Dagblaðið Vísir - DV - 20.10.1998, Síða 13

ÞRIÐJUDAGUR 20. OKTÓBER 1998
13
Herfin í kartöflu-
garði Neptúns
Fyrir nokkru ræddi
ég í útvarpsþætti um
vöntun á upplýsingum
um áhrif togveiða á
sjávarbotninn innan
fiskveiðilögsögunnar.
Ég hef lengi verið þeirr-
ar skoðunar að menn
hafi skipt sér of lítið af
því hve mikið og hvar
er togað með botn-
vörpu. Orð mín voru
aðeins hugleiðingar og
hugvekja þar sem bein-
ar athuganir vantar að
mestu og staðreyndir
því fáar á borði. Ég líkti
heildarmyndinni við þá
sýn sem blasa myndi
við ef nokkrar dráttar-
vélar ækju í sífellu um
risastóran kartöflugarð
með herfi en við sætum á garð-
vegg uppi og veltum vöngum yfir
brokkgengri uppskerunni.
Annar áhyggjufullur;
í brúnni
Daginn eftir útvarpsþáttinn
hringdi til mín
skipstjóri á togara
og sagðist hafa
sömu áhyggjur og
ég. Hann nefndi að
hann og allmargir
starfsbræður hans
hefðu gert meira en
að reyna að safna
fiski í trollið á
hugsanlega við-
kvæmum gróður-
og uppeldissvæð- ..............
um. Hann sagðist hafa notað stórar
dræsur úr keðjum, bobbingum og
gömlum toghlerum til þess að
Kjallarinn
slétta botn og brjóta
niður fyrirstöður,
m.a. á Reykjanes-
hrygg, t.d. þar sem
eru þekkt kóralla-
svæði. Skipstjórinn
sagði menn hafa
talið sig vera að
ryðja óæskilegum
hindrunum, aðal-
lega hraunkarga, úr
togslóðinni og auð-
vitað ekki tengt að-
ferðimar neinu
hættumati varðandi
botnlæga lífríkið og
uppeldi seiða eða
ungfiska.
Umhverfisvæn
botnvarpa?
Upplýsingar um
skemmdir á áþekkum kóralsvæð-
um: við Noreg hafa vakið athygli.
Myndir sem sýndar eru vekja viss-
an óhug. Þá er víst um skemmdir
vegna beinna veiða að ræða og að-
allega á jöðrum svæðanna. Ekki
veit ég hvað Norðmenn hyggjast
Ari Trausti
Guðmundsson
jarðeðlisfræðingur
„Eitt er að hafa áhyggjur af áhrif-
um veiöiaöferðarinnar á „kart-
öflugarð Neptúns“ en annað að
hafa enn meiri áhyggjur út af
„jarðýtuvinnslu“ á sjávarbotnin-
um sem kannski er mun alvarlegri
en veiðarnar.u
gera en hér hefur Hjörleifur Gutt-
ormsson mælt fyrir þingsályktun
um að rannsaka skuli hvernig
vega að sjómönnum
eöa sjávarútvegin-
um. Sjómönnum og
öðrum er akkur að
fara vel með auðlind-
ina okkar.
Fer botninn illa?
„Nútíma myndtækni hefur gert mönnum kleift að
fylgjast með trolli meðan togað er.“ - í brúnni á
togaranum Gyili ÍS.
þessum málum er almennt háttað
hjá okkur en fengið lítið brautar-
gengi.
Eitt er að hafa áhyggjur af áhrif-
um veiðiaðferðarinnar á „kart-
öflugarð Neptúns" en annað að
hafa enn meiri áhyggjur út af
,jarðýtuvinnslu“ á sjávarbotnin-
um sem kannski er mun alvarlegri
en veiðamar. Það verður að kanna
hvað gert hefur verið í þessum
efnum öllum og fá vitneskju um
hve miklar togveiðar sjávarbotn-
inn innan 200 mílna lögsögunnar
þolir í raun og veru þannig að há-
marksafrakstur fáist á hverjum
tíma. Með þessu er ekki verið að
Nútíma myndtækni
hefur gert mönnum
kleift að fylgjast með
trolli meðan togað
er. Augljóst er að
þungavaran fremst í
trollinu og hluti
trollnetsins sjálfs
brýtur fyrirstöður,
rífúr og plægir upp
gróður, drepur eða
skemmir botndýr,
eyðir ef til vill
hrognum í klaki,
hrekur burt seiði og
smáfisk og þyrlar
upp botnsetinu. í
raun er ekki vitað
hve tjónið er alvar-
legt; þ.e. hve lengi
lífríkið er að jafná sig. Þá má ætla
að gróðurfar og dýralíf breytist á
vinsælli togslóð vegna síendurtek-
inna togferða yfir hana. Auðvitað
þolir hvert vistkerfí tiltekið álag
en því miður höfum við harla lítið
um að segja hve mikið álagið við
botnvörpuveiðamar er nú til dags.
