Þjóðviljinn - 01.12.1990, Síða 10

Slordóni
ar
Um þessar mundir eru liðin
tíu ár frá því „Isbjamarblús“ kom
út og einn litríkasti ferill íslensks
tónlistarmanns hófst. Bubbi
Morthens spratt út úr Kassagerð-
inni og söng um kaldan veruleika
verbúðalífsins með þeim gróf-
leika sem honum fylgir og gaf ís-
lenskum „kóperingarböndum“
langt nef, enda tími til kominn.
Á tíu ára rokkferli hefur
Bubbi furðu vel náð að halda
fullum dampi, þó vissulega hafi
verk hans á þessum tíma verið
misjöfn. Þær plötur sem standa
upp úr á ferlinum eru án efa „Is-
bjamarblús“, „Geislavirkir",
„Plágan“, og „Kona“. Þessar
plötur em um margt ólíkar, en á
þeim á Bubbi sín bestu rokklög
og sínar bestu ballöður.
Það felst nokkur einföldun í
því að segja að skipta megi verk-
um Bubba í tvennt, rokk og
ballöður, en í þessari skiptingu
felst engu að síður töluverður
sannleikur að mínu mati. Hvom
megin borðs sem Bubbi er, fer
honum einfaldleikinn betur en
ofhlaðnar og flóknar útsetningar.
í fyrra sendi Bubbi frá sér
„Nóttina löngu". Þessi plata get-
ur alls ekki talist vond plata, enda
ber hún það með sér að vera unn-
in af miklum metnaði. Hins veg-
ar fannst mér Bubbi halda þar um
of inn á braut fyrr greindra út-
setninga, þar sem of miklu var
hlaðið ofan á hvert annað. Þetta
kom niður á laglínunum, lögin
urðu ekki eins melódísk og mað-
ur á að venjast hjá Bubba og
söngur hans virkaði á köflum
eins og aðskotahlutur í lögunum.
Það er líka eins og Bubbi og sam-
starfsfólk hafi áttað sig á þessu
og bætt á plötuna á síðustu
stundu léttara og auðgripnara
lagi, „Háflóð“.
Nú hefur Bubbi enn sent frá
sér nýja plötu sem hann kallar
„Sögur af Iandi“. Að mínu mati
tekst honum mun betur til á þess-
ari plötu en á „Nóttinni löngu“ og
raunar er þetta með því allra
besta sem hann hefur gert frá
upphafi. Einfaldleiki í undirleik,
melódísk lög þar sem rödd
Bubba fær notið sín til fulls, eru
helstu einkenni „Sagna af landi“.
HANDBRAGÐ MEISIARANS
Bakarí
Brauðbergs
Ávallt nýbökuð brauð
-heilnæm og ódýr-
Aðrir útsölustaðir:
Hagkaup Skeifunni
-Kringlunni
-Hólagarði
Verslunin Vogar,
Kópavogi
Brauðberg
Lóuhólar 2-6 sími 71539
Hraunberg 4 sími 77272
Þetta á við plötuna í heild, en
skýrast kemur þetta fram í úrvals
tónsmíðum eins og „Blóðbönd-
um“, „Fjólubláu flaueli“, „Síð-
asta eminum“ og „Stúlkunni sem
starir á haflð“. Sjórinn, þorpið og
Iandið eru sjaldan langt undan í
textum plötunnar og í síðast
nefnda Iaginu nær Bubbi að skila
með fallegum hætti sorg þess
fjölda íslenskra kvenna sem horft
hafa á eftir manni sínum í hafið.
I „Fjólubláu flaueli" er síðan
á ferðinni uppgjör við liðna tíma,
bæði tónlistarlega og hvað varðar
persónulega Iífsreynslu Bubba
sjálfs. í þessu lagi er Bubbi ekk-
ert að fara með það í grafgötur að
hann semur og flytur undir sterk-
um áhrifúm frá Bob Dylan. Það
ber fremur að líta á það sem virð-
ingarvott en fátækt af Bubba
hálfu.
