Dagblaðið Vísir - DV - 09.03.2000, Blaðsíða 19

Dagblaðið Vísir - DV - 09.03.2000, Blaðsíða 19
18 + 23 Útgáfufélag: Frjáls fjölmiðlun hf. Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason Aöstoðarritstjóri: Jónas Haraldsson Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift: Þverholti 11,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000 Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999 Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777 Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/ Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605 Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf. Filmu- og plötugerö: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf. Áskriftarverö á mánuöi 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverö 180 kr. m. vsk., Helgarblaö 250 kr. m. vsk. DV áskilur sér rétt til aö birta aösent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. DV greiöir ekki viömælendum fyrir viötöl viö þá eöa fýrir myndbirtingar af þeim. í sátt við land og þjóð Ýmsir forustumenn í landbúnaði hafa komið auga á brýn verkefni, sem áður voru ekki hátt skrifuð i grein- inni. Guðni Ágústsson landbúnaðarráðherra vill bæta hreinleikaímynd landbúnaðarins, sem hann telur hafa beðið hnekki á undanförnum mánuðum. Ari Teitsson, formaður Bændasamtakanna, sagði á Búnaðarþingi, að landbúnaðurinn yrði að starfa í sátt við umhverfi sitt. Vandamál mengunar, jarðvegseyðingar, hormónanotkunar og fleiri þátta megi ekki skaða um- hverfið og rýra traust almennings á greininni. Sumir aðrir forustumenn eru hins vegar forstokkaðir sem fyrr. Aðalsteinn Jónsson, formaður Samtaka sauðfjár- bænda, sagði í gær, að ekki væri ofbeit á hálendi íslands og að raunar væri alls engin ofbeit í landinu. Um leið kaus hann að gagnrýna þá, sem vilja vemda villigæsir. Þannig hafast menn ýmislegt að. Sumir reyna að byggja upp traust, sem aðrir eru að eyða á sama tíma. Fræði- menn Rannsóknastofnunar landbúnaðarins og Land- græðslunnar em sammála um, að ofbeit eigi víða þátt í gróðureyðingu og að víða þurfi að friða hálendi. Nánar tiltekið þarf á Suðurlandi að friða hálendi Ámes- sýslu, Rangárvallasýslu og Vestur-Skaftafellssýslu og á Norðurlandi þarf að friða hálendi Þingeyjarsýslna, Eyja- fjarðarsýslu og Skagafjarðar. Vísindamenn í landbúnaðar- geiranum telja þessi svæði óhæf til beitar. Mikilvægur er nýfenginn skilningur ýmissa ráðamanna í landbúnaði á, að greinin þurfi að starfa í sátt við land og þjóð. Þessum skilningi þarf að beita víðar en i friðun lands. Hann nýtist líka til að koma í veg fyrir, að stofnan- ir landbúnaðarins reyni að svindla á gæðakröfum. Það er ekki séríslenzkt fyrirbæri, að stofnanir landbún- aðarins reyni að skekkja hugtök til að spara vinnu og kostnað. Þannig hefur landbúnaðarráðuneyti Bandaríkj- anna lengi reynt að skilgreina lífrænan landbúnað á þann hátt, að hann nái til erfðabreyttra matvæla. Nú hefur bandaríska ráðuneytið gefizt upp á þessu og viðurkennt, að alþjóðlegi markaðurinn hefur án afskipta ríkisvalds komið sér upp skilgreiningu á lífrænvun land- búnaði, sem er grundvöllur trausts almennings og hærra markaðsverðs á búvöru, sem fær