Þjóðviljinn - 07.06.1987, Qupperneq 17

Nafn vikunnar:
er mer miKi
styrkur
Svanhildur Kaaber: Aukin hlutdeild kvenna í stjórn, róðum
og nefndum KÍ mun hafa óhrif ó starfsemina
Á þingi Kennarasambands Is-
lands í vikunni var Svanhildur Ka-
aber kjörin formaður félagsins en
hún tók við af Valgeiri Gestssyni
sem verið hefur formaðurfrá
stofnun sambandsins 1980.
Mjög mikill einhugur var á meðal
kennara. Sigur Svanhildar er
ótvíræður, hlutverk hennar stórt
og nafn vikunnar þvi hennar.
Svanhildurvarfyrst spurð að því
hvort hún ætti skýringu á þessum
mikla stuðningi sem hún hefur
hlotið í formennskuna.
„Skýringuna hef ég kannski
ekki alveg. Ég veit hins vegar að
skólamálaumræðan hefur verið
kennurum mjög mikils virði. Það
er náttúrlega ljóst að þegar KÍ
hefur haft bolmagn til þess að
hafa einhvern fast í starfi á því
sviði þá hefur það starf vaxið
mjög mikið og kennarar þekkja
mig helst í gegnum það.“
Skólastefnan er árangur af
þessu starfi?
„Já. Ég vil bæta því við að það
er mjög mikill styrkur fyrir mig
að finna þennan stuðning úr
öllum áttum og frá báðum skóla-
stigum, grunnskólastiginu og
framhaldsskólastiginu. “
Þú ert fyrsta konan sem gegnir
þessu embætti og auk þess eru
konur í fyrsta skipti í meirihluta í
stjórn sambandsins sem og í ýms-
um ráðum og nefndum. Kemur
þetta til með að hafa áhrif á starf-
ið framundan?
„Áður en ég svara spurning-
unni langar mig að minna á þá
ánægjulegu staðreynd að kona
var líka kosin formaður HÍK fyrir
hálfum mánuði.
Fjölgun kvenna í stjórn, nefnd-
um og ráðum sambandsins kem-
ur í beinu framhaldi af laga-
breytingu sem var gerð á þinginu
um það að hlutfall kynjanna á
þessum sviðum skuli alltaf vera
sem jafnast. Þessi lagabreyting er
mikið til bóta þar sem konur eru í
meiri hluta í sambandinu. Og
mér þykir það alls ekki ólíklegt
að fjölgun kvenna í stjórnarstörf-
um komi til með að hafa áhrif.
Það eru mörg mál innan sam-
bandsins sem varða konur sér-
staklega og ekki síst kjaramálin.
Þess vegna er ég fegin að konur
fái aðstöðu til þess að taka virkari
þátt í því starfi. Það hefur lengi
verið goðsögn að það sé fyrst og
fremst hlutverk karlanna að ann-
ast þessi mál. Ég fæ hins vegar
ekki séð að svo ætti að vera nema
síður sé. Konur eru oft nákvæm-
ari og varkárari en karlar og ég
held að þær hafi alla möguleika til
þess að vinna það starf með stakri
prýði.“
Skólastefnan var unnin af gras-
rótinni. Fjöldavirknin við mótun
hennar var mikil og flestir virðast
sammála því að þá fjöldavirkni
sem kennaraþingið einkenndist
af megi að einhverju leyti rekja til
þessa starfs. Munt þú sem for-
maður leggja áherslu á vinnu-
brögð sem þessi, þ.e.a.s. grasrót-
arstarf og fjöldavirkni?
„Ég hef mikinn áhuga á því að
virkja sem flesta í starfinu. Ég lít
til þess með bjartsýni vegna þess
að á síðasta þingi var samþykkt á
fjárhagsáætlun að auka fjár-
magnshlut svæðafélaganna. Þau
fá úr meiru að spila þannig að þau
hafa aukna möguleika á því að
byggja upp starfið. Þau geta
jafnvel átt möguleika á því að
ráða starfsmann í hlutastarf en
fram til þessa er Kennarafélag
Reykjavíkur eina félagið sem
hefur haft ráð á því að hafa starfs-
mann.
Þau vinnubrögð sem við til-
einkuðum okkur við mótun
skólastefnunnar hafa reynst vel
og það hefur verið mjög auðvelt
að fá fólk til starfa. Þetta eru að
mörgu leyti seinvirk vinnubrögð
en þau skila sér.“
Éru einhverjar hugmyndir í
skólastefnunni sem eru á skjön
við gildandi grunnskólalög?
„Nei, hún er frekar samin í
anda þeirra laga. Hugmyndirnar
eru hins vegar mikið á skjön við
frumvarp til nýrra grunnskóla-
laga. Drögin að því frumvarpi
viljum við láta endurskoða frá
grunni og við viljum fá að vera
með í þeirri endurskoðun og taka
þar mið af okkar stefnu.
í þessari skólastefnu eru gerð-
ar miklar kröfur, bæði til kennara
og yfirvalda menntamála. í stefn-
unni er t.d. lögð mikil áhersla á
samstarf við foreldra, það er lögð
áhersla á 9 ára skólaskyldu, leng-
ingu skólatíma og samfelldan
skóladag. í stefnunni er líka lögð
fram hugmynd um það að ef nem-
endur sem geta ekki af ein-
hverjum ástæðum lokið námi á 9
árum fái möguleika á því að
dreifa náminu á 10 ár. Við lýsum
jafnframt andstöðu okkar við
samræmdu prófin sem leið til
þess að meta starf í grunnskóla.
