Þjóðviljinn - 01.04.1989, Blaðsíða 6

VIÐHORF
AFMÆLI
Guðlaugur Ágústsson vélgæslu-
maður til heimilis að Garðavegi 3
Keflavík er 70 ára á morgun 2. apríl.
Guðlaugur er fæddur að Brekku-
borg í Breiðdal í S-Múlasýslu 1919.
16 ára gamall gerðist hann vélstjóri til
sjós og gegndi því starfi til 1963 þegar
hann réðst til starfa sem vélgæslu-
maður hjá íshúsfólagi Vestmanna-
eyja þar til hann flutti til Keflavíkur
1986 og starfar nú sem vólgæslu-
maður hjá Hraðfrystihúsi Keflavíkur.
Eiginkona Guðlaugs er Svanhild
Jenssen Ágústsson.
ALÞÝÐU-
BANDALAGIÐ
ABK
Spilakvöld
hefjast hjá Alþýðubandalaginu í
Kópavogi mánudaginn 3. apríl í Þing-
hól, Hamraborg 11,3. hæð. Allir eru
velkomnir en keppt verður í þrjú
kvðld, 3. og 17. apríl og 8. maí, alltaf
kl. 20.30. Vegleg verðlaun. Stjórnln
Abl. Húsavík
Félagsfundur
verður haldinn sunnudaginn 2. apríl
kl. 14.00. Steingrímur J. Sigfússon
ráðherra mætir. Félagar fjölmennið.
Stjórnln.
Abl. Akureyri
Félagsfundur
verður haldinn laugardaginn 1. apríl
kl. 16.00 i Lárusarhúsi. Steingrímur J.
Sigfússon mætir á fundinn. Félagar
fjölmennið. Stjórnln.
Kaupmátt eða lífsgæði?
Hörður Bergmann skrifar
Næstu vikur eigum við von á
hörkuumræðu um kaupmátt og
sanngjarna kjarasamninga. Þung
orð munu falla um skilningsleysi
atvinnurekenda og stjórnvaida
og hvernig þau þumbast við að
samþykkja sanngjarnar og eðli-
legar kröfur um að launþegar
endurheimti ákveðinn kaupmátt.
Efasemdir mínar um að sæmandi
sé að láta kjarabaráttu snúast um
„kaupmátt“ og áhugi á að skoða
þjóðmál í viðeigandi samhengi
eru tilefni þessa greinarkorns. Og
bak við eyrað hafði ég áskorun
Gests Guðmundssonar í kveðju-
pistli sínum hér í Þjóðviljanum á
skírdag. Undir lokin kemst hann
svo að orði: „Jafnframt þarf að
eiga sér stað mun víðtækari og
almennari umræða en hingað til
um þjóðfélagssýn félagshyggju-
afla og leiðir til umbóta og bar-
áttu.“
Ríkidæmi eða neyð?