lífræna stimplinn. Það, sem bandariska ráðuneytinu tókst ekki, með mátt heimsveldis að baki sér, mun íslenzku ráðuneyti smárík- is ekki takast. Enginn sátt verður við þjóðina og enn síð- ur við alþjóðlega markaðinn um séríslenzkar reglur um lífrænan eða vistvænan eða sjálfbæran landbúnað. Vegna óbeitar á ströngum alþjóðareglum um lífræna ræktun hafa islenzkar stofnanir landbúnaðarins viljað búa til séríslenzkar og ríkisreknar reglur, sem séu þannig lagaðar að íslenzkum aðstæðum, að það kosti litla vinnu og litla peninga að laga landbúnaðinn að þeim. í framhaldi af skynsamlegum yfirlýsingum ráðherra og bændaformanns á Búnaðarþingi geta stofnanir landbún- aðarins nú hætt að reyna að framleiða opinbera gæða- stimpla fram hjá alþjóðareglum og viðurkennt alþjóðaregl- ur eins og bandaríska ráðneytið hefur gert. Næsta ljóst má vera, að aldrei fæst nein lífræn, vistvæn eða sjálfbær vottun á lambakjöti, sem framleitt er við að- stæður ofbeitar. Vottanir um slíkt á vegrnn rikisstofnunar munu aldrei öðlast það traust, sem ráðherra og bændafor- maður segjast vilja afla landbúnaðinum. Þegar toppamir eru famir að skilja nauðsyn þess, að greinin starfi í sátt við land og þjóð, er stigið fyrsta skref- ið í átt til skynsamlegs landbúnaðar á íslandi. Jónas Kristjánsson _________________________________________FIMMTUDAGUR 9. MARS 2000_FIMMTUDAGUR 9. MARS 2000 DV Skoðun Höfnum óréttlátri kjördæmaskipan Þau gleðitíðindi hafa heyrst í fjölmiðlum, að gagn- rýni sé komin fram innan veggja Alþingis á þá stjómar- skrárbreytingu er varðar nýja kjördæmaskipan, sem sérstök þingnefnd, skipuð mönnum úr öllum þáverandi þingflokkum skilaði af sér fyrir síðustu kosningar. Hér á ég við alþingismennina Kristinn H. Gunnarsson og Steingrím J. Sigfússon, sinn úr hvorum flokki. Framsókn- armennimir Páll Pétursson ráöherra og Jón Kristjánsson hafa og lýst sig andvíga þessari breytingu. Og í hópinn bætast ef til vill fLeiri. Breytingin í stórum dráttum Ég hef ekki fylgst svo grannt með fréttum úr hinum pólitíska heimi, en í stómm dráttum mun breytingin vera á þessa leið. Gera á Reykjavík að tveim- ur kjördæmum (vestur og suður) og fjölga þingmönnum þar verulega. Reykjaneskjördæmi verði lagt niður, en það sameinaö Suðurlandi. Austur- land verði spyrt við Norðurland eystra, en Norðurland vestra, Vestfirðir og Vesturland verði eitt kjördæmi. Vafalaust finnst fleimm en mér þetta óásættanlegt, og vil ég því setja Agnar Haflgrímsson cand. mag. fram eftirfarandi uppástungu að nýrri kjördæmaskipan: Reykjavík verði eitt kjör- dæmi með lítið eitt fleiri þingmenn, en hún hefur núna. Að skipta ekki stærri borg en Reykjavík er í fleiri en eitt kjördæmi, þekkist víst hvergi í heiminum. Öllum ætti að vera ljóst að ekki nær nokkurri átt að landsvæði sem nær yfir aðeins nokkra ferkílómetra, þótt þéttbýli sé, ........ skuli hafa jafn marga kjós- endur á bak við hvern þing- mann og dreifbýliskjördæmi. Það getur tekið þingmann marga daga að ferðast á milli endimarka dreifbýliskjördæmis, en tekur hann ekki meira en 15 mínútur að skreppa upp í Breitholt eða í Árbæ. Reykjanes verði áfram sérstakt kjör- dæmi. Ef mannfjöldi á öllum þéttbýlis- stöðum á Suðurnesjum (Mosfellssveit meðtalin) er lagður saman, kemur í ljós, að hann slagar hátt upp í íbúa- fjölda Reykjavíkur. Samelnað í eitt kjördæmi Suðurland og Austurland verði sam- einað í eitt kjördæmi. Á milli þessara landsvæða eru engir teljandi fjailvegir, og er því greið leið um allt kjördæmið „Þaö getur tekiö þingmann marga daga aö feröast á milli endimarka dreifbýlis- kjördæmis, en tekur hann ekki meira en 15 mínútur að skreppa upp i Breiöholt eöa í Árbæ. “ eftir að öll fallvötn í því hafa verið brú- uð. Minna má á, að Skálholtsbiskups- dæmi náði að fornu og nýju yfir Múla- sýslu(r), allt að Biskupshálsi, á milli Möðrudals og Grímsstaða. Norðlendingafjórðungur hinn fomi verði eitt kjördæmi, og nái frá Gunn- ólfsvíkurfjalli vestur í Hrútafjörð. Hugsanlegt er og að láta hann einnig ná yfir Strandasýslu, þar sem hún ligg- ur að Húnaflóa. Miðpunktur þessa kjördæmis yrði Akureyri langstærsti þéttbýlisstaðurinn á Norðurlandi. Að hengja Austurland aftan í Norð- urland er augljóslega ekki eins góður kostur, þar sem þessa landshluta skilja hálendisfjallvegir (Möðrudals og Mý- vatnsöræfi), sem geta verið torfærir. Á milli Norðurlands vestra og eystra era hins vegar engir teljandi farartálmar, nema helst Öxnadalsheiði, sem sjaldan er mikil hindrun. Vestfirðir og Vestur- land eiga sér það þó sameiginlegt að snúa i vestur og því er lagt til, að þau verði eitt kjördæmi. Ásættanleg tillaga? Hér mun ekki farið út í það að ákveða, hversu margir þingmenn skuli tilheyra hverju kjördæmi fyrir sig, en e.t.v. væri rétt að fjölga þeim eitthvaö frá því sem nú er, til þess að löggjafar- valdið og landsstjómin leggist ekki um of á fárra manna hendur. Niöurstaðan verður þvi þessi, ef far- ið er eftir þeim tillögum sem hér hafa verið settar fram: Kjördæmum í land- inu fækki úr átta niður í fimm, og ætti að vera ásættanlegt fyrir flesta. Óeðli- lega mikið vald Reykjavikur innan Al- þingis yrði skert, en dreifbýliskjör- dæmin héldu nokkum veginn sínum hlut frá því sem nú er. í senn yrði þetta skynsamlegri og eðlilegri kjördæma- skipting en nú er, hvað þá sú er fyrr- nefnd þingnefnd leggur til. Thatcher og Pinochet Nú er Ágúst Pinochet, fyrrverandi einræðisherra í Chile, kominn heim eftir sextán mánaða stofufangelsi í Bretlandi. Margrét Thatcher, fyrr- verandi forsætisráðherra Breta, sýndi mikið hugrekki með því að heimsækja hann á sínum tíma í stofufangelsið með allar sjónvarps- myndavélar heimsins á sér. Hún vissi, að með heimsókninni uppskar hún aðeins misjafnt umtal miðju- manna til viðbótar við alla þá heift, sem vinstri menn bera í brjósti gagn- vart henni. En hún vildi sýna göml- um og traustum bandamanni Breta í stríðinu um Falklandseyjar stuðn- ing. Draumur varö martröö Hvers vegna hefur Pinochet orðið tákn alls ills í flestum fjölmiðlum heims? Vegna þess að vinstri menn hata hann blóðugu hatri, og eru til þess tvær ástæður. Hann steypti af stóli Salvador Allende, sem vinstri menn um víða ver- öld höfðu bundið miklar vonir við, af því að hann hafði verið kjörinn forseti Chile í lýðræðislegum kosn- ingum (að vísu aðeins með rúmlega þriðjungi at- kvæða). En draumurinn um lýðræðislega þróun í átt til sósíalisma