Þjóðviljinn - 10.10.1990, Blaðsíða 6

ERLENDAR FRETTIR
Bandaríkin
Vopnahlé í fjárlagastríði
Naté horfir
suður
r
Ahyggjur út af Austur-
löndum nœr
Bush gefur þinginu tíu daga frest til að leggja fram tillögur er tryggi niðurskurð á fjárlagahalla
um 500 miljarða á næstu fimm árum
George Bush Bandaríkjafor-
seti undirritaði í gærmorg-
un frumvarp um aukafjárlög,
sem ætlað er að sjá ríkinu fyrir
rekstrarfé þangað til ný aðal-
fjárlög ganga í gildi. Lauk þar
með stöðvun þeirri á rekstri
bandaríska ríkisins, er hófst á
iaugardagsmorgun. Sú stöðvun
kom til af því að Bush neitaði að
undirrita aukafjárlög til að sjá
ríkinu fyrir rekstrarfé eftir að
fulltrúadeild þingsins hafði fellt
frumvarp hans um að draga úr
halla á fjárlögum.
Stöðvunin á rekstri ríkisins,
sem náði þó ekki til alls, t.d. ekki
til hersins, kom raunar lítt að sök
vegna helgarinnar og þess að á
mánudag var Kólumbusardagur,
sem er frídagur í Bandaríkjunum.
Bush undirritaði aukaQárlögin
eldsnemma, svo að ríkisstarfs-
menn gátu mætt til vinnu á venju-
legum tíma.
Með þessari undirritun hefúr
verið komið á einskonar vopna-
hléi í togstreitu forseta og þings
um fjárlögin, sem orðið hefúr
Bush verulegt áfall og dregið úr
vinsældum hans. Það hlé stendur
þó aðeins til 19. þ.m., og segir
Bush að fyrir þann dag verði
þingleiðtogar að hafa til reiðu
nýtt frumvarp til aðalfjárlaga. I
fjárlagafrumvarpi því, sem fúll-
trúadeildin felldi fyrir helgina,
var gert ráð fyrir að hallinn á fjár-
lögum minnkaði um 500 miljarða
dollara á næstu fimm árum. Bush
tók skýrt fram, að hann myndi
ekki sætta sig við annað en að það
takmark yrði einnig í komandi
frumvarpi þingleiðtoga og sagði
að ekkert þýddi fyrir þingið að
reyna nokkrar sjónhverfmgar
(„no smoke, no mirror“) i því
sambandi.
Búist er við að í komandi
frumvarpi verði minna dregið úr
kostnaði við Iæknishjálp fyrir
aldraða en gert var ráð fyrir í
frumvarpi forsetans, en það atriði
í því vakti harða gagnrýni. Þá má
vænta þess að þingið ætli nefnd-
um sínum um skattamál meiri ráð
um álagningu nýrra skatta en for-
setinn hafði fyrirhugað. Ekki er
talið víst að öll kurl séu komin til
grafar í deilu þessari og búast
sumir fréttaskýrendur við að ekki
Gorbatsjov: hætta á
líbönsku ástandi
Míkhaíl Gorbatsjov Sovét-
ríkjaforseti sagði á mánudag í
ræðu á fundi miðstjómar sovéska
kommúnistaflokksins að hætta
væri á að í Sovétríkjunum skap-
aðist ástand í líkingu við það, sem
er í Líbanon, „með öllum alkunn-
um afleiðingum." Hvatti forset-
inn flokkinn til að beita sér af al-
efli gegn hreyfingum þeim, sem
skilja vilja lýðveldi og sjálfstjóm-
arsvæði frá Sovétríkjunum að
meira eða minna leyti og jafnvel
gera þau sjálfstæð. Gorbatsjov
kvað „skilnaðarsinna og öfga-
menn“ draga fólk á tálar og skapa
stemmningu „haturs og ógna“.
Fyrirskjpað að
drepa Israela
Fomstumenn intifödu (upp-
reisnar) Palestínumanna gáfu í
gær út fyrirskipun til sinna manna
um að allir ísraelskir hermenn á
Bush tekur Saddam Iraksforseta á beinið (raeðu (Pentagon - (því máli fékk Bush stuðning þings og þjóðai; en á annan veg
för er að því kom að leggja á nýja skatta og draga úr fjárveitingum til sjúkrahjálpar fyrir aldraða.
verði búið að leysa öll ágreinings- skatta skuli hækka og hvaða út- munahópar a þmgið í þvi sam-
atriði þann 19. Deilt er um hverja gjöld lækka og þrýsta ófáir hags- bandi. Reuter/-dþ.
