Þjóðviljinn - 14.09.1989, Blaðsíða 3

FRETTIR
Flugvirkjar
bakvakt
r
a
Flugvirkjar hjá Landhclgis-
gæslunni hafa hafnað með öllum
greiddum atkvæðum drögum að
kjarasamningi við Landhelgis-
gæsluna. Emil Þór Eyjólfsson,
formaður Flugvirkjafélags ís-
lands, segir að viðsemjendur hafi
ekki viljað framlengja sérkjara-
samning frá árinu 1987 sem fjall-
ar um vaktir og bakvaktir flug -
virkja hjá gæslunni.
Emil Þór sagði að staðan í
samningaviðræðunum hefði ver-
ið orðin þannig, að flugvirkjar
hefðu getað valið á milli 12-13
tilboða sem öll hefðu gengið út
frá sömu niðurstöðu. Það hefði
verið Landhelgisgæslunni mikið
kappsmál árið 1987 að koma
þessu vaktaskipulagi á og það
hefði verið samþykkt með
ákveðnurruskilyrðum um kaup og
kjör. Núna vildi Landhelgisgæsl-
an halda sama vinnuframlagi flu-
gvirkja en vildi ekki greiða sama
verð fyrir það framlag.
Töluvert virðist bera í milli hjá
flugvirkjum og samninganefnd
Landhelgisgæslunnar en Emil
Þór vildi ekki nefna neinar tölur í
því sambandi. Hann sagði skila-
Vestfirðir
íbúafækkun um árabil
Stöðug
Vcstfirðir er eini landshlutinn
þar sem íbúum hefur fækkað
stöðugt um langt árabil. A tíma-
bilinu 1941 - 1988 fækkaði íbúum
úr 13.028 í 10.096 eða um 2.932
eða um 22,5% og hefur
Vestfirðingum því fækkað um 62
að meðaltali á ári á þessu tíma-
bili.
Þetta kemur fram í nýútko-
minni skýrslu Byggðastofnunar
um byggðaáætlun fyrir Vestfirði
sem gerð var að ósk Fjórðungs-
sambands Vestfirðinga og að
mestu unnin af heimamönnum.
í skýrslunni kemur fram að
flutningar fólks til og frá Vest-
fjörðum eru geysilega miklir. Á
árabilinu 1971 - 1988 fluttust
9.855 til Vestfjarða en 12.354 frá
svæðinu sem er fækkun um 2.500
íbúa. Þetta eru meiri flutningar
en í nokkru öðru kjördæmi og
samsvarar því að frá Vestfjörðum
hafi flutt um 140 manns á ári.
Mestir voru þeir 1988 en þá fluttu
356 manns á brott. Um þriðjung-
ur þeirra sem flytja á brott er ungt
fólk á áldrinum 20 - 30 ára. Að
vísu vegur náttúrleg fjölgun að
hluta til upp flutningstapið en
engu að síður er Ijóst, segir í
skýrslunni, að framhald á þessari
þróun mun leiða til verulegrar
byggðaröskunar.
Þó að ástæður þess að fólk
flytur frá Vestfjörðum hafi ekki
verið kannaðar sérstaklega er í
skýrslunni bent á nokkra orsaka-
þætti sem þar valda miklu. Þeir
eru: Einhæft atvinnulíf og
skortur á atvinnutækifærum í iðn-
aði og þjónustu. Ófullnægjandi
menntakerfi fyrir framhaldsnám
og undirbúning að háskólanámi.
Lakari og fábreyttari þjónusta en
á höfuðborgarsvæðinu; fá-
breyttara menningarlíf. Og að
síðustu: Það hvetur ungt fólk
ekki til að ráðast í húsbyggingar á
Vestfjörðum að fasteignamark-
aður er með þeim hætti sem raun
er á, og íbúðir seljast ekki á
kostnaðarverði.
-grh
boð flugvirkja hjá gæslunni vera
skýr, þar sem samningsdrög-
unum hefði verið hafnað með svo
afgerandi hætti og hann vonaði
að viðsemjendur væru búnir að
átta sig á þessum skilaboðum
þegar flugvirkjar mæta þeim hjá
ríkissáttasemjara á föstudag.
-hmp
Skákþing Islands er hafið og er teflt í húsakynnum Útsýnar í Mjódd. Einn stórmeistari er meðal þátttakenda, Jón L.
Árnason, en ekki er liðin vika frá því hann tók við sigurlaunum sem Skákmeistari íslands 1988 eftir að hafa lagt Margeir
Pétursson að velli í dramatískri viðureign. Annars er áberandi hve margir ungir og efnilegir skákmenn tefla á Skákþingi
íslands að þessu sinni. Hér sjást tveir þeirra, Rúnar Sigurpálsson og Þröstur Arnason. Ljósmynd: Jim Smart.
Bratnaði
Um hvað er
Miklar dcilur hafa sprottið
upp vegna áforma Lands-
bankans um að kaupa 52% hlut-
afjár í Samvinnubankanum af
Sambandinu. Talsverður ágrein-
ingur hefur verið um gang mála
og ásakanir flogið manna á milli.
