Þjóðviljinn - 17.10.1989, Blaðsíða 7

ERLENDAR FRETTIR
Suður-Afríka
Blökkumannaleiðtogar láftnir lausir
Ihaldsmenn bregðast reiðir við
Suður-Afríkustjórn lét um
helgina lausa átta forustu-
menn apartheidandstæðinga þar-
lendis, þeirra á meðal Walter Si-
sulu, einn helstu forustumanna
Afríska þjóðarráðsins (ANC).
Hann hefur verið í fangelsi í 26 ár.
Hann er nú 77 ára að aldri.
Mennirnir átta voru látnir lausir
án allra skilyrða.
F.W. de Klerk, Suður-
Afríkuforseti, segir að með því
að láta mennina lausa sé stjórnin
að sýna að henni sé alvara með að
binda enda á apartheidkerfið og
veita blökkumönnum hlutdeild í
stjórn landsins. í Suður-Afríku er
þessi ráðstöfun túlkuð svo, að
þess sé skammt að bíða að Nelson
Mandela, fyrrum leiðtogi ANC,
verði látinn laus, og í framhaldi af
því megi ætla að stjórnin lýsi sig
viljuga að taka upp viðræður við
ANC.
Suðurafrísk blöð hlynnt
stjórnvöldum vöruðu í gær hina
lauslátnu við að sýna af sér her-
skáa afstöðu í stjórnmálum og
kváðu slíkt líklegt til að draga á
langinn að Mandela yrði látinn
laus. íhaldsflokkurinn, sem vill
halda apartheidkerfinu óbreyttu,
brást illa við þessari ráðstöfun
stjórnarinnar og kvað hættu á að
þetta hefði í för með sér upp-
lausnarástand er leiddi til að
marxísk blökkumannastjórn
kæmist til valda í landinu.
Reuter/-dþ.
Sisulu - 26 ár í fangelsi.
Sakharov styður Kúrda
Fyrsta alþjóðlega ráðstefnan
um málefni Kúrda var haldin í
París um helgina og sátu hana um
200 fulltrúar frá 26 löndum. Ráð-
stefnan samþykkti að skipa þing-
mannanefnd, er hefði það verk-
efni að fylgjast með gangi mála í
Kúrdistan og meðferð ríkja
þeirra, er landinu ráða, á Kúrd-
um. Einnig er nefndinni ætlað að
vinna að því að Kúrdar fái
áheyrnarfulltrúa hjá Sameinuðu
þjóðunum. Jelena Bonner, eigin-
kona Andrejs Sakharovs, hins
kunna sovéska vísindamanns og
baráttumanns fyrir mannréttind-
um, las upp á ráðstefnunni bréf
frá manni sínum. í bréfinu hvatti
Sakharov til þess að allsherjar-
þing S.þ. kæmi saman á aukafund
til að ræða málefni Kúrda.
Eþíópskir uppreisnarmenn til-
kynntu í gær að þeir hefðu unnið
mikla sigra á stjórnarhernum
undanfarna daga og fellt og sært
af honum um 2000 manns. Segj-
ast uppreisnarmenn vera í sókn í
fylkjunum Wollo og Gondar.
Hart barist í Eþíópíu
Uppreisnarmenn þessir tilheyra
Frelsishreyfingu Tígre, sem þeg-
ar hefur það fylki að mestu á valdi
sínu, og Lýðræðishreyfingu Eþí-
ópíuþjóðar. Yfirlýst markmið
þeirra er að steypa af stóli stjórn
Mengistu Haile Mariam.
Fengu ekki að leggja hornstein
Strangtrúarmenn gyðingatrú-
ar, sem nefna sig Hollvini Must-
erisfells, hugðust í gær leggja
táknrænan hornstein að þriðja
musteri gyðingdómsins, er þeir
vilja að rísi þar sem al-
Asqamoskan stendur nú á Must-
erisfelli í Jerúsalem. Sú moska er
sú þriðja helgasta í íslam. Lög-
regla, sem óttaðist heiftarleg við-
brögð af hálfu íslamskra Palest-
ínumanna, stöðvaði trúbræður
sína áður en þeir komust á
ákvörðunarstað. Um 1000 palest-
ínskir námsmenn mótmæltu þó á
staðnum þessari fyrirætlun hinna
strangtrúuðu gyðinga með grjót-
kasti, og dreifði lögregla þeim
með táragasi og gúmkúlum og
handtók um 40 þeirra.