Slordónanum sem ætlaði
valdrei, aldrei, meira að vinna í
Isbiminum", hefur vissulega far-
ið mikið ffam í textagerð á einum
áratug. Hráslagalegir textar
Bubba framan af ferlinum fólu
aftur á móti í sér skemmtilega
árás á kreddumenn í ljóðagerð og
þá sem froðufella bókmenntaarf-
inum yfir landsmenn og hafa gef-
ið sjálfum sér einkarétt á íslcnskri
Tungu með stóm téi. Enda létu
viðbrögð þessara menningarvita
ekki á sér standa á sínum tíma.
Heimir Pálsson sagði einhvem
tíma að íslensk menningamm-
ræða byijaði yfirleitt mjög vítt.
Hún væri hins vegar eins og pera
í laginu og endaði alltaf í skrúf-
stykkinu „íslcnsk tunga". Þetta
sannaðist á Bubba, þar sem lítið
var rætt um þá rokk- og slor-
menningu sem hann var og er
fulltrúi fyrir, en þeim mun meira
rætt um hvort hann færi vel með
tunguna.
Eftir að Bubbi fór að vanda
textagerð sína
með tilliti til
hefðbundins
ljóðaforms, hef-
ur mér einstaka
sinnum þótt
bragfræði og
annar regluboð-
skapur þvælast
fyrir honum og
bitna á textunum
frekar en hitt.
Þetta á helst við
þegar Bubbi
hefúr orðið of
hátíðlegur með
pennann. Þessar
athugasemdir
eiga ekki við
„Sögur af
landi“. Aftur á
móti er Bubbi
mjög alvarlegur
í öllum textum
plötunnar, sem
gæti farið fyrir
brjóstið á þeim
einfeldingum
sem standa í
þeirri trú að lífið
eigi að vera ein-
hver skemmtun.
Lífið er „fúll
tæm djobb“.
Hér hefur
aðeins lítillega
verið minnst á
Bubbi Morthens
undirspilið á „Sögum af landi“.
Eins og áður segir er það í þeim
einfaldleika sem klæðir Bubba
best. Sjálfur leikur Bubbi á raf-
lausan gítar og gerir það óaðfinn-
anlega að vanda og önnur óraf-
mögnuð hljóðfæri gefa plötunni
þann fágaða blæ sem á henni er.
Þar má neftia þverflautu Martial
Nardeau, harmonikku Reynis
Jónssonar, básúnu Össurar Geirs-
sonar og klarinett Guðna Franz-
sonar. Þeir Christian Falk og
Hilmar Öm eiga síðan stóran þátt
í plötunni með fjölbreyttum
hljóðfæraleik og hlutdeild í út-
setningum.
Bubbi hefnr sjálfúr sagt að
skyldleika megi finna með „Sög-
um af landi“ og „Isbjamarblús"
og „Konu“. Undir þetta er hægt
að taka án þess að þar með sé sagt
að endurtekningar séu hér á ferð.
Bubbi heíúr líka sagt að platan sé
ákveðið uppgjör eða upprifjun á
þeirri tónlist sem glumdi í eyrum
hans á unglingsárum. Þar em
Dylan, Lennon og fleiri á ferð.
Áhrifin ffá Lennon liggja kann-
ski helst í persónulegum texta
Bubba til konu sinnar Brynju, þar
sem hann syngur um B + B dreg-
ið með skautum á svell. En það er
svo sem ekki nýtt hjá Bubba að
vera persónulegur í textum.
„Sögur af landi" em nýr kafli
í tónlistarsögu Bubba Morthens
og sennilega einn af þeim fersk-
ustu og merkilegustu. -hmp
Þjóðlög flutt á disk
Hljómsveitin Islandica hefur
á undanfömum tveimur ámm
verið ötul við að kynna íslensk
þjóðlög, bæði hér heima og er-
lendis. I Islandica em Gísli
Helgason, Guðmundur Bene-
diktsson, sem að vísu hefur verið
leystur af af Eggerti Pálssyni,
Herdís Hallvarðsdóttir og Ingi
Gunnar Jóhannsson. Áður en
Eggert gekk til liðs við lslandicu,
gáfu þau fjórmenningar út hljóm-
plötu og geisladisk með safni ís-
lenskra þjóðlaga, þar sem finna
má gamalkunn lög eins og
„Kmmmavísur", „Það á að gefa
bömum brauð“, „Móðir mín í
kví, kví“, „Á Sprengisandi“ og
fleiri.
