Dagblaðið Vísir - DV - 25.02.2000, Blaðsíða 11

FÖSTUDAGUR 25. FEBRÚAR 2000
11
DV
Menning
Trúverðug og
ögrandi
Jónas Sen, formaður dómnefndar um tónlist,
sagði að tónlistarlífið hefði verið fjörugt á árinu
1999 en athyglisverðustu tónleikar ársins hetðu
að mati nefndarinnar verið i Hallgrímskirkju
þegar orgelkonsert Jóns Leifs var frumfluttur á
íslandi fyrir tæpu ári af Bimi Steinari Sólbergs-
syni og Sinfóníuhljómsveit íslands.
Jón samdi orgelkonsertinn snemma á öld-
inni og var hann frumfluttur á erlendri grund.
Er hann var leikinn í annað sinn skömmu síð-
ar var hann rakkaður niður og lá eftir það í
gleymsku í fjölmörg ár.
„Orgelkonsert Jóns er bæði fyrsti íslenski
einleikskonsertinn og um leið eitt erflðasta
verk sem hefur verið samið fyrir þetta hljóð-
færi,“ sagði Jónas Sen. „Sumt sem einleikarinn
þarf að gera flokkast undir hrein áhættuatriði,
en Bjöm Steinar leysti það vel og nákvæmlega
af hendi. Auk þess var túlkunin svo kynngi-
mögnuð að þegar mest gekk á var nánast eins
og maður væri vitni að ógnarlegum náttúm-
hamförum."
Sagði Jónas að krafturinn í flutningnum
hefði verið svo gifurlegur að vatnspípa á
karlaklósettinu hafl gefið sig sig, og í hléinu á
eftir hafl uppnumdir áheyrendumir gengið á
vatni: „Ég held að
allir geti verið
mér sammála um
það að orgelleik-
ari sem gjörir
slíkt kraftaverk
eigi svo sannar-
lega Menningar-
verðlaun DV skil-
ið.“
Með Jónasi í
nefndinni sátu
Bergljót Anna
Haraldsdóttir og
Hávarður
Tryggvason.
Áhrifamikil
Þórunn Valdimarsdóttir vaggaði verðlaunagripnum eins og ungbarni.
„Verðlaunabókin
Stúlka með fingur er
fjórða skáldsaga Þór-
unnar Valdimarsdótt-
ur,“ sagði Ármann Jak-
obsson, formaður dóm-
nefndar um bókmennt-
ir, „en Þórunn var
löngu orðin þjóðkunn
af sagnfræðiritum sín-
um áður en fyrstu
skáldverk hennar tóku
að birtast. í Stúlku með
fingur fléttast saman
skáldskapur og sagn-
fræði og sagan hefur
ekki síst gildi sem
táknsaga um sagnfræði
því einum þræði snýst
hún um sannleikann
og lygina og eðli allrar
sögu og sagnfræði."
Hún segir ævisögu
Unnar Jónsdóttur,
ungrar alþýðustúlku
úr höfuðstað íslands. Sú
ævisaga reynist hins
vegar vera lygi og hið sama á við um uppreisn
Unnar gegn
stað sínum í
samfélaginu.
„Unnur virðist
í fyrstu í stríði
við stéttaskipt-
ingu staðnaðs
samfélags. í
raun snýst þó
taflið um sjálfa
siðmenning-
una - hvort
maðurinn sé
og eigi að vera
skepna eða
ekki.“
Ármann benti á að Stúlka með fingur væri
saga um ástir og afbrot og um leið væri hún
saga íslensks samfélags frá sjónarhorni ein-
staklings. „Öðrum þræði er hún tilvistarleg
en tilvist mannsins er þar i flóknu samspili
við aðstæður hans og uppeldi. Þetta er flókin
og margþætt saga sem fjallar bæði um fortíð
og nútið, ísland og önnur lönd, karla og kon-
ur, sögur og veruleika. Hún er rituð í tærum
og kraftmiklum stíl, persónur hennar eru
sannfærandi og eftirminnilegar og sagan er
raunsæ á sérstakan hátt, með því að draga ný-
stárlega mynd af því samfélagi sem lýst er,
mynd sem er jafntrúverðug og hún er
ögrandi."
Með Ármanni sátu í dómnefnd Kristín
Ómarsdóttir og Geir Svansson.