Þau vistfræðilegu vandamál
sem æpa núorðið á viðbrögð og
endurmat pólitískra markmiða
hljóta að verða félagshyggjufólki
tilefni til að endurmeta þjóðfé-
lagssýn sína og stefnumið. Eftir
því sem þessi vandi skýrist og
fleiri gera sér grein fyrir tvísýnum
framtíðarhorfum uppvaxandi
kynslóðar vegna rányrkju á landi
og í legi og ógna sem steðja að
gróðri, vatni og lofti, óumdeilan-
legum grundvelli nauðsynlegustu
lífsgæða alls sem anda dregur,
þeim mun fáránlegri þykir mér sú
lífsgæðaviðmiðun sem nefnd er
kaupmáttur. Sú viðmiðun um
lífsgæði er augljóslega ekki að-
eins úrelt, heldur beinlínis vara-
söm. Hún miðar að því að festa
hug almennings frekar en orðið
er við þann þrönga skilning að
lífsgæði felist einkum í því sem
hægt er að kaupa. Ýtir undir
neysluþrýsting markaðsafla sem
eiga sér engan tilverurétt sé hann
skoðaður frá kröfum um ábyrgð
gagnvart náttúrunni, jafnrétti og
heildarsýn. Gleymum því ekki að
við erum í hópi þess fjórðungs
mannkyns sem notar árlega 85%
af því fé sem fer í skólahald, 94%
af því sem fer í launaða heilsu-
gæslu og 95% af því sem vísindi
og tækni fá. Og við eigum víst
tiltölulega fleiri bfla og fermetra
af húsnæði en gerist hjá ríkustu
þjóðum heims. Förum því var-
lega með frasana um „neyðará-
stand á heimilunum" eða „gjald-
þrot heimilanna.“
Aukinn kaupmáttur getur því
aðeins talist eftirsóknarverður að
hann horfi til framfara. Vonandi
sækir einhver efi um það mál að
þeim sem lesa þessar línur. En ég
viðurkenni þó að í þjóðfélagi þar
sem svo til allt er orðið markaðs-
vara er erfitt að hugsa um hag
sinn án tengsla við svokallaðan
kaupmátt. Og aukinn jöfnuður er
brýnt pólitískt verkefni.
Sjálfsagt þykir flestum lesend-
um ósanngjarnt að setja launa-
samninga í hinu smáa og ríka
samfélagi okkar hér á skerinu í
samhengi við lífskjör mannkyns-
ins og framtíð þeirra sem eru að
vaxa úr grasi. Er ekki hver sjálf-
um sér næstur í kapítalísku sam-
keppnisþjóðfélagi eins og því
sem við búum í? Er ekki eðlilegt
og réttmætt að launamenn leitist
við að tryggja sér sem hæst verð
fyrir vinnuafl sitt? Taki sem stær-
stan hlut af gróða fyrirtækjanna?
Selji ríkisvaldinu vinnuafl sitt á
markaðsverði og meira til ef þess
er nokkur kostur?
Sá tími er liðinn að þessum
spumingum sé hægt að svara ját-
andi með góðri samvisku. Það
arf ekki sérstaklega djúpan
jóðfélagsskilning til að viður-
kenna að hærri laun til opinberra
starfsmanna almennt fást því að-
eins að þeir sem starfa utan geir-
ans, opinberir starfsmenn sjálfir,
og atvinnuleysingjarnir, borgi
brúsann. Borgi hærri skatta og/
eða hærra verð fyrir þá opinberu
þjónustu sem þeir kaupa á hluta
raunverðs eða á fullu verði.
Menn vita að peningarnir til að
greiða útgjöld hins opinbera falla
ekki af himnum ofan þótt oft sé
það gefið í skyn af þeim sem vilja
meira af þeim í sinn hlut.
„Það er löngu tíma-
bærtaðfara að rœða
hverjirhafi ofmikið,
hverjir hafi nóg og
hverjir oflítið. Ræða í
alvöru um launa-
jöfnuð og leiðir að því
marki. “
En er þá ekki eðlilegt að launa-
menn leitist við að ná til sín hlut af
gróða fyrirtækjanna? Við venju-
leg skilyrði í kapítalísku þjóðfé-
lagi er auðvitað ekkert við það að
athuga. Nú höfum við hins vegar
étið upp rekstrargrundvöll
margra útflutningsfyrirtækja
með fastgengisstefnu svo að víða
er ekki af neinu að taka. Vegna
þeirrar stefnu fáum við launþegar
vörur á lægra verði en ella en út-
flutningsfyrirtækin minna fyrir
afurðirsínar. Við getum auðvitað
látið þau borga hærra kaup og
fellt svo gengið. En þá er eftir að
sjá hvort einhver hefur aukið
kaupmátt sinn þegar upp er stað-
ið.
