Þjóðviljinn - 15.03.1988, Síða 7

Austurland
Úr kröfugerð Austf irðinga
Alþýðusamband Austurlands
kynnti kröfugerð verkalýðsfélag-
anna á Austurlandi á fundi með
rfldssáttasemjara og atvinnurek-
endum sl. föstudag á Egilsstöð-
um. Kröfugerðinni svipar í mörg-
um atriðum til þeirrar kröfugerð-
ar sem Verkamannasambandið
lagði upp með í samningaviðræð-
ur við atvinnurekendur í febrúar-
byrjun. Hér á eftir verður greint
frá helstu atriðum í kröfugerð
Austfirðinga.
Grunnkaupshækkanir
Pað sem einkum vekur athygli
við kröfur Alþýðusambands
Austurlands, er að í kröfugerð-
inni eru ekki settar fram ákveðn-
ar kröfur um grunnkaupshækk-
anir. Þarafleiðandierómögulegt
að segja nokkuð til um hversu
miklar taxtahækkanir Austfirð-
ingar fara fram á.
Að sögn Austfirðinga sjálfra,
var þetta gert í því augnamiði að
samninganefndir þeirra félaga og
svæðasambanda sem atvinnurek-
endur þrátta nú við í húsakynn-
um ríkissáttasemjara, hefðu
meira svigrúm til þess að móta
sameiginlega kröfugerð, ef vilji
reynist fyrir hendi.
Samkvæmt heimildum Þjóð-
viljans, býr þó fleira að baki. Á
formannafundi Alþýðusambands
Austurlands á Fáskrúðsfirði í
fyrri viku, voru mjög skiptar
skoðanir hvaða
grunnkaupshækkanir skyldi farið
fram á. Þegar sýnt var að sam-
staða um ákveðna krónutölu
næðist ekki, var brugðið á það
ráð að slá engu að svo stöddu á
fast hvað grunnkaupshækkanir
varðar.
Þess má geta að í kröfugerð
verkakvennafélagsins Snótar í
Vestmannaeyjum er farið fram á
að grunnlaun hækki frá og með 1.
febrúar um 10.000 krónur, sem
jafngildir að lágmarkslaun yrðu
39.975 krónur á mánuði. Aftur á
móti var í kröfugerð VMSÍ gerð
krafa um 2.000 króna
grunnkaupshækkun 1. febrúar.
Niðurstaðan varð sú að grunn-
laun hækkuðu frá gildistöku
samnings VMSÍ um 1525 krónur
á mánuði. Lægstu laun fóru því
uppí 31.500 krónur, en voru fyrir
samninga 29.975 krónur.
Afangahækkanir
Auk grunnlaunahækkana, sem
enn eru óráðnar, gerir Alþýðu-
samband Austurlands kröfu um
fjórar áfangahækkanir á samn-
ingstímanaum. Farið er fram á að
launataxtar hækki í áföngum sem
hér segir:
þann 1. maí 1988 um3%
þann 1. ágúst 1988 um3%
þann 1. október 1988 um3%
þann 1. janúar 1989 um3%.
Þetta er svo til sama útfærsla á
áfangahækkunum og VMSÍ fór
fram á.
I kröfugerð Snótar er aftur á
móti farið fram á 4% hækkun í
maí og ágúst, en 3% í október og
febrúar 1989.
í samningum VMSÍ eru áfang-
ahækkanir þrjár í stað fjögurra
eins og kröfugerðin kvað á um, 1.
júní 3,25%, 1. september 2,5%
og 1. febrúar á næsta ári 2%.
Starfsaldurs-
hækkanir
Alþýðusamband Austurlands
gerir kröfu um sömu útfærslu á
starfsaldurshækkunum og var í
kröfugerð VMSÍ.
