudaginn 6. febrú-
ar 1987 kl. 13.
Stjórnin.
Föstudagur 30. janúar 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13