Dagblaðið Vísir - DV - 17.10.2001, Qupperneq 13

13
MIÐVIKUDAGUR 17. OKTÓBER 2001
i>v
Gott úrval hjá Mústafa
I búðinni hans Mústafa og önnur
ljóð fyrir börn er, eins og nafnið gef-
ur til kynna, ljóðabók ætluð börn-
um. Bókin er þýdd úr dönsku og höf-
undurinn, Jakob Martin Strid, sem-
ur Ijóðin og teiknar myndirnar.
Yrkisefnin eru margs konar og
ljóðin eru mörg hver afar galsafeng-
in. Við kynnumst börnum sem
leggja skiðabraut úr grænu hori,
sokkum sem vinna ýmis óhæfuverk, að sögn eig-
anda síns, og fleiri kynlegum kvistum. Skemmti-
legt er kvæðið um froskinn sem framdi bankarán
og flúði af vettvangi eftir óvenjulegri leið:
Froskur einn banka framdi rán
með fægðum hnífi og lœrissneið
en villtist að sönnu á salernið
er sína vildi hann fara leið.
Og lögreglan barði á luktar dyr
í laganna nafni, en þvi miður:
Að froskinum sótti sturlan stór
og hann sturtaði sér bara niður.
Minni galsi er í hugleiðingum um andstæðu
ljóss og myrkurs í Óbirtulandi en þar kveikir fólk
myrkrið en ekki ljósið og nóttin er björt en dag-
urinn dimmur. Hér lifnar ljóðið i myndum höf-
undar þar sem fólk er sýnt á gangi með
vasamyrkur í stað vasaljóss!
Vel er þar ratljóst um dimman dag
í dagsljósi nœtur má rýna.
En þá kvikna óbirtulampaljós
sem láta óbirtu skina.
„Vel er þar ratljóst um dimman dag“
Mynd Jakobs Martins Strid af Óbirtulandinu.
Mörg fleiri skemmtileg kvæði eru í bók-
inni og ekki hægt að nefna þau öll en rétt
er að nefna ljóðið sem bókin er nefnd eftir.
Mústafa þessi verður ljóslifandi persóna í
máli og myndum og virkar reyndar kunn-
uglega á þá sem komið hafa til Kaup-
mannahafnar. Mústafa er einn margra ný-
búa í bókinni sem eykur menningarlega til-
vísun hennar og gerir hana enn skemmti-
legri.
Myndirnar eru sterkar, litríkar og lífleg-
ar. Þær segja ekki síður sögu en ljóðin og
standa þeim fullkomlega jafnfætis. Ljóðin
og myndirnar spila vel saman, hvort um
sig eykur skilning á hinu og hvorttveggja
ber vott um leiftrandi kímnigáfu.
Vandasamt getur verið að þýða bundið
mál. Friðrik H. Ólafsson sleppur skamm-
laust frá þýðingunni en þó má sjá nokkur
dæmi um óþægilega flókna orðaröð fyrir
unga lesendur eins og „Braut ég smellinn
smyr með hor“ (11) þar sem sumir hvá og
spyrja hvaða smellur hafi verið brotinn. Þá
er „nóttin dagbjört sem dagur“ (18) ekki fal-
leg viðlíking. í heildina tekið má þó segja
að þýðingin hafi tekist ágætlega. í búðinni
hans Mústafa á fullt erindi til barna og full-
orðinna til að létta þeim lífið og vekja
kátínu.
Katrín Jakobsdóttir
Jakob Martin Strid: I búðinni hans Mústafa og
önnur Ijóð fyrir börn. Friðrik H. Ólafsson þýddi og
endursamdi. Austur-Þýskaland 2001.
