Þjóðviljinn - 25.09.1990, Blaðsíða 1

Þriðjudagur 25. september 1990 —179. tölublað 55. árgangur
Verðhrun og sölutregða
Rœkjuverð hefur lœkkað um 20% í erlendri mynt Umtalsverð birgðasöfnun hjá rœkjustöðvum.
Á sama tíma hefur rœkjuveiði verið mun betri en ifyrra. Hráefnisverð á rækju lækkar um 5%
A'" sama tíma og rækjuveiðar
hafa verið með besta móti
hefur verð á rækju lækkað um
20% í erlendri mynt og sala á
Evrópumarkaði verið Iítil sem
engin. Þetta hefur leitt til um-
talsverðrar birgðasöfnunar hjá
rækjustöðvum.
Þá hefur yfimefnd Verðlags-
ráðs sjávarútvegsins samþykkt
5% lækkun á hráefnisverði á
rækju með atkvæðum oddamanns
og fuiltrúum seljenda, gegn at-
kvæðum kaupenda.
Guðmundur Sigurðsson hjá
rækjuverksmiðjunni Meleyri á
Hvammstanga segir að trúlega sé
rækjuiðnaðurinn enn að súpa
seyðið af verðhækkunum sem
urðu í rækjunni fyrir nokkrum ár-
Oliuverð
Hækkar
um tugi
prósenta
Olíufélögin biðja um
fjörutiu prósenta
hœkkun á gasolíu.
Ögmundur Jónasson
formaður BSRB: Nú
ríður á að olíufyrir-
tœkin skeri niður
gróðann
Olíufélögin hafa sótt um hækk-
un á bensíni, svartolíu og gasolíu
til Verðlagsstofnunar. Sam-
kvæmt heimildum Þjóðviljans er
sótt um 12-13% hækkun á bens-
íni, 16-17% á svartolíu og um
40% hækkun á gasolíu.
Ögmundur Jónasson formaður
BSRB segir að menn verði að huga
að því að miklar hækkanir á þessu
sviði muni hafa áhrif á allt verðlag
i landinu og þar af leiðandi endur-
skoðun kjarasamninga þegar að
því kemur að launaliðir þeirra
verða endurskoðaðir. „Þetta ættu
menn að hafa rækilega í huga áður
en þeir hleypa miklum hækkunum
í gegn. Nú ríður á að olíufyrirtækin
skeri niður gróðann," segir Ög-
mundur. Aðspurður hvort þessar
hækkanir gætu sprengt þjóðarsátt-
ina sagði Ógmundur að vissulega
gætu hækkanimar breytt öllum
forsendum hennar.
Beiðnin um hækkun er vegna
ástandsins við Persaflóa, en olía
hefur hækkað gífúrlega vegna
þess. Heimsmarkaðsverð á olíu
hefúr ekki verið hærra en nú er frá
því í desember 1980. Tunnan af ol-
íu kostar nú um 40 dollara.
Beiðni olíufélaganna mun ekki
hafa verið tekin fyrir á fúndi verð-
lagsráðs enn, en farmar með dýru
olíunni em þegar komnir til Iands-
ins. ns.
um. Hátt verð á kaldsjávarrækju
úr Norður- Atlantshafinu varð þá
til þess að hin svokallaða heit-
sjávarrækja mddi sér til rúms á
mörkuðunum, enda mun ódýrari.
Akvörðun yfimefndar Verð-
lagsráðs sjávarútvegsins að lækka
hráefnisverð á rækju um 5%,
gildir ffá miðjum september til
15. janúar næstkomandi. Sam-
kvæmt því lækkar verð á óskel-
flettri rækju í fyrsta flokki, þar
sem 230 stykki eða færri em í
hverju kílói, úr 81 krónu í 77
krónur. Bjami Lúðvíksson annar
fulltrúi kaupenda í yfimefnd
Verðlagsráðs sjávarútvegsins
segir að fyrir utan verðfall og
sölutregðu, séu eftirstöðvar
rækjudeildar úr gamla Verðjöfh-
unarsjóðnum uppmnnar. En út-
greiðsla úr honum nam um 8% af
tekjum vinnslustöðva. Af þeim
sökum hefðu kaupendur viljað fá
fram enn meiri lækkun á hráefhis-
verði en raun varð á.
