Dagblaðið Vísir - DV - 25.02.1997, Síða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 25. FEBRÚAR 1997
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
StjórnarformaBur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
ABstoBarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaBaafgreiflsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SlMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aflrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: HeimasíBa: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaflam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Rlmu- og plötugerB: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
ÁskriftarverB á mánufli 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverfl 150 kr. m. vsk., HelgarblaB 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til afl birta aBsent efni blaBsins I stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgialds.
Fákeppni í sjónvarpi
Stöö 2 keypti Stöö 3 beinlínis til þess aö leggja hana
niður og minnka þannig samkeppnina. Með kaupunum
dregur íslenzka útvarpsfélagið kjark úr nýjum aðilum
og úr líkum á verðstríði á markaði sjónvarpsrása. Þann-
ig eykur það langtímalíkur á rekstrarhagnaði sínum.
Kaupin voru annars eðlis en kaup Frjálsrar íjölmiðl-
unar á Degi-Tímanum og Alþýðublaðinu. í því tilviki var
markmiðið ekki að leggja litlu blöðin niður eða sameina
þau DV, heldur að gefa þau áfram út sem sjálfstæð blöð
með hefðbundnum fýrri stjórnmálaviðhorfum þeirra.
Eigendur Stöðvar 3 voru einnig að gæta sinna hags-
muna. Þeir höfðu þegar tapað hundruðum milljóna
króna á skipulagsleysi og beinum mistökum. Þeir voru
ekki líklegir til stórræða í samkeppni við mun farsælli
eigendur Stöðvar 2 og sáu það sjálfir undir lokin.
Málsaðilar beggja vegna borðsins voru því að gæta
hagsmuna sinna eins og bezt þeir gátu. Þeir gerðu það í
samræmi við eðlilegar leikreglur og lögmál markaðshag-
kerfisins. Þar verða hinir veiku venjulega að víkja, ann-
að hvort með því að gefast upp eða sameinast.
Athyglisvert er, að þetta er í fyrsta skipti í manna
minnum, að hefðbundin stórfyrirtæki, sem kennd eru
við kolkrabba og voru helztu eignaraðilar Stöðvar 3,
hafa tapað í harðskeyttu valdatafli við fyrirtæki og ein-
staklinga, sem standa utan svonefnds kolkrabba.
Engu er enn hægt að spá um, hvort neytendur hagn-
ast eða tapa á brottfalli Stöðvar 3, þótt venjulega tapi
þeir á fækkun samkeppnisaðila. Enn síður er hægt að
spá um, hvort hagsmunum íslenzkrar tungu og íslenzks
sjónvarpsefnis verður betur borgið eða lakar.
Eitt er þó ljóst, að Stöð 3 hefur með sameiningunni
leikið grátt þá starfsmenn, sem hún sótti fyrir skömmu
af Stöð 2 við litla hrifningu ráðamanna hennar. Ólíklegt
er, að þeir fái störf við hæfi á markaði, sem snögglega
hefur dregizt saman við brottfall Stöðvar 3.
Athyglisvert er, að í hagkerfi íslands er það yfirleitt
óskadraumur samkeppnisfyrirtækja að losna úr sam-
keppninni og komast í einokunarstöðu á sinni hillu í líf-
inu. Þannig leiðir samkeppnin til fækkunar fyrirtækja
og minnkunar á samkeppni, þegar tímar líða fram.
Eftir uppgjöf Stöðvar 3 er ekki líklegt, að neinir inn-
lendir aðilar séu nógu sterkir til að leggja í samkeppni
við Stöð 2 og ríkið sjálft. Fordæmi Stöðvar 3 er víti til
vamaðar, sem sýnir, að auðvelt er að tapa miklum pen-
ingum á tilraunum til sjónvarpsrekstrar.
Nú er svo komið, að ríkið eitt heldur uppi samkeppni
við Stöð 2 á ljósvakamarkaði. Búast má við, að andstaða
við einkavæðingu Ríkisútvarpsins muni aukast í kjölfar
andláts Stöðvar 3. Margir munu telja samkeppni af hálfu
ríkisins skárri kost en alls enga samkeppni.
Athyglisvert er, að ríkið kemur raunar að málinu
beggja vegna borðsins. Sem einkaeigandi ljósvakans hef-
ur það úthlutað takmarkaðri auðlind hentugra sjón-
varpsrása á þann hátt, að hún er öll komin á tvær hend-
ur, ríkisins sjálfs og íslenzka útvarpsfélagsins.
