Dagblaðið Vísir - DV - 12.07.2001, Blaðsíða 15

■¥~
14
FIMMTUDAGUR 12. JÚLÍ 2001
FIMMTUDAGUR 12. JULI 2001
Utgáfufélag: Utgáfufélagiö DV ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Framkvæmdastjóri: Hjalti Jónsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aóstoöarritstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiósla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvik, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
Grsn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@>dv.is. - Dreifing: dvdreif@dv.is
Akureyri: Strandgata 31, sími: 460 6100, fax: 460 6171
Setning og umbrot: Útgáfufélagiö DV ehf.
Plötugerö: ísafoldarprensmiðja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverö á mánuöi 2050 kr. m. vsk. Lausasöluverð 190 kr. m. vsk., Helgarblaö 280 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiöir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
lnnansveitarkronika
Hæstiréttur hindraði í fyrradag það gerræði fyrrver-
andi stjórnar Lyfjaverzlunar íslands að afhenda einum að-
ila nærri 40% af hlutafé fyrirtækisins og leyfa honum síð-
an að samþykkja söluna sem 40% hluthafi, áður en hlut-
hafafundur gæti tekið afstöðu til sölunnar.
Ýmis sérkennileg ummæli féllu í hita aðdragandans.
Meðal annars kom fram sú kenning, að þeir, sem hindra
gróða, séu skaðabótaskyldir, af því að þeir valdi tjóni.
Hugsunin er sú, að maður verði fyrir tjóni, ef hugmyndir
hans um skjótan gróða ná ekki fram að ganga.
Tjón er í rauninni mælanlegt mat á rýrnun efnislegra
verðmæta. Takmarkanir í umhverfinu á möguleikum
manna til að láta drauma sína verða að veruleika, verða
seint flokkaðar undir tjón. Fjölmiðill væri tæpast skaða-
bótaskyldur, þótt hann varaði við skottulækni.
Tengd þessu var sú fjarstæðukenning, að verðgildi felist
í gróðadraumum, sem menn setja niður á blað með morg-
unkaffinu. Ýmsa óra af því tagi megi flokka sem eins kon-
ar viðskiptavild og verðleggja í áætlunum og bókhaldi á
hundruð milljóna króna, jafnvel tvo milljarða.
í þriðja lagi kom fram sú undarlega skoðun, að þjón-
ustusamningur við ríkið feli í sér skjóttekinn gróða, sem
jafngildi stórum hluta veltunnar. Samt vita þeir, sem hafa
gert þjónustusamninga við ríkið, að harðsótt er að ná
jöfnu í slíkum viðskiptum, hvað þá meiru.
Staðreyndin á bak við allar þessar fullyrðingar var, að
fyrrverandi stjóm Lyfjaverzlunarinnar afhenti hlutabréf
fyrir loftkastala i draumaheimi og skaðaði þannig hags-
muni fyrirtækisins. Hæstaréttardómur og hluthafafundur
hindruðu þessi róttæku afglöp í fyrradag.
Lága planið i röksemdafærslu þeirra, sem stóðu að
grófri og misheppnaðri tilraun til yfirtöku Lyfjaverzlunar-
innar er ekki einstakt í sinni.röð. Ótrúlega margir virðast
telja almenning vera bjána. í fjölmiðlum má sífellt lesa
hundalógík og útúrsnúninga af hálfu málsaðila.
Nýlega sagði grófyrtur formaður Lánasjóðs náms-
manna, að sjóðurinn þyrfti ekki að taka mark á aðfinnsl-
um umboðsmanns Alþingis, af því að hann væri bara
fimmti lögfræðingurinn, sem hefði fjallað um málið. Hin-
ir fjórir voru lögfræðingar á vegum lánasjóðsins.
Þetta minnir á fleyg ummæli fyrrverandi fjármálaráð-
herra og núverandi forstjóra Landsvirkjunar, þegar hann
taldi ríkið ekki þurfa að hlíta hæstaréttardómi, af því að
samtals hefðu fleiri dómarar á ýmsum dómstigum stutt
málstað ríkisins en verið á móti honum.