Er þá e.t.v. svo komið að
launþegar eigi ekki von á neinum
bótum vegna þeirrar kjararýrn-
unar sem þeir hafa orðið fyrir síð-
ustu mánuði? Það skýra þeir sem
standa í baráttunni væntanlega
næstu daga. En ég held að fleiri
en ég eigi erfitt með að sjá á
hvaða mið á að sækja almennar
kjarabætur eftir að ákveðið er að
draga nú úr fiskveiðum vegna of-
veiði á undanfömum ámm - og
með hverjum mánuði sem líður
verður ljósara að ekki er beinlínis
slegist um það sem við höfum að
selja á erlendum mörkuðum.
Vaxtarbroddur í atvinnulífinu
eru óburðugir; fiskeldi þarf meiri
lán og aðstoð úr ríkissjóði hvað
þá annað. Ríkissjóði'er nú ætlað
að greiða kostnaðinn við gjald-
þrot frjálsrar samkeppni í flugi
ekki síður en í siglingum og margs
konar þjónustustarfsemi, sem
hefur lagt upp laupana og lætur
ríkissjóð greiða vangoldin laun
en leyfir sér þó að stela söluskatt-
inum. Em ekki fleiri en ég sem
vorkenna þessum sameiginlega
sjóði okkar? Telja hann eiga
samúð skilið ekki síður en eiginn
vasi?
Meiri alvöru
í umræðuna
Þeir sem ætla að berjast fyrir
kjarabótum ættu því að fara að
hyggja að einkennum þjóðskipu-
lagsins og hvort æskilegt sé að
breyta því. Einhverjir kynnu að
athuguðu máli að vilja hverfa frá
kapítalísku þjóðskipulagi úr því
að vaxtarmöguleikar þess virðast
tæmdir og aukinn kaupmáttur
ekki lengur í boði. Það mundi
áreiðanlega hafa frjó áhrif á
þjóðmálaumræðuna ef verka-
lýðsleiðtogar færa nú að viðra að
nýju hugmyndir um nýtt þjóð-
skipulag eftir þá fjölþættu
reynslu sem fengin er í veröldinni
af tilraunum til að breyta því.
Ýmist með sósíalisma að
leiðarljósi - eða nýfrjálshyggju.
Einkum ef hin nýju leiðarljós
hjálpa okkur til að hafa vistfræði-
legan vanda okkar og annarra
þjóða með í myndinni - og und-
anbragðalausa jafnaðarhugsjón.
Á meðan við bíðum eftir slík-
um ljósum skulum við hins vegar
horfa á þjóðfélagslegan veraleika
raunsæjum augum. Líta upp úr
básunum og til samhengis hlut-
anna. Nærtækustu verkefni ríkis-
stjórnarinnar mætti skoða. Við
hljótum að viðurkenna það sem
verðugt verkefni ríkisstjómar,
sem kennir sig við félagshyggju,
að draga úr launamismun. Ríkis-
stjórn, sem lætur tífaldan
launamun innan heilbrigðiskerf-
isins viðgangast, þarf t.d. að taka
sér tak. En ríkisstjórn, sem
beygir sig fyrir kröfum um meira
handa öllum, er ekki traustvekj-
andi. í raun ógnar slík stjóm
framtíðarhorfum þjóðarinnar.
Skapar skammvinna gervivelferð
með áframhaldandi eyðingu
fiskistofnanna, hallarekstri á rík-
issjóði og erlendum neyslulán-
um.
Kröfur stéttarfélaga, sem
stefna að launajöfnuði, ber að
taka alvarlega. Aðrar ekki. Það
gæti orðið skynsamleg niðurstaða
að hækka í þetta skipti þá sem eru
neðan við miðju í launastiga
ríkisins en láta hina sitja hjá. Og
styðja svipaða stefnu utan ríkis-
geirans.
Launakröfur verður að ræða
og rökstyðja frá nýjum forsend-
um. Koma þeim niður á jörðina
og hætta að horfa til skýjanna.
Það er eiginlega ekki hægt að
taka mark á kröfum annarra en
þeirra sem skýra með skilmerki-
legum rökum hvaðan eigi að taka
peningana. Hverjir eigi að borga.