Lúðvík Jósepsson, sem greiddi at-
kvæði gegn kaupunum, vill gera
grein fyrir hvernig málið gekk
fyrir sig frá hans sjónarhóli og er
yfirlýsing hans þannig:
Það hefur orðið mikið fjaðra-
fok út af fréttum um kaup Lands-
bankans á Samvinnubankanum.
Bankaráðsmenn deila og einn
bankastjóri Landsbankans stend-
ur stífur og neitar og neitar og
talar um fleipur og fullyrðingar.
Vegna beinna afskipta af mál-
inu neyðist ég til að gera stutta
grein fyrir aðal-atriðum málsins.
Ágreiningur
um vinnubrögð
Ágreiningur okkar Eyjólfs K.
Sigurjónssonar við Sverri Her-
mannsson og meirihluta banka-
ráðs Landsbankans er um tvö
veigamikil, en þó aðskilin atriði.
Annars vegar er ágreiningur okk-
ar um vinnubrögð, en hins vegar
um efnisatriði málsins. Við átelj-
um að einn af bankastjórum
Landsbankans skuli gera fast
samkomulag við forstjóra SÍS um
kaup á hlutabréfum í Samvinnu-
bankanum sem jafngildir því að
kaupa bankann fyrir um 1600
milljónir króna. Það samkomu-
lag var undirritað og birt í útvarpi
og sjónvarpi án þess að kaup-
verðið væri rætt í bankaráði
Landsbankans. Samkvæmt
lögum eru kaup á hlutabréfum og
öðrum eignum í verkahring
bankaráðs. Þannig aðfarir tel ég
brot á anda laganna um við-
skiptabanka. Þá er skýrt ákveðið
í þeim lögum að ríkisviðskipta-
banka sé óheimilt að yfirtaka
aðra innlánsstofna nema sam-
þykki bankamálaráðherra liggi
fyrir. Eftir slíkri heimild hafði
ekki verið leitað þegar opinber
tilkynning var gefin út um kaup
Landsbankans á Samvinnubank-
anum. Þetta tel ég líka brot á
lögum. Sverrir og meirihluti
bankaráðs telja þessi vinnubrögð
góð og gild því ætlunin hafi verið
að óska eftir formlegri ákvörðun
bankaráðs síðar.
Þá þykir okkur Eyjólfi K.
Sigurjónssyni það með fádæmum
að Sverrir skuli gera samkomulag
um slíkt stórmál og undirskrifa
það á meðan 2 af 3 aðalbanka-
stjórum bankans voru sannan-
lega utanbæjar og ekkert samráð
haft við bankaráð.
Um þessi vinnubrögð er deilt.
Ágreiningurinn
um efnisatriði
Um efnisatriði málsins eru líka
miklar deilur. Um hvað er þar
deilt?
Kaupverð Samvinnubankans
er ákveðið um 1600 milljónir
króna. Ekki er deilt um að þetta
er verðið. Deilan er um sannvirði
Samvinnubankans.
Það liggur fyrir að Samvinnu-
bankinn var á opinberum reikn-
ingum metinn á 587 milljónir í
ijettó-eign um s.l. áramót. Á
þessu ári hefur bankinn tapað um
60 milljónum.
Bókfært eigið-verð er því um
527 milljónir. En hvað er að segja
um eiginir Samvinnubankans?
Hann mun eiga hjá SÍS um 1,1-
1,5 milljarða króna og hjá kaup-
félögunum annað eins. Lán hans
hjá einstökum kaupfélögum mun
nema nokkrum hundruðum
milljóna. Þau kaupfélögeru ýms í
opinberum fjárkröggum. Varla
eru öll útlán bankans gullsígildi.
En samt kaupir Sverrir bankann
á 1600 milljónir króna.
Um þetta kaupverð er á-
greiningur. í þeim grunnsarnn-
ingi eða rammasamningi sem
þeir Sverrir Hermannsson og
Guðjón B. Ólafsson gerðu og
skýrðu opinberlega frá í útvarpi
og sjónvarpi 1. september, segir
að hvor aðili áskilji nokkur sér-
ákvæði, en endanlegur löglegur
samningur verði gerður fyrir
októberlok.
Landsbankinn áskilur sér rétt í
5 töluliðum:
eins og að bankaráð Lands-
bankans samþykki
eins og að Seðlabankinn hjálpi
bankanum til að standa við
kaupin
eins og að SÍS geri grein fyrir
framtíðarrekstri sínum
eins og að nægileg veð fáist
o.s.frv.
Lúðvík Jósepsson
gerir greinfyrir at-
burðarásinni í
kaupum Lands-
bankans á hluta-
bréfum Sam-
bandsins í Sam-
vinnubankanum
Ekkert af þeim atriðum sem
Landsbankinn áskilur sér varðar
SÍS svo neinu skiptir. Guðjón B.