Einna djarfast og skemmtilegast komst forstjóri
deCODE genetics að orði í umræðuþætti í sjónvarpi, þeg-
ar hann sagði, að fræðimaðurinn, sem sat á móti honum,
væri ekki marktækur í málinu, því að hann ynni hjá há-
skólastofnun og gæti því haft hagsmuna að gæta.
Sjónvarpsmaðurinn, sem stjórnaði umræðunni, stað-
festi skoðunina um, að íslendingar væru bjánar, með því
að láta hjá líða að spyrja forstjórann að því, hver væri
meiri hagsmunaaðili í hagsmunamálum deCODE genetics
en sjálfur forstjóri þess sama fyrirtækis.
Halldór Laxness gaf í Innansveitarkroniku ágæta lýs-
ingu á sterkri stöðu útúrsnúninga og hundalógíkur í hug-
arheimi íslendinga. Innansveitarkronika Lyfjaverzlunar
ríkisins er enn ein birtingarmynd fjölbreytts frjálslyndis
manna í umgengni við málsefni og málsrök.
Sérstaklega þarf varast ýmsa meinta sérfræðinga í
fjármálum, sem framleiða marklaus gögn eftir þörfum og
meta verðgildi til að þjónusta hóflausa gróðafikn.
Jónas Kristjánsson
19
DV
Skoðun
Lúpínuplágan og stefnuleysi
Þeir sem ferðast um
landið að sumarlagi kom-
ast ekki hjá því að veita
eftirtekt sístækkandi svæð-
um sem alaskalúpína hefur
lagt undir sig fyrir beinan
eða óbeinan tilverknað
manna. Þau byggðarlög
eru fá sem laus eru undan
þessari plágu sem er á leið
með að verða eitt staersta
umhverfisvandamál hér-
lendis. Holtin austan við
höfuðborgina eru að verða
einn allsherjarlúpínuakur ——
og við flesta þéttbýlisstaði setur
þessi dugmikla planta mark sitt á
umhverfið.
Á Austfjörðum, þar sem undirrit-
aður hefur fylgst með gróðurfari um
árartugi, er að verða sprenging í út-
breiðslu lúpínu í grennd þéttbýlis-
staða. Verði ekki brugðist hart við
mun þessi planta innan fárra ára-
tuga verða orðin allsráðandi víða í
fjörðum þar sem hún breiðist ekki
aðeins út um mela og hálfgróið land
heldur um grónar brekkur og lyng-
móa. Menn þurfa að svara því hver á
sínum stað hvort þeir telji það 'æski-
lega þróun að fá einsleitar lúpínu-
Hjörieifur
Guttormsson
fyrrv. alþingismaöur
breiður í stað fjölgresis,
blómjurta og berjalyngs.
Stjórnvöld bera
ábyrgöina
Um lúpínu gildir það
sama og með minkinn, rækt-
un hennar og losun í um-
hverfið hefur orðið vegna
andvaraleysis og skammsýni
stjórnvalda þótt einstakling-
ar komi þar vissulega við
sögu. Landgræðsla ríkisins
og Skógrækt rikisins bera
höfuöábyrgð á lúpínuplág-
unni þar eð talsmenn þessara stofn-
ana hafa rekið einhliða áróður fyrir
lúpínu sem landgræðsluplöntu og
hvatt auk þess almenning til að
sáldra henni sem víðast. Enn neita
forsvarsmenn þessara stofnana að
horfast í augu við afleiðingar gerða
sinna þótt þeim fjölgi óðum sem sjá í
hvert óefni stefnir.
Pólitíska ábyrgð bera viðkomandi
ráðherrar með þögn og aðgerðaleysi,
bæði landbúnaöar- og umhverfisráð-
herra. Lög um landgræðslu frá 1965
eru einhver mesti forngripur í ís-
lensku lagasafni og hafa ekki fengist
endurskoðuð þrátt fyrir hátíðleg lof-
orð viðkomandi ráðherra
í heilan áratug. í lög um
náttúruvernd nr. 44/1999
fengust inn ákvæði um
innflutning, ræktun og
dreifingu lifandi lifvera
(41. gr) en lítið hefur
heyrst um aðgerðir á
grundvelli þeirra. Hvorki
lúpína eða minkur eru
sökudólgar heldur þeir
menn sem ekki sýna til-
skilda varúð þegar íslensk
náttúra á í hlut.