1. febr. 1. maí 1. okt. 1. jan.‘89
Eftir 1 ár 2% 3% 4% 4%
Eftir 3 ár 4% 6% 7% 8%
Eftir 5 ár 6% 8% 10% 12%
Eftir 7 ára 8% 10% 14% 16%
Eftir 9 ár 10% 13% 17% 20%
Starfsaldurshækkanir kjara-
samninga VMSÍ, eru af þónokk-
uð öðrum toga en kröfugerðin
hljóðaði uppá. f VMSÍ-
samningunum eru starfsaldurs-
hækkanir þessar: eftir 1 árs starf
2%, eftir 3 ára starf 3%, eftir 5
ára starf 4,5%, eftir 7 ára starf
6% og eftir 12 ára starf hjá sama
fyrirtæki 8%.
Það er hins vegar krafa Snótar
að starfsaldurshækkanir verði
sem hér segir: eftir 1 árs starf 4%,
eftir 3 ára starf 8%, eftir 5 ára
starf 12%, eftir 7 ára starf 16%,
eftir9ára starf20% ogeftir 15 ára
starf 24%.
Desemberuppbot
Alþýðusamband Austurlands
fer fram á sérstaka launauppbót,
eina greiðslu, sem leggist ofaná
laun í desember.
Krafa er gerð um að þessi upp-
bót greiðist eftir 1 árs starf, eða
1700 klsé. í dagvinnu í sömu
atvinnugrein. Full uppbót nemi
8000 krónum. Verkafólk sem er í
hlutastarfi, en hefur skilað frá
425 til 1700 klst. í dagvinnu, fái
greidda uppbót í hlutfalli við
þann tíma sem það hefur innt af
hendi.
Krafa VMSÍ var að desember-
uppbót skyldi greidd hverjum
verkamanni sem unnið hefði ár
eða lengur í sömu atvinnugrein.
Upphæðín skyldi nema tveggja
vikna dagvinnulaunum, byrjun-
arlaun. Þeir sem skemmri tíma
hefðu lokið, skyldu fá hlutfalls-
lega greiðslu.
í kröfugerð Snótar er krafa
VMSÍ um desemberuppbótina
tekin upp óbreytt.
í samningum VMSÍ nemur
desemberuppbótin kr. 4500 fyrir
það verkafólk sem unnið hefur
1700 klst. í sömu atvinnugrein.
Verkafólk í hlutastarfi sem skilar
850 til 1700 dagvinnustundum fær
greidda hálfa uppbót.
Námskeiðsálag
Samkvæmt kröfugerð Alþýðu-
sambands Austurlands skal
námskeiðsálag vera eftirfarandi:
- Við undirskrift fastráðning-
arsamnings skal verkafólk fá kr.
800 á mánuði, að loknum nám-
skeiðum hækki kaup til viðbótar
um kr. 1900 og sérhæft starfsfólk,
fastráðið fær til viðbótar kr. 500,
eða alls kr. 3200.
VMSÍ gerði kröfu um að
afloknu námskeiði, skyldu byrj-
unarlaun hækka um 3000 krónur.
Snót gerir hins vegar kröfu um
5000 krónur.
í kjarasamningum VMSÍ er
námskeiðsálag 2700 krónur á
mánuði.
Kaupmáttartrygging
Verðtryggingar- og uppsagn-
arákvæði í kröfugerð Álþýðu-
sambands Austurlands, eru með
nokkuð öðru sniði en VMSÍ
samdi um. Á sama hátt og fastá-
kveðið er í samningum VMSÍ er
ráð fyrir því gert að hægt verði að
krefjast endurskoðunar á launa-
lið samningsins, ef stéttarfélög
utan VMSÍ semji um hærri
grunnlaunabreytingar en Al-
þýðusamband Austurlands kem-
ur til með að semja um.
