Þjóðviljinn - 21.09.1989, Blaðsíða 11

í DAG
FRA LESENDUM
Landbúnaður á villigölum
Nú í sumar hafa ferðalangar
séð hvíta rúllubagga liggja á dreif
um lendur íslenskra bænda svo
langt sem augað eygir. Já, það fer
ekki á milli mála að bændastéttin
er í takt við tímann og fljót að
tileinka sér nýja tækni þegar hún
kemur fram. Munu um 300 bænd-
ur hafa keypt hinn nýja búnað á 1
miljón stykkið og það án nokk-
urrar fyrirgreiðslu hinna opin-
beru sjóða. Þannig hafa mál
gengið fyrir sig sfðustu áratugi,
að bændur hafa sífelldlega aukið
tækjakost sinn. Framan af var um
nauðsynlega vélvæðingu að ræða
þar sem vinnandi höndum fækk-
aði jafnt og þétt í sveitunum. En
nú hin síðari árin hefur hin aukna
tæknivæðing ekki skilað meiri
töðu í hlöður bænda svo orð sé á
gerandi, heldur hafa tækin öðru
fremur nýst á þann veg að stytta
þann tíma sem varið er til hey-
skapar. Er nú svo komið að hinn
venjulegi bóndi getur heyjað
margfalt meira en til eigin þarfa,
en vélarnar standa svo til
óhreyfðar 50 vikur ársins.
Menn kunna að segja sem svo
að bændum sé vel unnandi að
njóta betri og náðugri daga, víst
er um það. En það er önnur og
dekkri hlið á vélagleði bænda,
hlið sem íslenskir vinstrimenn
ættu eðli málsins samkvæmt að
benda á, því hún snýr að lífsaf-
komu hins almenna launamanns.
Þannig er mál með vexti að bænd-
ur borga alls ekki rúllubaggavél-
arnar og allar hinar græjurnar
sem vel má komast af án við hey-
skapinn úr eigin vasa. Réttara
væri að segja að þeir lánuðu
neytendum andvirði tækjanna
um nokkurra mánaða skeið, þar
til sú hækkun sem verður á bú-
vörunum vegna verðs tækjanna
nýju hefur skilað sér. Málin eru
þannig vaxin að verðlagsráð
landbúnaðarins tekur mið af bú-
reikningum vísitölubúsins, þ.e.
þeim kostnaði sem fylgir því að
framleiða búvörur á hinu dæmi-
gerða búi. Kerfið virkar þannig
að bændum eru ætíð tryggð laun í
samræmi við aðrar stéttir, hver
svo sem tilkostnaður þeirra er.
Verð búvaranna er einfaldlega
hækkað j afnt og þétt eftir því sem
offjárfesting bænda vex og eftir
því sem Mogginn sagði á dögun-
um þá hefur raunverð landbún-
aðarvaranna hækkað um heil
50% á síðustu 10 árum.
Það veit hvert mannsbarn að
þessum miklu hækkunum um-
fram almennt verðlag, svo ekki sé
talað um launahækkanir, fylgir
þverrandi kaupgeta alþýðu-
lieimilanna í landinu. En merki-
legt nokk þá hefur ekki heyrst
hósti né stuna frá flokksmönnum
Alþýðubandalagsins, nema helst
á þann veg að hækka beri niður-
greiðslur og aðrar millifærslur
eða þá að tíunda afkomuerfið-
leika bænda. Kostnaðurinn af
niðurgreiðslunum er fjármagn-
ábyrga fyrir eigin afkomu. Ef það
væri gert er ekki vafi á því að
bændasamtökin tækju slátrun,
mjólkurvinnslu og sölu afurð-
anna föstum tökum. Ódýrir kjöt-
markaðir kæmust á fót með lág-
marksálagningu, eða að bændur
semdu einfaldlega við kaupmenn
um sölu kjötsins. Á hinn bóginn
er reynslan af verslunarrekstri
bænda fremur slæm og í ljósi þess
eru sífelldar kvartanir þeirra um
háan milliliðakostnað nokkuð
hjáróma. Það mætti benda á að
verslanirnar 22 sem voru alfarið í
eigu sunnlenskra bænda voru
aður með sköttum sem blessuð
alþýðan borgar, þannig að flokk-
ur alþýðunnar hefur ekki haft
annað fram að færa en áfram-
haldandi arðrán alþýðunnar á alt-
ari vélaherfylkja bændanna. Því
ef bændur hefðu kunnað sér hóf í
vélvæðingunni bæru þeir ná-
kvæmlega jafnmikið úr býtum og
ella, en yrðu vissulega að vinna
heldur lengur að heyskapnum.
