Þjóðviljinn - 29.07.1987, Page 7

Fritlejde.jassdúóiðsemernæstumþvítríóogeraðfaraútumalltlandaðjassa fyrir landann. Ole Rasmussen, kontrabassinn og Nils Raae. (Mynd E.ÖI).
Umsjón
Ingunn Ásdísardóttir

Tónlist
Dönsk sveif la um landið
Jassdúóið Frit lejde er að leggja land undir fót og mun spila hátt í tuttugu sinnum vítt og breitt um landið.
En Reykvíkingar bera skarðan hlut frá borði í þetta sinn
í Heita pottinum í Duus-húsi
erspilaðurjassá
sunnudagskvöldum og hefur
verið svo íallt sumar. Er þetta
nokkurtilbreytingfrá
gítaristunum með gömlu
bítlalögin sem sumum finnst
heldur mikið af í kráarlífi
miðbæjarins.
Síðasta sunnudagskvöld spil-
aði í Heita pottinum danskt jass-
dúó, FRIT LEJDE, en það eru
þeir Ole Rasmussen á kontra-
bassa og Nils Raae á píanó. Þeir
tóku Þjóðviljamanni ljúflega
þegar barið var á dyr hjá þeim og
buðu einn Gammeldansk í morg-
unsárið. Uppástóðu að það væri
varla hægt að kalla Gammel-
dansk áfengi, þetta væri morgun-
meðal, sem bæði hressti og kætti
og bætti þar að auki meltinguna.
„Mamma fær sér einn svona á
hverjum morgni og verður aldrei
misdægurt,“ sagði annar þeirra
og brosti eiskulega.
Dúó eða tríó!
En spurningin var um jass og
þeir verða snögglega alvarlegir í
framan og segjast næstum lifa og
deyja fyrir jassinn. Þeir eru á
leiðinni út á land og ætla að spila
vítt og breitt um landið: á Akur-
eyri, Siglufirði, Ólafsfirði, Húsa-
vík, Mývatni, Seyðisfirði, Egils-
stöðum, Neskaupstað og Höfn.
Þeir og kontrabassinn. Þeir segj-
ast eiginlega vera tríó, kontrabas-
sinn tekur mesta plássið í bflnum
og þegar ferðast er í flugvél milli
landa þarf að kaupa heilt sæti
undir hann. Að vísu á barnafar-
gjaldi.
Aðspurðir um ætt og uppruna
eins og venja er að gera hér á
Fróni segjast þeir báðir fæddir og
uppaldir rétt utan við Kaup-
mannahöfn en eru núna búsettir
inni í borginni. Nils er tónlistar-
kennari að mennt frá tónlistar-
háskólanum í Kaupmannahöfn
og kennir í einkatímum ásamt því
að spila. Hann segist aðallega
kenna improvfsasjón og tónlist-
arteoríu en segist ekki spila
lengur klassík þó hann hlusti enn
mikið á hana. Einnig kennir hann
útsetningu en hann útsetur mikið
af þeirri tónlist sem dúóið flytur.
Ole er í rafmagnsverkfræði en
segir miklu meiri tíma fara í tónli-
stina en námið. Síðustu þrjú árin
hefur hann verið í einkatímum
hjá Nils-Henning Örsted Pedersen
og gengur einnig í tíma í klassísk-
um kontrabassaleik hjá Lars
Malther sem er kontrabassa-
leikari í Det Kongelige Kapel við
Konunglega leikhúsið í Kaup-
mannahöfn.
Ráku big-bandið
Spurningunni um af hverju
þeir spili sem dúó svara þeir
að þeir hafi kynnst er þeir spil-
uðu báðir í big bandi á árunum
‘83-84. „Við sátum langtímum
saman og létum okkur leiðast á
meðan allir blásararnir voru að
æfa sig, þeir þurfa svo langan æf-
ingatíma af því að þeir eru svo
margir. Við fórum að spjalla til
að okkur leiddist minna og það
endaði með því að við rákum alla
hina úr bandinu og héldum áfram
sem dúó. En þeir héldu samt
áfram þó við rækjum þá.
En án gríns, þá gengum við úr
bandinu og höfum spilað sem dúó
síðan.“
Hvernig tónlist spilið þið?
„Aðallega þekkta ameríska
standarda sem við útsetjum upp á
nýtt. Inn í blöndum við frum-
sömdum jass og jössum svo nor-
ræn þjóðlög og þjóðvísur með til
gamans. Þjóðvísur eru svo meló-
dískar og gaman að spila þær en
svo er þetta líka okkar tónlist,
sem,þóaðþjóðlögséu, vel má
útsetja sem jass. Hluti af því að
spila þjóðlög er líka til að vera
með dálítið persónulegt próg-
ramm, ekki bara ameríska stand-
ara.“
Hvar spilið þið helst?
„Við spilum langmest á kaffi-
húsum, bæði í Kaupmannahöfn
en líka mikið á Fjóni og Jótlandi.
