Dagblaðið Vísir - DV - 24.08.1999, Blaðsíða 2

Netið ekki tilbúið fyrir 2000-vandann:
Gæti hrunið
víða um heim
- mjög erfitt að spá fyrir um afleiðingarnar
Um þessar mund-
ir gera stofnanir
og fyrirtæki flest
sem í þeirra
valdi stendur til
að vera vel und-
irþúin undir 2000-vandann alræmda
sem mun skella á með fullum þunga
um næstu áramót. Sérfræðingar á
þessu sviði segja að vissulega sé
mörgum þeirra að heppnast undir-
þúningurinn en þeir hafa áhyggjur af
því að stærsta og flóknasta tölvunet í
heimi - sjálft Intemetið - muni ekki
ráða við vandann.
Sökum þess hve Netið er dreift og
enginn einn hefur yflrumsjón með
því er nær vonlaust að vita hvemig
það muni bregðast við um næstu
áramót og jafnvonlaust að prófa það
allt í heild sinni. Því veit enginn
hvort hlutar Netsins muni hrynja,
hvort tölvupóstur sem sendur er
milli heimshluta muni glatast eða
tefjast á leið sinni eða hvort netnot-
endur muni ekki geta nýtt sér ýmsa
netþjónustu á fyrstu dögum næsta
árs.
Grunnurinn ekki tilbúinn
Eitt er hins vegar ljóst: Margir
grunnhlutar Netsins, hlutar sem
ganga undir nöfnum eins og beinir
(e. router) og leiðargreinir (switch),
em ekki undirbúnir fyrir 2000-vand-
ann og geta þess vegna hætt að
virka ef þeir eru ekki lagfærðir eða
skipt um þá fyrir áramót.
Cisco Systems Inc., fyrirtæki sem
er leiðandi á heimsvísu í framleiðslu
búnaðar sem notaöur er við rekstur
Netsins, hefur á heimasíðu sinni,
www.cisco.com, lista yfir 25 vörur
frá fyrirtækinu sem era ekki tilbúnar
fýrir 2000-vandann. Að auki era svo
nefndar á síðunni rúmar 30 vörur í
viðbót sem fyrirtækið hyggst ekki
prófa hvort muni þola áramótin,
vegna þess að þær séu einfaldlega
orðnar of gamlar. Samt er ekki lengra
en þrjú ár síðan sumar þessara vara
voru seldar og margar þeirra eru í
fullri notkun enn þann dag í dag.
Fýrir skömmu var haldin ráð-
stefna sérfræðinga um þessi mál þar
sem kom fram að ástandið hvað
Sökum þess hve Netið
er dreift og enginn
einn hefur yfirumsjón
með því er nær von-
laust að vita hvernig
það muni bregðast við
um næstu áramót og
jafnvonlaust að prófa
það allt í heild sinni.
þetta varöar í Bandaríkjunum væri í
nokkuð góðu lagi. Það er gríðarlega
mikilvægt þar sem langstærsti hluti
umferðar um Netið fer í gegnum
Bandaríkin. Hins vegar töldu fræð-
ingamir mögulegt að Netið gæti
hranið annars staðar í heiminum,
sérstaklega í löndum sem era
skemmra á veg komin tæknilega séð.
Mikil óþægindi
Fram kom hjá þeim að menn hafi
Enn einn tölvuvírusinn:
Jólaglaðningur þann 25. desember
og er að mörgu leyti líkur Chemo-
byl-vírasnum sem hrelldi tölvueig-
endur víða um heim nú í vor. Sér-
fræðingar segja að hann sé talsvert
skæður að því leyti að hann vinni
talsverðar skemmdir á sýktum tölv-
um en akkillesarhæll hans er hins
vegar að hann hefur ekki náð mik-
illi útbreiðslu. Nú þegar hafa marg-
ir framleiðendur vírasvamaforrita
sett lækningu við þessum ,jólavír-
us“ inn i forrit sín og búast má við
að ekki verði langt að bíða þess að
öll vírasvamarforrit geti eytt hon-
um. Því ættu tölvueigendur að
passa að uppfæra vírasvamir sínar
í haust svo þeir fari nú ekki í jóla-
köttinn þann 25. desember.
Sérfræðingar segja að
hann sé talsvert skæð-
ur að því leyti að hann
vinni talsverðar
skemmdir á sýktum
tölvum en akkillesar-
hæll hans er hins veg-
ar að hann hefur ekki
náð mikilli útbreiðslu.
Það verða ekki bara jólasveinar sem láta á sér kræla næstu jól því skæður
tölvuvírus mun skjóta upp kollinum á jóladag og hrella þá sem eru ekki með
vírusvarnir í lagi.
Sérfræðingar í
vírusvömum
hafa fundið vír-
us sem mögu-
lega getur valdið
talsverðum usla
þegar hann verður virkur á jóladag.
