Dagblaðið Vísir - DV - 17.10.2001, Qupperneq 9

9
MIÐVIKUDAGUR 17. OKTÓBER 2001 ______________________________________________________________
I>V Fréttir
Gísli Sigurðsson læknir, sem starfaði í Kúveit, segir menn bin Ladens hafa aðgang að sarín:
Bráðdrepandi taugaeitur
- tiltölulega einfalt í notkun og mun skæðara en miltisbrandur
DV-MYND HARI
Gísli Sigurösson hefur starfaö sem ráögjafl í sýklahernaöl fyrir svlssneska herinn
Gísli segir að Saddam Hussein íraksforseti hafi á sínum tíma drepiö þúsundir tanda sinna, Kúrda, meö eitrinu sarin,
sem er bráðdrepandi taugaeitur, og hann hafi reynt aö nota þau í bardögum viö íran.
„Hryðjuverkamenn eru orðnir
miklu stórtækari en áður og það
varð mikil breyting á afstöðu alþjóð-
legra hryöjuverkahópa með spreng-
ingunum í A-Afríku 1998 þegar þeir
sprengdu sendiráðið í Nairobi í
Keníu. Þá sýndu þeir að þeir voru
tilbúnir að drepa saklausa borgara í
hundraða- eða þúsundatali og það
kom síðar í ljós að það var Osama
bin Laden sem var á bak við þetta
eins og hryðjuverkin nú. Ég hef i
nær 10 ár bent á að þessi þróun gæti
gerst en ég kynntist efna- og sýlda-
vopnum í Kúveit vegna nálægðar-
innar við írak,“ segir Gísli Sigurðs-
son, læknir á Landspítalanum.
Gísli var mikið í fréttum á sínum
tima þegar Persaflóastríðið stóð yfir
en þá starfaði hann í Kúveit. Hann
var í eins konar gíslingu íraka og
komst ekki úr landi fyrr en eftir
langan tíma. Eftir það starfaði Gísli
m.a. í Sviss í mörg ár og hélt þar
m.a. fyrirlestra fyrir svissneska her-
inn um ýmislegt sem snýr að Mið-
austurlöndum. „Þar ræddi ég um
mitt fag, m.a. hvernig er að reka
sjúkrahús í stríði, en einnig talaði
ég oft um efna- og sýklavopn og
hættuna sem skapaðist af því að
hryðjuverkamenn kæmust yfir slík
vopn.“
Gísli segir að Saddam Hussein
íraksforseti hafi á sínum tíma drep-
ið þúsundir landa sinna, Kúrda,
með eitrinu sarin, sem er bráðdrep-
andi taugaeitur, og hann hafi reynt
að nota þau í bardögum við íran.
Það hafl ekki gengið vel því erfitt sé
að nota efnavopn á vígvöllum því
þau dreifist svo mjög og fjúki.
„En það er vitað að það var reynt
að nota þau,“ sgir Gísli. Hann segir
sarin bráðdrepandi eitur sem þurfi
ekki nema mínútu til að drepa en
sýklavopn eins og miltisbrandur
drepi á löngum tíma. „Miltisbrand-
inum er slegið fram vegna þess að
það þarf svo lítið magn af honum til
aö drepa. Það er vitað að Saddam
Hussein átti nægan miltisbrand til
að drepa alla jarðarbúa ef hægt
hefði verið að koma honum í fólkiö
en hann hafði ekki yfir að ráða
kunnáttu til þess. Það eru bara tvö
lönd í heiminum sem hafa þá kunn-
áttu, Bandaríkin og Rússland."
Bin Laden hefur eitrið sarin
Gísli segir að heimsbyggðin hafi
fengið af því smánasasjón árið 1995
hvers geti verið að vænta nú af
hryðjuverkasamtökum. Þá hafi
hryðjuverkahópur í Japan, sem not-
aði eiturefnið sarin, drepið 12
manns á neðanjarðarbrautarstöð í
Tokyo en um 5.500 manns fengu
slæma eitrun og hafa ekki allir náð
sér enn. „Það kom í ljós að þeir áttu
fleiri himdruð tunnur af efni til að
búa til fleiri efnavopn og voru
greinilega að búa sig undir gífur-
lega árás. Þetta atvik i neðanjarðar-
brautarstöðinni i Tokyo var bara
fyrsta tilraun þeirra."