í kröfugerðinni er gert ráð fyrir
að launaliðir samningsins upp-
færist í samræmi við hækkun
framfærsluvísitölu umfram eftir-
farandi mörk:
1. apríl 1988 244 stig
1. júní 1988 252 stig
1. ágúst 1988 260 stig
1. október 1988 264 stig
1. desember 1988 268 stig
Skakkar þar í nokkru frá samn-
ingum VMSÍ, en þar er heimild
til að krefjast endurskoðunar á
launalið samningsins í samræmi
við breyttar verðlagsforsendur,
en ekki sjálfkrafa uppfærslu á
launaliðum.
Einnig skakkar kröfugerðinni
nokkuð frá VMSÍ-samningunum
hvað viðmiðunarþrep á breyting-
um framfærsluvísitölunnar varð-
ar. í VMSÍ-samningunum eru
verðbreytingaþrepin tvö, þ.e. í
júlí 1988 261 stig og í nóvember
1988 272 stig.
Þess má geta að framfærsluvís-
itala marsmánaðar er 237,54 stig.
Samningstími
Alþýðusamband Austurlands
gerir kröfu um að samningar gildi
í ár, eða frá 1. janúar 1988 til 31.
janúar 1989.
VMSÍ fór fram á að samningar
giltu frá 1. febrúar 1988 til 15.
febrúar 1989. í samningavið-
ræðum VMSÍ við atvinnurekend-
ur varð niðurstaðan sú að samn-
ingar gilda frá undirskriftardegi,
26. febrúar 1988 til 18. mars 1989.
-rk
Kjaramálin
Tryggjum lyöræöislegan rétt launafolks
Formaður Alþýðubandalagsins i bréfi tilfélagsmálaráðherra: Þegar launafólk heyr erfiða baráttufyrir bœttum kjörum
er nauðsynlegt að þeir flokkar sem tengja hugsjónagrundvöll sinn við hagsmuni alþýðunnar beiti afli sínu til að tryggja
jafnan rétt.
Ölafur Ragnar Grímsson, for-
maður Alþýðubandalagsins, rit-
aðir Jóhönnu Sigurðardóttur fé-
lagsmálaráðherra bréf á sunnu-
dag og bauð tilstyrk Alþýðu-
bandalagsins við að tryggja lýð-
ræðislegan rétt launafólks til
samningaviðræðna í héraði. í
bréfinu er bent á þrjár leiðir sem
Alþýðuflokkur og Alþýðubanda-
lag geta beitt sér fyrir og boðað
þingmannafrumvarp verði svör
Alþýðuflokks neikvæð.
Bréf Ólafs Ragnars er þannig:
Hæstvirtur félagsmálaráðherra
Jóhanna Sigurðardóttir
Rétturinn til að semja um kaup
og kjör í frjálsum samningum er
grundvallarréttur í lýðræðislegu
samfélagi. Til að tryggja að þessi
réttur sé virtur í hvívetna er
mikilvægt að samningsaðilum sé
ekki mismunað með því að láta
annan aðilann njóta hagstæðari
skilyrða en hinn.
Nú hafa samningamálin þróast
á þann veg að stærstur hluti
þeirra verkalýðsfélaga sem ríkis-
sáttasemjari hefur boðað til við-
ræðna eru samtök fólks sem býr á
Norðurlandi, Austurlandi, Suð-
urlandi og Vesturlandi. Sú eðli-
lega ósk hefur komið fram að við-
ræðurnar fari fram heima í héraði
til að tryggja náið samband við-
ræðunefndanna við hina al-
mennu félagsmenn og draga úr
þeim miklu fjárhagsbyrðum sem
væru samfara því að hin smærri
félög landsbyggðarinnar yrðu að
halda úti samninganefndum í
Reykjavík, jafnvel vikum saman.
Það er því eðlileg lýðræðisleg
krafa að samningarnir fari fram í
heimabyggðum launafólksins og
komið verði í veg fyrir verulega
fjárhagslega mismunun
samningsaðila. Ef ríkisvaldið léti
það viðgangast að þessi samtök
launafólks væru neydd til að taka
þátt í viðræðum í Reykjavík þá
væri í senn verið að brjóta gegn
hinum lýðræðislega grundvelli
samningsréttarins og veita sam-
tökum atvinnurekenda verulegt
fjárhagslegt forskot og yfirburði í
aðstöðu.