Ólafsson, forstjóri SÍS, áskilur
fyiir hönd seljanda ýmis atriði í
10 töluliðum.Það sem þar skiptir
mestu máli er:
1. Að Landsbankinn greiði út af
kaupverðinu 525 milljónir
króna, þar af 300 milljónir til
að lækka skuld SÍS við Sam-
vinnubankann.
100 milljónir vegna þegar fall-
inna ábyrgða og innheimtu
sem liggi í Landsbankanum
og 125 milljónir til að greiða
opinber gjöld SÍS í september-
mánuði.
2. Að SÍS verði tryggð óbreytt
lánafyrirgreiðsla í Landsbank-
anum næstu 15 árin og þó
aukningu ef umsvif Sam-
bandsins aukast.
3. Að lán kaupfélaganna,
dótturfélaga og samstarfsfé-
laga í samvinnuhreyfingunni
verði óskert.
Síðan eru önnur skilyrði eins
og varðandi lífeyrisréttindi starfs-
fólks o.fl. o.fl.
Þessi rammasamningur, sem
samkomulagið um kaup Lands-
bankans á Samvinnubanka er
byggt á,er undirritaður af Sverri
Hermannssyni og Guðjóni B.
Ólafssyni og báðir skrifa þeir sér-
staklega undir áskilnaðarkröfur
hvors um sig. Þannig setur Sverr-
ir stafi sína undir kröfur SÍS.
Deilur þær sem nú eru orðnar
eru frá minni hálfu um efnisatriði
þessa grunnsamnings.
Sverrir reynir að skjóta sér
undan vandanum með því að
segja að þetta sé ekki endanlega
samþykkt. Slíkt er orðaleikur og
tilraun til að breiða yfir þegar
gerða skyssu.
Rammasamkomulagið sem til-
kynnt var opinberlega er um efni
þess samnings sem síðar á að gera
lögformlegan.
Það er út á ákvæði þessa
rammasamnings sem erlendir
bankar hafa stöðvað í bili kröfu-
gerð á hendur SÍS.
Það eru ákvæðin í þessum
grunnsamningi sem við Eyjólfur
K. Sigurjónsson höfum mótmælt.
Þessi grunnsamningur lá fyrir
fundi bankaráðs Landsbankans
s.l. sunnudag, þegar meirihluti
bankaráðs samþykkti samkomu-
lag þeirra Sverris og Guðjóns um
kaupin á 828 millj. kr. og vísaði til
rammasamningsins.
Það er þessi grundvöllur sem
var samþykktur af stjórn SÍS.
Fjárhagsvandi SÍS er eflaust
mikill og ekki kemur mér til hug-
ar að neita að hagsmunir Lands-
bankans koma þar við sögu.
En mikil skuld SÍS við Lands-
bankann réttlætir ekki að greiða
1000 milljónum meira fyrir Sam-
vinnubankann en hóflegt getur
talist.
Sverrir Hermannsson neitar
því að skuld SÍS við Landsbank-
ann sé 2,6 milljarðar, og Morgun-
blaðið prentar með feitu letri að
skuldin sé 1,9 milljarðar, hvaðan
sem þær upplýsingar koma. Ég er
með ljósrit af upplýsingum frá
Hagdeild Landsbankans dags.
29/8-89 um að skuldin sé 2.612
milljónir króna sundurliðað í 11
töluliði. Það er auðvitað tilgangs-
laust fyrir Sverri að standa stífur
og ábúðarmikill og neita þessum
staðreyndum.Þessi skuld SÍS er
ekkert aðal-atriði málsins. Skuld
þess við bankann er breytileg
eftir ýmsum birgðum, en var
þessi í lok ágúst. Sú staðreynd að
heildarskuld SÍS við Landsbank-
ann hafi verið á milli 2-3
milljarðar um Ianga hríð, hefir
oft komið fram,og er ekkert
bankaleyndarmál.
Fullyrðingar Sverris í þessu
efni sýna best að hann reynir að
verja sig með því að þumbast og
segja nei-nei-nei- eða fleip-
ur-fleipur.
Ágreiningurinn um þessi kaup
er skýr. Hann er ekki um það
hvort Landsbankinn eigi að
kaupa Samvinnubankann og
hann er ekki um að veita skuli
Samvinnuhreyfingunni eðlileg lán
Hann er heldur ekki um útibúa-
kerfi bankanna og aðra hugsan-
lega hagræðingu f rekstri.
Ágreiningurinn er um dæmafá
vinnubrögð og óvirðingu við
bankaráð, og um há-alvarleg
efnisatriði málsins um yfirkaup-
verð á banka og ótrúlega
greiðsluskilmála og hagsmuna-
kröfur í framtíðar-lánaviðskipt-
um. Ég hefi enga löngun til að
koma höggi á Sverri Hermanns-
son og ennþá síður á Landsbank-
ann. En ég uni ekki gerræði og
gjörsamlega fráleitum ákvörðun-
um sem varða hagsmuni Lands-
bankans og um leið allra lands-
manna.
13. september 1989
Lúðvík Jósepsson
Fimmtudagur 14. september 1989 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 3