Alþýðublaðið - 10.11.1921, Qupperneq 1

Alþýðublaðið
€3-<efl<3 -eife z&É JLJþ>ý'& maoklmum.
1921
Fimtudaginn 10. nóvember.
Striíil tnilli stéttaau
Atvinnurekendurnir segja: „Þar
sem engin verkiýðsfélagsskapur
er, þar er sátt og samlyndi, en
með verklýðsféiagsskapautn hefst
ófriður og ósamkomulag.“
Þetta er hverju orði sannara.
Þar sem engin verklýðssamtök
eru, þar ráða atvinnurekendurnir
öllu, og verklýðurinn er þar oft
••og tíðum svo rænulaus, að hann
spyr ekki einu sinci um hvaða
kaup hann eigi að fá, heldur
tekur hann þegjandi við öllu sem
að honum er rétt, illu og góðu.
Friðurinn, sem ríktr þar sem
engin verklýðssamtök eru, er því
í raun og veru ekki annað en að
atvinnurekendur hafa frið og næði
ii! þess að kúga verklýðinn. En
slíkur friður er eðlilega verri en
ófriðurinn, sem hefst með verk-
lýðsfélagsskapnum.
Björnson, norska skáldtð fræga,
anælti svo:
Fred er ej det bedste,
men at vi noget vil.1)
Friðurinn er ekki beztur, heldur
§>að að vilja eitthvað. Verklýðs
félagsskapurinn gerir kröfur fyrir
verklýðinn. Hann er £ smáum stý!
uppreisn gegn einveldi atvinnu
rekendanna, og atvinnurekenduí'
snúast eðliega ilia gegn honum.
Atvinmirekendur eiga fram*
’eiðslutækia. Verklýðurinn á vinnu
í flið, en hann á ekki kost á því
tað nota það íyrir sjálfan sig.
Hann verður að seija vinnu sína
iþeim sem framleiðslutækin eiga,
Æ>g þar sem enginn verkiýðsféiags-
skapur er, þar borga atvinnurek-
endur vinnuna eftir eigin geðþótta,
Þar er friður.
Verklýðurian vill fá eins mikið
fyrir vinnu sína og hann mögulega
getur. Hann veit að meðan eia-
Magnús Gisiason snaraði því á
.islenzku svona:
Friður er ei hugsjón hæzt,
heidur eitthvað vilja.
stakir menn eiga framleiðslutækin,
fær hann hana hvort eð er aidrei
borgaða fullu verði, Því tengi
hann það, fengi atvinnurekandinn
ekkert. Því aðeins græðir atvinnu*
rekandinn, að hann borgar ekki
vinnuna fuiiu verðí. Það sem
verkmaðurinn framleiðir fyrir
atvinnurekandann er meira virði,
en kaupið sem haan*fær, vanalega
um það bil helmingi meira.
Ea þv£ meira sem verkamaður-
inn fær, þvf minna fær atvhmu-
rekatsdinn, og af því staiar eiiíft
reiptog milli atvinnurekenda og
verklýðs. Þetta reiptog er hið
svonefnda stéttastríð, klassekamp,
nefaa aðrir Norðurlandabúsr það.
Friður milli þeirra sem eiga
framieiðslutækin og verklýðsins,
getur aldrei átt sér stað; ekki
nema sem stundarfriður. Hvor
ub sig óskar eðlilega að bera sem
mezt úr býtum. Atvinnurekersdur
eegja að hvortveggju aðilar séu
jafn réttháir, en slíkt er vitanlega
ijarstæða, Verkiýðurinn, það er
sama og alþýðan, saraa og þjóðin,
Atvinnurekendur, það eru tiltöiu-
lega fáir npenn. Og fáir menn
geta ekki haft jafsmikmn rétt ti!
auðæfa landsins, eins og öli þjóðin.
Auk þess, er að athuga, að þv£
stærri hluti af ársgróða landsins
sem fer til verklýðsins, því betur
lifir þjóðin. Þv£ betur sem verk-
Iýðsfélagsskapurinn kemur ár sinni
fyrir borð, því meiri er vellíðanin
£ landinu. Félagsskapur verklýðs-
ins miðar að þvi ?3 auka lifið i
landinu. En félagsskapur sá er
atvinnurekendur hafa til þess að
halda kaupinu niðri, verður ávalt
!il þess að minka lífið og vellfð-
anina meðsl almennings, ef hana
hefir nokkurn framgang.
A þessum tvenskonar félagssksp
er þvl mikiíl munur. Samt er
enginn að lá atvintmrekendum, að
þeir líti aðeins á sinn hag. Það
er eðiilegt að þeir geri það, þeir
eru ekki nema menn. En þessu
atriði megum við aldrei gíeyma.
Við megum aldrei búast við af
260, tölnbl.
Eru n at rygg i n gar
á Innbúi og vðram
hv«r«ri édýrtrt «n t>J&
A. V. Tulfniuð
vátry eneringaskrifBtotfU
El m s klp« f A lags h ú»l m*,
þeim, að þei? liti á annað en sinn
eigin hag. Og altaf að muna, að
reiptoginu milli þeirra, sem vinna,
og binna, sem iífa á þeim sem
vinna, iinnir ekki fyr en yfir likur.
Ekki fyr en þjóðin á sjálf fram-
ieiðslutækin, og hinn starfandi
lýður sjálfur árangurinn af vinnu
sinni.
Þá fyrst hættir stéttastrfðið,
hvort sem þetta nú hefst fram
með góðu, eða með því að beita
hörðu
5 ralvirkir kveuuhr.
Geysimikla eftirtekt hefir það
vakið í London, að kvenmaður
einn kornungur, Violet Hastspring
að nafai, hefir verið dregin fyrir
lög og dóm fyrir ólöglegar gift-
ingar, þannig, að hún hefir ekki
gifst færri en niu karlmönnum
núna síðustu átta mánuðina. Hjá
þeim síðasta var hún ekki nema
J 4 daga; hún ætiaði að fara að
giftast þeim tíunda þegar lögreglan
handtók h-sa. í fyrsta réttarhald-
inu í málinu mættu allir niu éigin-
mennirnir, og meðgekk þsssi hrað
virki kvenmaður strax að hún
hefði gifst þeim ölium. En þeir
mæltu ailir með þvi að ekki yrði
höfðað neitt mál gegn henní, og
henni 'þvf ekki hegnt fyrir fjöl-
mennið.