Þá væri líka von til að sala á land-
búnaðarvörum ykist þannig að
fleiri bændur en ella gætu búið
áfram á jörðum sínum. Eins og
nú horfir er íslensk bændastétt á
góðri leið með að verðleggja sig
út af markaðnum.
Lausnin á þessum vanda gæti
verið sú að í stað þess að reikna
upp kostnað bænda með búreikn-
ingum, þá væri reiknað út hvern-
ig meðalbúið yrði rekið á sem
hagkvæmastan hátt, þ.e. með
góðri nýtingu véla, mannafla og
húsa. Það er vissa mín að slík
breyting á verðlagningu búvara
myndi snarlækka verð á búvörum
og knýja bændur til að gæta ýtr-
asta hófs í fjárfestingum.
Önnur leið væri sú að ríkið
hætti að skipta sér af sölu búfjár-
afurða og gerði bændur sjálfa
dýrustu búðir á Reykjavíkur-
svæðinu og endirinn varð sá að SS
dró sig að mestu út úr almennum
verslunarrekstri.
Hvaða leið verður farin til þess
að lækka búvöruverðið er ekki
aðalatriði málsins. Mestu máli
skiptir að það verði lækkað. Þeir
sem leiða bandalag alþýðunnar
hljóta að skilja að ef þeir hlúa
ekki meir að hagsmunum launa-
manna og láta af einhliða
hagsmunavörslu fyrir bændur, þá
hlýtur hnignun flokksins að halda
áfram. Hinir framsýnni forystu-
menn í flokknum eiga reyndar
við ramman reip að draga þar
sem hlutfall afdala- og útkjálka--
fólksins hefur farið hækkandi
með árunum samfara því sem
fylgi flokksins hefur dalað í
þéttbýlinu. Nú standa mál þannig
að Alþýðubandalagið ræður bæði
yfir ráðuneytum fjármála og
landbúnaðar og ef þeir Ólafur
Ragnar og Steingrímur Jonni Sig-
fússon bera ekki gæfu til að færa
þessi mál til betra horfs, þ.e. með
því að stuðla að lægra matarverði
fyrir hinn almenna launamann,
þá er flokknum ekki viðbjarg-
andi- Ólafur Ásgeirsson
sagnfræðingur
Nýr markaour
Mér var að detta í hug
snjallræði núna í miðri efnahags-
kreppunni. Ég sé fyrir mér nýjan
markað og nýja útflutningsgrein.
Eins og þið hafið heyrt í frétt-
um eru nú mikil vandræði í jap-
önsku stjórnmálalífi. Fjölmargir
japanskir stjórnmálamenn hafa
hrökklast frá völdum vegna
tengsla við allskonar fjármála- og
mútuhneyksli. Leitað var með
logandi ljósi að heiðarlegum
stjórnmálamönnum og fundust
nokkrir, en þá tók ekki betra við.
- Eins og þið vitið höfum við stór-
aukið útflutning á Japansmark-
að, þar á meðal á hrognum og
öðru slíku, sem talið er að auki
mjög hreysti manna miðsvæðis.
Árangur af neyslu þessara ágætu
afurða í Japan hefir orðið slíkur,
að þeir fáu heiðarlegu
stjórnmálamenn sem þar fundust
hafa nú hrökklast frá völdum
vegna of mikils dugnaðar mið-
svæðis. Það er jafnvel talið að
neysla þessara efna verði bönnuð
meðlögumíJapan, og þá missum
við góðan markað.
