Dagblaðið Vísir - DV - 07.08.1996, Síða 13

MIÐVIKUDAGUR 7. ÁGÚST 1996
13
Tvö þúsund
manna hötel
Ekki eru nema
100 ár síðan um
90% þjóðarinnar
bjuggu í sveitum.
Nú hefur þetta
snúist við og að-
eins tæp 10%
landsmanna búa í
dreifbýli. Þeim
fækkar sifellt sem
eiga ættingja og
vini í sveitum og
fæstir af þeirri
kynslóð sem nú er
að vaxa úr grasi í
þéttbýlinu hafa
möguleika á að
rækta lifandi
tengsl við uppruna
sinn.
Afleiðing er
„Afleiöingin er þverrandi skiln-
ingur þessara þjóðfélagshópa á
högum hvor annars sem getur
leitt til þess að óbrúanleg gjá
myndast milli þéttbýlis og dreif-
býlis
Kjallarmn
Unnur
Stefánsdóttir
leikskólakennari
„Nú bjóða um 120 aöilar ferðaþjónustu af ýmsu tagi undir merkjum Feröa-
þjónustu bænda,“ segir m.a. í grein Unnar.
þverrandi skilningur þessara þjóð-
félagshópa á högum hvor annars
sem getur leitt til þess að óbrúan-
leg gjá myndist milli þéttbýlis og
dreifbýlis. Slíkt hefði í för með sér
mikla hættu fyrir fámenna þjóð
eins og íslendinga, þéttbýli og
dreifbýli geta hvoragt án hins ver-
ið. í því sambandi koma mér í hug
orð sem Vigdís Finnbogadóttir for-
seti lét eitt sinn falla; „Ef sveitirn-
ar fara í eyði hætta ís-
lendingar að vera þjóð.“
Aö skapa tengsl
Ýmislegt hefur verið
gert til þess að treysta á
ný tengslin milli dreyf-
býlis og þéttbýlis. Ég vil
hér nefna einn þátt sem
telja verður til sérstakr-
ar fyrirmyndar en það
er ferðaþjónustu hjá
bændum. Þessi starf-
semi mun fyrst hafa
verið reynd upp úr 1970
fyrir forgöngu Flugfé-
lags íslands en fékk síð-
an nýjan þrótt með
stofnum Samtaka ferða-
þjónustubænda árið
1980.
Nú bjóða um 120
aðilar ferðaþjón-
ustu af ýmsu
tagi undir merkj-
um Ferðaþjón-
ustu bænda.
Samanlagt reka
þessir bændur
stærsta gistihús
landsins með
gistimöguleika
fyrir um 2.000
manns.
Nótt í fjárhúsi
í byrjun júlí átti
ég þess kost að kynnast þessari
þjónustu af eigin raun, annars
vegar á Narfastöðum í Reykjadal
hjá Inga Tryggvasyni og hins veg-
ar á Víkingavatni í Kelduhverfi. Á
Narfastöðum hefur stóru og mynd-
arlegu fjárhúsi og hlöðu verið
breytt í gistihús með veitingaað-
stöðu fyrir um 70 manns. Á Vík-
ingavatni geta hjónin Auður Lár-
usdóttir og Jóhann Gunnarsson
boðið allt að 8 manns gistingu á
heimili sínu.
Á báðum þessum stöðum er frá-
bær þjónusta og húsráðendur gefa
sér tíma til þess að spjalla við
gesti sína og fræða þá. Slík tengsl
era öðru fremur til þess fallin aö
koma í veg fyrir að gjá myndist
milli dreyfbýlis og þéttbýlis.
