Þjóðviljinn - 10.11.1990, Qupperneq 7

Þjóðviljinn - 10.11.1990, Qupperneq 7
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir er á beininu Hljótum að leita eftir valdi Landsfundur Kvennalistans var haldinn um síö- ustu helgi. Þar var því lýst yfir aö Kvennalistinn vill í ríkisstjórn, útskiptareglu flokksins var breytt þannig aö konur geta setiö tvö kjörtímabil og boðuö var alveg ný stefna í vaxtamálum þar sem gengist var inná að hækka megi útlánsvexti byggingarsjóðanna fái láglaunafólk vaxtabætur á móti. Stuttu eftir síðustu kosningar rauk fylgi list- ans upp, en hefur dalaö aftur núna, og er þaö komið niöur fyrir kosningafylgiö. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir sat í sex ár í borgar- stjórn, fyrst fyrir Kvennaframboðið og síöan Kvennalistann. Hún hefur veriö orðuð við fyrsta sæti flokksins í Reykjavík fyrir kosningarnar í vor. Hún er á beininu í dag. Ingibjörg Sólrún Gfsladóttir. Mynd: Jim Smart. Hvernig skýrir þú hina rniklu fylgisaukningu Kvenna- listans samkvæmt skoðana- könnunum á fyrri hluta kjör- tímabilsins og hrun hennar á síðari hluta þess? Ég vil nú í fyrsta lagi ekki kalla þetta fylgishrun, því það sem mælist sem 30 prósent aukn- ing í skoðanakönnunum má ekki taka sem fylgi. Það er vísbending um ákveðnar breytingar sem eru að eiga sér stað, en maður má ekki gefa sér að þetta sé fylgi sem maður hafl. Núna erum við komnar aðeins undir kosninga- fylgið, og það er það sem við hljótum að miða við. Auðvitað er- um við ekkert sáttar við það, og ég er alveg sannfærð um að það verður ekki útkoman hjá okkur í kosningunum. En mér datt aldrei í hug að trúa því, að við værum með 30 prósent fylgi. Það hefði verið til marks um meiri viðhorfs- breytingu en ég hef orðið vör við. En viðhorfsbreytingin getur orð- ið. En hver er skýringin á því að þið eruð komnar niður fyrir kosningafylgið í skoðanakönn- unum? Þessi umræða um að Kvenna- listinn hafi ekki viljað axla ábyrgð með því að taka ekki þátt í ríkisstjóm í þessi tvö skipti sem okkur stóð það til boða hefur náð eyrum margra. En það era fyrst og fremst pólitískir andstæðingar okkar sem hafa haldið því fram að Kvennalistinn hafi ekki þorað eða viljað axla ábyrgð, og þeim hefur orðið ágengt. Þetta er önnur skýr- ingin. Hin skýringin er sú að það er mjög erfitt að vera i stjórnar- andstöðu með jafn stórum flokki og Sjálfstæðisflokknum. Þetta sést á fjölmiðlum, þegar þeir fara af stað til að fá fram gagnrýni á stjómarathafhir þá fara þeir alltaf til Sjálfstæðisflokksins. Og tala við forystu Sjálfstæðisflokksins líkt og þeir séu í forystu fyrir stjómarandstöðunni. Við höfum aldrei fallist á það að Sjálfstæðis- flokkurinn tali fyrir okkar hönd. Ef við föram aftur að þessu með ábyrgðina þá hef ég lýst því yfir að i fyrra skiptið sem við stóðum andspænis ríkisstjómar- þátttöku 1987 þá var Kvennalist- inn búinn að sitja eitt kjörtímabil á þingi og var einfaldlega ekki til- búinn til að fara inní ríkisstjóm og ég held að það hefði ekki orðið okkur til góðs. 1988 gátum við ekki farið inní þá ríkisstjóm með þessi bráðbirgðalög á bakinu. Við hefðum auðvitað getað gert það með því að gefa eftir öll okkar prinsíp. En mér finnst það eigi að sýna kjósendunum