varð í Chile að martröð óöaverðbólgu, upp- lausnar og yfirvofandi valdatöku kommúnista, sem safnað höfðu miklum vopnabúrum. Með herforingjabylt- ingunni undir stjóm Pinochets 1973 var sú martröð stöðvuð. Vel heppnaðar umbætur Hin ástæðan er, að Pinochet heppnaðist að breyta hagkerfl Chile í tiltölulega skilvirkt markaðskerfi. Hann leitaði ráða hjá ungum og vel menntuðum hagfræðingum, hinum svonefndu Chicago-drengjum, seldi ríkisfyrirtæki, lækkaði skatta og jók atvinnufrelsi. Þetta bar svo góðan ár- angur, að Chile hefur síðan verið öðrum löndum Rómönsku Ameríku fyrirmynd um hagskipulag. Það er athyglisvert, að róttækustu umbæturnar í átt til markaðskerfis á öndverðum níunda áratug 20. aldar áttu sér stað í þremur löndum við mjög ólík sfjórnmálaskilyrði, en tók- ust allar: Hjá fhaldsstjóm í Stóra- Bretlandi, hjá stjóm jafnaðarmanna í Nýja Sjálandi og hjá herforingja- stjórn í Chile. Hvaö um mannréttindabrotin? Gleymi ég þó ekki aðalatriðinu, að undir stjóm Pinochets voru mann- réttindi brotin stórkostlega í Chile, sérstaklega fyrstu árin? Ég spurði einmitt nokkra Chile-búa þessarar spum- ingar á ferð minni um land- ið, skömmu eftir að Breta- stjóm kyrrsetti Pinochet. Þeir ypptu öxlum og sögðu: „Þetta var stríð, og þetta gerist alltaf i stríði. Pin- ochet kom i veg fyrir yfir- vofandi valdatöku komm- únista, en eftir hana hefðu ekki þrjú þúsund manns fallið, heldur þrjú hundruð þúsund.“ Ekkert liggur heldur fyrir um, að Pinochet hafi átt beina sök á falli eða hvarfi fólks, þótt hann beri auðvitað sína ábyrgð. Castró og Pinochet Það er fróðlegt að bera Pinochet saman við Castró á Kúbu, sem nokkrir samkennarar mínir hafa skorið upp sykur fyrir og Margrét Frímannsdóttir samfylkingarforingi reyndi að heimsækja fyrir nokkrum árum, þótt Castró gæfi sér ekki tíma til að hitta hana. Munurinn er þrenns konar. Kommúnistastjórnin á Kúbu tók miklu fleiri af lífi og setti miklu fleiri í fangelsi en herforingja- stjórnin í Chile. Ógnarstjóm hennar hefur verið samfelld og kerflsbund- in. í öðru lagi hefur hún það sér ekki til málsbóta, að góður árangur hafi náðst í efnahagsmálum. Kúba er orð- ið eitt fátækasta land í heimi þrátt fyrir góð skilyrði frá náttúrunnar hendi. Síðast, en ekki síst, heldur Castró enn dauðahaldi í völdin, en Pinochet leyfði þrátt fyrir allt frjálsar kosn- ingar, beygði sig fyrir úrslitum þeirra og fór frá völdum. Margrét Thatcher, fyrrverandi forsætisráöherra Breta, sýndi mikiö hugrekki meö því aö heimsækja hann á sínum tíma í stofufangelsiö meö allar sjón- varpsmyndavélar heimsins á sér. “ Hólmsteinn Gissurarson prófessor Með og á móti wrfrí réttlœtarileg? Gott að njóta vetrarins J „Já, ef það verð- .rZérvz, ur ekki til að mj skerða lögbundna kennslu. Vetrarfrí ein og sér geta vel verið réttlæt- anleg. Það getur verið holt og gott að liðka sig og njóta vetrar- ins. Ég sé fyrir mér að vetrarfrí geti orðið með þeim hætti t.d. að lengja páskaleyfl. Það verð- "1 hvenær em tekin frí. í fyrsta Ik lagi er það skylda skólanna að leggja fram skóladagatöl. Skóla- I stjórnendur töldu sig þá ekki ^ hafa mannafla og peninga. Við sendum því aukið fé frá borgar- *. 