Þjóðviljinn - 01.02.1990, Blaðsíða 5

VIÐHORF
Borgarstjómarkosningar
Undirbúningur þátttöku Al-
þýðubandalagsins í borgarstjórn-
arkosningum virðist helst hafa
verið fólginn í því til þessa að
metast á um hverjir eigi að vera í
framboði eða hugsanlegt sam-
framboð með öðrum aðilum,
prófkjör eða ekki prófkjör
o.s.frv. Það vantar hins vegar
umræðu um málefni. Hvað vill
Alþýðubandalagið varðandi
borgarmálefnin?
Það gildir einu hvort Alþýðu-
bandalagið sameinast öðrum um
framboð eða býður fram eitt sér,
það verður að hafa mótaða og
heilsteypta stefnu.
Það er rangt sem heyrst hefur
að allir minni flokkarnir hafi
sömu stefnu í borgaramálefnum.
Það þýddi að enginn munur væri
á stefnu þessara flokka yfirleitt.
Það er mikill munur á stefnu
þessara flokka varðandi afstöðu-
na til launafólks og samtaka þess.
Það er munur á því hversu langt
menn vilja ganga í félagslegri
þjónustu o.s.frv.
Með öðrum flokkum
Alþýðubandalagið í Reykjavík
getur vissulega hugsað sér að
bjóða fram með öðrum flokkum
til borgarstjórnar. Þá ná menn
samkomulagi um ákveðinn lág-
marksgrundvöll og bjóða fram
sameiginlegan lista á grundvelli
hans.
Alþýðubandalagið má þó í
engu afsala sér möguleikum til að
koma öðrum málum í gegn. Það
er undir aðstæðum komið hverju
sinni hvernig það gengur. Það
getur farið eftir því hvort fjölda-
hreyfing launafólks, umhverfiss-
inna, listafólks o.s.frv. er tilbúin
að berjast fyrir ákveðnum fram-
faramálum. Það fer eftir styrk al-
þingis götunnar.
Alþýðubandalag
með eigin lista
Það getur verið besti kosturinn
að Alþýðubandalagið bjóði fram
Ragnar Stefánsson skrifar
eigin lista eins og það hefur alltaf
gert áður. Það gagnar kannski
best þeim málefnum, sem við
berjumst fyrir. Samstaða við aðra
flokka getur eftir kosningar verið
með svipuðum hætti og áður. Það
getur verið að atkvæði nýtist best
á þann hátt, þrátt fyrir allt.
Framboð með Alþýðuflokkn-
um einum núna mundi örugglega
atvinnulausu. Þessi lífskjararýrn-
un hefur leitt til þess að stöðugt
fleiri leita til Félagsmálastofn-
unar eftir aðstoð. Stórlega þarf
að efla starfsemi hennar og veita
miklu meira fé til aðstoðar.
Borgarstjórn þarf að setja sér
það markmið að útrýma atvinnu-
leysi. Hún gæti gert þetta með því
t.d. að auka til muna félagslega
verkalýðssinnaðra borgarfulltrúa
og launþegahreyfingar um að
knýja fram vingjarnlegri og
heilbrigðari Iaunastefnu borgar-
innar og um leið gætu myndast
samtök um að útrýma því spillta
verktakakerfi sem hefur byggst
upp í kringum toppana í embætt-
ismannakerfi borgarinnar.
Þessi mál þyrftu að verða bar-
„í borgarstjórnarkosningunum á Al-
þýðubandalagið að leggja áherslu á sína
róttœku stefnu, ogþað eins þóttsvofari
að það taki þátt í sameiginlegufram-
ekki fela í sér góða atkvæðanýt-
ingu. Fólk mundi tengja slíkt
framboð við ríkisstjórnina. Slæm
framkoma hennar við samtök
launafólks mundi íþyngja slíku
framboði. Eftir þá umræðu sem
verið hefur mundi fólk líka tengja
slíkt framboð við sameiningar-
brölt formanna A-flokkanna.
Fólk teldi slíkt framboð ekki trú-
verðugt. Það væri verið að hugsa
um allt annað en borgarmálefnin.
/
Utrýmum
atvinnuleysinu
Eitt mikilvægasta mál Alþýðu-
bandalagsins í borgarstjórn er að
vinna gegn þeirri lífskjararýrnun
sem orðið hefur undanfarið hjá
þeim sem eru verst settir í þjóðfé-
laginu. Þetta eru þeir sem eru á
lægstu kauptöxtunum, einstæð
foreldri, einnig gamalt fólk og
fatlað, og síðast en ekki síst hinir
þjónustu og ráða fólk til þess í
stórum stfl. Ráða fleira fólk til að
sinna öldruðum og fötluðum, til
að sinna æskulýðsstarfi og til að
vinna gegn vaxandi félagslegum
vanda á mörgum sviðum í borg-
inni.