Hverjir eigi að fá minna til þess
að einhver fái meira. Viðurkenna
að við höfum ekki meira handa
öllum. Og að það er meira segja
ekki lengur æskilegt markmið.
Kjaraumræðan krefst alvöra.
Við höfum fengið nóg af yfir-
borðsröksemdum. Það er löngu
tímabært að fara að ræða hverjir
hafi of mikið, hverjir hafi nóg og
hverjir of lítið. Ræða í alvöra um
launajöfnuð og leiðir að því
marki. í slíkri umræðu er mark-
laust að miða við hefðbundnar
hugmyndir um neyslu sem vani er
orðið að kalla „þarfír“. Sér-
hagsmunarökum um meira
handa ákveðnum hópum ber að
taka með fyrirvara. Ekki síst þeg-
ar þar er skírskotað til almanna-
heilla með innantómu orða-
gjálfri. Það verður að taka mið af
því sem er til. Ekki innantómri
óskhyggju.
Við þurfum nýja skilgreiningu
á þörfum sem mótast af ábyrgð-
arkennd og heildarsýn en ekki
skammsýnum neysluóskum sem
rýra lífsgrandvöll þjóðarinnar
þegar til lengri tíma er litið. Þær
óskir hvfla á þeim fölsku forsend-
um að endalaus vöxtur geti átt sér
stað í heimi takmarkaðra auð-
linda. Við þurfum ekki að álykta
af reynslu annarra þjóða í þessu
efni. Nærtæk era dæmin af eigin
ofveiði og fjárfestingarsukki sem
einhverntíma verður að greiða
með öðra en lánaframlengingu.
Víxlum sem falla á böm okkar.
Þeir eru þegar of margir.
Hörffur er fræðslufulltrúi í Reykjavík
Rafveita Hafnarfjarðar
Hverfisgötu 29 - 220 Hafnarfirði
Útboð/Forval
Byggingaverktakar
Rafveita Hafnarfjarðar lýsir eftir verktökum til að
taka þátt í forvali útboðs vegna byggingar að-
veitustöðvar við Öldugötu í Hafnarfirði.
Verkefnið er að byggja og afhenda Rafveitu
Hafnarfjarðar fullbúið hús.
Verktíminn er mjög skammur.
Afhenda skal spennasal x eigi síðar en 15. júlí
1989. Rofasal eigi síðar en 10. september 1989
og húsið fullbúið að innan eigi síðar en 1. nóv-
ember 1989.
Aðal magntölur eru
Steypa...................... ca. 500 m3
mót......................... ca. 3500 m2
stál ............... /......ca. 42000 kg
Athygli er vakin á að undirsláttur undir plötur er
allt að 7-8.5 m hár.
Væntanlegir verktakar skulu senda skriflega
umsókn þarum til Tækniþjónustu Sigurðar Þor-
leifssonar Strandgötu 11 Hafnarfirði. Fyrir mið-
vikudaginn 5. apríl 1989. í umsóknum skal gerð
grein fyrir tækjaeign fyrirtækisins ásamt fjár-
hagslegri og tæknilegri getu fyrirtækisins til að
takast á við verkefnið. Valdir verða 6 verktakar
til að taka þátt í lokuðu útboði.
Rafveita Hafnarfjarðar
Hafnarfjörður
sumarstörf
Æskulýðs- og tómstundaráð Hafnarfjarðar óskar eftir að
ráða starfsfólk í eftirtalin störf:
1. Flokkstjóra við Vinnuskólann.
2. Leiðbeinendur í skólagarða.
3. Leiðbeinendur á íþrótta- og leikjanámskeið.
Lágmarks aldur umsækjenda í ofangreind störf er 20 ár.
Garðyrkjustjóri óskar jafnframt eftir að ráða starfsfólk ekki
yngri en 16 ára til garðyrkjustarfa í eftirtalda flokka:
1. Sláttuflokk.
2. Gróðursetningar og viðhaldsflokk.
3. Nýbyggingaflokk við uppbyggingu á skólalóðum og nýj-
um opnum svæðum.
