Þjóðviljinn - 03.10.1987, Blaðsíða 4

JLEIÐARI
er ekki eyland!
Island
Eftir röska viku mun Alþýðubandalagiö gang-
ast fyrir opinni ráðstefnu um umhverfismál, þar
sem meðal annars verður fjallað um geisla-
mengun sjávar af völdum kjarnorkuversins í
Dounreay í Skotlandi. En flestum ber saman
um, að fiskimiðum íslendinga geti stafað veru-
leg hætta af Dounreay verinu, og nágranna-
þjóðir á borð við Færeyinga og Norðmenn hafa
skorið upp herör gegn stækkun þess. Einn
helsti talsmaður andófsins gegn Dounreay ver-
inu, Chris Bunyan frá Leirvík á Skotlandi, verður
sérstakur gestur ráðstefnunnar og heldur þar
aðalerindið.
íslenskir stjórnmálaflokkar hafa til þessa látið
sig umhverfismál litlu varða. Alþýðubandalagið
og raunar Kvennalisti á seinni árum, hefur þó
vissulega skorið sig úr með áberandi hætti og
lagt fram á þingi vandaðar tillögur um aukið átak
í málum sem snúa að umhverfisvernd. Innan
Alþýðubandalagsins er jafnframt vaxandi áhugi
á umhverfismálum og ráðstefnan um næstu
helgi er órækur vottur þess.
En til þessa hefur umræða á íslandi um um-
hverfismál að mestu leyti snúist um innlend
mál. Um hreint land. Um gróðureyðingu. Um
betri umgengni við sjálft landið. Hinni alþjóð-
legu mengun sem fylgir iðnvæðingu hefur hins
vegar ekki verið sýnd ýkja mikil athygli. Það er
einfaldlega líkt og Islendingarfinni öryggi í hinni
landfræðilegu einangrun þeirra, - einsog hún
tryggi þeim vörn gegn hinum alþjóðlega meng-
unarvanda.
Þetta viðhorf er hins vegar rangt.
Mengun og meiðsl á landi af mannavöldum
eru löngu orðin að alþjóðlegum vanda, sem
snertir allt mannkynið. Líka okkur íslendinga.
Eyðing ósonlagsins, súrt regn, jafnvel dauði
frumskóga geta haft afdrifaríkar afleiðingar hjá
eyþjóð við nyrstu höf. Hvað þá hlutir á borð við
kjarnorkuslys.
í þessum efnum er ísland ekki eyland.
Við hljótum þessvegna að beina sjónum okk-
ar í vaxandi mæli að hinum alþjóðlega umhverf-
isvanda, - ekki einungis mengun, heldur líka
eyðileggingu gróðurs og vatnasvæða, geisla-
mengun af völdum kjarnorkuvera og kjarnorku-
vopna, útrýmingu tegunda. Allt eru þetta mál
sem snerta okkur líka.
Einmitt vegna þessa er kjörorð ráðstefnu Al-
þýðubandalagsins um umhverfismál: „ísland er
ekki eyland“.
Kjarnorkuverið í Dounreay er í sjálfu sér
órækur vottur um sanngildi þessa kjörorðs, sem
þó kann við fyrstu sýn að vera þverstæðukennt.
Þar er árlega dælt til sjávar verulegu magni af
geislavirkum efnum, sem hafstraumar bera svo
norður á fiskislóðina millum íslands og Jan Ma-
yen. Yrði slys í verinu gæti miklu meira magn
geislavirkra efna borist út í umhverfið, og síðan
norður um ísland með hafstraumum eða lofti.
Þetta sýnir, að sú barátta sem háð er af íbú-
um Shetlands gegn stækkun Dounreay versins
er um leið líka barátta íslendinga. Við eigum líka
hagsmuna að gæta, það er okkar hagur að taka
þátt í hinni alþjóðlegu baráttu sem háð er gegn
losun kjarnorkuúrgangs í hafið.
Þetta hafa frændur vorir írar skilið. Allir
stjórnmálaflokkar í írlandi hafa sameinast um
harða andstöðu gegn þeirri ósvinnu Breta, sem
felst í sífelldri losun kjarnorkuúrgangs í hafið.
Sömu sögu er að segja af Norðmönnum, og
Færeyingum, sem hafa gerst mjög virkir þátt-
takendur í baráttunni gegn Dounreay.
Chris Bunyan, formaður CADE, samtakanna
sem andæfa stækkun Dounreay versins, verð-
ur einsog fyrr segir sérstakur gestur á hinni
opnu ráðstefnu Alþýðubandalagsins um næstu
helgi. Á fjölþjóðlegri ráðstefnu sem haldin var
fyrr í sumar á Shetlandi var samþykkt að leita
eftir stofnun samtaka allra ríkja sem liggja að
Norðursjó og Norðaustur-Atlantshafi, til að berj-
ast gegn stækkun versins í Dourney.
Með því að bjóða Chris Bunyan hingað til
lands er Alþýðubandalagið að lýsa yfir stuðn-
ingi sínum við stofnun slíkra samtaka.
-ÖS

Mynd: Sigurður Mar
LJOSOPIÐ
þlÓÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritatjórar: Ámi Bergmann, Þráinn Bertelsson, Össur
Skarphéðinsson.
Fréttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamann: Garðar Guðjónsson, Guðmundur RúnarHeiðarsson, .
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjömsson, IngunnÁsdísardóttir,
Kristín Ólafsdóttir, Kristófer Svavarsson, Logi Bergmann Eiðsson
(íþróttir), Magnús H. Gíslason, MörðurÁmason, ÓlafurGíslason,
Ragnar Karlsson, Sigurður Á. Friðþjófsson, Stefán Ásgrímsson, Vil-
borg Davíðsdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrft*- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: EinarÓlason, Sigurður Mar Halldórsson.
Utlltstaiknarar: Sævar Guöbjömsson, Garðar Sigvaldason.
Margrót Magnusdóttir
Framkvæmdastjórl: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrlfstofustjórl: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Unnur Ágústsdóttir, Olga Clausen, Guðmunda Knst-
insdóttir.
Símvarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbreiftslu- og afgrelðsluatjórl: Höröur Oddfríðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, OlafurBjörnsson.
Utkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúia 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síftumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiftja Þjóftviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verö í lausasðlu: 55 kr.
Helgarblöð: 65 kr.
Áskriftarverö á mánuöi: 600 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN' Laugardagur 3. október 1987