Saga og minni
Ef nefna ætti eitthvert rit sem áhugafólk um
sagnfræði gæti ekki verið án yrði það líklega
alfræðiritið íslandssaga A - Ö eftir Einar Lax-
ness og hefði það verk nægt til að halda nafni
hans á lofti meðal íslenskra sagnfræðinga. En
langt er i frá að það sé eina verk Einars eins og
sjá má á nýútkominni bók frá Sögufélaginu, rit-
gerðasafninu Saga og minni sem út er gefið í
tilefni sjötugsafmælis höfundar. Áður hafa m.a.
komið út eftir hann ævisögur þeirra nafna og
samherja, Jóns Guðmundssonar ritstjóra
sem er grunnrannsókn á mikilvægum
þætti sjálfstæðisbaráttunnar, og
Jóns Sigurðssonar forseta, að-
gengilegt fræðirit fyrir almenning.
I Sögu og minni hefur verið safn-
að á einn stað fjölmörgum ritgerðum
sem Einar hefur birt á víð og dreif i
blöðum og tímaritum undanfarna ára
tugi. Elstu ritgerðirnar eru frá
skömmu eftir 1960 en þær yngstu frá
ustu árum. Viðfangsefnin eru af ýmsum toga, svo
sem afmæli Kópavogsfundarins 1662, Þingvalla-
fundarins 1873 og Skaftárelda 1783. Átburðir úr
Einar Laxness sagnfræóingur.
sögu Evrópu fá einnig sinn sess því í bók-
inni er endurbirt ritgerð Einars um endalok
Weimarlýðveldisins 1933 og valdatöku Hitlers en
sú ritgerð hefur verið illfáanleg um nokkurt
skeið.
Einari lætur einkar vel að flalla um atburði og
átök gegnum ævisögur einstaklinga eins og bæk-
urnar um Jónana bera með sér og viðamestu
ritgerðirnar eru nokkrir ævisöguþættir. Hér fá
lesendur að kynnast sjálfstæðisbaráttunni í
byrjun 20. aldar í þættinum um afa Einars Lax-
ness, Einar Arnórsson, einn af leiðtogum Sjálf-
stæðisflokksins fyrri og þann mann sem síðast-
ur bar titilinn ráðherra íslands. Þáttur um Jón
Helgason, prófessor í Kaupmannahöfn, er
kryddaður fjölmörgum sögum ættuðum frá
Jóni um samtímamenn hans í Höfn. í þættin-
um um Björn Þorsteinsson prófessor er gerð
grein fyrir helstu verkum hans á sviði sagn-
Jfræði og svipað er upp á teningnum í þætti um
sagnfræðinginn Jón Sigurðsson.
Einnig eru í ritinu nokkrir viðamiklir rit-
dómar eftir Einar, til dæmis um ísland í
skugga heimsvaldastefnunnar eftir þá Einar
Olgeirsson og Jón Guðnason og fyrra bindið af
ævisögu Hannesar Hafstein eftir Kristján Alberts-
son en það rit olli talsverðu fjaðrafoki þegar það
kom út.
Heimildaskrár og aftanmálsgreinar eru með
hverri ritgerð eftir því sem þörf er á og nafnaskrá
aftast í bókinni.
Tónlist
Fágaður flutningur
Kammerhópurinn Camerarctica
Tónleikarnir hæföu vel metnaöarfullu prógrammi Kammer-
músíkkiúbbsins.
Það er sjaldgæft að vera viðstaddur
kammertónleika hér á landi þar sem nánast
er húsfyllir en sú var raunin um tónleika
Kammermúsíkklúbbsins i Bústaðakirkju á
sunnudag. Þetta var ekki ólíkt því að koma
á tónleika í útlöndum, setið var í því nær
hverju sæti, sjálfsagt mestmegnis rótgrónir
áskriftargestir Kammermúsíkklúbbsins sem
fyrir löngu er orðin föst stærð S íslensku
tónlistarlífi. Kammermúsíkklúbburinn er
ekki áðeins sönnun þess að áhugafólk getur
tekið sig saman um hvað sem er, það er
einnig hægt að láta það endast þvi nú er haf-
ið fertugasta og fimmta starfsár klúbbsins.