þá ábyrgð og virðingu að ganga ekki þvert gegn því sem sagt hefur verið í kosningabaráttu. En slíkt er ekki talið ábyrgt í stjómmálaumræðu í dag. Er það eitt ábyrgt að setjast í ráðherrastóla þegar þeir bjóðast? Þér finnst ekki að ykkur hafl brugðist bogalistin útaf þessu ferli i skoðanakönnun- um? Nei, en ég held að okkur hafi kannski bragðist bogalistin gagn- vart fjölmiðlum. Við höfum ekki kunnað að notfæra okkur þau tækifæri sem hafa boðist og það hefur kannski oft verið stirt á milli Kvennalistans og fjölmiðla. Þar er margt sem spilar inní. Við höfum verið ósáttar við fféttamat fjölmiðla og hvemig þeir taka á málum, og við höfum gagnrýnt það og það hefur skapað stirt samband. Samþykktir landsfundarins virðast færa Kvennalistann nær hinum hefðbundnu stjórn- málaflokkum, þýðir það ekki að sérstaða hans sé horfin og brestir komnir í tilverugrunn- inn? Að hvaða leyti? Til dæmis hugmyndir um ríkisstjórnarþátttöku, breyt- ingar á útskiptareglunni. Við höfum aldrei hafnað rík- isstjómarþátttöku þó við höfum ekki tekið þátt í tveimur ríkis- stjómum sem myndaðar vorú 1987 og ‘88. Það leiðir af þátt- töku i stjómmálum, á þingi og í borgarstjóm, að maður hlýtur að leita eftir valdi til að koma hug- myndum sínum og hugsjónum í framkvæmd. Við höfum aldrei ætlað okkur eingöngu að fara inn sem andófsafl, þó það megi segja að Kvennalistinn hafi orðið til sem slíkt. Það sem við töldum þörf á að gera í ályktun lands- fundarins var að hnykkja á því, að við værum og hefðum alla tíð ver- ið tilbúnar til að ræða ríkisstjóm- arþátttöku. Afhverju breyttuð þið út- skiptareglunni? Vegna þess einfaldlega að umræðan um útskipti hefur verið okkur mjög erfið. Við höfum fengið mikla gagnrýni að utan á þessa reglu sem er mjög skiljan- legt. Við eram náttúrlega ennþá með útskiptareglu, því konur mega sitja hámark átta ár. Það stendur. Það, í sjálfu sér, að skipta út konum er erfitt út á við. Því þegar einhver er kominn inn og þykir hafa staðið sig vel, og er orðinn þekkt andlit, þá vill fólk hafa viðkomandi áfram. Þetta hefur svo orðið til þess að menn hafa setið tvo til þijá áratugi í þingsætum. I þá gildra viljum við ekki falla. Utskipti á miðju kjör- tímabili era mjög erfið bæði fyrir þær sem fara út og þær sem koma inn. Þannig að við höfum komist að þeirri niðurstöðu að þetta kosti okkur of mikið. Er ekki með því verið að lýsa vantrausti á þær konur sem hafa komið inn á miðju kjörtimabili? Alls ekki. Við viðurkennum hvað það getur verið erfitt fyrir þær að koma inn. Þetta er ekki bara spumingin um það að missa þekktar konur útaf þingi sem hafa staðið sig vel, heldur líka það, að það er erfitt fyrir þessar nýju kon- ur að koma alltíeinu inná þingið á miðju kjörtímabili. Það er náttúr- lega samfella í vinnunni á þingi, og það er þvi erfiðara að kynna sig á þingi á miðju kjörtímabili. Almenningur er vanur því að það komi nýir þingmenn inn í byrjun kjörtímabils, sem og fjölmiðlar. Var ekki kúvending ykkar í vaxtamálum vanhugsuð þar sem í ljós kom að hún leysir ekki vanda byggingarsjóð- anna? Jú, það má segja það. Við hefðum líklega ekki tekið þessa ákvörðun um vaxtahækkun ef við hefðum gert okkur grein fyrir því, að auknar vaxtagreiðslur