A sama tíma og verðfall hef-
ur orðið á rækjuafurðum á Evr-
ópumarkaði hefur rækjuveiði fyr-
ir Norðurlandi verið óvenjugóð í
sumar. Samkvæmt bráðabirgða-
tölum Fiskifélags íslands var afl-
inn orðinn um 11.175 tonn í lok
ágústmánaðar á móti 7.230 tonn-
um á sama tíma í fyrra. Sem dæmi
var búið að landa 1.584 tonnum
af rækju á Hvammstanga, en að-
eins 813 tonnum í lok ágúst árið
1989.
Þá hefjast veiðar á innfjarðar-
rækju um miðjan næsta mánuð,
en sú rækja er mun minni en út-
hafsrækjan sem veidd hefúr verið
í sumar. Samkvæmt bráðabirgða-
ákvörðunum verður um aukningu
að ræða í rækjukvóta bæði i Am-
arfirði og ísafjarðardjúpi á vertíð
komanda. -grh
Landréttir í Áfangagili. Réttað var í Landréttum í Áfangagili sl. föstudag eftir erfiðar göngur. Á myndinni reka gangnamenn og aðstoðarmenn
þeirra hluta af safninu í gerðið. Mynd G.T.K.
Nvtt álver
Ekkert álver, engin orka
Alþýðusamband Austurlands: Orkan frá Fljótsdalsvirkjun aðeinsfyrir álver á AusturlandL
Sigurður Ingvarsson: Stjórnvöld hafa enga atvinnumálastefnu.
Samband sveitarfélaga: Keilisnes ekki hagkvæmast
ing Alþýðusambands Aust-
urlands, sem var haldið á
miðvikudag, telur það grund-
vallaratriði, að meginhluti orku
Fijótsdalsvirkjunar komi til
nýtingar á Austur- og Norður-
landi. I ályktun þingsins er lýst
yfir ánægju með áform um
Fljótsdalsvirkjun og þær vænt-
ingar settar fram að virkjunin
verði undirstaða fjölbreyttara
atvinnulífs á Austurlandi.
„Komi ekki til þess að hag-
kvæmt þyki að reisa álver við
Reyðarfjörð, ber að tryggja orku
til þess utan Austurlands," segir
orðrétt í ályktuninni. Þá beri að
leita annarra leiða til að nýta orku
Fljótsdalsvirkjunar, sem falli bet-
ur að staðháttum á Austurlandi.
Tímabært sé að taka skipulag
orkumála til endurskoðunar.
Sigurður Ingvarsson formað-
ur Alþýðusambands Austurlands
sagði Þjóðviljanum, að röklegt
samhengi væri á milli þess hvað-
an orkan kemur og hvar álver rís í
þessu tilviki, vegna þess að um
stöðu landsbyggðarinnar væri að
ræða. Stjómvöld ættu að móta
stefnu í atvinnumálum en byðu
ekki upp á neinn annan kost en
láta menn beijast um álver.
„Eg hélt í upphafi að menn
væm að meta kosti varðandi stað-
setninguna og væru í þessu mál-
efnalega. Nú get ég ekki séð ann-
að en búið sé að draga menn á
asnaeyrunum allan þennan tíma
til að breiða yfir það að stjómvöld
hafa enga atvinnumálastefnu,"
sagði Sigurður.
Atvinnuástand hefúr verið
slæmt á Austurlandi og sagði Sig-
urður síðasta vetur hafa verið sér-
staklega slæman og ekkert benti
til þess að næsti vetur verði betri.
Það væri samdráttur í fiskistofn-
unum sem væm undirstaða at-
vinnulífsins á Austurlandi og
Austfirðingar þyrftu að fá eitt-
hvað í staðinn. Annars héldi
fólksflóttinn af svæðinu áfram.
Stjóm Sambands sveitarfé-
laga í Austurlandskjördæmi fund-
aði einnig á mánudag. Stjómin
harmar að ýmsir ráðherrar virðist
hafa gleymt fyrirheitum i stjóm-
arsáttmála ríkisstjómarinnar um
eflingu atvinnulífs á landsbyggð-
inni. Ekki sé hagkvæmast að stað-
setja álver á Keilisnesi eins og
ljóst og leynt hafi verið reynt að
sannfæra þjóðina um.
Sambandsstjómin varar
stjómvöld eindregið við því að
láta heildarhagsmuni þjóðarinnar
víkja fyrir hagsmunum hinna fjár-
sterku á suðvesturhomi landsins.
Skorað er á Alþingi og ríkisstjóm
að nota nú einstakt tækifæri til að
snúa óheillavænlegri byggðaþró-
un við, með því að ganga til raun-
hæfra viðræðna við Atlantsál,
með það markmið að álver rísi á
landsbyggðinni. -hmp