Gísli segir að ekki sé hægt að
nota miltisbrand til að drepa fjölda
fólks á einu bretti og hann smitist
ekki frá manni til manns. Hins veg-
ar segir Gísli að hryðjuverkamenn
Osama bin Ladens hafi án efa að-
gang að efnavopnum eins og sarin.
„Það er vitað að bin Laden hefur
verið í sambandi við Saddam
Hussein en Hussein átti mjög mikið
magn af efnavopnum. Það kemur
m.a. fram í skýrslu frá Sameinuðu
þjóöunum frá 1996 að þá áttu írakar
efnavopn í um 40 þúsund sprengjur
sem gerðar voru upptækar. Það
voru einnig til upplýsingar um ann-
að eins magn sem aldrei hefur fund-
ist en talið að hafi verið flutt til
Jemen eða Sómalíu. Osama bin
Laden hefur verið mjög virkur í
báðum þessum löndum og ég er
ekki í nokkrum vafa um að hann
hefur aðgang að slíkum vopnum."
Gísli segir að sarin sé lyktarlaust
og því sé t.d. hægt að dreifa með
þeim hætti að setja það í litlar dós-
ir og ferðast með þær á áfangastað
og auðvelt sé að komast með slíkt
t.d. í gegn um flugvallaeftirlit. Þegar
nota á efnin er einfaldlega hægt að
gera göt á dósirnar og eitrið lekur
út. „Þannig gerðist það t.d. i Japan.
Eitrið var í dós sem sett var í poka
undir sæti í neðanjarðarlestinni og
gat stungið á dósina þegar hryðju-
verkamennirnir yfirgáfu lestina.
Þrátt fyrir að þeir blönduðu efnið
rangt þannig að styrkur þess var
ekki nema einn tíundi af því sem
hann heföi getað orðið varð mann-
fall og þúsundir slösuðust. Ef þeir
hefðu blandað efnið rétt hefðu þeir
eflaust drepið þúsundir manna og
skaðað tugþúsundir."
Getur leitt til meiri háttar
kreppu
Gísli segist hafa miklar áhyggjur
af því sem nú er að gerast í heimin-
um. „Ég á ekki von á að hryðju-
verkamenn eigi eftir að drepa eða
særa stóran hluta mannkyns en
þeir geta auðveldlega hrætt og hald-
iö heiminum í heljargreipum sem
getur leitt til meiri háttar kreppu.
Ég á ekki von á því að þessar
sýklaárásir muni berast hingað til
lands. Ég á frekar von á því að þeir
beini spjótum sínum að herveldun-
um og þeim sem hafa haft afskipti af
stjómmálum í Miðausturlöndum og
ríkjum múslíma. Það er hins vegar
mikið áhyggjuefni að viða um heim
er beinlínis hægt að panta til sín eit-
urefni, enda hefur eftirlit með þess-
um efnum verið afskaplega lítið og
það er alls staðar til „klikkað" fólk
sem getur tekið upp á ýmsum hlut-
um, bara vegna þess að þetta er í
gangi núna.
Það er hins vegar alls ekki ólik-
legt að hryðjuverkasamtök, eins og
þau sem hafa sig í frammi núna,
fari að nota efni eins og sarin og
vettvangurinn verði t.d. neðanjarð-
arbrautarstöðvar í stórborgum þar
sem milljónir manna fara um á
hverjum degi. Þar er tiltölulega auð-
velt fyrir menn að athafna sig með
þessi efni en ég vona þó að ég reyn-
ist ekki sannspár hvað þetta varð-
ar,“ sagði Gísli. -gk
„ Kirkjuþing:
Arnespresta-
kall aflagt
Samkvæmt tillögum Kirkjuþings
eru fyrirhugaðar nokkrar breytingar
á prestaköllum landsins. Ein ný sókn
lítur dagsins ljós, Lindasókn, er
myndar nýtt prestakall, Lindapresta-
kall. Mörk sóknarinnar og presta-
kallsins eru Reykjanesbraut að norð-
vestan frá mörkum Kópavogs og
Garðabæjar norðaustur Reykjanes-
braut að mörkum Kópavogs og
Reykjavíkur norð-norðvestan Selja-
hverfis. Þaðan eftir mörkum Kópa-
vogs og Reykjavíkur til norðausturs
og mörkum Kópavogs og Garðabæjar
til suðausturs og suðvesturs.