Borgin er það vel stæð að
auðvelt er að útrýma atvinnuleysi
með þessum hætti. Þetta væri
sannarlega ekki nein venjuleg at-
vinnubótavinna, heldur vinna
sem mun skila sér í betra mann-
lífi, ekki bara í Reykjavík, heldur
munu slíkar aðgerðir hafa áhrif
um allt land.
Utrýming atvinnuleysis og
efling félagslegrar aðstoðar eru
mál sem jafnvel minni hluti í
borgarstjórn gæti knúið í gegn ef
hann fengi til þess aðstoð fjölda-
hreyfingar launafólks og félags-
hyggjuafla.
Eg get líka ímyndað mér að
samtök gætu myndast milli
áttumál Alþýðubandalagsins í
borgarstjórn á næsta kjörtíma-
bili, með miklu skýrari áherslum
en áður.
Alþýðubandalagið
og opið prófkjör
Alþýðubandalagið á langan og
á margan hátt góðan feril í borg-
arstjórn, lengst af í stjórnarand-
stöðu. Þeir sem í þessu hafa stað-
ið telja það sjálfsagt vanþakklátt
starf. En kjósendur hafa þrátt
fyrir allt gert Alþýðubandalagið
að næst stærsta aflinu í borginni,
næst á eftir fhaldinu.
Með því að fallast á nýlegar
hugmyndir Alþýðuflokksins um
opið prófkjör í Reykjavík væri
Alþýðubandalagið í reynd að
falíast á að afsala sér einhverju
mikilvægasta pólitíska verkefni
sínu. Það er ekki bara, að Al-
þýðubandalagið léti það í hendur
andstæðinga sinna að móta fram-
boðslistann. Heldur felst það
einnig í hugmyndum Alþýðu-
flokksins, að forystan í borgarm-
álefnum eftir kosningar væri í
höndum borgarfulltrúanna
sjálfra en ekki þeirra félags-
manna sem unnu að mótun stefn-
unnar, ekki í höndum þeirra sem
streðuðu við að koma þeim í
borgarstjórn.
Hvað á Alþýðu-
bandalagið að gera?
Það á ekki að fallast á þessar
hugmyndir Alþýðuflokksins.
Þvert á móti á Alþýðubandalagið
nú í undirbúningi kosninganna að
leggja áherslu á róttæka og
verkalýðssinnaða stefnu sína.
Óvinsældir ríkisstjórnarinnar
munu vissulega valda okkur mót-
byr. Framkoma hennar gagnvart
launafólki hefur orðið til þess að
margir af bestu stuðnings-
mönnum Alþýðubandalagsins
hafa snúið baki við því, í bili. En
einmitt með því að sýna af sér
róttækni og sjálfstæði gagnvart
ríkisstjórninni gæti Alþýðu-
bandalagið aftur öðlast tiltrú
þeirra sem verst eru settir, og
meðal láglaunafólks og félags-
hyggjufólks.
Núverandi ríkisstjórn hefur
sannarlega ekki verið að fram-
kvæma stefnu Alþýðubandalags-
ins. Hún hefur verið að fram-
kvæma stefnu, sem Sjálfstæðis-
flokkurinn gæti verið stoltur af. í
borgarstjórnarkosningum á Al-
þýðubandalagið að leggja
áherslu á sína róttæku stefnu, og
það eins þótt svo fari að það taki
þátt í sameiginlegu framboði
allra andstæðinga Sjálfstæðis-
flokksins.
Alþýðubandalagið þarf í þess-
um kosningum að skerpa and-
stæðurnar og sýna fram á að það
sé raunverulegur bakhjarl þeirra
sem minna mega sín.
Ragnar Stefánsson er jarðskjálfta-
fræðingur.
Hliðstæður Panama og Grenada
Inn'rásirnar á Grenada og í Pa-
nama voru löngu skipulagðar og
vel undirbúnar. Það var látið að
því liggja að Bandaríkjastjóm
hefði brugðist skjótt við „ógnun
og yfirgangi“. En báðar voru fóð-
raðar átyllum og hreinum lygum.
Báðar framhjald á „spanskreyrs-
stefnu“ Bandaríkjanna. Auk
þess fordæmdar innan Banda-
ríkjanna og taldar brjóta í bága
við stjórnarskrána.
Georg Bush segir um Panama
á sama hátt og forveri hans um
Grenada, að innrásin sé rétt-
lætanleg til að vernda lýðræði og
líf bandarískra þegna. Vitleysa.
Markmiðið er að koma á með
hervaldi stjórn yfir íbúum Pan-
ama, sem er skjólstæðingur
Bandaríkjanna. Að endurreisa
stjórnmálaleg völd landeigenda
og kynþáttahatara. Að uppræta
þjóðernishreyfinguna sem kennd
er við Omar Torrijos. Að halda
yfirráðum yfir skipaskurðinum
og herstöðvum Bandaríkjanna í
landinu.
