Dagblaðið Vísir - DV - 20.10.1999, Blaðsíða 11

X>"V MIÐVIKUDAGUR 20. OKTÓBER 1999
heimili
Landvernd virkjar Qölskyldur í umhverfisbaráttunni:
Fjölskyldan í stríð
gegn mengun
Slökkt á sjónvarpinu í
gegnum farsíma
- tækni sem er að verða að
veruleika á íslandi
Vaxandi áhyggjur hafa verið af
umhverfismálum heimsins á
síðustu árum og er fólk víða
um veröld að vakna til meðvit-
undar um alvarleika málsins.
„Vistvernd í verki'1 er alþjóðleg
tilraun til að gera fjölskylduna
að vistvænni neyslueiningu
með einföldum en skipulögð-
um aðgerðum sem miða að
því að minnka úrgang og
óþarfa neyslu heimilanna.
Augljóst er að heimilið sem
neyslueining getur haft úrslita-
áhrif á velferð náttúrunnar,
hvort sem verður til hins betra
eða hins verra í framtíðinni.
Við erum í víðtæku samstarfi
við ýmis fyrirtæki og samtök
sem veita okkur bæði Qárhagslegan
og faglegan stuðning í sambandi við
verkefnið," segir Tryggvi Felixson,
framkvæmdarstjóri Landverndar.
Umhverfisverkefninu „Global Act-
ion Plan“ eða vistvemd í verki var
hleypt af stokkunum á degi jarðar
árið 1990 og hefur verkefnið, að sögn
Tryggva, gefið góða raun í þeim 15
löndum sem nú eiga aðild að því.
„Svo dæmi sé tekið af Hollandi
leggja stjórnvöld þar núorðið tals-
verða fjármuni í þetta verkefni og
telja þetta vera árangursríkustu leið-
ina til að fræða fólk og koma þvi í
gang með aðgerðir í umhverfismál-
um,“ segir Tryggvi.
Að sögn hans gengur verkefnið út
á það að virkja fjölskyldur til aðgerða
innan síns heimilis sem vinna að því
að draga úr úrgangi og mengun því
fylgjandi.
„Það hafa oft verið gefnar út bæk-
ur og pésar um hvað við getum gert
og hvemig við eigum að gera það,
sem er í sjálfu sér gagnlegt, en með
vistvernd í verki viljum við gera
þetta öðruvísi. Við teljum bækumar
og pésana ekki skila þeim árangri
sem við þurfum og því viljum við
virkja fólkið sjálft. Þannig stofnum
við 5-8 manna hópa, svokaOaða vist-
hópa, sem samanstanda af einum fuU-
trúa úr hverri fjölskyldu,“ bætir
hann við.
Ávinningur og ánægja
Að sögn Tryggva em haldnir viku-
legir fundir þar sem farið er yfir
næsta skref áætlunarinnar.
„Á hverjum fundi er ákveðið við-
fangsefni og er rætt um mikilvægi
þess og aðgerðir tU úrbóta og ávinn-
inginn af þeim. Við erum ekki bara
að hugsa um ávinninginn fyrir um-
hverfið sem slíkt vegna þess að
reynslan segir okkur að fólk verði
líka að sjá einhvern ávinning í þessu
fyrir sjálfan sig. Ávinningurinn fyrir
hvern og einn getur verið margvísleg-
ur, hvort sem um er að ræða fjárhags-
legan ávinning, ánægjuna samfara
því að prófa eitthvað nýtt eða einfald-
lega gleðina sem fylgir því að láta gott
af sér leiða og sýna fordæmi," segir
Tryggvi enn fremur.
„Undir hverju viðfangsefni em
5-10 aðgerðir og þær em yfirleitt
mjög einfaldar og ódýrar í fram-
kvæmd. Þegar þær em ekki ódýrar
þá er það vegna þess að það er augljós
fjárhagslegur ávinningur af aðgerð-
inni, þannig að það eigi að borga sig
sjátft," bætir Tryggvi við.
Langtímamark mið
Að sögn Tryggva er ekki litið á
verkefnið sem „átak“ heldur lang-
tímamarkmið.
