Þjóðviljinn - 10.10.1989, Blaðsíða 5

MINNING
Sigfúsína Halldóra Benediktsdóttir
Fœdd 21. júlí 1891 - Dáin 30. september 1989.
Halldóra amma okkar lést á
99. aldursári að hjúkrunar-
heimilinu Skjóli í Reykjavík 30.
september sfðast liðinn. Halldóra
fæddist að Sæbóli í Sléttuhreppi
hinn 21. júlí 1891, dóttir hjón-
anna Benedikts Jónssonar bónda
á Langavelli á Hesteyri og konu
hans Hjálmfríðar Finnbjarnar-
dóttur. Hún ólst upp í föðurhús-
um ásamt bræðrum sínum Jóni
Finnbirni og Kristni Ragúel sem
fórust með bát á leið frá Reykja-
vík til ísafjarðar vorið 1916. Hún
gekk til allra verka ásamt
bræðrum sínum og vildi ekki vera
eftirbátur þeirra, réri til fiskjar og
annaðist búverk. Eftir fermingu
réðst hún í vist á ísafirði þar sem
hún kynntist háttum kaupstaðar-
búa. Hugur hennar stefndi til
náms, en ekki átti hún langrar
skólagöngu völ þar vestra. Hélt
hún því til Reykjavíkur þar sem
hún vann við fiskverkun á
Kirkjusandi til að afla fjár til að
geta stundað nám við Kvenna-
skólann. Af námi gat þó ekki orð-
ið vegna erfiðleika heima fyrir og
sneri hún því aftur til Hesteyrar.
Haustið 1915 réðst afi okkar
Gísli Rósenberg Bjarnason frá
Þelamörk íEyjafjarðarsýslu (f. 6.
október 1882) til kennslustarfa
að Hesteyri. Var hann til heimilis
að Langavelli þar sem hann
kynntist heimasætunni Halldóru
ömmu okkar. Voru þau gefin
saman að Stað í Aðalvík á fögrum
haustdegi 28. septembeer 1916.
Vorið eftir tóku þau sig upp og
bjuggu för sína norður í land.
Tók sú ferð nærri þrjár vikur á sjó
og landi og reyndist hún ömmu
eftirminnileg, enda var hún langt
gengin með sitt fyrsta barnm Á
heimaslóðum afa okkar bjuggu
þau í átta ár, lengst af á Hálsi í
Öxnadal. Fæddust þar synir
þeirra Kristinn og Hjálmar.
Eftir lát langafa okkar Bene-
dikts á Langavelli afréðu amma
og afi að flytjast aftur að Hest-
eyri. Tóku þau við búi að Langa-
velli sumarið 1925. Jafnframt
bústörfum stundaði afi okkar
kennslu og önnur störf sem til
féllu. Má því nærri geta að bú-
störfin hvfldu að miklu leyti á
herðum ömmu. Á Hesteyri fædd-
ist þeim dóttir, Sigurrós, sem að-
eins var á sjöunda ári þegar afi
lést. Voru þá báðir synirnir farnir
að heiman til náms og lagði
amma hart að sér til að þeir gætu
báðir haldið áfram námi. Hélt
hún búskap áfram á Langavelli
allt til ársins 1943. Á þessum
árum urðu miklar þjóðfélags-
breytingar sem leiddu til þess að
byggð lagðist í eyði á Hesteyri
sem annars staðar í Sléttuhreppi.
Amma sá sér því ekki annað fært
en taka sig upp og flutti ásamt
Sigurrósu til Þingeyrar þar sem
hún bjó hjá Hjálmari og Margréti
konu hans.
Árið,1948 flutti hún til Reykja-
víkur og settist að hjá foreldrum
okkar, Kristni og Margréti, að
Hofteigi 52. Bjó hún þar allt til
ársins 1987 er hún flutti fyrst til
Sigurrósar og síðan tæpu ári
seinna að hjúkrunarheimijinu
Skjóli, þar sem hún naut góðrar
aðhlynningar til síðustu stundar.
Við nutum því samvista við Hall-
dóru ömmu öll uppvaxtarárin.
Hún vann við fiskverkun fyrstu
10 árin. Eftir það var hún heima
og tók þátt í heimilisverkum og
annaðist um okkur þegar foreldr-
ar okkar voru við vinnu.
Það var á allan hátt ómetanlegt
fyrir okkur að alast upp með
ömmu. Hún stytti okkur stundir
með leikjum og.spilum og leiddi
okkur inn í sögu fortíðarinnar
með minningum sem aldrei
gleymast. Samskipti hennar við
okkur einkenndust af hlýju og
skilningi á þörfum okkar sem
barna og unglinga. Meðan við
vorum lítil lagði hún sig fram um
að sinna okkur sem best. Þegar
við á unglingsárunum bjuggum
með henni á efri hæðinni varaðist
hún að styggja okkur með of
mikilli afskiptasemi, en fylgdist
þó vel með okkur.