Þá leggjum við mikla áherslu á að
sjálfstæði skólanna, bæði hvað
varðar innra starf og ráðstöfun
fjármuna verði aukið. Og við
leggjum áherslu á að rekstur
skólanna verði fjármagnaður að
öllu leyti af ríkissjóði."
Hafið þið trú á því að tillit verði
tekið til skólastefnunnar áður en
gengið verður endanlega frá nýja
grunnskólafrumvarpinu?
„Ég verð að vona að yfirvöld
menntamála beri gæfu til þess að
leita til okkar. Þetta er fram-
tíðarstefna mörkuð af bjartsýni
og við munum vinna fast að því
að hún nái fram að ganga,“ sagði
Svanhildur að lokum.
-K.Ól.
LEIÐARI
Að meta tíðindi
Það hefur ekki farið fram hjá lesendum blaða
undanfarnar vikur og mánuði, að athygli fjöl-
miðla hefur beinst í mjög ríkum mæli að Sovét-
ríkjunum. Að glasnost og perestrojku, opnari
umræðu og umbótum í efnahagslífi, sem Mik-
hail Gorbatsjof, aðalritari Kommúnista-
flokksins, hefur beitt sér fyrir.
Nú er það ekki nýtt að blöð einhendi sér á
einhvern hluta heims rétt eins og engar fréttir
geti gerst nema þar. Það er nú einu sinni eitt
lögmál fjölmiðlunar á okkar dögum að lesend-
um er varla treyst til þess að hafa hugann við
nema eins og tvær borgir heimsins í senn: það-
an kemur sú frétt sem selst þann daginn, þá
vikuna. En þegar rætt er um breytingarnar í
Sovétríkjunum, þá er óneitanlega miklu meira I
húfi, þar er spurt um hluti sem ekki hverfa af
dagskrá skjótt fyrir öðrum uppákomum.
Það einkennir viðbrögð bæði í Sovétríkjunum
sjálfum og svo út um heim við þeim umskiptum
sem þar í landi hafa orðið með nýrri pólitískri
forystu, að menn eru eins og hissa. Dálítið gátt-
aðir. Það bjóst enginn við þessu. Það bjóst eng-
jnn við því að Stalínmál yrðu tekin upp aftur, að
bornar yrðu fram kröfur um sagnfræðilegan
heiðarleika í túlkun byltingarsögu og upphafs
hins sovéska skeiðs, að handrit sem áður þóttu
best brennd risu úr öskustónni. Það bjóst eng-
inn við því heldur að slátrað yrði ýmsum heil-
ögum kúm hins sovéska kerfis eins og þeirri
kenningu að í stórum dráttum væri búið að
leysa öll helstu vandamál samfélagsins og að
allir sem því andmæltu væru annaðhvort van-
þroskaðir eða hefðu hlustað yfir sig á erlendar
og skaðlegar útvarpsstöðvar.
En um leið og þeir sem lengi hafa fylgst með
Sovétríkjunum viðurkenna að þar hafi orðið
meiri breytingar en þeir áttu von á- sérstaklega
að því er varðar grundvallaratriði eins og af-
stöðu til ágreinings og hagsmunaárekstra, þá
játa þeir í sameiningu vanmátt sinn gagnvart því
verkefni að lesa úr því, hvað þetta boðar. Verður
unnt að finna í Sovétríkjunum leið til að sameina
það sem skást er í því samfélagi (visst félags-
legt öryggi, allsterk áhersla á hefðbundna
menningarstarfsemi) og svo þá frelsiskröfu
sem lengi hefurverið niðurbæld? Sem þýddi þá
að sú einokun valdsins, sem hefur verið kjarni
máls í framgöngu Kommúnistaflokks Sovétríkj-
anna, en um leið komið í veg fyrir að barn yrði úr
brókardrögum sósíalisma þar í landi, yrði hrakin
á flótta.
Við sáum á dögunum sjónvarpsþátt sem
tengdur var tvítugsafmæli Bítlaplötu - en sá
þáttur hafði þá góðu kosti að horft var fordóma-
laust og með skemmtilegri forvitni til þess hvað
var að gerast með yngri kynslóðinni í okkar
hluta heims í þá daga. Talað var um árið 1967
þegar hipparnir, blómabörnin, sögðu skilið við
það sem foreldrum þeirra þótti eftirsóknarverð-
ast - og mótmæltu hermennsku og Vietnam-
stríði í leiðinni. Ári síðar hafði sú ólga sem þar
var á ferð skapað byltingarástand bæði í París
og Prag - og það sem sameinaði þá strauma
sem að verki voru í ólíkum samfélögum var
viðurkenningin á því, að sósíalismi og lýðræði
væru hjú sem gætu illa hvort án annars verið.
Þær vonir sem þá risu rættust ekki, því miður.
Og það sem hefur verið að gerast í Sov-
étríkjunum að undanförnu er ekki nóg til þess að
blása í lúðra og boða það fagnaðarerindi að
loksins sé að finnast leið til að sameina frelsið
og sósíalismann í ástum samlyndra hjóna. En
eitt er víst: Ný tíðindi úr Sovétríkjunum minna að
minnsta kosti á það, að heimurinn er ekki eins
hundleiðinlega óbreytanlegur og hann virðist
lengst af vera. Og svo á það, að einmitt þessi
vitneskja og áminning um breytanleika minnir
okkur sífellt á það, að margt er ógert og þó
mögulegt í þeirri viðleitni að bæta lýðræðið með
sósíalisma og sósíalisma með lýðræði.
-ób
Sunnudagur 7. júnf 1987 ÞJÓÐVIUINN - SÍÐA 17