Það er virðingarvert að ein-
hver skuli sinna þessum arfi ís-
lenskrar menningar og gera það
með þeim ágætum sem Islandica
gerir. Fyrir utan hefðbundin
þjóðlög er á plötunni yngri lög,
sem þjóðin er sjálfsagt farin að
telja tij þjóðlaga, til dæmis lag
Jóns Ásgeirssonar við „Maís-
tjömu" Halldórs Laxness og „Af-
mælisdiktur" eftir Atla Heimi
Sveinsson við ljóð Þórbergs
Þórðarsonar.
Þegar lög sem hvert
mannsbam í landinu
kannast við eiga í hlut,
kennir rótgróinnar
íhaldssemi í huga
ílestra um hvemig
flutningi þeirra skuli
háttað. Þetta á til að
mynda við um sígilt lag
Sigvalda Kaldalóns við
„A Sprengisandi" eftir
Grím Thomsen. I þessu
lagi vill maður heyra
kröftugan karlakór
kyrja Ijóðið af miklum
móð og er því ekki alls
kostar sáttur við útsetn-
ingu Islandica, sem
lætur eina karlmannsrödd nægja,
að vísu með bakröddum.
Gott undirspil og nærgætni í
flutningi flestra laganna vegur þó
að mestu upp á móti þessari
íhaldssemi. Herdís syngur til
dæmis fallega „Sofðu unga ástin
mín“, ljóð Jóhanns Sigurjónsson-
ar, og það á við um fleiri lög sem
hún og félagar hennar syngja.
Fyrir Islendinga er „Rammís-
lensk“ þeirra f Islandica ágæt
eign í plötusafninu, til að bregða
á fóninn þegar þörf er á að efla
ISIANDICA
iMwkMw. V— RAMMÍSLENSK
þjóðemisandann í brjósti sér.
Platan ber þess nokkur merki að
vera hugsuð sem skemmtileg
tækifærisgjöf Islendinga til er-
lendra vina og vandamanna og
ekkert nema gott um það að
segja. Á umslagi eru haldgóðar
upplýsingar á ensku og þýsku um
einstök lög, og yfirlit fylgir um
sögu íslenskra þjóðlaga og varð-
veislu þeirra.
Fyrir utan þjóðlög og hálf-
þjóðlög em að minnsta kosti tvö
lög sem em tiltölulega ný af nál-
inni. Það fyrra, „Tröllaþvaður“,
er eftir Herdísi Hallvarðsdóttur
við ljóð Ingu Rúnar Pálmadóttur.
Útsetningin minnir á húsgang í
anda Þursaflokksins og gæti
hæglega mglað útlendinga og
jafnvel íslendinga í ríminu, hvað
uppmna varðar. Seinna lagið er
eftir eiginmann Herdísar, Gísla
Helgason. Það er lagið „Kvöld-
sigling" við ljóð Jóns Sigurðs-
sonar. Útsetningin er ekki eins
„þjóðleg“ og í „Tröllaþvaðri“, þó
þjóðhátíðarstemmning Eyja-
manna svífi yfir vötnum. Gísli
hefúr áður gefið þetta ágæta lag
út á plötu, en það hefúr sennilega
ekki verið geflð út á geisladisk
áður.
Þó ekki sé hér um þjóðlag að
ræða, er á vissan hátt við hæfi að
enda diskinn á „Kvöldsiglingu",
þar sem sungið er um bát á leið til
veiða. Furðulega fá þjóðlög fjalla
nefnilega um fisk og það sem
hann snertir. Það em vinsældir og
seigla laga sem ákveða það hvort
þau verða þjóðlög. Kannski nær
„Kvöldsigling“ því að teljast til
þjóðlaga í framtíðinni, ásamt
„Stál og hnífúr" Bubba Morthens
og fleiri laga. -hmp
HÚSfÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 1. desember 1990