Unnur Stefánsdóttir
Misskilin góðmennska
í vímuefnamálum
Flest það fólk sem virkjar sig
gegn vímuefnum vill annaðhvort
vel eða vill sýnast gott sjálft. Hvor-
ugt á við í þeim raunveruleika
sem þessi efni era. Það sem á við
er að ráða því sem hægt er í þess-
um málum. Varðandi áfengið þá
er auðvelt að búa það til og viljinn
það mikill að nota það að bann á
því er ekki framkvæmanlegt. Það
sem er hægt að ráða er að halda
því innan hjarðreglunnar. Og
hvað þýðir það? Það þýðir að regl-
ur séu hafðar um drykkjuna.
Reglur fyrir börnin
Og hvaða reglur setur maður
bömum sínum um þetta? Það er
einfalt. Aldrei drekka óblandaða
sterka drykki, ekki kaupa
sterkara en 40%, byrja aldrei að
drekka fyrr en eftir kvöldmat,
koma sér alltaf í eigið rúm, drekka
aldrei daginn eftir, drekka ekki
oftar en aðra hverja helgi, aldrei
að drekka einn og einn drykk utan
þessara marka, einsetja sér að
akstur og áfengi fari ekki saman.
Aldrei að drekka
einsamall.
Síðan á að inn-
ræta unga fólk-
inu að það sé
ekkert endilega
rétt að líða alltaf
vel, það skuldar
okkur enginn að
okkur líði vel, og
hver beri óá-
nægju sína, sé
ekkert að flíka
henni. Hægt er að láta unga fólkið
í friði ef það heldur sig innan þess-
ara marka en vanda um annars.
Þá tilheyrir þetta eðlilegri fram-
komu og rikjandi reglu, henni er
að miklu leyti hægt að ráða. Það
sem við síðan segjum unga fólkinu
er að þannig endist þeim að hafa
ánægju af víninu, annars verði
vandræði sem það verður að taka
á.
Ofstæki
Hin sterku efni, sem gerbreyta
skaphöfn og líferni,
eru allt annað mál.
Allt aðrar reglur,
vegna þess að þær
eru brot á reglum um
hvernig nota beri
vímuefni og utan við
allt velsæmi. Og
hvaða reglur? Neysla
sé í sjálfu sér lögbrot,
sá sem veitir eða sel-
ur vímuefni verði tal-
inn aðili að morðtil-
ræði með því að eitra
fyrir fólk. í þessu
setjum við upp annan
skilning á eitrun en
nú er. Við verðum að
skilja að sum efhi eru
félagslega eitrað. Og
að eitra félagslega
fyrir fólk er refsivert
á sama hátt og eitra fyrir líkama
þess.
Reyndar er oftast um bæði að
ræða. Síðan er að fjarlægja hug-
tökin eiturlyf, vímugjafa, dóp og
annað og tala að lögum einungis
um eitur. Sá sem selur fólki eitur
eða gefur því eitur er þvi glæpa-
maður skv. því. Sá sem er tekinn
fyrir neyslu skuldar að segja frá
hver eitraði fyrir hann og hvernig.
Síðan ver samfélagið sig gegn frek-
ari eitrunum með því
að leggja ekki sama
skilning í refsingu og
fyrir aðra glæpi. Held-
ur bregst við til að
koma í veg fyrir frek-
ari eitruij.
Ef með þarf þá er að
safna þeim sem eitra í
búðir og halda þeim
sér. Ekki fangelsa
eins og við öðrum
brotum heldur dæma
til eftirlits svo að ein-
staklingar valdi ekki
frekari eitrunum.
Meðal annars að
synja þeim um lyfja-
flokka sem hafa svip-
uð áhrif og eitrið sem
er til sölu og dreifing-
ar. Vegná þess að
þeir lyfjaílokkar vekja upp löngun.
íslenskir ríkisborgarar, sem
standa í eitursölu erlendis, verði
teknir heim í búðir jafnóðum og
þeir era gripnir erlendis. Þetta
gerum við til að ráða sjálf okkar
reglum. Góðmennsku okkar snú-
um við til þeirra sem ekki verður
eitrað fyrir vegna aðgerða en lát-
um þá sem eitra taka afleiðingun-
um og læknum þá sem hægt er.