Allur heimurinn, að undan-
skildum einstaka stuðningsmanni
í Evrópu, segir að svona sé þetta.
Og allar helstu stofnanir sem
fordæmdu innrásina á Grenada
þegar umræðan stóð sem hæst
1983, Sameinuðu þjóðirnar,
Samtök óháðra ríkja, Samtök
Ameríkuríkja, fordæma á ný.
Flestar ríkisstjórnir, meirihlut-
inn í gjörvallri Ameríku hefur
Don Rojas - Síðari hluti
berlega látið í ljós að í okkar
heimshluta sé ekkert land eða
svæði bakgarður eða „áhrifa-
svæði“ Bandaríkjanna. Sá hroki
skrifast á reikning nýlendustefnu
og kynþátthyggju, að gefa sér
sjálfdæmi til að hlutast til um
innri mál ríkja í Karíbahafi og
Rómönsku Ameríku, til að eltast
við ríkisborgara annarra landa
sem sakamenn á flótta undan
bandarísku réttarkerfi. Þá er ekki
litið á aðrar þjóðir sem jafningja
hvað varðar sjálfræði og sæmd.
Fidel Castro, forseti Kúbu,
sagði síðastliðið sumar í tilefni af
þróun mála í Austur-Evrópu, að
heimsvaldalöndin hefðu aldrei
verið jafn sigurviss, einkum
Bandaríkjastjórn. Það skapar
hættulegt ástand fyrir Kúbu, Nic-
aragua og fleiri lönd þar sem
ríkisstjórnir eru framfarasinnað-
ar eða þar sem þjóðfrelsisbarátta
fer fram. „Aldrei hefur nokkur
stjórn, ekki einu sinni stjórn Re-
agans, verið í jafn mikilli sigur-
vímu. Þess vegna er heimsveldið
ósvífnara en áður, glæpsamlegra
og hættulegra en fyrr.“
Þúsundir hugrakkra Panama-
búa snerust vopnaðir gegn
innrásinni. Það voru ekki bófar,
fantar og illmenni, hávaðaseggir
og smáknmmar, eins og þeim var
lýst, heldur ættjarðarsinnar,
verkamenn, bændur og ung-
menni. Kapítalistarnir heima
fyrir og fæðispúkar þeirra buðu
innrásarherinn velkominn, alveg
eins og þeir gerðu á Grenada
1983. Alþýðu manna eru í fersku
minni lífsskilyrðin þegar lepp-
stjórnir Bandaríkjanna réðu Pan-
ama frá 1903 til 1968, þegar Tor-
rijos varð forseti.
Verkalýðsfélög voru bönnuð.
Engir skólar fyrir bændafólk,
ekkert rafmagn heldur, né renn-
andi vatn, lyf og læknishjálp.
Blökkumenn hafðir sér, í verstu
störfunum og ótæku húsnæði.
Panama réð ekki yfir eigin auð-
lindum, einkum skurðinum, og
engu í sínum eigin málum.
Eg veit að andspyrnan mun
halda áfram í Panama næstu vik-
ur og mánuði eins og á Grenada
síðustu sex árin. Líkt og alþýða
Grenada munu karlar og konur
komast að því að bandaríska
innrásarliðið færir þeim ekki
frelsi og hagsæld heldur kúgun og
ójöfnuð.
Það verður einmitt vegna
hinna nöpru afleiðinga árásar-
hyggju heimsvaldasinna, að fólk
sameinast í baráttunni fyrir þjóð-
frelsi. Bæði í Panama og á Gren-
ada.
Ættjarðarsinnar þessara landa
munu í tímans rás draga mikil-
vægan lærdóm af báðum
innrásunum: Að þrátt fyrir hern-
aðarstyrk eru heimsvaldasinnar
ekki ósigrandi, þeir geta aldrei
verið sterkari en sameinuð, stað-
föst og byltingarsinnuð alþýða.
Hvorki undirtök heimsvalda-
sinna né sambúð eða eftirgjöf við
þá getur tryggt frið og jafnrétti.
Fyrri hluti þessarar greinar birtist í
Þjóðviljanum 24. janúar sl.
Don Rojas starfaði með Maurice Bis-
hop, forsætisráðherra Grenada á ár-
unum 1979-‘83. Hann er nú dálka-
höfundur í New York. Grein þessi birt-
istfyrst í tímaritinu Militanta. Gylfi Páll
Hersir og Sigurlaug S. Gunnlaugs-
dóttir þýddu.
/
„Eg veitað andspyrnan mun halda
áfram í Panama nœstu vikur og mánuði
eins ogá Grenadasíðustusex árin<(
Fimmtudagur 1. febrúar 1990 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5