í ljósi alls þessa er spumingin
einfaldlega þessi: Að hve miklu
leyti ræðst afrakstur fiskimiðanna
af álagi botnvörpu á botninn og líf-
ríkið á honum og viö hann? Það
hlýtur að vera æskilegt að kosta
nokkru til að fá viðunandi áreið-
anlegt svar og breyta eftir því.
Ari Trausti Guðmundsson
Vinstrihreyfingin og
Sjálfstæðisflokkurinn
íslenska flokkakerfið er í end-
urskoðun og almenningur stendur
frammi fyrir gjörbreyttu landslagi
í stjómmálum þegar hann gengur
að kjörborðinu næst. Ný samfylk-
ing jafnaðarmanna er í burðar-
liðnum eftir að leiðtogum Alþýðu-
bandalags, Alþýðuflokks og
Kvennalista tókst á undraverðum
tíma að samræma sjónarmið sín í
veigamiklum málum. Eftir að
hafa varpað stefnu fyrri ára fyrir
róða og öðlast nýja sýn á veruleik-
ann var samið um nýjar skoðanir
á málefnum líðandi stundar og ný-
fenginni sannfæringu komið á
framfæri með sameiginlegum
málefnagmndvelli. Geri aðrir bet-
ur.
Splunkuný kynslóð
Framsóknarflokkurinn heldur
sínu striki þótt hægrislagsíðan sé
komin í 60' og forysta flokksins sé
nánast eins og útibú Sjálfstæðis-
flokksins. Á landsbyggðinni mun
Framsóknarflokkurinn undan-
tekningarlaust tapa fylgi til allra
sem hugkvæmist að bjóða fram. í
Reykjavík er engu aö tapa.
Sjálfstæðisflokkurinn er á
fjórða breytingaskeiðinu frá því
hann var stofnaður. Frjálshyggju-
öflin hafa rutt öllum gömlu lands-
byggðarhöfðingjunum úr vegi og
afmáð það mannúölega yfirbragð
sem þeir gáfu flokknum þar til yf-
ir lauk. Um leið og núverandi for-
ysta byrjar að meyma verður
henni skipt út fyrir splunkunýja
kynslóð sem gefur hvergi eftir og
lætur sér ekki
bregða þótt fé-
lagsleg þjónusta
sé mulin mjölinu
smærra. Nokkrir
stórlaxar íhalds-
irls þjást af frá-
hvarfseinkenn-
um og hafa stofn-
að sérstakan
stjómmálaflokk
til að veita hver
öðram áfalla-
hjálp eftir að
hafa verið hafnað
af stuttbuxnadeild Sjálfstæðis-
flokksins. Vel útfærð stefhuskrá
Frjálslynda flokksins snýst um að
koma kvótalausum skipum inn í
landhelgina og næsta vist að meg-
inþema flokksins verði baráttan
gegn spillingu í þjóðfélaginu. í
versta falli fær hann hlutverk
meðhjálparans i næstu hægrist-
jórn.
Eftirspurn kjósenda
ekki fullnægt
Þeir sem héldu að hægt yrði að
skipta kjósendum á milli sín, rétt
eins og hlutabréfum
eða markaðshlut-
deild, hafa komist að
raun um annað. Þótt
Alþýðubandalagið sé
orðið stofuhæft hjá
E vrópusam bandinu
og Atlantshafs-
bandalaginu, Fram-
sóknarflokkurinn sé
búinn að þurrka af
sér landsbyggðar-
rykið, Sjálfstæðis-
flokkurinn leggi fé-
lagshyggjuplötuna á
fóninn fyrir kosn-
ingar og Frjálslyndi
flokkurinn elski
alla, þá er eftir-
spuminni samt ekki
fúllnægt hjá kjós-
endum. Frekar sætu
sumir heima en að kjósa á milli
þessara afla.
Þeir sem óttast fákeppni á
stjómmálasviðinu geta andað létt-
ar. Vinstrihreyfmgin mun bjóða
fram á landsvísu og vonandi lífgar
hún upp á framboðsfundina sem
haldnir verða úti í kjördæmunum.
Það er nauðsynlegt fyrir lýðræðið
í landinu að sem flest sjónarmið
komi fram og tekist sé á um stefn-
ur og málefni, en ekki einstak-
linga. Róttækur vinstriflokkur
sem stendur vörð um félagshyggju
og réttlæti, afl sem mótar stefnu í
umhverfismálum og stendur við
hana, valkostur sem boðar nýjar
leiðir og hefur hugmyndaflug er
það sem við þurfum.
Markmið hinnar nýju vinstri-
hreyfingar er að skapa mótvægi
við steinrunnið flokka-
kerfi sem eltist við
ímyndaða fáfræði kjós-
enda og óttast fátt eitt
eins mikið og að tapa
atkvæðum. Það sem
kjósendur eiga rétt á
að vita er hvað stjórn-
málaflokkarnir ætla
að gera að loknum
kosningum en ekki
hvað einstaka fram-
bjóðendum þykir að
stefna beri að og end-
urskoða þurfi og
kanna þurfi nánar og
svo skýla menn sér á
bak við alþjóðasátt-
mála eða stinga mál-
um í nefndir sem oft á
tíðum er ætlað annað
hlutverk en að kom-
ast að niðurstöðu.