Til að koma í veg fyrir slíkt mis-
rétti og um leið greiða fyrir fram-
gangi samningaviðræðna vil ég
koma á framfæri við þig tillögum
um þrjár leiðir og heiti um leið
stuðningi Alþýðubandalagsins
við að vinna aðra til fylgis við að
einhver þessara leiða verði farin.
1. Félagsmálaráðherra setji
fram þau tilmæli til ríkissátta-
semjara að samningaviðræðurn-
ar verði færðar heim í héruð
þeirra samtaka sem í viðræðum
eiga og lýst verði yfir stuðningi
ríkisstjórnar og Alþingis við þau
tilmæli.
Ólafur Ragnar Grímsson formaður
Alþýðubandalagsins
2. Þeim tilmælum verði komið
á framfæri við fjármálaráðherra
að embætti ríkissáttasemjara
verði þegar í stað veitt aukafjár-
veiting til að greiða allan kostnað
samtaka launafólks á lands-
byggðinni við að halda úti samn-
inganefndum í Reykjavík og
rækja eðlilegt samráð við fé-
lagana heima í héraði. Á þann
hátt verði komið í veg fyrir fjár-
hagslega mismunun milli samn-
ingsaðila. Ríkisstjórn og Alþingi
heiti síðan að tryggja staðfestingu
heimilda fyrir slíkri fjárveitingu.
Jóhanna Sigurðardóttir fólagsmála-
ráðherra og varaformaður Alþýðu-
flokksins.
3. Flutt verði frumvarp til laga
sem kveði á um þá skyldu að óski
annar viðræðuaðili eftir því að
samningar fari fram í heima-
byggð deiluaðila þá beri ríkis-
sáttasemjara að verða við þeirra
ósk. Á þann hátt yrðu samning-
arnir á jafnréttisgrundvelli og
lýðræðislegt samráð yrði mun
auðveldara. Alþýðubandalagið
myndi greiða fyrir því að slíkt
frumvarp fengi hraða afgreiðslu á
Alþingi.
Þegar launafólk heyr erfiða
baráttu fyrir bættum kjörum þá
er nauðsynlegt að þeir flokkar
sem tengja hugsjónagrundvöll
sinn við hagsmuni alþýðunnar
beiti afli sínu til að tryggja jafnan
rétt. Koma þarf í veg fyrir að
ríkisvaldið með því að halda í
gamlar reglur skapi atvinnurek-
endum sterkari aðstöðu við
samningaborðið. Þess vegna tel
ég nauðsynlegt að Alþýðubanda-
lagið og Alþýðuflokkurinn taki
saman höndum um að tryggja að
lýðræðislegur réttur launafólks-
ins verði virtur. Við erum því
reiðubúin að veita félagsmála-
ráðherra Alþýðuflokksins lið til
að hægt sé að verða við þeim ósk-
um sem samtök launafólks hafa
sett fram.
Það er brýnt að skjótt verði
brugðist við þar eð ella geta verk-
föll skollið á víða um land í næstu
viku. Þess vegna beini ég því til
þín að innan tveggja daga fáist
niðurstaða í því hverja af þessum
þremur leiðum þú og ríkisstjórn-
in viljið fara. Ég vona að sú
niðurstaða verði jákvæð. Annars
hlyti Alþýðubandalagið að beita
sér fyrir því að þegar í þessari
viku yrði flutt á Álþingi
þingmannafrumvarp um aðgerð-
ir til að tryggja jafnrétti í kjaras-
amningum.
Með jafnaðarmannakveðju!
Ólafur Ragnar Grímsson
formaður Alþýðubandalagsins

Þriðjudagur 15. mar= i<?88 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7