Þjóðviljinn - 07.08.1991, Blaðsíða 16

Grænlendingar bregðast
af hörku við hermengun
Að kröfu grænlensku heimastjórnarinnar hefjast um miðjan mánuð-
inn viðræður milli fulltrúa grænlenskra stjórnvalda og bandarískra
um það hvernig staðið verði að hreinsun úrgangs frá fyrrum rat-
sjárstöð bandaríska hersins í Grænlandi. Fullvíst er taiið að þar
leynist oiíur og önnur eiturefni í jarðvegi sem leynt var fyrir heimamönnum.
Það er því óhætt að segja að grænlensk stjórnvöld og íslensk hafist ólíkt að
þegar um mengun frá bandarískum herstöðvum er að ræða. Meðan græn-
lenska heimastjórnin krefst þess að Bandaríkjamenn geri bragarbót á fram-
ferði sínu hafa íslensk stjórnvöld h'tt viljað leggja landeigendum Eiðis á
Langanesi Uð tíl að ná fram rétti sínum vegna meintrar mengunar frá sorp-
haugum fyrrum ratsjárstöðvar hersins á HeiðarfjaUi.
Ratsjárstöðin sem hér um ræðir,
DYE-1, er nærri Sisimiut, er nefndist
Holsteinborg meðan danskar naíhgiftir
réðu ríkjum í Grænlandi. Undanfarið
hefúr grænslenska verktakafyrirtækið
Grænlandsverktakar, unnið að því að
rífa mannvirki sem tilheyrðu stöðinni.
Þær framkvæmdir voru nýlega stöðv-
aðar að kröfu grænlensku heimastjóm-
arinnar, eftir að í ljós kom að umfang
mengunar frá stöðinni er langtum
meira en bandarísk hermálayfirvöld
höfðu upplýst heimamenn um.
Grænlenska útvarpið hafði nýlega
eftir Lars Emil Johansen, formanni
grænlensku heimastjómarinnar, að
upplýsingar Bandaríkjamanna hafi
reynst fjarri raunvemleikanum þegar til
hafi komið. Því hafi grænlenska heima-
stjómin afráðið að stöðva frekari
hreinsunaraðgerðir við stöðina þar til
kannað hafi verið til hlítar hvaða úr-
gangur kunni að leynast í jarðvegi og
samningar hafi tekist við hermálayfir-
völd vestra um frekari hreinsun á
svæðinu. Afráðið er að þær samninga-
viðræður fari ffarn 15. og 16. þessa
mánaðar.
Að sögn Torbens Corts, umhverfis-
fulltrúa, sem skoðaði nýlega aðstæður á
vettvangi við DYE-1 virðist fúllsýnt að
mengunar gæti í jarðvegi ffá olíum og
öðrum kemískum efnum, sem ekki sé
vitað fyrir víst hver séu. Að sögn Tor-
bens verða jarðvegssýni send til Dan-
merkur til greiningar.
Nokkm eftir að mengun við DYE
1 varð að umræðuefhi í Grænlandi,
greindi grænlenska útvarpið ffá annarri
aflagðri herstöð bandariska hersins,
herflugvelli einum á austurströndinni, í
námunda við Kulusuk, er nefndist Blue
East II. Að sögn útvarpsins em þar lík-
ur á að þar hafi hent mun umfangs-
meira mengunarslys en við Sisimiut,
eða eins og segir í ffétt útvarpsins ffá
30. síðasta mánaðar „en langt storre
miljobombe".
Herflugvöllurinn var byggður upp í
seinna stríði og var ætlað það hlutverk
að vera til millilendinga í liðsflutning-
um Bandaríkjahers milli Bandaríkjanna
og vígstöðvanna í Evrópu. Flugvöllinn
yfirgaf herinn 1946 en nokkur ár þar á
eftir var hann notaður af heimamönn-
um.
Samkvæmt fféttum grænlenska út-
varpsins em þar olíuföt í þúsundatali
sem bandaríska herliðið hcfúr skilið
eftir sig.
Konrad Stenholdt, formaður At-
assut-flokksins, sagði í viðtali við
grænlesnak útvarpið að ekki væri nema
gott eitt um það að segja að menn
hefðu áhyggjur af mengun við DYE-1,
þá mættu menn ekki horfa ffam hjá því
að við BLUE EAST væri umhveris-
sprengja á ferðinni sem væri af allt
annarri og meiri stærðargráðu. - Þar
hefúr olían fengið að síga óáreitt niður i
jarðveginn í 40 ár án þess að neinum
hafi hugkvæmst að gera eitt eða neitt.
Samkvæmt fféttum mun afráðið að
grænlenska heimastjómin mun óska
effir samningaumleitunum við banda-
rísk yfirvöld vegna mengunarinnar við
BLUE EAST, likt og gert hefúr verið
vegna mengunarinnar við DYE-1.
Eins og Þjóðviljinn hefúr greint ffá
að undanfomu hafa landeigendur Eiðis
á Langanesi staðið í stappi við íslensk
stjómvöld um að þau hefðu milligöngu
vegna meintrar mengunar ffá fyrrum
ratsjárstöð bandaríska hersins á Heiðar-
íjalli, en litt orðið ágengt.
Sigurður Þórðarson, annar landeig-
enda Eiðis, sagði í samtali við Þjóðvilj-
ann í gær, að grænlensk stjómvöld sæju
sóma sinn í því að ræða við mengunar-
valdinn og krefja hann um úrbætur á
meðan íslensk stjómvöld virtust helst
hafa það að leiðarljósi að „Kaninn“
slyppi sem best í slíkum málum.
Hann sagði að aðgerðir Grænlend-
inga í þessum málum virtust miða að
þvi að fjarlægja allt rusl sem hugsan-
lega geti skaðað umhverfið.
- Þessi hlið viðist alveg hafa
gleymst þegar íslendingar sömdu við
Bandarikjaher á sínum tíma um að is-
lensk stjómvöld fýrir sína hönd og allra
íslenskra ríkisborgara afsalaði sér rétti
til skaðabóta vegna vem hersins á
Heiðarfjalli. Þannig sýnir utanríkis-
ráðuneytið hliðstæðum mengunarslys-
um og því sem hent hafa í Grænlandi
ekki minnsta áhuga, sagði Sigurður.
-rk/þóm
^^^^
■■