Hún lagði allan sinn metnað í
að hjálpa sínu fólki, en ætlaðist
ekki til endurgjalds. Ekki mátti
hún til þess hugsa að aðrir þyrftu
að hafa fyrir henni. Gat það
stundum valdið foreldrum okkar
erfiðleikum, því þau vildu allt
fyrir hana gera og lögðu sig fram
um að láta henni líða sem allra
best. Eitt af því sem amma hafði
miklar áhyggjur af var að verða
svo gömul að hún gæti ekki séð
um sig sjálf. En þegar að því kom
ákvað þessi sjálfstæða kona að
fela öðrum umsjón sína án eigin
íhlutunar.
Börn Halldóru og Gísla eru:
Kristinn Finnbjörn kennari
kvæntur Margréti Jakobsdóttur
Líndal kennara.
Hjálmar Benedikt skrifstofu-
maður kvæntur Margréti Guð-
mundsdóttur.
Sigurrós gift Guðmundi
Björnssyni rafvirkjameistara.
Barnabörnin eru 12 og barna-
barnabörnin 36.
Við og fjölskyldur okkar vilj-
um Jjakka fyrir allar ánægju-
stundirnar með Halldóru ömmu
og langömmu og viljum kveðja
hana eins og hún ávallt kvaddi
okkur, með því að biðja Guð að
geyma hana.
Jakob, Dóra, Gísli og Nína
Ein örsmá
athuga-
semd
Ég sá það og heyrði á dögunum
að minn góði vinur og gamli fé-
lagi Guðmundur J. Guðmunds-
son og hans dáðríka lið í Dags-
brún hefði ályktað gegn harka-
legri árás, sem væntanleg væri á
alla aldraða í þessu landi.
Árásin varðaði hugsanlega
hækkun ellilífeyrisaldurs, sem
nokkuð hefur verið í umræðunni
að undanförnu og heldur svona
ógætilega í ýmsu fleipri manna.
Ályktun Dagsbrúnar snart mig
vægast sagt afar illa, þar eð beint
og óbeint var mér kennd þessi
árás sem einum nefndarmanna í
endurskoðunarnefnd almanna-
tryggingalaga, því við þá nefnd
mun árásin hafa verið kennd. í
nefndinni hafa ótal möguleikar
verið nefndir og ræddir, þ.m.t.
hækkun ellilífeyrisaldurs, en
fjarri fer því að afstaða hafi verið
tekin og allra síst af mér í jákvæða
átt. Ég frábið mér því að vera
árásaraðili gagnvart öldruðum í
landi hér.
Ef einhverjir angurgapar
óvandaðra fjölmiðla hefur átt í
hlut hefði ég látið þetta sem vind
um eyrun þjóta, en þegar um
Dagsbrún og Guðmund J. er að
ræða gegnir allt öðru máli.
Meðan ég er að störfum í þess-
ari nefnd, sem fjallar um mörg
viðkvæm ágreiningsatriði, jöfn-
unarmöguleikana þó helst og
fyrst innan tryggingakerfisins,
mun ég ekki fara nánar út í um-
ræðu um það, sem þar er að ger-
ast eða ýmsar hugmyndir sem þar
hafa verið viðraðar, ræddar eða
jafnvel blaðfestar af einhverjum.
En ég stóðst ekki mátið að bera
hönd nokkra fyrir höfuð mér,
sem einn aðili þessa máls, þegar
svo var að vegið.
Með annars kærri kveðju til
góðvinar míns og annarra gal-
vaskra Dagsbrúnardrengja.
Helgi Seljan
SKÁK
Askorendaeinvígi
Karpov og Jusupov halda vinningsforskoti
Anatoly Karpov og Jan Tim-
man halda enn vinningsforskoti í
einvígjum sínum við Artur Jus-
upov og Jonathan Speelman. Jus-
upov fékk fimmtu skák einvígis-
ins við Karpov frestað sem þýðir
að Timman og Speelman eru
komnir lengra áleiðis. Þeir gerðu
jafntefli í fimmtu einvígisskák-
inni sem tefld var á sunnudaginn
en fjórða skákin fór í bið á laugar-
daginn. Þar kom upp fræðileg
jafnteflisstaða þar sem Speelman
hafði hrók, biskup og kóng gegn
kóng og hróki. Þeir tóku við tafl-
ið aftur í gær og samkvæmt nýjum
reglum FIDE getur Timman
krafist jafnteflis eftir 75 leiki til
viðbótar þeim sem leiknir voru á
laugardaginn
Flestir spáðu Karpov auðveld-
um sigri gegn Jusupov og margt
bendir til þess að hann vinni
sigur. Hinsvegar hefur frækileg
barátta Jusupovs vakið athygli þó
hún komi kannski ekki svo mjög
á óvart. Hann tapaði slysalega
þriðju einvígisskákinni sem tefld
var sl. fimmtudag en á laugardag-
inn þjarmaði hann enn að Karp-
ov sem lenti í miklu tímahraki.
