Þjóðviljinn - 28.08.1991, Síða 4

Trimmað að
Reykjalundi
Reykjalundarhlaupið '91
verður haldið nk. laugardag,
31. ágúst. Hér er um að
ræða almenningshlaup sem
Reykjalundur gengst fyrir í
samvinnu við SÍBS og Bún-
aðarbankann. Hlaupið hefur
verið haldið þrjú sl. ár og um
fjögur hundruð manns tekið
þátt í því. Hlaupinu er ætlað
að höfða til sem flestra, fatl-
aðra sem ófatlaðra, keppn-
isfólks sem skemmtiskokk-
ara. Fjórar vegalengdir eru í
boði, sú lengsta 14 kílómetr-
ar, þá 6 km langur hringur
og 3 km skokk eða göngu-
leið. Þá er ein leið öll á mal-
biki og hentaK hún fólki í
hjólastólum og með önnur
hjálpartæki. Hlaupið hefst kl.
11 nema hjá 14 kílómetra
hlaupurunum sem verða
ræstir 10.40. Ekki þarf að
skrá sig í hlaupið en mætið
tfmalega að Reykjalundi í
Mosfellsbæ. Þátttökugjald er
kr. 300, en innifalið í því er
húfa hlaupsins, verðlauna-
peningur þegar í mark er
komið og léttar veitingar að
loknu hlaupi.
Loftfélagið og
Gwendolyn
Loftfélag Islands verður með
tónleika á Púlsinum í kvöld
og annað kvöld. Bandarfska
blökkusöngkonan Gwendo-
lyn Sampé kemur fram með
félaginu og er þetta í fyrsta
sinn sem hún syngur hér á
landi. Gwendolyn er frá Hu-
ston í Texas og lauk námi í
stjórnmálaheimspeki þar.
Hún hefur búið í Lundúnum
í 10 ár og starfað við tónlist-
arkennslu og jasssöng auk
þess sem hún stundaði nám
í Guildhall School og Music
and Drama. Loftfélag Is-
lands skipa þeir Birgir Bald-
ursson trommuleikari, Daní-
el Þorsteinsson píanóleikari,
Sigurður Björnsson gítarleik-
ari og Sigurður Halldórsson
bassaleikari. Gwendolyn og
Loftfélagið munu einnig
halda tónleika á 1929 á
Aukureyri sunnudaginn 1.
september.
Gwendolyn Sampé.
Jafnréttisstefna
EB
Kvennalistinn gengst fyrir
fundi í Norræna húsinu
föstudaginn 30. ágúst þar
sem Astrid Lulling mun flytja
erindi um jafnréttisstefnu
Evrópubandalagsins. Astrid
er frá Lúxemborg og var hún
borgarstjóri Lúxemborgar í
15 ár. Hún situr nú á Evr-
ópuþinginu og lætur jafnrétt-
ismálin mjög til sín taka. Þá
er hún formaður Evrópu-
deildar International Council
og Women. Fundurinn hefst
kl. 17.
^TlTENNING
Þrír af ritstjórum tímaritsins Hending: Berglind Gunnarsdóttir, Valgerður Benediktsdóttir og Elfsabet
Jökulsdóttir. Á myndina vantar Margréti Lóu Jónsdóttur. Mynd: Kristinn
Engin homkerling vil ég vera
Tímaritíð Hending
1. tbl. 1. árg.
Hending er nýtt og kærkomið
tímarit. I ritstjóminni em ungar
skáld- og fræðikonur, efnisval
tímaritsins er femínistískt og það
er skrifað bæði af konum og körl-
um. Kvennatímarit áttu sér glæsta
sögu á ámnum eftir stríð, frægust
vom Melkorka og 19. júní. í
kvennatímaritunum var sícapaður
vettvangur fyrir konur til að birta
ljóð og smásögur sem þær fengu
ekki birt annars staðar, eða vildu
ekki birta annars staðar. Kvenna-
tímaritin vom þó engin mslakista
fyrir bókmenntir, listrænn metnað-
ur þeirra var mikill og þar komu
fyrst fram ýmsir höfundar sem tíð-
indum sættu. Ég held að konur hafi
ekki langað neitt óskaplega til að
gefa út sérstök kvennatímarit.
