Þjóðviljinn - 01.11.1987, Blaðsíða 5

1766 til 1771. Hann var um tví-
tugt þegar hann kom til Rómar
og það er eftir því tekið í ævi-
sögum hans að á þeim tíma sem
hann bjó á Ítalíu hafi hann fram-
leitt sjálfur næsta lítið og yfirleitt
sé margt á huldu um þennan
tíma.
Það er svo talið ólíklegt að
hann hafi setið auðum höndum.
Það væri ekki eðlilegt um ungan
mann og þróttmikinn sem hafði
ákveðið að helga sig málverkinu.
Hér við bætist að hann ól sig upp
eins og háttur var ungra mynd-
listarmanna á þeim tíma - þeas
með því að gera eftirmyndir af
verkum meistaranna. Hann hætti
reyndar aldrei að búa til eftir-
myndir - til dæmis tók hann „af-
myndir“ af helstu verkum Vel-
azquezar síðar og þá svo að allir
vissu. Þykir sú vinna mjög ná-
kvæm og fullkomin.
Hér má við bæta ýmsu um per-
sónuleika Goya og hina fjöl-
breytilegu listgáfu hans.
Hann gat líkt eftir hverjum
sem var, hann var ungur lista-
maður á uppleið og vildi verða
hirðmálari - en um leið var hann
af alþýðuættum og uppreisnar-
gjarn í meira lagi. Hann var einn-
ig listamaður sem vildi flytja með
verkum sínum ákveðinn boðskap
um manninn og jafnvel pólitíkina
- einatt með háskalegum afleið-
ingum fyrir hann sjálfan, eins og
mörgum þeim mun í fersku minni
sem sáu sjónvarpsþættina
spænsku um ævi Goya. Og hann
var snillingurinn sem trúði á gáfu
sína og taldi sig öðrum lista-
mönnum fremri.
Það er ekki ólíklegt að hann
hafi skemmt sér við þá tilhugsun
að hann kynni allar aðferðir, alla
tækni myndlistarinnar og gæti
gert allt sem hinir miklu meistar-
ar höfðugert. Tizian, Rembrandt
eða Velazquez. Didier Pouech
telur, að frá slíkri afstöðu til þess
að grípa pensilinn til að gabba
safnara eða blátt áfram græða fé,
sé ekki langur vegur.
Feluleikurinn
En með því að Goya var ekki
falsari í neinum venjulegum
skilningi, þá þurfti hann að finna
upp á einhverju sniðugu, sem
gæfi seinni tíma mönnum mögu-
leika á að vita hið sanna. Þess
vegna greip hann til þess ráðs að
fela nafn sitt hér og þar í verkun-
um ( á tólf stöðum í „Venus fyrir
framan spegil“ til dæmis). Me-
dgessy segir, að þennan feluleik
með nafn sitt hafi hann oft stund-
að í eigin verkum, til dæmis megi
undir stækkunargleri víða sjá
nafn hans falið í grafík hans - ekki
síst í “Hörmungar stríðsins".
Hvaða rugl, segja
söfnin
Didier Pouech kastaði þessari
sprengju inn á parketgólf lista-
sögunnar með grein sem birtist
fyrir nokkrum vikum í franska
blaðinu Liberation. Talsmenn
helstu safna heims, sem eiga
„falsanir“ Goya ( sem eru vitan-
lega aldrei minna en „ekta“ Goya
myndir), mótmæla harðlega og
draga í efa kunnáttu og vinnu-
brögð Medgessys og hins franska
kollega hans. Louvre segir að sú
mynd eftir da Vinci, sem safnið á
og Goya á að hafa falsað, hafi
komist á skrá þegar á fimmtándu
öld, og National Gallery í
London kveðst hafa skjalfestar
sannanir um að Velazquez hafi
málað Venus sína árið 1651 og
nafi ekki þurft aðstoð Goya til
þess röskum hundrað árum síðar.
Pradosafnið í Madrid kveðst
heldur ekki vita neitt til faldra
merkinga Goya á eigin verkum
(m.a.á myndinni Maja nakin sem
safnið á).
Pouech býður í staðinn upp á
rökræður og nánari rannsóknir.
Hann hefur í viðtali við Liberati-
on sagt sem svo, að stóru söfnin
eigi ágætis rannsóknastofur og
kannski hafi þau komist að svip-
uðum niðurstöðum og Medgessy,
en ekki þorað að láta þessa
sprengju springa.
áb tók sainan
Francisco Goya - sjálfsmynd: kannski var hann til alls vís? Maja nakin er á Pradosafninu í Madrid - Goya hefur falið nafn sitt hér og þar í
andliti hinnar fögru konu.
Sunnudagur 1. nóvember 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5