Við þykjumst vera orðnir svolítið
þekktir í Danmörku og stefnum
að því að verða heimsfrægir á ís-
landi hið fyrsta. Svo höfum við
líka spilað mikið í félagsmið-
stöðvum í litlum bæjum hingað
og þangað í Danmörku en þannig
miðstöðvar eru algengar þar og
eru fyrir alla aldurshópa. Ekki
bara fyrir unglinga eins og hér.
Þar er aðstaða fyrir hvers konar
hobbý og félagsstarfsemi og al-
gengt einmitt að þangað komi alls
konar hljómsveitir og spili.
Það er mjög mikið tónlistarlíf í
Danmörku og ótrúlegur fjöldi af
hvers konar tónlistarhópum.
Samkeppnin er því hörð og marg-
ir um hituna. Sem dæmi má nefna
að á bestu stöðunum spila kann-
ski 70-80 grúppur yfir árið en um-
sækjendur um að fá að spila á
viðkomandi stað slaga hátt í þús-
undið.“
íslendingar
skemmtilega
heiðarlegir
Þið komuð hér í fyrra og spil-
uðuð þá hér í Reykjavík og á Ak-
ureyri og nú eruð þið komnir aft-
ur. Hvað veldur þessari íslands-
ást?
„Það er okkur nauðsynlegt að
komast frá Danmörku öðru
hverju. Hingað? Það er svo gam-
an að drekka Gammeldansk með
íslendingum. Nei, íslendingar
eru mjög skemmtilegir áheyrend-
ur og það er gaman að spila fyrir
þá. Þeir taka mikinn þátt í tónlist-
inni og eru líka svo skemmtilega
heiðarlegir. Þeir láta mann vita ef
þeim þykir gaman en eru ekkert
að liggja á því ef þeim leiðist.
Danir, og sérstaklega Kaup-
mannahafnarbúar, sitja bara og
hlusta og maður veit ekkert hvað
þeim finnst.
Reyndar erum við dálítið hissa
á því hvað reykvísk vertshús eru
lítið fyrir að fá jassista til að spila.
Á einum stað þar sem við komum
og buðum þeim að spila var okk-
ur hafnað á þeim forsendum að
salan á barnum dytti niður um
típrósent ef spilaður væri jass.
Þetta þykir okkur stórmerkilegt.
Þannig að í þessari ferð spilum
við sem sagt bara einu sinni í höf-
uðborginni og það var á Duus í
gær. En það var reglulega gaman,
nokkuð margt fólk og góðir
áheyrendur. Svo hlökkum við
mikið til að fara um landið og
spila.“
Blaðamaður þakkar fyrir
Gammeldanskinn og töltir út í
rigninguna í hugleiðingum um að
nú hafi dæmið snúist við og farið
sé að mismuna Reykvíkingum
gagnvart landsbyggðinni, að
minnsta kosti hvað jass varðar.
-ing
Miðvikudagur 29. júlí 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
Tónlist
Edda í Tívolí
Edda Erlendsdóttir píanóleikari fær lofsamlega dóma fyrir túlkun sína á Schön-
berg í Tívolí í Kaupmannahöfn
lega vel. Hún spilaði djarft í
fyrsta hlutanum og hæfði það hin-
um léttu köflum þess ákaflega
vel. Öðrum kaflanum gaf hún
tíma og alúð og lét minnin um
píanóverk Brahms njóta sín til
fulls með ástúðlegri og angur-
værri túlkun. í hinum sérlega og
tætingslega þriðja kafla lagði hún
áherslu á lýriska tóninn.
Með þessari Schönberg túlkun
er Edda Erlendsdóttir tvímæla-
laust komin í hóp þeirra bestu af
miklum píanistum sumarsins í Tí-
volí.“
Edda Erlendsdóttir píanó-
leikari og kennari við tónlistarhá-
skólann í Lyon í Frakklandi hélt
nýverið tónleika í Tívolí í Kaup-
mannahöfn og fékk mjög lofsam-
lega dóma. Á efnisskrá Eddu
voru verk eftir Zemlinsky, We-
bern, Schönberg og Hafliða Hall-
grímsson.
Um tónleikana segir Jens
Brincker tónlistargagnrýnandi
Berlingske Tidende meðal ann-
ars: „Bæði hið íslenska og hið al-
þjóðlega átti hlut á tónleikum
Eddu Erlendsdóttur. Hún byrj-
aði í Vínarborg tuttugustu aldar-
innar, skrapp svo til Islands áður
en hún sneri sér að rómantíker-
unum.“
Brincker fer síðan í gegnum
efnisskrá Eddu og segir leik
hennar hafa mátt vera meira af-
gerandi framan af, en segir síðan
um síðari hluta tónleikanna:
„Stærsta upplifun kvöldsins var
þó túlkun Eddu Erlendsdóttur á
opus no. 11 eftir Schönberg.
Þetta verk spilaði Edda frábær-