En þegar neyðin er stærst er
hjálpin næst. Það er stórkost-
legur skortur á gallalausum
stjórnmálamönnum í Japan. Við
eigum auðvitað að hefja útflutn-
ing á stjórnmálamönnum þangað
í stórum stíl! Við eigum mikið af
efnilegum stjórnmálamönnum,
sem ekki komast í örugg sæti á
listum flokkanna. Lítum bara á
Hannes Hólmstein. Hann myndi
sóma sér vel í Japan. Þar er ekki
ríkið með puttann í öllum sköp-
uðum hlutum, þar er enginn
Ólafur Ragnar. Þar er ekki verið
að ofsækja stór og virðuleg fyrir-
tæki með skattpíningu. - Þessi
fyrirtæki sjá mjög vel um starfs-
mennina, enda eru þeir þeim trú-
ir. Hlægileg og úrelt fyrirbæri
eins og verkalýðshreyfing eru þar
auðvitað löngu horfin. Ég hef
heyrt að Hagvirki hafi sent þang-
að nokkra starfsmenn á nám-
skeið og það hafi gefist mjög vel.
Ég er viss um að Hannes Hólm-
steinn gæti orðið forsætisráð-
herra í Japan. - Að vísu verður
hans sárt saknað í Félagsvísinda-
deild Háskólans, en það verður
aldrei við öllu séð.
Þá erum við komin að konun-
um. í fréttum nýlega kom það
fram að Japanir hafa neyðst til að
setja konu í mjög áhrifamikið
embætti. Gallalausir karlmenn
voru búnir! Þetta hefir aldrei
gerst áður í Japan og þar eru eng-
ar konur sem hafa reynslu í þess-
um efnum. Það er nú eitthvað
annað hérna. Lítum bara á
Kvennalistann, þær eru svo
skrýtnar þar, að þær vilja ekki
láta fulltrúa sína á þingi sitja
nema vissan árafjölda, síðan taka
aðrar við. Þetta er nú meiri vit-
leysan. Auðvitað eiga þingmenn
að sitja á þingi á meðan þeir geta
setið. Lítið þið bara á Kínverja,
sem eru ein skynsamasta þjóð í
heimi. Þar er varla nokkur
stjórnmálamaður sem að kveður
fyrr en um áttrætt. - Hér bitnar
þetta vitlausa ákvæði Kvennalist-
ans á konum eins og Guðrúnu
Agnars og Kristínu Halldórs,
sem eru ekki einu sinni hálfslitnar
sem stjórnmálamenn. Haldið þið
að þær myndu ekki standa fyrir
sínu í Japan, eða hvar sem væri í
heiminum?
Þá er það Borgaraflokkurinn.
Ég heyrði um daginn að mjög á-
reiðanleg spákona hefði spáð því
að allir þingmenn Borgaraflokks-
ins yrðu atvinnulausir eftir næstu
kosningar. Ef svo illa færi þá er
Júlíus Sólnes á lausu. í Japan er
mikil mengun og líka miklar
skipasmíðar. Það væri ekki ónýtt
fyrir þá að fá Júlíus.
Og ekki má gleyma honum
Inga Birni, reyndar man ég ekki
hvað nýi flokkurinn hans heitir
enda skiptir það líklega ekki
miklu máli. Ingi Björn fetar
dyggilega í fótspor föður síns, en
fer hraðar yfir. Ef til vill ættum
við að gera hann að sendiherra í
Japan, hann gæti þá líka unnið
við að markaðssetja íslenska
stjórnmálamenn þar. Ingi Björn
er góðum íþróttum búinn. Kann-
ski tekst honum að klifra um borð
í stóra skipið. Bíssnessmaður
þlÓÐVIUINN
FYRIR 50 ÁRUM
Sovéther tekur Wilna. Jarðeignir
pólsku landherrannafengnarfá-
tækum bændum til afnota. Náin
stjórnmálasamvinna Sovétríkj-
annaog Rúmeníu?-Skýrslu-
gerð um vörubirgðir í Reykjavík
er lokið. Hversvegna er sykur
nær ófáanlegur? Eru stríðs-
gróðamenn að verki?-104
menn bætast í atvinnuleysingja-
hópinná3dögum. Skráðirat-
vinnuleysingjarerunú503.
