Þjóðviljinn - 05.11.1987, Blaðsíða 8

Vinnuvernd Vinnuvernd Vinnuvernd
Til er stofnun, sem nefnist
Vinnueftirlit ríkisins. En hvert er
markmið þess? Hver er grund-
völlur starfsins? Hvernig er
skipulag þess? Hvernig vinnur
það? Hvað geta menn sótt til
þess? Mér er nær að halda að því
fari fjarri að allir geti svarað
þessum spurningum. Þó er hér
um að ræða stofnun, sem allir
ættu að þekkja, stofnun, sem
vinnur ákaflega þýðingarmikið
starf, jafnt fyrir verkafólk sem
vinnuveitendur við skiiyrði, sem
sannast sagna mættu vera betri.
Við röbbuðum um þessi mál við
Hörð Bergmann, fræðslufulltrúa
hjá Vinnueftirlitinu og þær upp-
lýsingar, sem hér fara á eftir,
komu fram í því viðtali. Er þess
vænst, að þær veiti nokkur svör
við þeim spurningum, sem varp-
að var fram hér í upphafi.
Núgildandi lög um vinnuvernd
tóku gildu 1. janúar 1981. En þau
áttu sinn aðdraganda. Árið 1928
voru sett „lög um eftirlit með
verksmiðjum og vélum“. Árið
1952 voru svo sett „lög um örygg-
isráðstafanir á vinnustöðum".
Eftirlit með framkvæmd þeirra
var falið Öryggiseftirliti ríkisins.
Lögin frá 1981 er mun víðtæk-
ari hinum fyrri, enda nefnast þau
„Lög um aðbúnað, hollustuhætti
og öryggi á vinnustöðum". Rætur
sínar eiga þau í samkomulagi að-
ila vinnumarkaðarins og ríkis-
valdsins, sem gert var í tengslum
við kjarasamningana 1977. Þau
gilda um vinnustaði þar sem einn
eða fleiri vinna. Eftirlit með
framkvæmd laganna var falið
Vinnueftirliti ríkisins, sem tók
við af Öryggiseftirlitinu. Þettaer
nú forsagan, í sem fæstum orð-
um.
Markmið laganna
En hvert er þá hlutverk Vinnu-
eftirlitsins og markmið laganna?
Vinnueftirlitið starfar að því að
koma í veg fyrir slys og heilsutjón
á vinnustöðum í landi. Markmið-
ið er að öryggi, hollustuhættir og
aðbúnaður sé þar í sem bestu
Vmnuborð
ogvagnar
Iðnaðarborð, öllsterkog
stillanleg. Meðog án hjóla. Hafðu
hvem hlut við hendina, það léttir
vinnuna og sparar tímann.
Leitið upplýsinga.
UMBOÐS- OG HEILDVEBSL UN
lagi. Að tryggja öruggt og
heilsusamlegt starfsumhverfi,
sem jafnan sé í samræmi við fé-
lagslegar og tæknilegar framfarir
í þjóðfélaginu. Að tryggja skil-
yrði fyrir því, að innan vinnustað-
anna sjálfra sé hægt að leysa
öryggis- og heilbrigðisvandamál í
samræmi við gildandi lög og regl-
ur. í lögunum er lögð áhersla á
frumkvæði starfsmanna og
stjórnenda og verkefni Vinnu-
eftirlitsins skilgreind.
Samkvæmt vinnuverndarlög-
unum „skal atvinnurekandi og/
eða verkstjóri hans stuðla að góð-
um hollustuháttum og öryggi á
vinnustað í nánu ssamstarfi við
starfsmenn fyrirtækisins og fé-
lagslegan trúnaðarmann þeirra“.
Gildir þetta um vinnustaði þar
sem starfsmenn eru 1 til 9. Þótt
lögin leggi einhverja ábyrgð á alla
starfsmenn hvers vinnustaðar er
þó ábyrgð atvinnurekenda víð-
tækust, en verkstjórar og starfs-
menn eiga að bregðast við því,
sem aflaga fer á starfssviði þeirra.
Sérstökum fulltrúum starfs-
manna og atvinnurekenda er fal-
ið að annast vinnuverndarverk-
efni, þar sem starfsmenn eru 10
eða fleiri. Atvinnurekanda ber
að tilnefna af sinni hálfu öryggi-
svörð og starfsmenn kjósa annan
úr sínum hópi - öryggistrúnaðar-
mann. Félagslegir trúnaðarmenn
starfsmanna eða trúnaðarmenn
viðkomandi stéttarfélags skulu
sjá um undirbúning og fram-
kvæmd kosningar á fulltrúa
starfsmanna. Nú, ef framkvæmd
dregst geta aðrir tekið frum-
kvæðið. Kosningu öryggistrún-
aðarmanna og tilnefningu örygg-
isvarða ber að tilkynna Vinnu-
eftirlitinu svo hægt sé að hafa
samband við þá og senda þeim
upplýsingar og gögn.
