Þjóðviljinn - 07.08.1991, Blaðsíða 2

Þjóðviljinn - 07.08.1991, Blaðsíða 2
Enn er æft Ríkisútvarpið hafði eftir bandarískum hershöfð- ingja í gær að Bandaríkjamenn yrðu að halda áfram að æfa sig og undirbua stjörnustríðsáætlun- ina frægu. Maður þessi hefur að sögn yfirumsjón með skotæfinqum sem beinast að pví að mæla nákvæmni eldííauga og eru æfingarnar sagðar lið- ur í áætluninni. Eldflaugum er skotið frá Kaliforníu- ströndum á skotmark a Kvrrahafi í 6000 km. fjar- lægð. Hershöfðinginn rökstuddi hugmynd sína með því að Persaflóastríðið hefði sannað að hin og þessi ríki í veröldinni hefðu bolmagn til að koma sér upp hátæknibúnaði til hernaðarnota. Röksæmdafærslan er afar athyglisverð: Þegar ekki er lengur þörf á stjörnustríðsáætlun aegn Sovétríkjunum er talið nauðsynlegt að hafa nana tiltæka gegn ríkjum þriðja heimsins! Margan lær- dóm ma væntanlega draga af Persaflóastríði en eitt virðist alveg augljóst: Strax á fyrstu dögum stríðsins kom í Ijós að íraksher, sem átti að vera einhver sá öflugasti í heiminum, var algerlega vanbúinn að mæta tæknivæddustu og aýrustu hervél allra tíma. Og það er víðar æft en á Kyrrahafi. Svokaliað Landvarnarlið íslands hefur verið hér að æfingum undanfarna daga. í liði þessu eru skólapiltar og ýmsir aðrir Bandaríkjamenn sem líta á framlag sitt til hersins eins og félaaar í biörgunarsveitum gera hér á landi og segir Morgunblaðið frá því að yfir- mennirnir hafi nokkrar áhyggjur af að piltarnir geti ekki fengið frí úr skóla að vetrinum til að æfa varn- ir íslands, enda þótt þeir telji mikla þörf á slíkum æfingum! Eðliiegt er að velta fyrir sér hvaða ástæður raun- verulega liggja að baki þess að verið er að æfa stjörnustríð við þá sem geta varla brauðfætt sig, hvað þá meir, eða landvarnir gegn óvini sem ekki er vitað hver geti verið. Æfingar af þessu tagi hafa í fyrsta lagi þann aug- Ijósa tilgang að sýna fram á hver hefur hernaðar- legt bolmagn til að gefa skipanir í heiminum. Enda þótt hvergi í veröldinni sé til tækni eða hernaðar- styrkur sem ræður við herbúnað hins iðnvædda heims þykir nauðsynlegt að skaka vopnin og opin- skátt er talað um að NATO verði að fá nýtt hlut- verk alheimslögreglu, þar sem haft er auga með ríkjum þriðja heimsins og pólitískum hræringum á áhrifasvæði bandalaqsins. í öðru lagi hafa æfing- arnar þann tilgang að sýna fram nauðsyn þess að halda áfram að verja gríðarlegum upphæðum til vígvæðingar. Þetta er ekki síst mikilvægt fyrir her- foringjana sem með þessu eru að tryggja sér áframhaldandi „atvinnu“ svo hlálega sem það kann að hljóma. Það er nóturleg staðreynd að ísland skuli enn leggja lóð sitt hernaðarmegin á vogarskálina. Þrátt fyrir gjörbreyttar aðstæður í heiminum hefur ekki heyrst stuna né hósti af hálfu íslenskra stjórnvalda um það að nú sé kominn tími til að bandaríski her- inn fari til síns heima. Þegar hann kom á sínum tíma, voru uppi miklir svardagar um, að aldrei skyldi vera her á íslandi á friðartímum. í stað þess að stórveldin standi hvort gegn öðru með heri sína gráa fyrir járnum vinna þau nú saman að afvopn- un. Hafi nokkurn tíma verið hægt að tala um frið- artíma þá ætti það að vera nú. Af þessum sökum stendur næst íslenskum stjórnvöldum að hætta að taka þátt í því fáránlega vopnaskaki sem NATO og Bandaríkin hafa með að gera, en vinna að brottför hersins í stað þess að lána landið undir víghreiður og heræfingar. hágé. Þjódviotnn Málgagn sóslalisma þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar Síðumúla 37 — 108 Reykjavík Sími: 681333 Símfax: 681935 Útgefandl: Útgáfufélagið Bjarkl h.f.. Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson. Ritstjórar: Árni Bergmann, Helgi Guðmundsson. Fréttastjórl: SigurðurÁ. Friðþjófsson. Ritstjóm, skrifstofa, afgreiösla, auglýsingar: Siðumúla 37, Rvlk. Auglýslngar: 681310, 681331. Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf. Prentun: Oddi hf. Verö í lausasölu: 100 kr. Nýtt Helgarbiaö: 150 kr. Áskriftarverö á mánuöi: 1100 kr. Sjónvarpsstríðið Utvarpsréttamefnd setti Stöð 2 úr- slitakosti nýlega varðandi endurvarp sjónvarpsstöðvarinnar á dagskrá CNN sjónvarpsstöðvarinnar. Úrslita- kostimir fólust í því að annaðhvort yrði þessum útsendingum hætt, eða auglýsingum útrýmt úr dagskránni og reglulega skotið inn íslensku yfir- liti yfir fréttimar. Stöð 2 ákvað að hætta útsendingunum, enda sjálfsagt ekki mikill áhugi á CNN lengur. Klippari sér reyndar enga stórhættu í því þótt CNN hafi verið sjónvarpað um dreifikerfi Stöðvar 2 á nóttunni eftir að hefðbundinni dagskrá lýkur. Hinsvegar er slík útsending fordæm- isgefandi og varasöm á þann hátt. Hafi menn óttast um að íslenskir fjölmiðlar yrðu undir í samkeppni yið CNN, þá er ljóst að svo er ekki. íslenskir Qölmiðlar gátu vissulega ekki keppt við CNN í Persaflóastríð- inu um nýjustu fréttir af vettvangi, hinsvegar stóðu íslenskar fréttaskýr- ingar um atburðarásina fréttaskýr- ingum alheimsstjamanna á CNN eldtert að baki. Menn hafa gert mikið veður út af því að í Persaflóastyrjöldinni hafi í fýrsta skipti verið háð stríð í beinni útsendingu og að íbúar jarðarinnar hafi aldrei áður getað fylgst jafn grannt með framgangi styrjaldar. Klippari telur þetta hinsvegar mjög orðum aukið og er ekki einn um þá skoðun. Þegar sjónvarp verður útvarp Við fengum fyrst að vita um að stríðið var skollið á með lýsingu Pet- er Amett frá Bagdad 17. mars sl. Sú lýsing var mjög dramatísk, ekki myndrænt séð því það eina sem við sáum á skjánum var andlit Ametts. Hinsvegar var þessi lýsing útvarps- efni í háklassa, jafnaðist á við beinar lýsingar Sigurðar Sigurðssonar á landsleikjum fyrir tíma sjónvarps, þótt ólíku sé saman að jafna. Þrátt fýrir að sent væri dag og nótt frá stríðinu, þá tókst hvorki CNN né neinum öðmm að ná aftur sömu ná- lægð við stríðið og þegar Amett lýsti sprengjuárásunum á Bagdad fýrstu nóttina og stakk hljóðnemanum út um hótelgluggann þannig að sprenpjudrunumar glumdum um all- an heim. Myndefnið frá stríðinu var mjög fá- tæklegt og sáu ritskoðarar herjanna til þess að engar óþægilegar myndir birtust á skjánum. Við fenguni að sjá endalausar myndir af upplýsinga- fúndum yfirherstjómarinnar, tölvu- myndir af hátæknistríðstólum, hvemig þau leituðu uppi skotmörk sín og sprengdu þau í tætlur. En eng- ar myndir af sjálfum skotmörkunum, engar myndir af átökunum í návígi, engar myndir af afleiðingu árásanna. Ritskoðaramir sáu til þess. Víetnamstríðið Sé litið til baka og skoðað hvemig íjölmiðlar fjölluðu um Víetnamstríð- ið á sínum tíma þá kemur í Ijós að almenningur fékk mun sannari mynd af því stríði en Persaflóastríðinu, þrátt fyrir að tækninni hafí fleytt fram og nú sé hægt að senda myndir beint um gervihnetti. Myndir af vígvellinum í Indókína áttu ekki lítinn þátt í að móta al- menningsálitið í heiminum á sínum tíma. Því hefur verið haldið fram að Bandaríkjaher hafi borið lægri hlut í því stríð fyrst og fremst vegna þess að almenningur heima fyrir og ann- arsstaðar snérist gegn þessu stríðs- brölti þeirra í afskekktu heimshomi. Þessi saga átti ekki að endurtaka sig við Persaflóa. Enda tókst að byggja upp mjög afdráttalausa samúð með öðmm stríðsaðilanum og verður að leita affur til seinni heimsstyrjaldar til að