Flestir hafa líklega séð þá framtíð-
arsýn í bíómyndum þar sem aUur
mögulegur tækjabúnaður heimUisins
er á einhvem hátt flarstýrður. Slökkt
er á ljósum eða kveikt á
sjónvarpi eða kaffikönnu
með því einu að þrýsta á
hnapp í svefnherberginu
eða jafnvel með því að
beita röddinni einni sam-
an. Þó þetta hljómi fjar-
stæðukennt þá er samt
þegar farið að hanna slíkan búnað í
íbúðarhúsum hér'á landi og einnig í
atvinnuhúsnæði.
Þau Pétur Guðmundsson og Hólm-
fríður LUlý Ómarsdóttir fengu verk-
fræðifyrirtækið VUcing tU að hanna
fyrir sig tölvustýrt kerfi tU að stjóma
ljósabúnaða og ýmsu Ueiru á þeirra
hehnUi. „Það á aðeins eftir að tengja
síðustu skynjarana", segir Pétur.
„Þetta er aUsheijar stýrmg á öUum
ljósum í húsinu og í raun er hægt að
stýra með þessu nánast hverju sem er.
Þannig em meira að segja ofnamir
hjá mér stýrðir með þessum búnaði í
stórum hluta hússins. Þá er hægt að
setja inn í þetta þjófavöm með sér-
stökum skynjurum."
Þó Pétur stjómi ljósunum með
þessari tölvustýringu, sem á fagmáli
kaUast Instabus, þá er hann samt líka
með hefðbundna ljósarofa á veggjun-
um. Hann getur einnig slökkt á sjón-
varpinu, kaffikönnunni og öUu sem
hann vUl slökkva á frá einum rofa í
svefnherberginu. Aðgerðir em forrit-
aðar inn í tölvu og hægt er að breyta
beim skipunum að vUd.
Hægt er að láta kerfið opna
glugga og ef ofn er undir
glugganum þá sér búnað-
urinn um að draga niður í
honum svo ofninn fari
ekki á fuUt. Pétur segir að
með þessu kerfi þurfi að
nota sérstakt lagnaefni, svo sem rofa
og annað. Hann segist m.a. hafa skoð-
að hús í Danmörku þar sem kerfið
stýrir gardínum sem komið er fyrir á
miUi gleija í gluggum hússins. Þannig
er lokað fyrir ljósið inn um gluggana
ef hitinn frá sólarljósinu er orðinn
óbærUega mikiU. Þá kvikna ljósin í
húsinu heldur ekki ef næg birta er að
utan. Þá segir hann að það muni
koma búnaður þar sem hægt verði að
fjarstýra ljósum og öðm í húsinu í
gegnum síma. Fólk geti því kveikt og
slökk ljós og opnað og lokað gluggum.
þó það sé aðeins með farsíma í hönd-
unum, flatmagandi á sólarströnd við
Miðjarðarhafið. Þannig getur fólk
losnað við að velta vöngum yfir því í
sumarfríinu hvort gleymst hafi að
slökkva á sjónvarpinu eða öðrum
hlutum - það einfaldlega hringú heim
og framkvæmir þessa hluti úr fjar-
lægð. -HKr.
„Það er augljóst að það mun taka
tíma að koma þessu tU allra heimUa
á íslandi en ef þetta lukkast, sem ég
hef mikla trú á, þá mun þetta stig-
magnast mjög hratt. Nú em um 20
fjölskyldur í þessu verkefni hér á
landi og líklega verða þær um 40 eft-
ir áramót en við reiknum með að
þetta verði í gangi í 10 tU 20 ár hér á
landi,“ segir Tryggvi.
Hann segir verkefnið vera nýtt hér
á landi en að horfurnar séu góðar.
„Sú litla reynsla sem við höfum af
þessu verkefni hér á landi er að fólki
finnst þetta skemmtUegt. Það er mjög
sjaldan í önnum dagsins að fólk gefi
sér tíma tU að setjast niður og ræða
um hversdagslega hluti og hvað það
getur gert litlar
og einfaldar
breytingar í ýms-
um málum sem
hafa mjög jákvæð
áhrif á umhverf-
ið, sérstaklega ef
fleiri og fleiri
koma því tU fram-
kvæmda," segir
Tryggvi Felix-
son, fram-
kvæmdastjóri
Landverndar,
með umhverfis-
vænar vörur.