Hafi starfsmenn yfir einhverju
að kvarta í sambandi við vinnusk-
ilyrði og öryggi á vinnustað sínum
eiga þeir að snúa sér til öryggis-
trúnaðarmanns síns, hafi hann
verið kosinn. Hann reynir síðan
að leysa málið í samstarfi við ör-
yggisvörð, verkstjóra eða stjórn-
anda. Þeir leita svo aðstoðar og
samþykkis atvinnurekandans, sé
tilefni til. Síðan fer það eftir eðli
málsins og framvindu hvort leitað
er aðstoðar Vinnueftirlitsins.
Verkefni
Vinnueftirlitsins
f hverju er svo starfsemi Vinn-
ueftirlitsins einkum fólgin?
Jú, það hefur eftirlit með að
lögum og reglum, sem sett eru
samkvæmt þeim, sé framfylgt.
Þetta eftirlit nær til vinnustaða
launþega og bændabýla og er
framkvæmt samkvæmt áætlun,
sem gerð er í hverju umdæmi,
auk þess sem komið er á vinnu-
staði eftir því sem kröfur og
beiðnir berast. Jafnframt eru svo
gefnar ábendingar ogfyrirmæli ef
nauðsyn er talin á.
Ef þetta er rakið nánar þá gerir
Vinnueftirlitið úttekt og mæl-
ingar á hávaða og mengun á
vinnustöðum, lofteinkennum,
lýsingu, gasi og súrefni í lokuðu
rými. Það gerir úttekt, prófanir
Vinnueftirlitsmaður ræðir við byggingamenn.
og veitir umsögn varðandi vélar
og tækjabúnað, farandvinnuvél-
ar, búvélar, fólkslyftur, skíðalyft-
ur, eimkatla og þrýstihylki. Það
semur, gefur út og dreifir reglum
og leiðbeiningum á grundvelli
vinnuverndarlaganna, handbók-
um og myndböndum, en kjarn-
inn í útgáfustarfseminni er frétta-
bréfið, sem kemur út fjórum
sinnum á ári og er sent fyrirtækj-
um með 10 starfsmenn eða fleiri,
verkalýðsfélögum og samtökum
atvinnurekenda, helstu opinber-
Vinnuslys
Tilkynningaskyldan
vanrækt
Yfirlit um tilkynnt vinnuslys á árunum 1981-
1986
Lögum samkvæmt ber at-
vinnurekanda að tilkynna lög-
reglu og Vinnueftirlitinu um
vinnuslys og eitranir, sem fyrir
koma. Síðan rannsakar Vinnueft-
irlitið orsakir slyssins og tekur af-
stöðu til þess, til hvaða öryggis-
ráðstafana beri að grípa til að
koma í veg fyrir slík slys.
Fullvíst er að mikill fjöldi vinn-
usiysa er ekki tilkynntur Vinnu-
eftirlitinu. Mörg þeirra eru að
vísu smávægilegri en önnur, og
þau æði mörg, verða að teljast
meiri háttar. Ástæða er til að
benda á, að Vinnueftirlitið æskir
þess að því sé tilkynnt um slys,
sem valda fjárvist a.m.k. einn
dag, auk slysadagsins.
Hér fer á eftir tafla um tilkynnt
vinnuslys eftir atvinnugreinum á
árunum 1981 til 1985 að báðum
meðtöldum.
Útgáfustarf Vinnueftirlitsins spannar yfir vítt svið,
Starfsemi Vinnueftirlitsins er stund-
um kynnt með þátttöku í sýningum.
Hávaðamælir, mengunarmælir og
persónuhlífar á sýningu, sem
Málmsuðufélagið gekkst fyrir I vor.
Fiskiðnaður............
Matvæla-ogfóðurv.iðn....
Vefnaðar- og fataiðnaður.
Prentiðnaður...........
Trésmíðaiðnaður........
Skinnaiðnaður..........
Stein-, leir- og gleriðnaður
Málmiðnaður............
Efnaiðnaður............
Byggingariðnaður.......
Flutninga- og birgðastarfs
Þjónustugreinar........
Landbúnaður............
Aðraratvinnugreinar....
Samtals................
1981 1982 1983 1984 1985 1986
. 20 30 37 31 51 31
. 14 20 28 11 18 17
. 19 15 17 6 13 17
2 2 0 7 3 7
. 29 21 22 28 16 12
1 0 3 0 0 0
2 9 3 4 5 3
. 41 37 64 35 46 45
1 4 7 12 14 17
. 41 40 61 48 49 39
. 47 58 57 49 35 51
9 9 31 92 78 63
4 5 4 5 5 9
5 4 6 16 21 43
. 235 .254 340 344 354 354
Rétt er að benda á að tölurnar
fyrir árið 1986 eru ekki endan-
legar þar sem fleiri tilkynningar
eiga eftir að berast Vinnueftirlit-
inu þegar þessi tafla er gerð.
-mhg
Vinnueftirlit ríkisins
Allt horfir
þetta til bóta
Rœtt við Hörð Bergmann, fræðslufulltrúa
BiLDSHÖFDA Ig SÍML6724 44