Búast má við, að útvarpsréttamefnd ríkisins þurfi að
taka afstöðu til hinnar nýju stöðu, sem felst í, að allar
rásir, sem úthlutað hefur verið einkaaðilum á þeim
tveimur bandvíddum, er hæfa núverandi loftnetum, hafa
að lokum runnið í hendur íslenzka útvarpsfélagsins.
En fákeppni er síður en svo ný bóla hér á landi. Flest-
ir helztu þættir viðskipta og þjónustu á íslandi lúta ein-
mitt séríslenzkum lögmálum fákeppninnar.
Jónas Kristjánsson
„Hætt er viö því aö samræmd Evrópusaga veröi bragölaus og feimin - vegna þess aö hún foröist öli meiri hátt-
ar deiluefni," segir Árni m.a. í greininni.
Samræmd
Evrópusaga
Sagt er að sagnfræðingar séu
öflugri en guð almáttugur: þeir
geti breytt fortíðinni.
Oft hafa þeir hlýtt þeirri pöntun
samfélagsins að skrifa einmitt þá
sögu sem best kemur ráðandi öfl-
um í hverju samfélagi. Um leið
hafa þeir einatt svalað eðliiegri
forvitni hverrar þjóðar sem að
öðru jöfnu spyr fremur um eigin
sögu en annarra þjóða. En Evrópu-
sambandið er ekki £dveg sátt við
þaö. Þeir sem herða vilja á Evr-
ópusamrunanum ætlast til þess að
saga og sögutúlkun einstakra
þjóða víki fyrir samræmdri Evr-
ópusögu.
Þegar er farið að skrifa slíkar
sögubækur og það er komið á dag-
skrá hjá ESB að búa til kennslu-
bækur í sögu sem verði skyldu-
námsefni í öllum skólum aðildar-
ríkja. Með því móti skal flýtt fyrir
nýrri samevrópskri vitund þegn-
anna, sem ætlast er til að komi
sem mest í staðinn fyrir þá sér-
visku að Grikkir halda að þeir séu
Grikkir og Frakk-
ar, ítalir og Þjóð-
verjar eru á svip-
uðu róli.
Hvaöa Napól-
eón?
Margir óttast þó
að samræmd Evr-
ópusaga geri að-
eins illt verra.
Margt ber til þess.
í fyrsta lagi verður
hart deilt um pláss.
Grikkir hafa þegar kvartað hástöf-
um yfir því að í nýlegri Evrópu-
sögu (sem ESB lagði blessun sína
yfir) fara aöeins tvær blaðsíður í
að gera grein fyrir þeirra mikla
framlagi til Evrópumenningar. í
öðru lagi verða menn seint sáttir
um það hvemig túlka skal stórat-
burði og meta frægar persónur.
Bretar hafa kvartað yfir því að
þeirra dýrlega bylting árið 1688
(með merkri mann-
réttindaskrá) falli í
skuggann af frönsku
byltingunni 1789
sem Frökkum hafi
tekist að blása út
yfir allan þjófabálk.
Bresk skólabörn
vita vel af Flotanum
ósigrandi sem Spán-
arkonungur sendi
gegn Englandi en
spænsk skólaböm
heyra fátt af þeim
leiðangri, enda end-
aði hann hraklega
fyrir Spán.
Og hvað á að gera
við mann eins og
Napóleón? Var hann
harðstjóri sem vildi
kúga undir sig Evrópu eða maður
sem festi í sessi nokkra ávinninga
frönsku byltingarinnar og einn af
þeim sem telst langafi nýskipunar
mála og sameiningar Evrópu?
Hætt er við því að samræmd
Evrópusaga verði bragðlaus og
feimin - vegna þess að hún forðist
öll meiriháttar deiluefni. Eða þá
að hún verði eins konar hagræð-
ing í þá veru, að sögu Evrópuþjóða
í 2000 ár verði einkum lýst sem að-
draganda að óumflýjanlegri sam-
einingu Evrópu nú á dögum.
Þegar hefur verið rifist í bresk-
um blöðum um túristabækling frá
Brussel sem lýsir landvinningum
Rómverja á Englandi á
dögum Júlíusar Sesars
sem framfaraspori
vegna þess að með
þeim hafi Bretar notið
góðs af viðskiptum og
tækniþekkingu mikils
heimsveldis. Sjón-
varpsmyndaflokkur
hefur verið gerður sem
lýsir Karli mikla
Frakkakeisara sem
eins konar langa-
langafa ESB (og slepp-
ir um leið flestu sem
truflar þá mynd).