Vinstriflokkur sem leggur fram
raunhæfar hugmyndir og þorir að
horfast i augu við kjósendur þarf
ekkert að óttast. Miðjuflokkur sem
hefur enga stefnu aðra en aö gera
öllum til h'æfis er gagnslaust verk-
færi í höndum Sjálfstæðisflokks-
ins. Valið stendur því á milli
frjálshyggjuaflanna annars vegar
og félagshyggjuaflanna hins vegar.
Miðjuflokkarnir sem skipa sér í
milliriðil takast á um sama fylgið.
Að lokum bítast þeir um að fá að
stjórna með Sjálfstæðisflokknum.
Fræðilega séð verður þá hægt að
spara þann mikla kostnað sem
hlýst af alþingiskosningum og láta
kjaradóm ákvarða hlutfóllin á
þingi.
Ragnar A. Þórsson.
„Sjálfstæðisflokkurinn er á fjórða
breytingaskeiðinu frá því hann
var stofnaður. Frjálshyggjuöflin
hafa rutt öllum gömlu lands-
byggðarhöfðingjunum úr vegi og
afmáð það mannúðlega yfírbragð
sem þieir gáfu fíokknum þar til
yfír lauk.“
Kjallarinn
Ragnar A.
Þorsson
starfar við ferðaþjónustu
Með og
á móti
Vegatollar til umferöar-
stjórnunar
Breyttar
áherslur
Einar K.
Guðfinnsson
alþingismaður.
„Tillaga okkar er ekki sú að
auka almenna gjaldtöku á umferð-
ina heldur þvert á móti. Ætlunin er
í fyrsta lagi að kanna leiðir sem
gætu leitt til
breyttra
áherslna í gjald-
tökunni. Sú um-
ræða er að
verða háværari
að menn nýti
fjármuni hins
opinbera sem
best. Þess vegna
er það augljóst
mál þegar upp
kemur sú staða
að umferðar-
mannvirki ráða
ekki við umferð-
ina stuttan tíma á degi hverjum að
ekki sé skynsamlegt að leggja fram
stórfé til að bæta þar úr heldur
reyna að leita annarra leiða, svo
sem eins og þeirra að stýra umferð-
inni meö því að beita mismunandi
vegtollum. í þriðja lagi er unnt með
þessum hætti að draga verulega úr
útblæstri á mengandi efúum frá
umferðinni sem er einn sá þáttur
sem við íslendingar verðum að
glima við á næstu ámm, enda ligg-
ur fyrir aö þriðjungur af hættuleg-
um útblæstri út i andrúmsloftið
kémúr írá umferöinni. Hugmyndir
af þessu tagi eru aö ryðja sér æ
meira til rúms á erlendum vett-
vangi og þess vegna er ekki seinna
vænna fyrir okkur íslendinga að
hyggja að þeim. Þau eru flókin og á
margan hátt vandmeðfarin og því
er nauðsynlegt að byrja aö skoöa
þau og vinna í þeim eins og tillag-
an gerir ráð fyrir.“
Álögur á
borgarbúa
Fyrir vegagjöldum viðurkenni
ég tvær forsendur. Annars vegar er
það sú að um sé að ræða valkosti
um samgönguleiðir milli tveggja
staða, eins og
t.d. Hvalfjarðar-
göngin em, svo
dæmi sé nefnt.
Hin forsendan
er sú að verið sé
að flýta gerö
mannvirkja sem
annars yrðu
ekki byggð á til-
teknu tímabili.
Þetta eru grund- Árni Sigfússon,
vallarforsend- formaður FÍB.
umar en mér
sýnist vera
hætta á að fylg-
ismenn vegatolla séu úti að.aka,
eða ætli sér að vera það á kostnað
íbúa höfuöborgarsvæöisins, því að
70% tekna til vegagerðar koma það-
an nú þegar. Þetta er stóri vandinn
í hnotskum og því hlýtur að verða
spurt hvort til standi að íþyngja
höfuðborgarbúum énn frekar með
vegatollum. { greinargerð með
þingsálýktunártillögunni er reynd-
ar gefið til kynna að vegatollar
komi að einhverju leyti í stað nú-
verandi fjáröflunar til vegagerðar.
Það mál þarf þá að ræða nánar og í
því sambandi verður spurt hvort
verið sé að tala um það aö lækka
beina skatta á bíla og taka upp ein-
hvers konar notkunarskatta á um-
ferð, svipaða og em nú þegar á
eldsneyti, eða em menn einungis
að velta vöngum yflr vegatollum
sem umferðarstjómunartæki?
Vissulega er þörf á því aö stýra um-
ferðmni meira en gert er en það á
ekki að gera meö þvi að innheimta
greiðslur. Það er hægt að stýra um-
ferð með öðrum hætti.“
-SÁ
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaöið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@centrum.is