Rannsóknir og
ótvíræð reynsla
Margir hafa á undan-
fórnum árum varað við
festa í meginatriðum þau
vamaðarorð sem uppi
hafa verið höfð um þessa
öflugu landgræðsluteg-
und. „Hún getur einnig
numið land og breiðst
yfir algróin svæði með
lágvöxnum mólendis-
gróðri þar sem hún ger-
breytir gróðurfari," segja
vísindamennirnir Borg-
þór Magnússon, Sigurður
H. Magnússon og Bjarni
Diðrik Sigurðsson í
nefndri ritgerð. „Köfnun-
arefnisbinding, ör vöxtur,
stærð og breiðumyndun
eru allt eiginleikar sem
gera henni þetta kleift.
hættu sem gróðurríki pianta innan fárra áratuga verða orðin alls- viðáttumikii svæði hér á
landsins stafar af mn- ,. T. ,, ; .... , , , , T ... landi standa lúpínunni
raðandi viða i fjorðum þar sem nun breiðist
„Verði ekki brugðist hart við mun þessi
flutningi og dreifingu öfl-
ugra framandi tegunda.
Af dugnaði og framsýni
hafa einstaklingar staðið
fyrir rannsóknum á út-
breiðslu og framvindu
slíkra tegunda, oft í lítilli þökk opin-
berra aðila. I byrjun þessa árs birtist
á vegum Rannsóknastofnunar land-
búnaðarins rit þriggja vísindamanna
ekki aðeins út um mela og hálfgróið land
heldur um grónar brekkur og lyngmóa. “
- Lúpínubreiða í Þjórsárdal.
undir heitinu Gróðurframvinda í
lúpínubreiöum (fjölrit Rala nr. 207).
Þar eru dregnar saman niðurstöð-
ur úr 12 ára rannsóknum sem stað-
opin berist hún inn á
þau... Niðurstöðurnar
benda til að við land-
græðslu með lúpínu þurfi
að sýna mikla aðgát.“
Engan tima má missa
vilji-menn bregðast við annars auð-
sæjum ófarnaði. Ella blánar hér land
af lúpínu ár hvert - í stað berja.
Hjörleifur Guttormsson
Eistneska skýrslan
í grein er birtist í DV þann 25. f.m.
eftir Baldvin Berndsen koma fram
viðbrögð við skýrslu fjölþjóðlegrar
rannsóknamefndar sem kemst að
þeirri niðurstöðu að Eðvald heitinn
Hinriksson, sem var íslendingur af
eistnesku bergi brotinn, hafi framið
stríðsglæpi í Eistlandi í seinni
heimsstyrjöldinni. - Margar rang-
færslur er að finna í grein þessari.
Baldvin virðist lítt þekkja til að-
draganda málsins sem hófst fyrir
tæpum níu árum. Stofnun Simons
Wiesenthals sem Baldvin talar um,
án þess að nefna hana á nafn, hefur
ekki aðsetur í Sviss og hefur aldrei
haft heimilisfang þar.
Misskllningur og vanþekking
íslensk stjómvöld sýndu ekki góð
viðbrögð vegna málsins, m.a. mikinn
seinagang, þar til loks var fallist á að
taka á málinu. Ekki má gleyma því
að margir íslenskir stjórnmálamenn
fóru fram meö offorsi vegna þess að
þeir héldu ranglega að málaleitan
um réttarhöid yfir Eövaldi vera
runna undan rifjum ísraelsstjómar.
Þar sem Baldvin er leikmaður ætl-
ast ég ekki til að hann geti gert betri
grein fyrir sögulegu samhengi helfar-
ar gyðinga en hann gerir. Ekki lái ég
honum vankunnáttuna, heldur þegar
hann kallar útrýmingarbúðir fanga-
búðir og skrifar um „stríðsglæpi gegn
mannkyninu". Lítið hefur verið
kennt um þetta í íslenska skólakerf-
inu og engar áætlanir virðast heldur
vera á prjónunum um slíkt.