Hann mun geta þurrkað út allt af
hörðum diski sýktra tölva og að
auki orðið þess valdandi í sumum
tilvikum að ekki verður hægt að
endurræsa tölvumar. Hann getur
einungis valdið skemmdum á tölv-
um sem nota stýrikerfin Windows
95, 98 og NT frá Microsoft.
Vírasinn kallast Win32.Kriz.3862
i ■ >
mn
i >
TRIM á íslandi
Skipulag og
skjöl ehf. hefur
nú fengið um-
boð fyrir
skjalastjórnun-
arhugbúnað-
inn TRIM frá Ástralíu. Margir
hér á landi vita af TRIM-kerf-
inu en vantað hefur íslenskan
þjónustuaðila. Samkvæmt
upplýsingalögum er opinber-
um vinnustöðum skylt að taka
upp skjalastjómun og einka-
fyrirtæki huga nú að slíkri
stjómun til að efla samkeppn-
isstöðu sína og byggja upp
þekkingarstjómun.
TRIM-kerfið býður upp á
þann möguleika aö öllum
skjölum vinnustaðar sé stjórn-
að óháð formi þeirra flívort
sem þau er t.d. á pappír eða
rafræn). Skjölin verða að-
gengileg í dagsins önn og
byggja má upp rafrænt skjala-
safn fyrirtækis.
TRIM-kerfið er tæki til að
stjóma skjölum vinnustaðar
eins og sett er fram af alþjóða
skjalastjórnunarfélaginu og
hefur kerfið hlotið fjölda við-
urkenninga á alþjóðavett-
vangi.
JJiUJ-iUil/1
Þeir eru margir sem gætu lent í vandræðum ef Netið tekur upp á því að
hrynja víðs vegar um heiminn vegna 2000-vandans. Meðal þeirra sem gætu
orðlð hvað verst úti eru þeir sem stunda vinnu sína á Netinu.
hingað til ekki haft mjög miklar
áhyggjur af 2000-vandanum á Net-
inu vegna þess að önnur mál tengd
vandanum hafi hingað til verið tal-
in mikilvægari. „Ef allt rafmagn fer
af þá er líklegt að fólk hafi um ann-
að að hugsa en hvort Intemetteng-
ingin sé í lagi,“ benti einn ráö-
stefnugesta á.
En þrátt fyrir að fólk sé ekki í
beinni lífshættu þó Netið detti út
um einhvem tíma getur það valdið
miklum óþægindum hjá milljónum
manna. Gríðarlegur fjöldi fólks
byggir atvinnu sína á netstarfsemi
og myndi það eðlilega vera í vond-
um málum ef Netið myndi hrynja.
Einnig treysta margir þeirra sem
búa fjarri heimalöndum sínum á
góð netsamskipti, sérstaklega ef
þeir era erlendis starfs síns vegna.
Eins og áður sagði er þó enn ekki
hægt að segja til um það hvemig
ástandið verður á Netinu þann 1.
janúar árið 2000. Netverjar verða
bara að bíða spenntir með kross-
lagða fingur þangað til. -KJA
Heilastarfsemi fósturs könnuö:
Hlusta á tónlist
í móðurkviði
Með nýrri
tækni sem
gerir lækn-
um kleift að
skanna heila
fósturs i
móðurkviði
hefur komið í ljós að fóstur geta
heyrt tónlist á meðan þau eru
enn í móðurkviði. Áður fyrr var
aðeins hægt aö dæma um við-
brögð fósturs eftir því hvort það
hreyfði sig eða ekki en þessi
nýja aðferð gefur vísindamönn-
um tækifæri til að fylgjast með
heilastarfsemi fósturs.
Heilaskönnunin leiddi í ljós að
heilastarfsemi fósturs eykst mjög
mikið þegar leikin er tónlist fyrir
það. Prófunin fór þannig fram að
þrjár mæður voru látnar taka upp
stutta vögguvísu og var síðan
upptakan spiluð nokkrum sinn-
um með nokkurra sekúndna
millibili við maga móðurinnar. í
Ijós kom að heilastarfsemi tveggja
þessara bama jókst meðan á til-
rauninni stóö.
Vísindamenn segja þessa að-
ferð við að rannsaka heilastarf-
semi ungbama vera stórt skref
fyrir læknavísindin. Með henni
verður t.d. hægt að finna út hver
sé eölileg heilastarfsemi fóstra
og. í kjölfarið verður hægt að
rannsaka að hvaöa leyti heila-
starfsemi fóstra sem era á ein-
hvem hátt líkamlega fötluð er
frábragðin því sem eðlilegt er.
Rannsóknir hafa sýnt að fóstur
geta hlustað á tónlist í móður-
kviði og eykst heilastarfsemi
þeirra verulega við það.
Prófunin fór þannig
fram að þrjár mæð-
ur voru látnar taka
upp stutta vöggu-
vísu og var síðan
upptakan spiluð
nokkrum sinnum
með nokkurra sek-
úndna millibili við
maga móðurinnar. í
Ijós kom að heila-
starfsemi tveggja
þessara barna jókst
meðan á tilrauninni
stóð.