Fækka á um a.m.k. eitt prestakall á
landinu. Árnesprestakall á Ströndum
á að sameinast Hólmavíkurprestakalli
og verður prestssetur á Hólmavík. Til-
laga um þetta kom áður fram á kirkju-
þingi 1999. Þá var hún rökstudd með
svofelldum hætti: „Sökum fámennis í
Ámesprestakalli þykir ekki nauðsyn-
legt lengur að leggja til heilt embætti
prests til að þjóna sóknum presta-
kallsins, svo og prestssetur. Prests-
setrið verði á Hólmavík eins og verið
hefur. Verður að telja það eðlilegasta
og hagkvæmasta kostinn." -BÞ
Lúxusbíó
/ Smáralind er lúxusbíósalur.
Lúxusbíósalir:
Uppselt á kvöldin
Landsmenn hafa tekið hinum nýju
lúxusbíósölum mjög vel og er alltaf
uppselt á kvöldsýningar. Að sögn Al-
freðs Árnasonar hjá Sambíóunum eru
menn þar ánægðir með viðbrögðin
við lúxussalnum í Álfabakka enda
alltaf uppselt á kvöldin. „Salurinn
virðist höfða meira til eldri gesta enda
stílaður inn á þann markhóp," segir
Alfreð. Hann segir að gestirnir komi
ánægðir og þakklátir út af sýningun-
um. Sextán ára aldurstakmark er á
allar sýningar í lúxussalnum í Álfa-
bakka og verða yngri gestir að vera í
fylgd með fullorðnum.
Karl Schiöth, forstöðumaður kvik-
myndadeildar Norðurljóss, segir að á
kvöldin sé alltaf uppselt í lúxusalnum
í Smárabíói og menn geti því ekki
annað en verið ánægðir. Hann segir
að bíógestirnir, sem sækja í salinn,
séu á blönduðum aldri en átján ára
aldurstakmark er í salinn á sýning-
arnar klukkan 20 og 22. „Þar sem viö
erum með vínveitingaleyfi í salnum
gera lögin ráð fyrir að fólk sé ekki
yngra en átján ára nema þá í fylgd
með fullorðnum," segir Karl. -MA
Reykvískir framsóknarmenn gera könnun meðal félaga:
88% vilja fyrningu
- telja umhverfið velviljað skoðunum Kristins H. Gunnarssonar
Meirihluti félaga
í Framsóknarfélagi
Reykjavíkur er
hlynntur fyrning-
arleiðinni ef marka
má könnun sem
gerð var meðal fé-
laga á síðustu vik-
um. Um miðjan
september sendi
stjórn félagsins út
erindi til félaga þar
sem þeir voru beðnir að velja á
milli veiðigjaldsleiðar og fyrning-
arleiðar.
Yfirgnæfandi meirihluti þeirra
sem svöruðu völdu fymingarleið-
ina, eða 87,9%. Þessi niöurstaða
kemur þvert á þær raddir sem
heyrst hafa innan úr sjávarútvegs-
nefnd flokksins sem stýrt er af
Jóni Sigurðssyni og var falið af sið-
asta flokksþingi að vega og meta
þessar leiðir. Þar nýtur veiði-
gjaldsleiðin yfirgnæfandi fylgis.
Skýringin kann að liggja í lélegri
svörun við könnun stjómar FR en
að sögn Önnu Kristinsdóttur for-
manns var hún ekki nema um 5%.
Hins vegar segir hún ljóst að þeir
sem séu virkir hjá Framsókn í
Reykjavík og þeir sem eru í stjórn
FR séu flestir hlynntir fyrningar-
leiðinni og styðji Kristin H. Gunn-
arsson í sinni stefnu. Hún segir
stjómarmenn berjast fyrir sínum
sjónarmiðum innan sjávarútvegs-
nefndarinnar en árangurinn verði
einfaldlega að koma í ljós þegar
þar að kemur.
Þrálátur orðrómur hefur verið
um það að Kristinn hafi hug á að
skipta um kjördæmi við næstu
kosningar enda eigi hann trúlega
erfitt uppdráttar með sín sjónar-
mið í nýju norðvesturkjördæmi
þar sem Vestfirðir vega ekki eins
þungt og áður. Aðspurð hvort hún
ætti von á Kristni sagðist Anna
hafa heyrt þennan orðróm eins og
aðrir. Greinilegt væri hins vegar
að sjónarmið Kristins ættu talsvert
fylgi í Reykjavík.
-BG