Gamall vinur Baldvins, hæstarétt-
ardómarinn Bernstein, sem líklegast
er látinn, þar sem hann þekkist
hvergi í réttarkerfi New York-fylkis,
fór einnig með fleipur þegar hann
„Þeir sagnfrœðingar sem unnið hafa skýrsluna komast
hins vegar að sömu niðurstöðu og forstöðumaður stofn-
unarinnar í Jerúsalem, Efraim Zuroff. Fyrir hana var
hann húðskammaður á sínum tíma og kallaður óvinur
íslands. “ - Efraim Zuroff með blaðamannafund.
Spurt og svarað
Kristinn Jónsson,
formadur KR
UMFÍ bam
síns tíma
„Það er engin spuming í mínum
huga. Það á ekki að vera eitthvert
mót fyrir sérstakan hóp af íþrótta-
fólki og kalla það landsmót. Það er ekki landsmót
þegar aðeins þröngur hópur íþróttafólks keppir þar.
íþróttamót eiga að vera öllum opin sem i þau vilja
fara. Ég er mjög fylgjandi því að ÍSÍ og UMFÍ renni
saman í ein samtök, og þannig á það auðvitað að
vera. Ungmennafélag íslands er bara barn síns tíma,
og það er þröngsýni að halda svona áfram. Forysta
UMFÍ er ekki víðsýn og tónninn var gefmn af hálfu
forystu UMFÍ á ÍSÍ-þinginu á Akureyri. Þaö er gríð-
arlega ósanngjarnt að ungmennafélögin fái tvo hluti
af Lottó-kökunni þegar aörir fá bara einn hlut.“
sagði Baldvini frá Núrn-
berg-réttarhöldunum. Fjár-
sterkir gyðingar í Banda-
ríkjunum höfðu og hafa
ekki eins mikil völd og þessi
Bernstein hélt fram við
Baldvin. Réttarhöldin í
Núrnberg voru ekki haldin
fyrir ríka gyðinga heldur
fyrir mannkynið - þar á
meðal íslendinga.
Skoðun Baldvins á veik-
leika gyðinga í seinni
heimsstyrjöld byggir einnig
á misskilningi. Þeir gyðing-
ar sem gátu vörðu sig og
sína en fæstir þeirra höfðu
tök á að ná til vopna. Vörn ísraels-
manna gegn árásum á ísrael verður
ekki skýrð með því að gyðinga vant-
aði vopn í seinni heimsstyrjöld, eins
og Baldvin gerir.
Margar nýjar upplýsingar
Skýrslan er ekki skrifuð af Stofnun
Simons Wiesenthals, þeim samtökum
sem fóru fram á að mál Eðvalds Hin-
rikssonar yrði tekið fyrir á íslandi.
Þeir sagnfræðingar sem unnið hafa
skýrsluna komast hins vegar að sömu
niðurstöðu og forstöðumaður stofn-
unarinnar í Jerúsalem, Efraim
Zuroff. Fyrir hana var hann húð-
skammaður á sínum tíma og kallaður
óvinur íslands. Margar nýjar upplýs-
ingar er að finna í skýrslunni.
Að minu mati má skýra flestallar
rangfærslurnar í grein Baldvins með
ófullnægjandi upplýsingastreymi á
íslandi þegar málið var til umræðu
fyrir tæpum tíu árum. Margir ís-
lenskir fjölmiðlar völdu af einhverj-
um ástæðum að fara fljótt yflr sögu í
umfjöllun um málið.
Vilhjálmur Orn
Vilhjálmsson,
sérfræöingur viö Dansk
Center for Holocaust-
og Folkedrabsstudier í
Kaupmannahöfn.
Baldvin Berndsen grein-
ir, máli sínu til áherslu, frá
meintu gyðinglegu ættemi
forfeðra sinna. Það er auð-
vitað aukaatriði en á sér að
þvi er virðist enga stoð í
raunveruleikanum. Forfað-
ir hans, Fritz H. Berndsen,
fæddist 1837 í Kaupmanna-
höfn. Hann settist að á
Skagaströnd um 1860. Að
því er best er vitað var
hann ekki af gyðingaætt-
um. Báðir foreldrar hans
voru kristnir. Fritz segir
svo sjálfur frá: „Foreldrar
mínir fluttu frá Gl. Mont til
Montergade. I því húsi bjó einnig
gyðingur sem hét Hegmann, hann
var slátrari. Kona hans var mér væn
og góð, hún gaf mér tevatn og brauð
fyrir að taka skarið af ljósunum á
þeirra hátíðiskvöldum".