Sjálfsdýrkun karlanna sem stýrðu
karlatímaritunum og meðvituð eða
ómeðvituð fyrirlitning þeirra á
bókmenntum kvenna sköpuðu hins
vegar þörf fyrir sérstök kvenna-
tímarit.
í dag ritstýra strákamir öllum
bókmenntatímaritunum og það er
vel hægt að fá birta feminíska bók-
menntatexta og greinar. Það er hins
vegar aukageta, homkerling, i
timaritunum. 1 Hendingu er þessi
kerling leidd til öndvegis og rót-
tækum strákum er velkomið að
segja sitt um mótsetninguna á milli
karls og konu sem sögð er liggja
allri annarri andstæðubyggingu til
gmndvallar. Hending er sem sagt
kvennatímarit nýrra tíma og mikil
þörf fyrir það.
Fyrir hálfum mánuði hlustaði
ég á sænska bókmenntafræðinginn
Ebbu Witt-Brattström fyrirlesa í
Danmörku um nýjar sænskar bók-
menntir. Hún lagði áherslu á bók-
menntir ungu kvennanna af því að
þær em svo ástríðufullar öfúgt við
bókmenntir karlanna, eða eins og
hún sagði: „Ungir, sænskir karlrit-
höfundar gimast ekki konur heldur
sænsku akademíuna (Nóbelinn).“
Ebba lýsti með dæmum létt-
niðrandi meðferð á sænskum
skáldkonum í ritdómum blaðanna
og herfilegri meðferð á þeim í
sænskum bókmenntasögum og
sagði að ungar, sænskar skáldkon-
ur skrifuðu „í útlegð“. Þær væm
útlægar þegar hið viðurkennda
væri viðurkennt og hið vel metna
væri vel metið. Þessu slær inn hjá
konunum, sagði Ebba. Þetta er
kynslóð kvenna sem er alin upp
við þá staðhæfingu að þær hafí
fullt jafnrétti á við strákana, en
innrætingin kemur inn bakdyra-
megin og þær rekast allt í einu á
ósýnilega veggi þar sem þær áttu
sér einskis ílls von. Ungar, sænskar
kvennabókmenntir em þar af leið-
andi fullar af uppreisn og reiði - en
hún beinist inn, gegn stúlkunum
sjálfum og kemur fram í bókum
þeirra í aðför að sjálfinu, masók-
isma eða þrá án viðfangs. Karl-
maðurinn er allt - ég, konan, er
ekkert. Ég, konan, ræðst gegn hon-
um en það kostar mig lífið.
Eitthvað á þessa leið skrifa
ungu konumar.
Ekki skrifa ungu konumar á ís-
landi svona, sagði ég, og var satt
að segja mest að hugsa um Vigdísi
Grímsdóttur. Ungar íslenskar kon-
ur em ekki svona masókískar,
heldur hið gagnstæða. Textar
þeirra em árásargjamir, grimmir, ef
aðalpersónan á að farast ætlar hún
svo sannarlega að taka með sér
einn eða tvo í fallinu.
Þetta vom náttúrlega bara stað-
hæfingar, en þær fá nokkra stað-
festingu af fyrsta tölublaði Hend-
ingar. Texti Birgittu Jónsdóttur
„Tungutréð“ er þéttur, myndrænn
texti með grimmu táknrænu inn-
haldi um tungumál og kvenleika.
Smásaga Sigríðar Albertsdóttur
„Að flýja skugga" fjallar líka um
ást, dauða og sekt en fyrst og
fremst um ímyndunaraflið, sem
lausn eða eyðingarafl. Það síðasta
er líka uppistaðan í ákaflega sterk-
um Ijóðum bandarísku skáldkon-
unnar Susan Ludvigson sem Soffia
Auður Birgisdóttir kynnir og þýðir
í Hendingu.