finna sambærilegt hugarástand hjá vesturlandabúum, enda var Saddam Hussein ekki ósjaldan líkt við Hitler á meðan á átökunum stóð. Þrátt fyrir að talið sé að um hundrað þúsund íraskir hermenn hafi legið í valnum þá fékk almenningur ekki að sjá nein lík á skjánum. Almenningur sá fréttamenn í Saudi Arabíu og í ísrael veifa gasgrímum og var alltaf að bíða eflir eiturefnasprengjum frá írak sem aldrei komu. Hinsvegar vom mjög fáar myndir frá skotmörk- unum í lrak, þannig að myndin var mjög skökk. Það verður því að segj- ast einsog er; mynd Qölmiðla af þessu stríði var mjög óburðug. Sjón- varpið tapaði fyrsta sjónvarpsstríð- inu. Líkkista sannleikans Nýlega kom út í Noregi bókin Lík- kista sannleikans eftir Jahn Otto Jo- hansen, fréttastjóra erlendra frétta hjá NRK, norska ríkisútvarpinu. I bókinni fjallar hann um Persaflóa- stríðið og (jölmiðla. Hann kemst að þeirri niðurstöðu að fjölmiðlamir hafi bmgðist hlutverki sínu í stríð- inu. Johansen bendir á að aldrei fyrr hafi fréttamenn sjónvarpað jafn grimmt frá upplýsingafundum hersins, enda hafi fréttamcnn fram til þessa ekki talið slíka fundi mjög upplýsandi um það sem fram fer á vígvellinum. Ástæðan fyrir þessum áhuga á upp- lýsingafúndunum var einfaldlega sú að þetta var eina sjónvarpsefnið sem tökumönnum var leyft að taka. Johansen segist sakna gömlu frétta- ritaranna, sem eru vel að sér í sögu, staðháttum og hugsanagangi íbúa átakasvæðisins. Hann segir að alltof margir af ungu fréttamönnunum, sem voru orðnir innanstokksmunir á heimilum á meðan á stríðinu stóð, hafi verið of uppteknir við að koma sjálfúm sér á framfæri. Hann segir að sjálfsöryggi þeirra hafi ofl verið í öftigu hlutverki við kunnáttu þeirra um Austurlönd nær. Hann vitnar í ffanska heimspeking- inn Jean Baudrillard, sem segir að Persaflóastríðið hafi verið elektrón- iskt stríð þar sem óvinurinn hefúr verið þurrkaður burt og er því ekki til staðar. Stríðið var háð á radarskjá- um og átökin voru því ósýnileg. Baudrillard segir að ritskoðun stríðs- aðila hafi verið ónauðsynleg vegna þess að tæknin sem notuð var í stríð- inu hafi gert það ómögulegt fyrir fjölmiðla að gefa heilstæða mynd af stríðinu. ,,í ríki myndanna er ekkert til sem heitir satt og logið.“ Niðurstaða Jahn Otto Johansen er sú að þrátt fyrir alla tæknina hafi dag- blöðin borið sigur úr bítum í Persa- flóastríðinu. Það var einungis þar sem almenningur átti þess kost að fræðast um bakgrunn stríðsins og af- leiðingar þess. Nýtt hlutverk Við þurfúm því ekki að gráta það að Stöð 2 hefur hætt útsendingum CNN. Þeir sem eru fréttasjúkir geta nálgast fréttimar í blöðum. Nægi þeim ekki inni -nda úrvalið er hægt að kaupa íjöld^iin allan af erlendum blöðum sem birta fféttaskýringar sem eru af mun meiri gæðum en þær fréttir sem CNN varpar ffá sér. Þá ætti það líka að vera léttir fyrir Stöð 2 að losna frá því hlutskipti að vera endurvarpsstöð fyrir erlendan sjónvarpsrisa. Stöð 2 ætlaði sér ann- að og meira hlutskipti en það. Það er svo annað mál hvort Stöðin hefúr valdið því hlutverki sem hún ætlaði sér. Núverandi borgarstjóri, Markús Öm Antonsson, kallaði Stöð 2 heimsend- ingaþjónustu myndbandaleiganna. Því miður hafði Markús rétt fyrir sér því íslensk dagskrárgerð hefur átt mjög undir högg að sækja hjá Stöð 2. Nú þegar þeir eru lausir við CNN ættu þeir að geta einbeitt sér að varpa ljósi á íslenskan vemleika og þannig sanna að við höfum ekkert við þá ósönnu heimsmynd sem CNN birtir að gera. -Sáf ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 7. ágúst 1991 Síða 2

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.