Það er einnig aukaatriði að tala
um hugsanlega niðurlægingu barna
Eðvalds Hinrikssonar vegna niður-
staðna eistnesku skýrlunnar, nema
að menn trúi á erfðasyndina.
Skýrslan - mikilvægur áfangi
„Hina samhljóma rödd gegn of-
sóknarbrjálæði ísraelsmanna," sem
Baldvin leitar að, máli sínu til stuðn-
ings, hefði hann líklega getað fundið
hjá þeim ódæðismönnum sem
' reyndu að útrýma ísraelsþjóð fyrir
tæpum 60 árum. Kannski er slíkur
kór tU i slaginn aftur?
Skýrslan, sem unnin var að frum-
kvæði forseta Eistlands, er mikil-
vægur áfangi fyrir eistnesk yfirvöld.
Henni ber að fagna og íslensk stjórn-
völd ættu að kynna sér hana.
Vilhjálmur örn Vilhjálmsson
Til baka í æsku
„Ég held að ég hafi
verið svolítið tU baka í
æsku. Það eiga kannski
margir erfitt með að trúa
þessu en í þá tíð var ég
ekki sami flautaþyriUinn
og fólk telur mig vera i
dag. Ég vandaði brosið sem barn. Og
það var langt í brosið, nokkuð langt. Ég
var mikið einn með sjálfum mér, ég átti
það til að skrópa í skólanum. Þá fór ég
út í Samkomuhúsbrekku og sat þar all-
an morguninn. Ég horföi bara út á Poll-
inn. Og fylgdist með hljóðum náttúrunn-
ar og heflinum í tunnuverksmiðjunni.
Enginn truflaði þessar kyrru stundir.
Ekkert. Stundum labbaöi ég niður á
bryggju. En það var ekki til siðs að ótt-
ast um böm á þessum tíma.“
Kristján Jóhannsson söngvari, í Mannlífi.
Herör gegn offitu
„Nú hefur landlæknir skoriö upp her-
ör gegn offitu og er það örugglega löngu
tímabært. Böm og unglingar hafa ekki
verið þyngri frá því mælingar hófust,
sykursýki er vaxandi vandamál meðal
þungaðra kvenna og eldra fólks, hjarta-
og æðasjúkdómar byrja mun fyrr á lífs-
leiðinni en áður, og svo mætti lengi
telja. Þetta er vandamál sem er aö marg-
faldast í hinum vestræna heimi og á
sama tíma eiga milljónir manna hvorki
til hnífs eða skeiðar í þriðja heiminum.