Smásagan „Að flýja skugga“
fannst mér vera í eins konar texta-
samtali við skáldið Unni Eiríks-
dóttur. Unnur Eiríksdóttir er hyllt í
tímaritinu Hendingu. Það er vel til
fundið að halda Unni hátt á lofti í
þessu fyrsta tölublaði nýs kvenna-
tímarits. Unnur hefúr ekki verið
metin sem skyldi í íslenskri bók-
menntasögu. Hún var sérkennileg-
ur og nýskapandi höfundur, mó-
demisti sem endurskapaði „villi-
birtu“ kaldastriðsáranna í verkum
sínum. Berglind Gunnarsdóttir
skrifar kynningu á henni og birt
eru fjögur af frábærum ljóðum
Unnar.
Önnur og allt öðruvísi skáld-
kona fær heiðurssess í Hendingu
en það er hún Látra-Björg sem
Margrét Lóa Jónsdóttir skrifar um.
Hending leggur þannig áherslu á
sögulegt samhengi og þetta kemur
líka fram í bráðskemmtilegu við-
tali Elísabetar Jökulsdóttur við
Lindu Vilhjálmsdóttur þar sem
Linda talar meðal annars um það
hve miklu máli náttúran skipti sig.
Hún talar um íslensku birtuna sem
stöðugt breyti litum landsins og
formum þess. Hún talar líka um
ættartölur og sögulegt samhengi og
segir: „Maður sér líka svo miklar
breytingar á íslensku þjóðlífi þann-
ig. Flestir hafa búið í sveit eða eru
ættaðir þaðan. En það er oft eins
og við viljum ekki horfast í augu
við það. Maður sér þess engin
merki í þessari borg. Ég fúrða mig
oft á þessu gamla fólki, 80-90 ára.
Það er einsog það vilji ekki muna
þessa gömlu vondu tíma. Amma er
kannski að horfa á enska fótbolt-
ann, þegar ég kem i heimsókn.
Þetta gamla fólk hefúr aðlagað sig
svo ótrúlega. Hlustar kannski á rás
2 eða jafnvel enn verri stöðvar.“
Það er hætt við að bandaríska
skáldkonan Kathy Acker hafi
hlustað á „rás 2 eða jafnvel enn
verri stöðvar". Grein Geirs Svans-
sonar um hana hefur undirtitilinn:
„Hugleiðingar um ritsóðann, rit-
þjófinn og klámkjaftinn Kathy Ac-
ker.“ Með hliðsjón af viðkvæmri
stöðu dagblaðsins Þjóðviljans
þessa dagana verður ekki vitnað í
nein ummæli Kathy Acker um vald
og kynferði hér.
Það er heldur ekki rúm til að
ræða margar hörkuspennandi en
vægast sagt umdeilanlegar kenn-
ingar Geirs Svanssonar/Kathy Ac-
ker hér. Greinin er samt glettilega
góð kynning á póstmódemískn-
femínískri umræðu í Bandaríkjun-
um, umræðu sem líka hefúr „riðið“
húsum í framúrstefnu-tímaritum
Skandinavíu.
Þessi lesandi heföi vel getað
hugsað sér meira af ámóta nýjum
fræðum, hugleiðingum, umræðu - í
hinum skáldakynningunum í tíma-
ritinu Hendingu. En það er sann-
lega umdeild beiðni eins og ffam
hefur komið á síðum Þjóðviljans í
sumar. Umdeild er hins vegar ekki
krafan um gott málfar og þar
skriplar of oft á skötu í Hendingu.
Ljótt er að sjá orð eins og „afmá-
un“ og orðatiltæki eins og „taka
höndum saman með hommurn" og
setningar eins og „Yrkisefni Susan
eru mikið konur“.
Þó að fyrsta tölublað Hending-
ar sé hvorki þykkt né mikið hefur
það upp á margt að bjóða og enn
meira en hér hefúr verið nefnt. Ég
skora á sem flesta að lesa sjálfir og
sfyðja þar með þetta frábæra fram-
tak.
Dagný Kristjánsdóttir.
ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 28. ágúst 1991
Síða 4