Þorsteirm Hákonarson
„Síðan á að innræta unga fólkinu
að það sé ekkert endilega rétt að
líða alltaf vel, það skuldar okkur
enginn að okkur líði vel, og hver
beri óánægju sína, sé ekkert að
flíka henni. “
Kjallarinn
Þorsteinn
Hákonarson
framkvæmdastjóri
Með og
á móti
Haffærisskírteini fyrir vík-
ingaskipið ísiending
Gunnar Marel Egg-
ertsson skipasmið-
1100 ára gap
„Grundvall-
arrökin eru
þau að Sigl-
ingamálastofn-
un íslands er
að fara eftir
reglugerð sem
er samin á okk-
ar tímum. Hún
á alls ekki við
um smíði á
þessu skipi. u,‘
Það er þarna
1100 ára gap sem ekki er hægt að
brúa með nútíma reglugerð. Mín
rök eru þau að þessi stífa á milli
enda, sem Siglingamálastofnun
fer fram á að sett verði í vikinga-
skipið, eigi alls ekki heima þar.
Skipið er byggt frá grunni til
þess að bogna og svigna að vissu
marki. Stífan minnkar allan
sveigjanleika skipsins og dregur
úr siglingaeiginleikum þess. Hún
myndi ýta skipinu í sundur að
framan og aftan. Gnmdvallarfor-
múla þessa skips var ákveðin
fýrir 1100 áram þegar Gauks-
staðaskipið var byggt um 870.
Þar áður átti sér stað árhundr-
aða þróun í smíði og gerð skipa
af þessu tagi. Það er ekki nokkur
glóra að ætla að yfirfæra nútíma-
reglur á þessa gerð af skipi. Það
verður einnig að taka það fram
að ísland á að vera samstiga nor-
rænum reglum um útbúnað
skipa. Annars staðar á Norður-
löndum hefur fengist leyfl fyrir
skipum af þessu tagi, en af ein-
hverjum ástæðum gildir það
sama ekki hér á íslandi. Ef ég fæ
ekki leyfið frá Siglingamálastofn-
un er ég ákveðinn í að afskrá
skipið á íslandi og skrá það í
Noregi. Það mun þá sigla undir
norsku flaggi í staðinn."
Akveðin
grundvallar-
atriði
„Astæðan
fyrir því að
skipið hefur
ekki fengið
haffærisskír-
teini enn er sú
að björgunar-
búnaðurinn
var ekki bú-
inn að upp-
fylla þau at-
riði sem sett
voru upp sem
lágmarks-
krafa. Einnig styrkingai' á skip-
inu sem búið var aö komast að
samkomulagi um að yrðu gerðar.
Við verðum að halda okkur við
ákveðin grundvallaratriði því að
reglurnar sem við erum með eru
byggðar á ákveðnum styrkleika
skipa. Við höfum reynt að taka
fyllsta tillit til þess að um er að
ræða skip sem ekki verður notað
nema á afmörkuðum svæðum
yfír sumarið. Þama er verið að
biðja um leyfi fyrir skip þar sem
ætlunin er að flytja farþega og
skólabörn. Við teljum að það sé
stór munur á því hvort skipið
verður aðeins til eigin nota eða
hvort nota á skipið til farþega-
flutninga. Þó að teikning skips-
ins taki mið af því sem það var
uppranalega ætlað til, þá er mik-
il breyting á reglum í dag og
þeim sem smíðað var eftir á
landnámsöld. Hitt skil ég vel að
Gunnari Marel finnist málið
hafa gengið seint. Það held ég að
sé bæði seinagangur af hálfu
Siglingamálastofnunar og af
þeirra hendi. Ég get alveg sam-
þykkt það að margt heföi getað
gengið hraðar fyrir sig hjá Sigl-
ingamálastofnun." -ÍS
Páll Guðmundsson,
deiidarstjóri hjá
Siglingamáiastofn-
un.