Manndrápin á Musterisfelli
Vatn á myllu Saddams
Bush að „ missa þolinmœðina írak hótar Israel með öflugri eldflaug
F riðarhorfur í Persaflóadeilu því vopni verða beitt gegn Israel band með því að krefjast þess að
■ þóttu heldur fara dvínandi í
gær. Bush Bandaríkjaforseti,
sem þegar hefur sent um
200.000 manna her til Persa-
flóasvæðisins, kvað þolinmæði
sina með Saddam íraksforseta
vera nærfellt á þrotum, vegna
þess að sá síðarnefndi hefur enn
ekki kallað her sinn frá Kúvæt.
Saddam reynir fýrir sitt leyti
að nýta sem best sér í hag mann-
drápin á Musterisfelli í Jerúsalem
á mánudag, er ísraelskir hermenn
skutu til bana um 20 Palestínu-
menn. Lýsti hann yfir þriggja
daga þjóðarsorg í írak og hótaði
enn á ný árás á ísrael, ef það
sleppti ekki svæðum setnum af
her þess. Sagði Saddam íraka
vera búna að eignast nýja eld-
flaugategund, skæðari þeim er
það hefði hingað til átt, og myndi
Vesturbakka, í Gaza og Austur-
Jerúsalem skyldu drepnir til
hefnda eftir um 20 araba, sem
ísraelsk lögregla skaut til bana í
óeirðum á Musterisfelli í Jerúsal-
em á mánudag. ísraelsher lýsti i
gær yfir útgöngubanni í Gaza og á
Vesturbakka og ísraelsk Iögregla
handtók Sheikh Mohammed Said
Jamal, annan æðsta klerk ís-
lamskra Palestínumanna. Er hann
sakaður um að hafa átt hlut að því
að koma óeirðunum af stað með
því að spana araba, sem saman-
komnir voru á fellinu, til að grýta
gyðinga á bæn við Grátmúrinn
þar, helgasta stað í gyðingdómi.
Minnkandi
vinsældir Bush
Fjárlagavandræði Bandaríkj-
anna hafa dregið úr vinsældum
George Bush, forseta, samkvæmt
niðurstöðum skoðanakönnunar
sem birtar voru í gær. 65 af hundr-
aði aðspurðra í könnuninni kváð-
ust vera ánægðir með ífammi-
er „dagur reikningsskila“ rynni
upp.
Fregnir eru á kreiki um að Ir-
ak hafi nú komið sér upp eldflaug
sem borið geti fimm sinnum öfl-
ugri sprengihleðslu en vopn af
því tagi sem þeir hafa átt ffam að
þessu.
Bush vísaði í gær á bug að
reynt væri að tengja deilur Israels
og araba við lausn Persaflóadeilu
og þýðir það harðnandi afstöðu af
hans hálfu, því að áður hafði hann
gefíð í skyn að Bandaríkin gætu
fallist á slíka tengingu. Mann-
drápin á Musterisfelli, einum
helgustu staða íslams, hafa vakið
mikla reiði í arabalöndum og
reynir íraksstjóm nú allt hvað hún
getur til að snúa almenningi og
stjómvöldum í þeim löndum á sitt
stöðu forsetans í embætti, en 75
af hundraði vom það fyrir mán-
uði, samkvæmt könnun gerðri þá.
S.þ. rétti Tah'iti
hjálpartiönd
Francis Bogutu, fúlltrúi Sal-
ómonseyja hjá Sameinuðu þjóð-
unum, hvatti í gær til þess í ræðu
á allsherjarþingi að pólýnesíska
eyjan Tahiti, sem verið hefur und-
ir ffönskum yfirráðum frá því fyr-
ir miðja 19. öld, yrði skráð á lista
S.þ. yfir Iandsvæði án sjálfstjóm-
ar. Slík skráning, ef af henni yrði,
myndi draga formlega úr alræði
Frakka á eynni. 1986 lögðu Sal-
ómonseyingar það sama til við-
víkjandi Nýju Kaledóníu. Báðar
þessar eyjar heyra undir Frakk-
land. Skilgreina Frakkar þær sem
óaðskiljanlega hluta lands síns og
banna S.þ. að fylgjast á nokkum
hátt með kjömm íbúanna.
ÖldunguríKamemn
Látinn er í Kamerún Maya
Ndjoum, þorpshöfðingi sem að
Sameinuðu þjóðimar beiti sér til
þess að knýja ísrael til að sleppa
herteknu svæðunum. Undir þær
kröfúr tóku flest arabaríkin þegar
í gær, einnig þau sem em á móti
Irak í Persaflóadeilu.
Utanríkisráðherrar Frakk-
lands og Italíu sögðust sjá hættu á
því að þetta yrði til þess að draga
úr alþjóðasamstöðu þeirri, sem
myndast hefúr gegn Irak, þar eð
líkur væm á að sum arabaríkja
þeirra^ sem hingað til hafa staðið
gegn Irak í Persaflóadeilu, myndu
breyta að einhveiju leyti um af-
stöðu í deilunni.