Noregur
Syse tekinn við
Stjórn hans er ekki spáð löngum lífdögum.
Hœgriflokkur og Miðflokkur eru sundur-
lyndir og stuðningur Framfaraflokks
ótryggur
Fréttaskýrendur segjast ekki
Ný ríkisstjórn, undir forustu
Jan P. Syse, leiðtoga Hægri-
flokksins, tók við stjórnart-
aumum í Noregi í gær. Að stjórn
þeirri standa auk Hægriflokksins
Miðflokkurinn og Kristilegi þjóð-
arflokkurinn.
Flokkar þessir hafa samanlagt
aðeins 62 af 165 sætum á stór-
þinginu og á stjórn þeirra því líf
sitt undir Framfaraflokknum,
sem hjálpaði þeim til við að fella
fráfarandi Verkamannaflokks-
stjórn Gro Harlem Brundtland.
En flest er á huldu um það,
hversu greiðvikinn Framfara-
flokkurinn reynist við nýju
stjórnina. Jan P. Syse erforsætis-
ráðherra hennar og flökksmenn
hans eru í embættum fjármála-,
viðskipta- og varnarmálaráð-
herra. Hægriflokkurinn hefur níu
ráðherra af 19 alls en hinir stjórn-
arflokkarnir tveir fimm hvor.
Utanríkisráðherra er Kjell
Magne Bondevik, prestvígður og
leiðtogi Kristilega þjóðarflok-
ksins.
sjá stóran mun á stefnuskrá nýju
stjórnarinnar og þeirrar fráfar-
andi. Nýja stjórnin lofar að vísu
lækkun á sköttum og opinberum
útgjöldum, en segist jafnframt
ætla að standa dyggilega vörð um
velferðarkerfið og auka útgjöld
með stuðning við fjölskyldur fyrir
augum.
Olíklegt er talið að stjórn þess-
ari endist aldur til 1993, en sam-
kvæmt stjórnarskrá Noregs geta
næstu þingkosningar ekki farið
fram fyrr en þá. Sumir telja gott
ef hún heldur velli í ár. Fyrir utan
ótryggan stuðning Framfaraflok-
ksins eru Hægriflokkurinn og
Miðflokkurinn ósammála í mikil-
vægum málum, þannig um af-
stöðuna til Evrópubandalagsins
og opinber útgjöld. Hægriflokk-
urinn vill Noreg í bandalagið,
Miðflokkurinn ekki, sá fyrr-
nefndi vill verulega lækkun opin-
berra útgjalda en sá síðarnefndi
segist ekki sjá möguleika á því.
Reuter/-dþ.
Bandaríkin
Sjúkrabyggingum fyrir aldraða hrandið
Ríkir öldungar knúðu þingheim til aðfella úr gildi frumvarp er átti að
tryggja efnalitlu eftirlaunafólki lœknishjálp
Ifyrstu viku mánaðarins sam-
þykkti Bandaríkjaþing með
miklum meirihluta atkvæða ó-
gildingu sjúkratryggingafrum-
varps, sem sama þing samþykkti
fyrir aðeins rúmu ári. Fréttaskýr-
endur segja að með þessu hafi
Bandaríkjaþing gerbreytt um
stefnu í sjúkratryggingamálum
og að sú stefnubreyting sé í reynd
alvarlegt áfall fyrir mikinn hluta
landsmanna á eftirlaunum.
Þessi kúvending þingsins hefur
vakið mikla athygli, ekki síst
vegna þess hve almennur stuðn-
ingur var á bakvið umrætt
sjúkratryggingafrumvarp. Bush,
sem þá var varaforseti, reri öllum
árum að samþykkt þess og fékk
að sumra sögn með fortölum Re-
agan gamla til að staðfesta það. í
fulltrúadeild þingsins var það
samþykkt með 328 atkvæðum
gegn 72. Ferill Reaganstjórnar-
innar í félagsmálum var ekkert
glæsilegur, en með samþykkt
frumvarps þessa þótti hún hafa
bætt verulega orðstír sinn í þeim
efnum.
Yflr 10 miljónir án
sjúkratrygginga
f Bandaríkjunum eru um 33
miljónir manna á eftirlaunum.