41^ ráði á slðasta árin, m.a. til að reyna að liðka fyrir. I öðru lagi Sigrún Magn- er það er líka skylda foreldra úsdóttir og skólaráða að skoða skóla- ur þó ekki gert nema í fullu formaöur Fræösiu- dagatöl barnanna. í þriðja lagi samráöi við foreldra. Skólar rá6s ReykJavíkur er það á ábyrgð Fræðsluráðs að áttu að senda út skóladagatöl í hafa eftirlit með því að þessu sé upphafi skólaárs þar sem merkt er inn framfylgt. Allir þessir aðilar hafa hvenær starfsdagar kennara em og bmgðist í haust.“ Lágmarkskröfum ekki sinnt - .4 „Það er ekki rétt- I lætanlegt ef fríin iBr verða til þess að r ekki er hægt að sinna lágmarkskröfum grunn- skólalaga um 170 kennsludaga á ári. Við höfðum frekar búist við þvi 1 Samfoki að menn hefðu nýtt sér það tækifæri sem þetta óvenjulega almanaksár gefur okkur, að menn hefðu frekar haft fleiri skóladaga en færri. Skólamenn hafa almennt verið sammála um það að skólaárin hér þyrftu að vera lengri. Oskar Isfeld Sigur&sson formaöur Samfoks Það eru líka til niðurstöður rannsókna um að það sé bein fylgni um lengd skólaárs og ár- angurs í námi. Við höfum bent á hluti sem eru í tengslum við viðtalsdaga foreldra. I vel flest- um skólum hefur verið tekinn heill kennsludagur undir þetta. Þó era til undantekningar. í þeim skólum ná menn viðmið- _______ unum um lágmarksfjölda kennsludaga. Þar hafa menn hins vegar nýtt umframdaga og geflð vetrarfrí í stað þess að nýta þá til kennslu." Samband foreldrafélaga og foreldraráða í grunnskólum Reykjavíkur, SAMFOK, hafa gagnrýnt að í vel flestum skólum náist ekki að sínna lágmarkskröfum grunnskólalaga um 170 kennsludaga á árl. Þá hafa foreldrar mjög gagnrýnt vetrarfrí barna á meðan enginn er til að slnna þeim heima. Evrópskur jafnaðar- mannaflokkur? „Ég vil gera úr Samfylkingunni jafnaðarmannaflokk sem er af Hnýjun lifdaga á sig að breyttum aðstæðum. Þeir eru einu flokkarn- ir sem hafa félagslegar lausnir til að bæta úr vanda þeirra sem veröa undir í lífsbaráttunni og eru í fararbroddi til að koma á jafnræði í viðskiptunum.“ Ummæli Össurar Skarphéöinssonar alþm., í Degi 8. mars. Hormónar auka m j ólkurmagnið „Það eru ekki síst framleiðslu- aðferðir eins og sú að blanda hormónum og fúkkalyfjum í fóður búfjár sem gengið hafa fram af mörgum neyt- endum. Hormón- ar eru meðal annars notaðir til að hraða vexti dýranna og auka afurðir þeirra. Hormónar eru þannig notaðir til að auka magn mjólkur sem fæst úr spenum kúnna.“ Jóhannes Gunnarsson, form. Neyt- endasamtakanna, í Mbl.-grein 8. mars. Nýsköpunars j óður er engin Byggða- stofnun „Nýsköpunarsjóður er engin Byggðastofnun og hefur ekki ver- ið. Þetta er góður sjóður sem settur var á stofn sam- hliða þvi að Fjár- festingabanki at- vinnulífsins var settur á stofn. Það byggðist á samkomulagi iðn- aðar og sjávarútvegs og ríkis- valdsins. Þessi sjóður er auðvitað eins og annað í stöðugri endur- skoðun sem slíkm', en ég hef eng- ar meldingar heyrt um að gera þarna breytingar á.