leiða til þess að lánstíminn lengist. En það er svo sem ekki hægt að lá okkur það frekar en öðram stjómmála- flokkum. Þessi umræða um vaxtahækkun kom upp fyrir ári, og þá datt engum í hug að þetta væri svona. Það er ekki bara Kvennalistinn, heldur allir stjóm- málaflokkar sem hafa fallið í þessa sömu gryfju. Að því leytinu til er þetta vanhugsað. Ymsir myndu líka telja það vanhugsað að koma með hugmyndir um vaxtahækkun svona rétt fyrir kosningar. Pólitískt séð er það sjálfsagt ekki heppilegt og kann- ski ekki líklegt að verða okkur til framdráttar. En það er hinsvegar miklu heiðarlegra að segja það fyrir kosningar, heldur en að taka þátt í vaxtahækkun eftir kosning- ar, einsog sjálfsagt ýmsir aðrir hefðu gert. En það má ekki gleyma því, þegar verið er að tala um vaxtahækkun, að vaxtabætur eiga að koma á móti og eyða hækkuninni hjá láglaunafólki og fólki með meðaltekjur. Hugmyndin er þá að ríkið leysi vanda byggingarsjóðanna með því að niðurgreiða lánin til þeirra sem hafa lág laun? Já, það era miklu sanngjam- ara að ríkið komi inn og greiði niður vexti hjá þeim sem era með lágar tekjur eða meðaltekjur, heldur en að ríkið sé að greiða niður vexti hjá öllum óháð eign- um og tekjum einsog það er núna, þ.e.a.s. hjá þeim hóp sem fékk lán fyrir vaxtahækkunina í fyrra. Nú opnið þið greinilega fyr- ir ríkisstjórnarsamstarf, kallar það ekki á breytt vinnubrögð forystu Kvennalistans og að hlutverk grasrótarinnar minnki? Auðvitað, ef að til þess kemur að við förum í ríkisstjóm, þá mun það hafa áhrif á Kvennalistann og að einhveiju leyti breyta vinnu- brögðunum. Það þýddi það að ákveðnar konur yrðu meira í sviðsljósinu, sem sagt ráðherrar, og þær yrðu að taka ákvarðanir án þess að geta alltaf borið sig saman við grasrótina. Þá verðum við að treysta því, að við höfum ákveðna útfærða stefnuskrá og að þær vinni á grundvelli þeirrar stefiiu- skrár, rétt einsog þær gera á þingi. Þær geta ekki alltaf farið með öll mál sem upp koma á þingi aftur í grasrótina, og það sama á við um s veitarstj ómarmál. Hvert er óska- ríkisstjórn- armynstrið? Ékki neitt öðra fremur. Ríki- stjómarsamvinna ræðst af niður- stöðum kosninga, hún ræðst af því hver okkar styrkur verður efl- ir kosningar og hver styrkur ann- arra flokka verður. Og eins hvað menn geta komið sér saman um í ríkisstjómarviðræðum. Það hlýtur að ráðast af því hveiju við fáum framgengt í ríkisstjóm konum til hagsbóta - og engu öðru. Muntu gefa kost á þér í efsta sæti listans í Reykjavík verði farið fram á það við þig? Ég er ekki endanlega búin að gera upp hug minn, en ég er alveg tilbúin til þess að hugleiða málið. Hinsvegar er mér það ekkert keppikefli að verða í fyrsta sæti. Auðvitað, þó ég sé alveg tilbnúin til þess að hugleiða það, þá hrýs mér dálítið hugur við því vegna þess að ég hef ekki verið á þingi, og ég hef fylgst með landsmálun- um einsog hver annar leikmaður sem getur ekki gefið allan sinn tíma í það að lesa gögn og skýrsl- ur og fylgjast með umræðum um þingmál. Það myndi þýða fyrir mig talsvert mikia vinnu, en ég veit að ég mun geta sett mig inn í þessi mál á ekki allt of löngum tíma. -gpm Laugardagur 10. nóvember 1990 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.