Virkar til sundr-
ungar?
Samræmingarstefnan
mun væntanlega leiða
til þess að þær þjóðir sem á hverj-
um tíma risu gegn fjölþjóðlegum
stórveldum álfunnar og vildu ráða
sér sjálfar verða beint og óbeint
fyrir nokkru ámæli fyrir að hafa
reynt að stöðva vagn framfaranna.
Og þar með er boðið upp á að sam-
ræmd Evrópusaga verði í raun til
að sundra fremur en að treysta
Evrópuvitundina.
Svipað gerðist á sínum tíma í
annarri heimsálfu, Sovétríkjun-
um. Þar var saga allra þjóða ann-
arra en Rússa samræmd langt aft-
ur i aldir með það fyrir augum að
sýna fram á að þær þjóðir sem
Rússakeisarar lögðu undir sig
mættu prísa sig sæla: þær voru þá
þegar komnar á leið inn í það
mikla Rússaveldi sem síðar varð
vettvangur Byltingarinnar mestu!
Þær höfðu eignast hlutabréf í
framtíöinni!
Fátt þótti smærri þjóðum Sovét-
ríkjanna hvimleiðara - og þessi
samræmda sögutúlkun kynti mjög
undir því að hvert sovétlýðveldi
færi sína leið og stofnaði nýtt þjóð-
ríki um leið og kommúnískt
flokksræði hrundi.
Ámi Bergmann.
„Samræmingarstefnan mun vænt-
anlega leiða til þess að þær þjóðir
sem á hverjum tíma risu gegn fjöl-
þjóðlegum stórveldum álfunnar og
vildu ráða sór sjálfar verða beint og
óbeint fyrir nokkru ámæli fyrir að
hafa reynt að stöðva vagn framfar-
anna. “
Kjallarinn
Árni Bergmann
rithöfundur
Skoðanir annarra
Leikreglur skattheimtunnar
„Fyrir hinn almenna leikmann og skattgreiðanda
virðast leikreglur og leikvöllurinn ekki vera sá sami
fyrir alla. Hinn hljóði, iðni skattgreiðandi situr uppi
með byrðamar. Allt sem umfram er aflað er tekiö til
aö jafna út til hinna. Þrýstihópar koma síöan ár sinni
fyrir borð og mata krókinn með þvi að hafa áhrif á þá
sem setja leikreglumar og ákvarða leikvöllinn. Hvem-
ig getum við ætlast til að efnahagur þjóðar okkar dafni
við þetta? Við drepum niður dug þjóðarinnar, viijann
til að bjarga sér.“
Þorsteinn Njálsson læknir í Mbl. 22. febr.
Feluleikur í kerfinu
„Slasaðir íþróttamenn em nú næstum helmingur
þeirra einstaklinga sem njóta slysatryggingar Trygg-
ingastofhunar! Er eitthvert óútskýrt samhengi þama á
milli? Spyr sá sem ekki veit. Hitt er ljóst að hér höfum
við lítiö dæmi um vitlaus vinnubrögð, enn einn felu-
leikinn í kerflnu og möndl með hagsmuni. Styrkir til
íþróttamanna eiga að heita því nafhi. Ekki „E og F lið-
ur 24. greinar". En athugið þetta með morgunkafiinu,
góðir hálsar: úr því að faldir era nokkrir tugir millj-
óna í styrkjum elskuvinanna í pólitík og íþróttmn,
hvemig haldið þið að málin séu þar sem enn meira er
í húfi?“ Stefán Jón Hafstein í Degi-Timanum 22.
febr.
Sannleiksgildið
„Kjami málsins er sá að í nútímasamfélagi með
nýrri myndtækni og tækni í tölvugrafik fer hættan á
að meðtaka og trúa blint hratt vaxandi. Þar inn í kem-
ur t.d. allt þetta ofbeldi sem sýnist þar býsna mein-
laust. Því er orðið nauðsynlegt að kenna myndlestur
strax í bamaskóla og gera bömin engu síður en sagn-
fræðinemana meðvituð um sannleiksgildið eða tak-
markað sannleiksgildi þess sem þau sjá. Við verðum
einfaldlega að læra að lifa með nýrri tækni og siðum.“
Elín Pálmadóttir í Mbl. 23. febi