Umsóknarfrestur rennur út á föstudaginn 14. apríl. Um-
sóknareyðublöð liggja frammi á skrifstofu Æskulýðsfull-
trúa að Strandgötu 8. (Inngangur frá Linnetstíg). Upplýs-
ingar eru veittar í síma 53444 hjá Æskulýðs- og tóm-
stundafulltrúa og garðyrkjustjóra.
Æskulýðs- og tómstundafulltrúi Hafnarfjarðar
Garðyrkjustjórinn í Hafnarfirði
Skákkeppni stofnana
og fyrirtækja 1989
hefst í A-riðli mánudaginn 3. apríl kl. 20. og í
B-riðli miðvikudaginn 5. apríl kl. 20.
Teflt verður í félagsheimili Taflfélags Reykjavík-
ur að Grensásvegi 44-46. Keppt er í fjögurra
manna sveitum og er öllum fyrirtækjum og
stofnunum heimil þátttaka í mótinu. Nýjar
keppnissveitir hefja þátttöku í B-riðli.
Þátttöku í keppnina má tilkynna í síma
Taflfélagsins á kvöldin kl. 20-22. Lokaskráning í
A-riðli verður sunnudaginn 2. apríl kl. 14-17 en í
B-riðli þriðjudaginn 4. apríl kl. 20-22.
Tafifélag Reykjavíkur,
Grensásvegi 44-46, Reykjavík
Símar: 8-35-40 og 68-16-90
Sérkennarar
Sérkennara vantar við Barnaskóla Húsavíkur
næstáskólaár. Upplýsingar veitir Halldór Valdi-
marsson skólastjóri, vs. 96-41660 og hs. 96-
41974.
2

#
1
Útboó
Fógetaembætti í
Keflavík
Tilboð óskast í breytingar og endurbætur á
skrifstofuhúsnæði bæjarfógetans í Keflavík að
Vatnsnesvegi 33.
Húsið er tveggja hæða steinhús 300 m2 að
grunnfleti. Verkefnið er að endurinnrétta alla
efri hæð hússins og breyta innréttingum á um
helmingi neðri hæðar. Á verktímanum mun
embættið hafa hluta af starfsemi sinni í þeim
hluta hússins sem ekki er verið að vinna við eða
lokið verður við.
Efri hæð hússins skal skila fullgerðri 18. ágúst
1989 en neðri hæð 15. september 1989.
Útboðsgögn verða afhent frá kl. 14.00 þriðju-
daginn 4. apríl nk. til og með fimmtudags 13.
apríl gegn 10.000,- kr. skilatryggingu. Húsið
verður tii sýnis væntanlegum bjóðendum 6.
apríl og 13. apríl nk. milli kl. 16.00 og 17.00.
Tilboð verða opnuð á skrifstofu I.R. Borgartúni
7, þriðjudaginn 18. apríl 1989 kl. 14.00.
INNKAUPASTOFNUN RÍKISINS
Borgartúni 7, sími 26844
Verkamaimafélagið
Hlíf
Umsóknir um orlofshús
Þeir félagar Hlífar sem hafa hug á að dvelja í sumar í
orlofshúsum félagsins í Ölfusborgum og Húsafells-
skógi eða í íbúðunum á Akureyri, eru beðnir að
sækja um það fyrir 15. apríl nk.
Gert er ráð fyrir vikudvöl hverju sinni. Ef fleiri um-
sóknir berast en hægt verður að sinna, munu þeir
ganga fyrir sem sækja um í fyrsta sinn. Umsóknar-
eyðublöð fást á skrifstofu Hlífar, Reykjavíkurvegi 64,
Hafnarfirði, símar 50987 og 50944.
Skrifstofan er opin alla virka daga frá kl. 13.00-
16.30.