Rikisstjómir um allan heim
hörmuðu í gær eða fordæmdu
manndrápin á Musterisfelli með
misjafnlega hörðum orðum.
Reuter/-dþ.
sögn þarlendra blaða varð 132 ára
að aldri. Lét hann eftir sig ellefu
ekkjur, 65 böm og 117 bamaböm
og bamabarnaböm.
Hagskýrsluhald var ffumstætt
í Mið-Affíku um miðja 19. öld, er
höfðingi þessi á að hafa verið i
heiminn borinn, svo að hætt er
við að einhverjir dragi í efa að
hann hafi i raun náð svo háum
aldri. Elsti maður heims til þessa,
svo vitað sé með vissu, hefur orð-
ið Shigechiyo Izumi á eynni Tok-
uno í Rjúkjúklasanum, skammt
norður af Ókínava. Hann var,
samkvæmt heimsmetabók Guin-
ness, kominn hátt á 121. ár er
hann lést 1986.
Sjálfsíkveikjur bama
Vishwanath Pratap Singh,
forsætisráðherra Indlands, lýsti
því yfir í gær að ekki kæmi til
greina að stjóm hans hætti við þá
fyrirætlun sína að taka ffá nærri
helming starfa í opinberri þjón-
ustu handa lágstéttafólki, þátt fyr-
Bandaríski hershöfðinginn John
Galvin, æðsti maður Natóherja í
Evrópu, sagði á fréttamanna-
fundi í gær að Persaflóadeilan
hefði sýnt að hættur sem ógnuðu
Vesturlöndum væru ekki úr sög-
unni þótt svo færi að þau þyrftu
ekki lengur að óttast Sovétríkin.
Nauðsynlegt væri fyrir Nató,
sagði hershöfðinginn, að beina
aukinni athygli að suðurhluta
varnarsvæðis síns, því að líklegt
væri að vandræði, er bandalag-
inu bærust að höndum í framtíð-
inni, kæmu úr suðri.
Embættismenn á vegum Nató
hafa undanfarið látið í ljós áhyggj-
ur af útbreiðslu kjama- og efna-
vopna í Austurlöndum nær, hættu á
hryðjuverkum og ókyrrð í stjóm-
málum í þeim heimshluta.
Þessi nýja stefna Nató er líkleg
til að verða Tyrklandi til eflingar,
þar eð það er eina Natóríkið sem
hefúr landamæri að arabaríkjum
Vestur-Asíu, þar á meðal Irak. T.d.
er talið að Tyrkir fái fljótlega nýja
Leopardskriðdreka þýska í staðinn
fyrir eldri skriðdreka sína, sem
famir em að ganga úr sér.
Reuter/-dþ.
Rússaþing
samþykkir
Shatalín-
áætlun
Þing Rússneska sambandslýð-
veldisins samþykkti í gær að fara
eftir áætlun hagfræðingsins
Shatalíns um endurreisn efna-
hagslífs Sovétríkjanna á 500
dögum. Jafnframt varaði ívan
Sílaev, forsætisráðherra Rúss-
iands, sovésku stjórnina við því
að reyna að bregða fæti fyrir þá
rússnesku í því máli.
Silaev sagði að „Rússland
myndi verja sig“ og grípa til nær-
fellt allra hugsanlegra ráða í því
sambandi ef sovéska stjómin
reyndi að knýja rússnesku stjóm-
ina til annarra ráðstafana í efna-
hagsmálum. í Shatalínáætlun er
gert ráð fyrir miklum niðurskurði
rikisútgjalda, þar á meðal til hers-
ins, og hraðri einkavæðingu ríkis-
eigna.
Reuter/-dþ.
ir áffamhaldandi mótnmæli há-
stéttaungmenna gegn þeirri fyrir-
ætlun. Nokkmm klukkustundum
eftir að forsætisráðherrann kunn-
gerði þetta reyndu 16 ára piltur og
12 eða 13 ára telpa að svipta sig
lífi með sjálfsíkveikju í höfuð-
borginni Delhi, í mótmælaskyni
við afstöðu hans í þessu máli.
Bæði brenndust lífshættulega.
Veiðiþjófar stráfelldir
Villidýraverðir í Zimbabwe
hafa fellt 34 veiðiþjófa og hand-
tekið 14 það sem af er árinu, að
sögn þarlendra embættismanna.
Sækjast veiðiþjófamir þar eink-
um eftir svörtum nashymingum,
sem orðnir em sjaldgæflr. Yfir-
völd í Zimbabwe segjast eiga
auknum árangri að fagna gegn
veiðiþjófúnum, sem f ár hafi að-
eins tekist að granda 28 nashym-
ingum. Um miðjan níunda áratug
drápu veiðiþjófamir allt að tíu
dýrum fyrir hvem sem drepinn
var afþeim.
6 SfÐA—ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 10. október 1990