samstæða
Gestir Menningarverðlauna-
hátíðar DV fengu hugvekju um
ábyrgð mannsins á náttúrunni
frá formanni dómnefndar um
byggingarlist, dr. Magga Jóns-
syni. „Mannvirki sem skaða
samræmi þess sem er og eru
ómstríð í vitund okkar eru
auðfundin,“ sagði hann meðal
annars. „Vanhugsaðar fram-
kvæmdir eru í raun ekki af-
rakstur eiginleika mannshug-
ans heldur vannotkunar þess-
ara eiginleika.“
Formálinn var til þess ætl-
aður að draga athyglina að því
að verðlaunabyggingin sýndi
náttúrunni tilhlýðilega virð-
ingu - þvi „lélegir smiðir eyði-
leggja stundum efni en í hönd-
um meistaranna verða dýr-
gripirnir til“. Að mati dóm-
nefndar hefur þjónustuhúsið
við Bláa lónið, eftir Sigriði Sig-
þórsdóttur arkitekt og félaga
hennar á Vinnustofu arki-
tekta, tekist með sérstökum
ágætum. „Mikilúðleg náttúna
og manngert umhverfi mætast
þannig að úr verður áhrifa-
mikil samstæða óbeislaðrar
náttúru og bygginga sem mót-
aðar eru eftir hugsaðri skipan
og reglum. Form hússins er
einfalt en öflugt. Rými eru
skýrt mótuð, stór, björt og hlý-
leg. Stórir gler- og rimlafletir
mynda skil milli höfuðrýmis-
ins og lónsins með mjög áhrifa-
miklum en þó á sinn hátt
óræðum hætti. Efnisval er
hnitmiðað, með sérstakri
áherslu á þær breytingar sem
hið sérstæða umhverfi, jarðhit-
inn og veðrun mun valda á út-
liti þegar tímar liða. Sérstök
árvekni og gætni við vanda-
sama framkvæmd í viðkvæmu,
villtu umhverfi hefur tekist
mjög vel og á sérstakt lof skil-
ið.“
Með dr. Magga í dómnefnd
sátu Guðmundur Jónsson og
Júlíana Gottskálksdóttir.

Ragna Róbertsdóttir tekur viö verðiaunum fyrir túlkun sína á eld-
fjattinu Kötlu.
Framúrstefnu- Huglægi þátturinn
leg naumhyggj a vegur þungt
Dr. Maggi réttir Sigríði Sigþórsdóttur verðlaunagripinn með ham-
ingjuóskum.
„Undanfarin ár hafa is-
lenskir fatahönnuðir fyllst
bjartsýni," sagði Torfi Jóns-
son, formaður dómnefndar
um listhönnun, „því mikill
kraftur hefur færst í hönnun
fatnaðar og staðgóð kunnátta
hefur verið góður bakhjarl
fyrir þessa framsókn."
Eitt þeirra fyrirtækja sem
tekið hefur verið eftir bæði
hér heima og erlendis er
CRYLAB. Tískufatnaður þess
ber heitið SVO og benda allar
líkur til þess að við eigum eft-
ir að heyra miklu meira af
honum á næstu mánuðum og
árum.
„Stíliinn einkennist af lát-
lausum, nánast mínimalísk-
um formum með sérkennandi
smáatriðum," sagði Torfi, „og
minnir formið stundum á
japönsk origami-áhrif. Það
kemur því ekki á óvart að
stórt tískutimarit í Japan
skuli hafa boðið CRYLAB að
sýna þar í landi."
Torfi nefndi síðan leiðandi
hönnuð fyrirtækisins, Lindu
B. Árnadóttur, sem menning-
arverðlaunahafa ársins í list-
hönnun, og bætti við: „Fatn-
aðurinn er einfaldur, fylgir
naumhyggju og er mjög fram-
úrstefnulegur. Ýmsar
skemmtilegar lausnir felast í
atriðum eins og hálsmáli og
kraga sem taka á sig heild-
stæða mynd.“
Með Torfa í nefhdinni sátu
Eyjólfur Pálsson og Baldur J.
Baidursson.
Dómnefnd um myndlist átti
erfitt með að verða sammála um
tilnefningar en var einróma þeg-
ar kom að vali Rögnu Róberts-
dóttur sem menningarverð-
launahafa fyrir sýninguna Kötlu
á Kjarvalsstöðum. Sú sýning
var hin eina sem Ragna hélt hér
á landi en hún var á ferð og
flugi um heiminn allt árið.
„Hún fór níu ferðir til sex landa
á árinu 1999,“ sagði Áslaug
Thorlacius, formaður dóm-
Linda B. Árnadóttir tekur við verðlaunum úr hendi Torfa Jóns-
sonar.
nefndar um myndlist, „hélt eina
einkasýningu og tók þátt í sex
samsýningum og tveimur mynd-
listarráðstefnum svo að sýning-
in hér heima var aðeins toppur-
inn á ísjakanum.“
Að mati dómnefndar var
verkið Katla áhrifamikil lands-
lagsmynd þótt óhefðbundin
væri, samansett úr fjórum svo
til einlitum ferhyrndum flötum.
„Umfang verksins var þvílíkt að
erfitt var að finna sjónarhorn
þaðan sem hægt var að sjá það í
heild sinni,“ sagði Áslaug. „En
það er einmitt styrkur Rögnu
sem listamanns hve sterkt verk
hennar höfða til ímyndun-
araflsins. Þau ná einhvern veg-
inn að kalla fram þá mynd sem
áhorfandinn geymir innra með
sér. Vegna þess hve þungt hinn
huglægi þáttur vegur þolir verk-
ið íjarlægðina jafn vel og ná-
lægðina og er eiginlega ekki síð-
ur áhrifaríkt þegar um það er
hugsað hér og nú, rúmum
tveimur mánuðum eftir að það
var tekið niður.“
Með Áslaugu í dómnefnd sátu
Aðalsteinn Ingólfsson og Georg
Guðni Hauksson.
Björn Steinar Sólbergsson kraftaverkamaður tekur við verðlaunum úr hendi Jónasar Sen.
Ógnarlegar nátt-
úruhamfarir