21.september
fimmtudagur í 23. viku sumars.
264. dagurársins. Matteus-
messa. Haustmánuður byrjar.
Sólarupprás í Reykjavík kl. 7.07-
sólarlagkl. 19.33.
Viðburðir
Stofnað Verkalýðs- og sjó-
mannafélagið Súgandi í Súg-
andafirði 1932.
APÓTEK
Reykjavík. Helgar- og kvöldvarsla lyfj-
abúðavikuna
15.-21. sept. er í Háaleitis Apóteki og
Vesturbæjar Apóteki.
Fyrrnetnda apótekið er opið um helgar
og annast næturvörslu alla daga 22-9 (til
10 fridaga). Síðarnefnda apótekið er
opið á kvöldin 18-22 virka daga og á
laugardögum 9-22 samhliða hinu fyrr-
nefnda.
LÖGGAN
’ Reykjavík sími 1 11 66
Kópavogur 4 12 00
Seltj.nes sími 1 84 55
Hafnarfj sími 5 11 66
Garðabær 5 11 66
Slökkvilið og sjúkrabílar:
Reykjavík 1 11 00
Kópavogur 1 11 00
Seltj.nes 1 1 1 00
Hafnarfj 5 11 00
Garðabær 5 11 00
LÆKNAR
Læknavakt fyrir Reykjavik, Sel-
tjarnarnes og Kópavog er í Heilsu-
verndarstöð Reykjavíkur alla virka daga
frá kl. 17 til 08, á laugardögum og helgi-
dögum allan sólarhringinn. Vitj-
anabeiðnir, símaráðleggingar og tíma-
pantanir I síma 21230. Upplýsingar um
lækna og iyfjaþjónustu eru gefnar í sím-
svara 18888.
Borgarspítalinn: Vakt virka daga kl. 8-
17 og fyrir þá sem ekki hafa heimilis-
lækni eða ná ekki til hans. Landspít-
alinn: Göngudeildineropin 20-21.
Slysadeild Borgarspítalans: opin allan
sólahringinn sími 696600.
Hafnarfjörður: Dagvakt, Heilsugæslan
sími 53722. Næturvakt lækna sími
51100.
Garðabær: Heilsugæslan Garðaflöt s.
656066, upplýsingar um vaktlækna s.
51100.
Akureyri: Dagvakt 8-17 á Læknamið-
stöðinni s. 23222, hjá slökkviliðinu s.
22222, hjá Akureyrarapóteki s. 22445.
Farsími vaktlæknis 985-23221.
Keflavík: Dagvakt. Upplýsingar s. 3360.
Vestmannaeyjar: Neyðarvakt lækna s.
1966.
SJÚKRAHÚS
Heimsóknartímar: Landspítalinn: alla
daga 15-16,19-20. Borgarspítalinn:
virka daga 18.30-19.30, helgar 15-18,
og eftir samkomulagi. Fæðingardeild
Landspitalans: 15-16. Feðratími 19.30-
20.30. Öldrunarlækningadelld Land-
spitalans Hátúni 10 B. Alla daga 14-20
og eftir samkomulagi. Grensásdeild
Borgarspítala: virka daga 16-19, helgar
14-19.30. Heilsuverndarstöðinvið
Barónsstígopinalladaga 15-16og
18.30-19.30. Landakotsspítali: alla
daga 15-16 og 18.30-19. Barnadeild:
heimsóknir annarra en foreldra kl. 16-17
daglega. St. Jósefsspítali Hafnarfiröi:
alia daga 15-16 og 19-19.30. Klepps-
spítalinn: alla daga 15-16 og 18.30-19.