L
^
I ATT TIL AFVOPNUNAR
KEFLAVÍKURGANGAN 10. ÁGÚST 1991
Skrifstofan er að Þingholtsstræti 6 og símamir em 620273 og 620293
Tímatafla göngunnar er sem hér segir:
Kl. 07.00-07,15
Kl. 07,30
Kl. 07,45
Kl. 08,30
Kl. 08,50
Kl. 10,45-11,00
Kl. 13,20-14,20
Kl. 16,00 -16,15
Kl. 17,00-18,30
Kl. 19,45-20,05
Kl. 22,00
Rútuferðir frá Reykjavík
Jrottför frá BSI
kópavogi
Safnast saman við aðalhlið
Keflavíkurflugvallar.
Haldið af stað.
Aning á Vogastapa nálægt
Vogum.
Aning í Kúagerði.
Aning við Straumsvík.
Jónleikar í Hafnarfirði
Qtifundur í Kópavogi
Utifundur á Lækjartorgi
Leiðarkerfi Keflavíkurgöngu 10. ágúst 1991
Rútuferðir fyrir Keflavíkurgöngu 1991 verða sem hér segir:
1. Eiðistorg kl. 07:00. KR heimilið kl. 07:10. Elliheimilið Grund kl. 07:20. BSÍ kl.
07:30.
2. Vélsmiðjan Héðinn kl. 07:00. Lækjartorg kl. 07:10. Hlemmur kl.07:20. BSÍkl.
07:30.
3. Skeiðarvogur/Langholtsvegur kl. 07:00. $unnutorg kl. 07:10. Laugardalslaug kl.
07:15. Háaleitisbraut/Lágmúli kl. 07:20. BSI kl. 07:30.
4. Endastöð SVR við Gagnveg kl. 06:50. Olís Grafarvogi kl. 06:55. Grensásstöð kl.
07:10. Strætóstöðvar við Miklubraut kl. 07:15 - 07:25. BSÍ kl. 07:30.
5. Rofabæ; austast kl. 07:00. Shell Árbæ kl. 07:10. Stekkjarbakki/Grænistekkur kl.
07:20. BSIkl. 07:30.
6. JSústaðakirkja kl. 07:00. Strætóstöðvar við Bústaðaveg. Við veðurstofu kl. 07:20.
BSI kl. 07:30.
7. Fjölbragt Breiðholti kl. 07:00. Shell Norðurfelli kl. 07:10. Við Maríubakka kl.
07:20. BSI kl. 07:30.
8. Seljaskóli kl. 07:00. Við R^ufarsel kl. 07:10. Skóga/Öldusel kl. 07:20. Engihjalli
kl. 07:30. Strætóstöðvar við Alfhólsveg að bensínstöð á Kópavogshálsi. kl. 07:40.
Hafnarfjarðarvegur/Vífilsstaðavegur kl. 07:45. Hafnarfjörður kl. 07:50.
Reykjavíkurvegur Norðurbær, Iþróttahús við Strandgötu, uppi á Holti.
Til móts við gönguna Sérleyfisbílar Keflavíkur frá BSÍ kl. 10:45,12:30
(Kúagerði), 14:15. Frá Keflavík 08:30,11:30,12:30.
Þeim sem hafa áhuga á að koma inn í gönguna á Hvaleyrarholti í Hafnarfirði er bent
á að taka strætisvagn sem ferfrá Lækjartorgi kl. 16:30.
Mikilvægt er að fólk skrái sig í gönguna, einkum þeir sem ætla að ganga
alla leið eða fyrstu áfanga hennar. Ekki er síður mikilvægt að fólk sé á góðum Keflavíkurgönguskóm
^\KURq
-ísnQ ■

i