Aðeins fimm af hundraði þeirra
eru fulltryggðir gegn langvarandi
vanheilsu, en rúmur helmingur er
að vísu að meira eða minna leyti
tryggður gegn veikindum hjá
tryggingafyrirtækjum í einka-
eign. En yfir tíu miljónir aldraðra
Bandaríkjamanna hafa ekkert
slíkt á bakvið sig og þeir mega
biðja fyrir sér ef þeir veikjast
eitthvað að ráði. Sjúkrakostnað-
urinn er hár þarlendis og verður
flestu ótryggðu fólki ofviða, sé
það ekki þeim mun ríkara.
Sj úkratryggingafrumvarpinu
sem samþykkt var í fyrra var ætl-
að að rétta við hag ótryggðra
eftirlaunaþega svo að sómasam-
legt mætti teljast. Samkvæmt því
skyldu eftirlaunaþegar sjálfir
greiða í hæsta lagi 560 dollara á
ári í sjúkrahússkostnað og lækn-
um í hæsta lagi 1370 dollara á ári
frá og með árinu 1990. Þeir
skyldu fá lyf með 50% afslætti og
möguleika á að búa ókeypis á
heilsuhæli 150 daga á ári.
Aróðursherferð
ríkra öldunga
í frumvarpinu var ráð fyrir því
gert að eftirlaunaþegar fjár-
mögnuðu tryggingar þessar sjálf-
ir. Hver og einn þeirra skyldi
mánaðarlega borga í þeim til-
gangi fjóra dollara, en þar að
auki skyldi aukaskattur í þessu
skyni lagður á efnaðri eftirlauna-
þega. Sá skattur átti að vera stig-
hækkandi eftir tekjum.
Við þessu brugðust stórilla efn-
uðustu eftirlaunaþegarnir, þeir
sem eru á efsta þrepi skattstigans
fyrir þann samfélagshóp. Að vísu
er ekki nema einn af hverjum 20
eftirlaunaþegum í þeim hópi, en
hann er þeim mun áhrifameiri og
var snöggur að skipuleggja sig til
áróðurs gegn frumvarpinu. Síðan
frumvarpið var samþykkt hafa
þingmenn fengið margt óþvegið
orð í eyra frá fólki þessu í bréfum
og símtölum. Enginn bandarísk-
ur frambjóðandi hefur teljandi
möguleika á að fá sig kosinn á
þing nema með stuðningi efnaðra
aðila, sem fjármagna kosninga-
baráttu hans. Og andstæðingar
frumvarpsins eru sterkefnaðar
manneskjur sem geta því haft
veruleg áhrif á úrslit kosninga í
kjördæmum sínum. Fyrir áhlaup-
um þeirra hefur þingheimur
gugnað.
Fulltrúadeild þingsins sam-
þykkti í mánaðarbyrjun að fella
frumvarpið úr gildi með 360 at-
kvæðum gegn 66. Öldunga-
deildin samþykkti þak á sjúkra-
kostnað, sem hverjum eftirlauna-
þega bæri að greiða, en vill fella
frumvarpið úr gildi að öðru leyti.
Sennilegt er að úr þessu verði ein-
hver málamiðlun milli deildanna.
Þessi niðurstaða er alvarlegt
áfall fyrir American Association
of Retired People (AARP),
helstu samtök bandarískra eftir-
launaþega sem hafa um 28 milj-
ónir félaga. Þau beittu sér af alefli
fyrir framgangi frumvarpsins,
sem samþykkt var í fyrra. Og
fyrir þá mörgu eftirlaunaþega,
sem ekki hafa efni á að borga
sjúkrakostnað úr eigin vasa, er
þessi kúvending þingsins skelfi-
leg. Demókrötum, sem hafa haft
meirihluta í fulltrúadeildinni í 35
ár samfleytt, líður ekki sem best
út af þessu. Sá flokkur hefur lengi
viljað láta líta á sig sem forsvars-
aðila þeirra, sem miður mega sín,
og stjórn hans reyndi allt hvað
hún gat til að fá flokksbræður
sína á þingi til að stöðva ógildingu
umrædds tryggingafrumvarps.
dþ.
Þriðjudagur 17. október 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
Heildarupphæð vinninga
14.1 Ovar 4.377.381
1 hafði 5 rétta og fær hann
kr. 2.191.944
Bónusvinninginn fékk eng-
innen hannvar kr.
380.508
Fyrir 4 tölur réttar fær hver
10.418 og fyrir 3 réttar tölur
fær hver um sig 489
Sölustaðir loka 15 mínútum fyrir út-
drátt i Sjónvarpinu
Upplýsingasímsvari 681511.
Gefum okkur
tiina í umferðinni.
Leggjum timanlega af stað!