Það þarf heldur ekki að flölyrða um alla
matar- og kaffltímana á fjölmennum og
hressilegum kvennavinnustöðum sem
fara í að ræða um það hvað þessi sé feit-
ur og hinn sé mjór. Þjóðin er með offitu
á heilanum. Síðan Gaui litli fór í megr-
unina góðu fyrir nokkrum árum í
beinni útsendingu, með landsmenn alla
á vigtinni hjá sér, er ekkert lengm- heii-
agt í þeim efnum.“
Kristín Alexíusdóttir, í tímariti
hjúkrunarfræöinga
Bima Lárusdóttir,
formaður bœjarráds ísaffarðar
Vettvangur ung-
mennafélaga
„Mér hefur sýnst að fjöldi
þátttakenda á þessum mótum
hafi alltaf verið að færast í auk-
ana frá einu móti til annars og nýjum íþrótta-
greinum hleypt inn í áranna rás. Þetta er bara
vettvangur fyrir þau félög sem eru þar skráð en
þeir sem standa þar utan viö geta alltaf skráð
sig í ungmennafélögin. Önnur mót henta þeim
sem ekki eru gjaldgengir á landsmót. Sameining
ÍSÍ og UMFÍ er hins vegar mjög heitt mál sem ég
ætla ekki að blanda mér í. Næsta landsmót verö-
ur hjá okkur á Isafirði eftir fjögur ár en það er
allt of snemmt að segja til um líkur á því hvort
þá verða einhverjar breytingar komnar í gegn.“
Valdimar Grímsson,
handboltamaður og þjálfari
Sameining póli-
tískt sterkari
„Þessari spumingu verður að
svara í miklu stærra samhengi. Ég
vil skeyta miklu meira saman hug-
myndum um íþróttafélag annars vegar og ung-
mennafélag hins vegar og breyta reglugerðum þar að
lútandi. íþróttafélögin í landinu eiga að hlíta sömu
reglugerð sem tryggi undanbragðalaust að allir hafi
sama aðgang aö keppnum og þessi forystusamtök
íþróttanna séu byggð upp á sama hátt. Það eiga auð-
vitað allir að eiga keppnisrétt á landsmóti og fyrir
því á að vera ein stjóm, einn formaður. Því á skil-
yrðislaust að sameina ISÍ og UMFÍ og ekki láta hags-
munapot forráöamanna ráða þar ferðinni. Sameinuð
íþróttahreyfmg næöi meiri styrk, pólitískt."
Lög um óútreikn-
anlegt verð?
Ari Teitsson,
formaður Bœndasamtakanna
Þverrandi hlutfall
œsku landsins
„Þá þarf að breyta fyrirkomulagi
á félagaaðildinni og sameina
íþróttafélögin og ungmennafélögin.
Svo lengi sem UMFÍ heldur sitt landsmót fyrir sína
félaga verða þeir að vera einir á því móti. Æ færri
einstaklingar og minna hiutfall af æsku landsins eru
þar sem flest ungmennafélögin starfa, þ.e. í dreifbýl-
inu. Landsmót er ákveðin hátíð unga fólksins í dreif-
býlinu og það þarf að hugsa sig vel um áður en það
verður gert að allsherjar unglingahátíð sem mundi
taka mest mið af þörfum og vilja þéttbýlisins. Ég
keppti í gamla daga í jurtagreiningu og hrossadóm-
um og komst á verðlaunapall. Þessi þáttur minnir á
tengsl atvinnulífsins og íþrótta, sem er gott mál.“
4jk Um helmingur íþróttafólks landsins á ekki keppnisrétt á landsmóti. Mótiö stendur því varla undir nafni að margra mati.
Það væri fróðlegt að gera
skoðanakönnun þar sem
svarendur væru spurðir
hvort þeir vissu hve mörg
símafyrirtæki væru I land-
inu, hvað þau hétu og hvað
kostaði að hringja á þeirra
vegum og tala í tíu mínútur
við, ja til dæmis mann á
Vopnafirði eða í Venesúela.
Sá sem hér ritar myndi kol-
falla á prófinu og er líka
handviss um að þorri þjóð-
arinnar gerði það líka.
Það er ekki langt síðan .....
að aðeins eitt símafyrirtæki var í
landinu og þá vissu allir hvað hvert
viðtalsbil kostaði. Þessu einokunar-
ástandi skal ekki mælt bót og allir
vita að frjáls samkeppni leiðir til
lækkunar á verði þjónustu og það
hlýtur að hafa gerst í símamálum
landsmanna. Enda spretta fjarskipta-
fyrirtækin upp eins og gorkúlur nán-
ast í hverjum mánuði og bjóöa lands-
mönnum gull og græna skóga fyrir
það eitt að beina kjaftæðinu til
þeirra.
Moggi íjallaði í vikunni um síma-
mál í tveimur fréttum sama daginn.
í annarri kom fram að Samkeppnis-
ráð ætlaði ekkert að aðhafast í fram-
haldi af kvörtun Frjálsra fjarskipta
hf. vegna verðlækkunar Skímu
ehf./Netsímans á símtölum til út-
landa í janúar árið 2000. Frjáls fjar-
skipti töldu að verðlækkunin fæli í
sér skaðlega undirverðlagningu sem
hryti í bága við samkeppnislög.