Klúbburinn ætti því að vera öðrum áhuga-
hópum hvatning til framkvæmda, hér vant-
ar t.d. tilfinnanlega Nútímamúsikklúbb með
fastri áskriftarröð fyrir áhugafólk um nú-
tímatónlist! Svo eitthvað sé nefnt...
Á sunnudagskvöldið lék kammerhópur-
inn Camerarctica strengjakvartetta eftir Verdi og
Shostakovich og píanótríó eftir Dvorák en hópinn
skipuðu þau Hildigunnur Halldórsdóttir og Sigur-
laug Eðvaldsdóttir á fiðlur, Guðmundur Krist-
mundsson á lágfiðlu, Sigurður Halldórsson á selló
og Örn Magnússon á pianó. Tónleikarnir hófust á
strengjakvartett í e-moll eftir Verdi en hann er sá
eini sem Verdi samdi um dagana. Kvartettinn ber
á köflum sterkan keim af óperum hans sem voru
flestar komnar fram á sjónarsviðið þegar
strengjakvartettinn var saminn en tónskáldið var
þá um sextugt. Kvartettinn er finleg tónsmíð og á
köflum angurvær og náði Camerarctica vel að
túlka þessa þætti, samhljómur hópsins er fágaður
og jafnvægi milli hljóðfæra gott. Hópurinn var
fyrsta kaflann að spila í sig hita en í heild var
verkið fínlega flutt og hljóðfærin vel samstillt.
Næstur var strengjakvartett nr. 10 op. 188 í As-
dúr eftir Shostakovich en eftir hann liggja fjöl-
margir strengjakvartettar, tíu, ellefu eða flmmt-
án, fer eftir uppflettiritum. Þetta er kraft-
mikil tónsmíð og ryþmísk og var vel leik-
in af Camerarctica, á stöku stað bar á
óhreinindum í fiðlum en í heild átti hóp-
urinn fallegt samspil, kraftmikið og
hníijafnt 1 Allegretto-kaflanum, hreint og
tært i Adagio kaflanum þar sem Guð-
mimdur Kristmundsson átti fallegar stróf-
ur og eltingarleikur fiðla og allra hljóð-
færa var fallega mótaður í lok síðasta
kafla.
Eftir hlé lék svo Camerarctica hið fræga
píanótríó í e-moll eftir Dvorák sem hlotið
hefur viðurnefnið Dumky-tríóið eftir þeim
sex „dumka“-stefjum sem það er samsett
úr. „Dumka“ er þjóðdansstef og einkennist
af skyndilegum hraðabreytingum. Verkið
er afar grípandi enda með vinsælustu
verkum tónskáldsins. Hér kom Örn Magn-
ússon píanóleikari til liðs við þau Hildi-
gunni og Sigurð. Hljómurinn i tríóinu var falleg-
ur, ekki síst fyrir mildan og þýðan áslátt Arnar,
hraðabreytingar hárnákvæmar og vel mótaðar og
flutningurinn í heild fullur stemningar. Þessir
tónleikar Camerarctica voru sem sagt hinir
áheyrilegustu og hæfðu vel metnaðarfullu
prógrammi Kammermúsíkklúbbsins.
Hrafnhildur Hagalín
_____________________Menning
Umsjón: Silja Aöalsteinsdóttir
Kynning á Kristjáni
Annað kvöld kl. 20 hefst
kynning á Kristjáni Guð-
mundssyni myndlistar-
manni á vegum Listahá-
skóla íslands í tilefni sýn-
ingar hans í Listasafni
Reykjavíkur og nýrrar bók-
ar um hann. Ólafur Gíslason
listgagnrýnandi, einn höf-
unda bókarinnar, flytur er-
indi um Kristján og kynnir bókina, síðan
verður frumsýnt stutt myndband þar sem
Kristján gerir grein fyrir verkum sínum og
viðhorfum til myndlistarinnar. Kynningin
verður í húsakynnum Listaháskólans í Laug-
arnesi.