Hann lét peð af hendi en náði
skyndilega gagnfærum og varð
Jusupov að fórna hrók til að ná
jafntefli með þráskák:
London, 4. einvígisskák:
Anatoly Karpov -
Artur Jusupov
Drottningarbragð
1. d4 Rf6 11. Bxc4 b6
2. c4 e6 12. 0-0 Bb7
3. Rf3 d5 13. Be2 c5
4. Rc3 Be7 14. dxc5 Hc8
5. Bg5 0-0 15. Rd4 Hxc5
6. e3 h6 16. Da3 Rc6
7. Bh4 Re4 17. RxC6 Bxc6
8. Bxe7 Dxe7 18. Hfdl Hc8
9. Dc2 Rxc3 19. Bfl Bd5
10. Dxc3 dxc4
(Yfirráð svarts eftir c-línunni
tryggja Jusupov frumkvæðið.)
20. Dd3 Dg5 22. Hxcl Hxcl
21. Hd2 Hcl 23. Hdl
(Vitaskuld ekki 23. Hc2 Dxg2
mát! Þó staðan sé einföld þarf
Karpov að viðhafa mikla ná-
kvæmni. Hann átti nú aðeins 12
mínútur eftir til að ná tíma-
mörkunum við 40. leik. Jusupov
átti hinsvegar kappnógan tíma.)
23. ... Bc4
24. Dd7 Bxfl
25. Hxfl
(Ekki 25. Kxfl vegna 25. ...
Db5-t- og 26. ... Dxb2.)
25. ... Dc5 29. a3 Hc2
26. Dd8+ Kh7 30. b4 axb4
27. Dd3+ g6 31. axb4 Dc4
28. g3 a5 32. Dd6
(Endataflið sem kemur upp eftir
32. Dxc4 Hxc4 33. Hbl b5 er
býsna óþægilegt fyrir hvítan.)
32. ... Db5 34. Dd4+ e5
33. h4 Kg7 35. Dd6
(Þegar hér var komið sögu átti
Karpov innan við mínútu eftir.)
35. ... Hb2 37. Hc6 Kh7
36. Hcl Hxb4 38. h5!
(Skyndilega hefur hvítur náð
öflugum mótfærum og Jusupov
verður að finna leið til að halda
velli.)
38. ... Hbl+
39. Kh2
a b c ^ d e ' f g h
39. ... Hhl+! 42. Kh3 Dfl+
40. Kxhl Dfl+ 43. Kh2
41. Kh2 Dxf2+
Hætti kóngurinn sér lengra fram
á borðið verður hann mát. Jafn-
tefli.
Staðan: Karpov 2Vi : Jusupov
1 Vi.
Fimmta skákin sem átti að fara
fram á sunnudaginn var frestað
að beiðni Jusupovs. Þeir tefla
hana f dag.
Fimmta skák Timmans og Jus-
upovs var einkennileg og á marg-
an hátt dæmigerð fyrir Speelman.
Timman náði að þrengja mjög að
honum en í einni svipan náði Spe-
elman gagnfærum, 22. ... a6%
Síðar varð Timman að láta peð af
hendi en virk staða hans bætti
það upp að fullu. Eftir sinn 43.
leik bauð Speelman jafntefli og
eftir langa umhugsun þáði Tim-
man boðið. Hann ætlar greini-
lega að reyna að hanga á vinnings-
forskoti sínu en einvígin þykja
helsti stutt, aðeins átta skákir.
London, 5. einvígisskák:
Jan Timman -
Artur Jusupov
Hollensk vörn
1. d4 f5
2. g3 Rf6
3. Bg2 g6
4. Rh3 Bg7
5. 0-0 0-0
6. c4 Rc6
7. Rc3e6
8. d4 Re5
9. b3 Rf7
19. Kg2 Hab8
20. Í3 c5
21. Hfdl Bxe4
22. fxe4 a6
10. Ba3 He8
11. Hcl e5
12. d6 c6
13. b4 b6
14. e4 fxe4
15. Rxe4 Rxe4
16. Bxe4 Df6
17. b5 Bb7
18. Dd3 De6
23. bxa6 Ha8 34. Hd2 Dc6
24. Hc2 Hxa6 35. Rd5 Kg7
25. Bcl Hca8 36. Df3 Ha8
26. a3 h6 37. Hf2 Hb8
27. Rf2 Hc8 38. h3 De6
28. De2 Hc6 39. De3 Rg8
29. Hd5 Hxd6 40. Dg5 Dd6
30. Rdl h5 41. a4 Ha8
31. Rc3 Bh6 42. Rxb6 Ha6
32. Bxh6 Bxh6 43. Rd5 Hxa4
33. Hxd6 Dxd6
- Jafntefli.
Staðan í einvíginu: Timman
2Vz : Speelman IVi. Fjórða ein-
vígisskákin sem fór í bið á laugar-
daginn er jafntefli. Úrslitin lágu
hinsvegar ekki fyrir þegar þessi
grein var rituð. Sjötta skákin
verður svo tefld í dag.
Þriðjudagur 10. október 1989 {ÞJÖÐVIUINN - SÍÐA 5