Söluskattur
Viðurlög faila á söluskatt fyrir febrúar mánuð
1989, hafi hann ekki verið greiddur í síðasta lagi
3. apríl.
Viðurlög eru 4% af vangreiddum söluskatti fyrir
hvern byrjaðan virkan dag eftir eindaga uns þau
eru orðin 20%, en síðan reiknastdráttarvextirtil
viðbótar fyrir hvern byrjaðan mánuð, talið frá og
með 16. apríl.
Forstöðumaður -
skóladagheimili
Félagsmálastofnun Kópavogs auglýsir lausa
stöðu forstöðumanns við skóladagheimilið Dal-
brekku frá 1. júní nk. Fóstrumenntun áskilin.
Umsóknarfrestur er til 14. apríl nk. Umsóknum
skal skila á þar til gerðum eyðublöðum sem
liggja frammi á Félagsmálastofnun Kópavogs,
Digranesvegi 12. Upplýsingar veitir dagvistar-
fulltrúi í síma 45700.
Félagsmálastjóri
fp Útboð
Innkaupastofnun Reykjavíkurborgar, fyrir hönd
gatnamálastjórans í Reykjavík, óskár éftir til-
boðum í gatnagerð, lagningu holræsa og jarð-
vinnu vegna vatnslagna í nýju íbúðahverfi
norðan núverandi byggðar í Grafarvogi.
Verkið nefnist Borgarholt I, 2. áfangi.
Heildarlengd gatna er um 1,2 km og lengd hol-
ræsa alls um 2,2 km. Verklok eru 1. nóvember
1989.
Útboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri að Frí-
kirkjuvegi 3, Reykjavík, frá og með þriðjudeg-
inum 4. apríl 1989, gegn kr. 15.000 skilatrygg-
ingu. Tilboðin verða opnuð á sama stað þriðju-
daginn 18. apríl 1989 kl. 11.00.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAyi.lÁÚRBORGAR
___________FriKirkjuvegi 3 Simf 25800
9 Alútboð - forval
Innkaupastofnun Reykjavíkurborgar, fyrir hönd
byggingadeildar borgarverkfræðings og dag-
vistar barna auglýsir eftir verktökum sem hefðu
áhuga á að hanna og byggja 2 leikskóla í
Reykjavík, annan við Dyrhamra en hinn við Mal-
arás samkvæmt alútboði. Þeir verktakar, sem
áhuga hafa, leggi inn nafn og símanúmer ásamt
nöfnum yfir hönnuði, fyrir fimmtudaglnn 6.
apríl 1989, að Fríkirkjuvegi 3, Reykjavík.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVIKURBORGAR
Frikirkjuvegi/3 Simi 25800
Átöppun á öli
Óskað er tilboða í átöppun á öli, á dósir, flöskur
og barkúta fyrir Áfengis- og tóbaksverslun ríkis-
ins.
Útboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri.
Tilboðum skal skila fyrir kl. 11.00 f.h. mánudag-
inn 17. apríl nk. þar sem þau verða opnuð í
viðurvist viðstaddra bjóðenda.
INNKAUPASTOFNUN RÍKISINS
Borgartúni 7, sími 26844
1 Hafnarfjöröur -
tæknimaður
Hafnarfjarðarbær óskar að ráða verkfræðing eða
tæknifræðing til að veita forstöðu hönnunardeild við
embætti bæjarverkfræðings, jafnframt því að vera
staðgengill bæjarverkfræðings.
Menntun í þéttbýlistækni og skyldum fögum er
áskilin. Veruleg reynsla í þróun skipulags og hönnun
gatna og veitukerfa er nauðsynleg.
Nánari upplýsingar veita bæjaraverkfræðingur og
bæjarritari, Strandgötu 6, Hafnarfirði.
Umsóknir skulu berast á sama stað eigi síðar en 18.
apríl nk.
Bæjarstjórinn í Hafnarfirði
ifl
6 SIÐA - ÞJOÐVILJINN Laugardagur 1. apríl 1989