DAGBÓK
Vestmannaeyjum: alla virka daga 15-
16og 19-19.30. Sjúkrahús Akraness:
alla daga 15.30-16 og 19-19.30. Sjúkra-
húsið Húsavik: alla daga 15-16 og
19.30-20.
ÝMISLEGT
Hjálparstöð RKI. Neyðarathvarf fyrir ung-
lingaTjarnargötu 35. Sími: 622266, opið
allan sólarhringinn.
Sálfræðistöðin. Ráðgjöf i sálfræðilegum
efnum. Sími 687075.
MS-félagiðÁlandi 13. Opið virkadagafrá
kl. 8-17. Síminn er 688620.
Kvennaráðgjöfin Hlaðvarpanum Vestur-
götu 3. Opið þriðjudaga kl.20-22,
fimmtudaga 13.30-15.30 og kl. 20-22,
sími 21500, símsvari.
Sjálfshjálparhópar þeirra sem orðið hafa
fyrirsifjaspellum, s. 21500, simsvari.
Upplýsingar um eyðni. Sími 622280,
beint samband við lækni/hjúkrunarf ræðing
ámiðvikudögumkl. 18-19, annarssím-
svari.
Samtök um kvennaathvarf, sími 21205.
Húsaskjól og aðstoð fyrir konur sem beittar
hafa verið ofbeldi eöa orðið fyrir nauðgun.
Samtökin ’7B. Svarað er í upplýsinga- og
ráðgjafarsíma félags lesbía og homma á
mánudags- og fimmtudagskvöldum kl. 21-
23. Símsvari á öðrum tímum. Síminn er
91-28539.
Bllanavakt rafmagns- og hitaveitu: s.
27311. Raf magnsveita bilanavakt s.
686230.
Vinnuhópur um sifjaspellamál. Sími
21260 alla virka daga kl. 1-5.
Lögfræðiaðstoð Orators, télags laga-
nema, er veitt í síma 11012 milli kl. 19.30
og 22.00 á fimmtudagskvöldum.
„Opið hus“ krabbameinssjúklinga
Skógarhlíð 8 er „Opið hús" fyrir alla krabb-
ameinssjúklinga og aðstandendur þeirra á
fimmtudögum kl. 17.00-19.00.
Samtök áhugafólks um alnæmisvand-
ann sem vilja styðja viö smitaða og sjúka
og aðstandendur þeirra. Hringið í síma 91 -
22400 alla virka daga.
GENGIÐ
19. sept.
1989 kl. 9.15.
Sala
Bandaríkjadollar.......... 62,18000
Sterlingspund............. 97,66300
Kanadadollar.............. 52,50600
Dönskkróna................. 8,18970
Norsk króna................ 8,72820
Sænsk króna................ 9,40840
Finnsktmark................ 14,10300
Franskurfranki............. 9,41910
Belgiskurfranki............ 1,51980
Svissn. franki............ 36,72770
Holl.gyllini.............. 28,23220
V.-þýskt mark........... 31,83410
Itölsklíra................. 0,04415
Austurr. sch............... 4,52300
Portúg.escudo.............. 0,38010
Spánskur peseti............ 0,50860
Japansktyen................ 0,42556
Irsktpund.................. 84,89100
KROSSGÁTA
Lárétt: 1 götu4úr-
gangur6beita7
steintegund9áma12
slétt 14 skraf 15 kraftur
16 rólegur 19 sníkjur 20
vaxi 21 skakki
Lóðrétt: 2 fjör 3 líkam-
svökvi 4 kona 5 ef nuð 7
hamast 8 synjun 10 fugl
11 slæm13eðja17
hljóða18deila
Lausnásíðustu
krossgátu
Lárétt: 1 efli 4 sorg 6 lát
7 stal 9 ömmu 12 langa
14lög 15kóp 16ekrur
19 eira 20 káfa 21 trauð
Lóðrétt: 2 fát 3 illa 4
sög5röm7sælleg8
algert10makráð11
upplag13nær17kar
18uku
Fimmtudagur 21. september 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 11