Alþýðublaðið - 08.11.1921, Blaðsíða 1

1921
Jafnaiarstejnan.
Margir halda að jafsiaðarstsfnan
sé einskonar siðfræðiskerfi, sem
setji upp sérstakar siðfræðisregíur
að lifa eftir, éins og t, d Kristnin,
Búddatrú eða önnur trúatbrögð.
Og þeir kalla alla þá menn jafn-
aðarmenn, sem segja að allir hafi
jafnan rétt til þess að fá tækifæri
til þess að þroska alla góða og
fagra meðfædda hæfileka sína.
Auðvitað halda jafnaðarmena
fram þessum rétti, en það er ekki
neitt sérkennilegt fyrir þá, að
gera það; það haida þvi fieiri fram
en þeir. Anarkistar halda því
fram. Georgistar halda því fram.
Yfirieitt viðurkenna allir sann-
gjarnir menn þennan srétt, allir,
sem ekki hafa aðhylst eiðtræði
Nietzches, sem heldur því fram
að sá sterki hafi rétt til þess að
troða niður þann veika.
Jafnaðarstefnan er ekki siðfræðis-
kerfi, keldur er hún fjárhagskerfi.
Húa segir ekki: allir eiga rétt á
að lifa og þroska hæfileika sína,
mennirnir eiga að Iifa saman sem
bræður, mennirnir eiga að vera
vera góðir o. s. frv., heldur segir
hún: Til þess að aliir geti átt
kost á að þroska meðfædda hæfi>
leika, til þess að mennirnir geti
lifað saman sem bræður, til þess
að mennirnir geti verið góðir,
þarf að gera Jrantleiðslutœkin að
þjóðareign.
Og jafnaðarmenn halda þvf
fram að þetta sé eina leiðin.
Meðan framieiðslan og það sem
henai fylgir fari ekki fram með
lugsmuni heildarinnar fyrir aug-
um, þá sé ómögulegt að veita
uerna Htium hluta af mönnum
tækifæri ti3 þess að fulikoma alla
góða ok fagra meðfædda hæfileika.
Eins sé, raeðan einstakir menn
eigi framieiðslutækin, gersamlega
ómögulegt fyrir mennina að lifa
saman eins og bræður, því með
núverandi fyrirkomulagi sé hver
neyddur ti! þess að hugaa um
Þriðjudaginn 8. nóvember.
I
1
sig, o» oft á tíðum neyddur t!l
þess að troða á náung&nn, eða
láta troða á sér að öðrum kosti.
Jafnaðsrstefnan heldur því fram
að það þýði lítið að prédika fyrir
mönnum að þeir eigi að vera
góðir, eða að þeir eigi að lifa
saman eins og bræður. Það eina
ráð sem dugi, sé að koma á
þannig þjóðfélagsfyrirkomulagi, að
allir hafi mestan hsg af því að
lifa saman sem bræður. Og jafa
r-ðarmeun leyta að örsökinni til
þess að tnecm nú eru ncyddir til
þess að hugsa hver aðeins um
sig, og finna að hún liggur í
þjóðfélagsfyrirkomulaginu, í því,
að einstakir menn eiga fram-
leiðslutækin, en ekki þjóðin. Þess
vegna vilja þeir gera framleiðslu-
tækin að þjóðareign, ea það er
sama sem að koma jafnaðarstefn-
unni á.
En þetta mætir eðlilega mót
stöðu í fyrstu. í fyrsta lagi frá
þeim fjölda sem er hugsunarlaus
og hefir óbeit á öllu ssýju, jafnvel
þó þetta nýja sé það að brjóta
af sjálfum sér hlekkina, í öðru
Iagi mætir það mótstöðu frá þeim
sem nú eiga framleiðslutækin, og
með því að eiga þau, gefst tæki-
færi til þess að lifa betra lífi en
fjöldinn. Það er afar eðlilegt að
þe!r setji sig á móti því með
hnúum og hnefum að þjóðin
eigaist framleiðsluiækin. Þeir eru
ekk nema menn, og hugsa fyrst
um sinn eigin hag. Þess vegna
halda þeir út blöðum til þess að
villa almenningi sýn, og tii þess
að telja almenningi trú um að
það sé mestur heiður fyrir þjóðina
að einstakir menn hsfi ágóðann
af atvinnurekstri þjóðarinnar, en
ekki þjóðin sjálfl Og þó ótrúlegt
sé, þá trúir fjöldi fólks þessu
ennþá. En þeim er að fækka.
Það skilja allir nú, að hagur
almcnnings, og hagur togara
útgerðarmanna fer ekki saman.
Allir skilja það nú, að það er
þjóðarböi að togararnir skulu hafa
verið bundcir við land í sumar.
258 tölnbl.
f Brunatryggingar
6 á innbúi og vörum
hv«r*l ódýrarl *n hjá
A. V. Tul1niu8
vátry ggi ngraukrlf stofu
El m s Mp« f * lags h ús J mi,
2. hmö.
Ea útgerðarmeaa hefa talið sér
það hag. Hagur útgerðarmanna
hefir verið óhagur þjóðarinnar, en
samt hefir hagur útgerðarmanna
ráðið. AHir sjá að þetta fyrir-
komulag nær engri átt, meira að
segja útgerðarmenn sjá það, en
þeir eru vitanlega samt á móti
því að breyta því, því breytingin
er þeirra óhagur. Eti breytingin
þarf fram að koma, og fer fram,
það er enginn vafi á þvf. Togar-
amir verða tvímælalaust bráðum
gerðir að þjóðareign, enda er þgð
eiaa sáðið ti! þess að koma í veg
fyrir að það þjóðarbp! og þjóðar
hneyksli endurtaki sig, að togar-
arnir séu bundnir við Ijtnd, og
veikiýðurina allus aðgerðalaus, af
því hagsmunir örfárra manna
krefjast þess.
Skemtanaskattnr.
Hljómleikar og söngskemtanir
eru alsstaðar í heiminum taldar
meðal beztu skemtana, eem kost-
ur er á. Þær eru skoðaðar sem
menningarmeðal, og miklu kappi
kostað til þess að gera þær sem
fullkomnastar, með byggingum
sönghalia, stofnun hljómlistaskóla,
styrks til söngleika (óperu) o s.
frv. Sama er að segja um sjón-
leika. Þeir eru aisstaðar í hcirain-
um skoðaðir sem bin bezta skemt-
un og hið mesta menningarmeðal.