Eins og svo oft áður er frjáls sam-
keppni lofuð og prísuð þar til frjáls-
hyggjupostularnir fara að tapa á
henni og þá er kvartað og kveinaö og
kært.
Reiknikúnstir
í hinni frétt Moggans er fjallað um
gjald á símtölum til útlanda. Og þó
Mogginn sé kannski (eða þykist
vera) áreiðanlegasti fjölmiðill í Evr-
ópu og þó víðar væri leitað þá var,
eftir lestur greinarinnar, útilokað
nema fyrir helstu stærðfræðiséní og
heilabrjóta að átta sig á mismunandi
verðlagningu á simtölum til útlanda
frá íslandi. Og þar er örugglega ekki
við blaðamann að sakast sem gerir
sitt besta til að fóta sig í gjaldafen-
inu.
í dæmum sem tekin eru kemur
m.a. fram að hjá Símanum er tengi-
gjald 3,20 kr. Þegar hringt er úr GSM
til útlanda á daginn bætast við 12,50
Jóhannes
Sigurjónsson
skrifar:
kr. á mínútu en 8,00 kr. á
minútu á kvöldin og um
helgar. Samtals greiðir við-
takandi 37,90 kr.
Hjá Íslandssíma er tengi-
gjald 3,42 kr. Hringing úr
GSM til útlanda á daginn
kostar 12 kr. á mínútu en
10. kr. á á kvöldin. Notandi
sem staddur er erlendis
greiðir 17,90 á mínútu, auk
19,00 kr.
Hjá Tal kostar tengigjald
ekkert. En þegar hringt er
úr GSM til útlanda á daginn
kostar mínútan a.m.k. 19 krónur. Ef
hringt er úr Tal Frelsi á daginn kost-
ar mínútan 26 krónur. Við þetta bæt-
ist svo 15% viðbótarálag sem erlenda
fyrirtækið leggur ofan á.
Einokun - já takk?
Eru menn einhverju nær um hjá
hverjum hagstæðast er að hringja
eða láta hringja í sig til útlanda? Hef-
ur einhver tíma til að standa í stöð-
ugum útreikningum á síbreytilegu
símagjaldi til að geta valiö ódýrasta
kostinn hverju sinni? Vita menn yf-
irleitt hvort ódýrara er að hringja nú
en þegar Landssíminn einokaði allt
heila galleríið?
Talsmaður Tals tjáir sig um tal-
gjaldastríðið í dýrölegri klausu í
Moggafréttinni og raunar segir þar
allt sem segja þarf um þá tilhneig-
ingu símafyrirtækjanna til aö gera
simagjöldin óútreiknanleg:
„Þegar hringt er úr Tal-farsíma í
innlendan farsíma sem staddur er
erlendis þá greiðir sá sem er staddur
á íslandi innanlandstaxta. Síminn
sem staddur er erlendis greiðir út-
landasímtal samkvæmt útlandaverð-
skrá Tals, dæmi 19 kr. til Danmerk-
ur, að viðbættu 15% GSM-gjaldi sem
rennur til þess símafyrirtækis sem
hann er í reikisambandi við. Þegar
hringt er úr Tal-sima frá íslandi í er-
lendan farsíma greiðir Tal-síminn
útlandataxta samkvæmt útlanda-
verðskrá Tals, til dæmis 19 kr. til
Danmerkur, aö viðbættu álagi þess
símafyrirtækis sem viðkomandi
sími er skráður hjá. Þetta álag er
mismunandi eftir símafyrirtækjum
og tekur oft mið af verðlagi á sams
konar þjónustu í löndunum, þ.e. ef
verð fyrir GSM-þjónustu er hátt þá
eru þessi gjöld oft há lika. Vegna
fjölda fyrirtækja á þessum markaði í
hverju landi og síbreytilegs verðs er
orðið mjög erfitt aö fylgjast með
þessu.“
Svei mér þá ef maður fer ekki að
þrá gamla góða einokunarástandið í
símamálum eftir lestur þessarar
klausu.
Enda spretta fjarskiptafyrirtcekin upp eins og gorkúlur
nánast í hverjum mánuði og bjóða landsmönnum gull og
græna skóga fyrir það eitt að beina kjaftœðinu til þeirra.