“ Amar Sigurmundsson, form. stjórnar Nýsköpunarsjóös, í Degi 8. mars. Tollverðir og höfundareintök Ráða tollverðir því hvort höfundur fær eintök af bók- um sínum frá erlendum út- gefendum og hvað þau séu mörg? Væri ég í viðtali segði ég: Þetta er góð spuming. En hjá tollinum er svarið ýmist slæmt eða ekkert. Fyr- ir bragðið skrifa ég þessa grein til að gera málið opin- bert og leysa vonandi um hnútana. Hefur höfundur rétt til bóka sinna? I desember kom út bók eftir mig á spænsku. Ég fékk tíu eintök í pósti til Grindavíkur og tollurinn þar gerði engar athugasemdir. Núna í febrúar kom út önnur í Brasilíu. Ég fékk sextán eintök sem tollurinn stöðvaði, annað hvort á þeirri for- sendu að skammturinn sé of stór fyr- ir mig, eða lögin geti ekki kyngt sext- án eintökum. I þessu máli er reynd- ar það að fá svar eins og að tala við steininn. Sem höfundur hef ég haft slæma reynslu af íslendingum hvað varðar feril minn og bækur. Þá tekur stein- inn úr þegar kemur að tollinum. Hann er skringilegur. Honum er sér- staklega illa við bækur ef þær eru á portúgölsku. Nú nefni ég dæmi: Fyrir löngu sendi ég mér I pósti portúgalska orða- bók sem ég hafði notað. Tollurinn sagði: Þessi fer ekki inn í landið nema fyr- ir greiðslu eða þú fáir ráð- herraleyfi. Hvert á ég að snúa mér? spurði ég. Til Gylfa Þ. Gíslasonar, var svarið. - Hér sjáið þið hvað langt er síðan þetta var. Ég bað þá að opna pakk- ann, bókin væri notuð, næstum farin í blöð og hefði ekkert verðgildi. Tollarinn sagði að þeir opnuðu ekki pakka annarra og endursendu hana. Fólkið þar sem ég haföi búið geymdi hana uns ég kom aftur og skfldi að bækur væm bannaðar á íslandi. Sumar voru það á tíma Salazar einræðis- herra, en ekki orðabækur. Einræðið hjá ykkur hlýtur að vera einkenni- legra, sagði það. Mörgum árum seinna þegar karl- ar voru að hverfa úr tollinum og konur að taka við sendi ég heim á undan mér í pakka ljóðabók eftir Stein Steinarr og aðra eftir Torga. Konan sem kallaði mig á teppið í toUinum kvaðst hafa fundið reikning í pakkanum og ég yrði að greiða toO. Ég sagði að reikningurinn væri fyrir annarri bók. Það sæist á titlinum. Hún varð hin versta og setti upp svip kvenlegrar samviskusemi: Ég læt ekki bjóða mér þetta! Hvað á ég að gera? spurði ég. Fá löggUdan skjalaþýðanda til að þýða nafnið á bókinni og reikningnum, ég ber þetta saman, sagði hún. Tollur eftir vigt Þá var enginn slíkur tU á íslandi. Ég fór aftur í toUinn, sagði henni það og vUdi fá að minnsta kosti ljóð Steins. Þá sagði hún með rammís- lenskum rökum: Fyrst bækumar eru í sama pakka veröur ekki gert upp á mifli þeirra. Hvernig borga ég toU- inn? spurði ég. Eftir vigt, svaraði hún. Það þótti mér ekki rökrétt. Þá sagði hún ógleymanlega setningu: Heldur þú að þú sért merkilegri en Háskóli íslands? Við þessu fann ég ekki svar og finn ekkert ráð núna tU að fá eintök af eigin bók. Segði ég útgefanda mínum í Rio sannleikann kæmist óorð á landið. Það vildi ég síst þótt ég verði stund- um fyrir barðinu á „landanum". Ég er ekki klöguskjóða en segi: ÓvUd í minn garð er orðin tilgangslaus. Verk mín koma nú reglulega út i Suðurlöndum. íslendingar geta þar engu breytt. Öðru máli gegnir um gráu svæöin í Skandinavíu. Guðbergur Bergsson rithöfundur Pá tekur steininn úr þegar kemur aö tollinum. Hann er skringilegur. Honum er sérstaklega illa viö bækur ef þær eru á portúgölsku. “

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.