Heilbrigð sýning
í dag kl. 18 verður opnuð í Hafnarborg
myndlistarsýning á vegum WHO, Evrópu-
deildar Alþjóðlegu heilbrigðisstofnunarinnar,
á verkum 20 framsækinna listamanna sém
eiga að hvetja fólk til að leita sér aðst'oðarvið
að hætta feykingum. Listamennirnir haía
hver sinn hátt á því hvernig þeir takast á við
verkefnið og á sýningunni eru höggmyndir,
myndbönd, málverk og ljósmyndir sem sýna
heilsuskaðann sem reykingar valda, hvernig
tískuheimurinn hefur fegrað ímynd reykinga-
mannsins og hvernig auglýsingaherferðir tó-
baksframleiðenda reyna að rugla fólk í rim-
inu. Margir íjalla um flknina sjálfa og það
hugarangur sem hún veldur en líka um það
hvernig sigrast má á henni.
Stríðsdagskrá
Annað kvöld kl. 20 verður dagskráin Heim-
urinn okkar á Súfistanum, Laugavegi 18, þar
sem ástandið í heiminum verður skoðað með
áherslu á Afganistan og löndin fyrir botni
Miðjarðarhafs. Pétur
Hrafn Árnason sagnfræð-
ingur rekur sögu Afganist-
ans og sýnir kort úr nýjum
Söguatlasi og Jóhanna
Kristjónsdóttir les úr vænt-
anlegri bók sinni, Meðal
araba.
Einnig flytja Mike og
Danny Pollock tónlist af nýútkomn-
um diski, From Iceland to Kentucky and
Beyond. Þetta er svokallaður hljómorðadiskur
sem verður dreift í Bretlandi og Bandaríkjun-
um auk íslands. Með þeim bræðrum leikur
Þórdís Claessen á ásláttarhljóðfæri. Allir
áhugamenn um heimsmál eru velkomnir.
íslenskir
milljarðamæringar
í bókinni íslenskir millj-
arðamæringar eftir Pálma
Jónasson fréttamann er fjall-
að um efnuðustu menn þjóð-
arinnar og ferill þeirra rak-
inn, kryddaður sögum úr
hörðum og framandi heimi
þar sem auðurinn getm-
margfaldast eða horfið á
augabragði.
Á undanfórnum árum hefur myndast á ís-
landi hópur rúmlega 50 manna sem eiga eign-
ir að verðmæti yfir 1.000 milljónir króna.
Sumir þeirra eiga að baki ævintýralegan feril
þar sem mest hefur reynt á áræði og þraut-
seigju. Aðrir hafa fengið auðinn upp í hend-
urnar og aðeins þurft að hugsa um að ávaxta
hann sem best. í bókarlok er kafli um auð-
menn sem stefna hraðbyri í að verða millj-
arðamæringar, menn sem voru milljarðamær-
ingar en eru það ekki lengur og menn sem
margir telja meðal ríkustu manna þjóðarinnar
en eru það ekki.
Pálmi Jónasson hefur staðgóða þekkingu á
íslensku efnahagslífl, auk þess sem hann nýt-
ur aðstoðar sérfróðra aðila úr innsta hring
viðskiptalífsins. Bókin er gefln út af Almenna
bókafélaginu.
Mósaík í kvöld
Menningarþátturinn Mósaík er kominn á
kreik í Sjónvarpinu og virðist Jónatan Garð-
arsson ætla að stýra honum einn í vetur. Með-
al efnis í kvöld eru viðtöl við Helga Gíslason
myndhöggvara og Benóný Ægisson leikrita-
skáld. Framinn verður sérstæður ljóðagjörn-
ingur, hljómsveitin Hringir stígur á svið og
íjallað verður um feril Ágústs Guðmundsson-
ar kvikmyndagerðarmanns.
* y
‘ " "I'li

rwn..^, „
isn'S'«í fefef