Dagblaðið Vísir - DV - 24.10.2001, Blaðsíða 8

8
Viðskipti
Umsjón: Viðskiptablaðid
Skýrsla S&P áfellisdómur
yfir íslenska fjármálakerfinu
Að mati Gréiningardeildar Kaup-
þings er skýrsla lánshæfismatsfyr-
irtækisins Standard & Poorís um
íslenska fjármálakerfið mikill áfell-
isdómur yfir þróun síðustu miss-
era. Eins og kom fram í DV i gær
tilkynnti fyrirtækið að lánshæfis-
mat íslenska ríkisins væri óbreytt,
en lækkaði um leið horfur þess úr
stöðugum í neikvæðar vegna mik-
illar aukningar á óvissu í fjármála-
geiranum.
Bendir Greiningardeild Kaup-
þings á að verði ekki breyting á
þróun fjármálakerfis Islands á
næstunni sé allt eins líklegt að
lánshæfismatið verði endurskoðað
og þá til lækkunar. „Þróun eigin-
fjárhlutfalla bankanna styður þá
skoðun en hins vegar má benda á
að bankarnir virðast vera betur
undir áfóll búnir en S&P gera ráð
fyrir. Þá tekur Greiningardeild
undir með Standard og Pooris að
svo framarlega sem ekki verði
Evran ósam-
keppnishæf
viö dollar
Mistekist hefur að gera evru að
alþjóðlegum gjaldmiðli sem getur
keppt við Bandaríkjadal. Þetta er
niðurstaða rannsóknar sem The
Centre for Economic Policy Rese-
arch mun birta í skýrslu innan
skamms.
í skýrslunni er því haldið fram að
það sé 40% dýrara að skipta evrum
í USD heldur en það kostaði að
skipta þýskum mörkum í USD áður
en evra kom til. Sé viðskiptakostn-
aður (spreed) með breskt pund á
móti evru skoðaöur er bilið jafnvel
meira. Þessi aukni viðskiptakostn-
aður gefur til kynna að evran sé
ekki enn orðin samkeppnishæf við
USD sem gjaldmiðill sem notaður er
við verðlagningu og viðskipti í
heiminum.
Samkvæmt tölum frá BIS (Bank
of International Settlements) hefur
forskot USD aukist og er sá gjald-
miðill nú notaður i um 90% af öllum
viöskiptum með gjaldeyri í heimin-
um en var notaður í 87% viðskipta
árið 1998. Evran er notuð í 37,6%
viðskipta með gjaldeyri. Það er tölu-
vert minna en heildarviðskipti árs-
ins 1998 með þær myntir sem evran
samanstendur af en þau námu
u.þ.b. 790 milljörðum USD á dag.
Meðaltalsviðskipti á þessu ári nema
nú um 460 milljörðum USD á dag en
talið er að einungis megi rekja 53
milljarða (16%) af lækkuninni til
þess að ekki eru lengur viðskipti
milli gjaldmiðlana tólf sem mynda
evru.
Samkvæmt skýrslunni gefur auk-
inn viðskiptakostnaður til kynna
aukna áhættu banka við að eiga
evru fremur en gjaldmiðlana sem
áður voru notaðir. Bent er á að með
auknu gegnsæi á gjaldeyrismarkaði
í kjölfar sameiginlegrar myntar sé
erfiðara að fela stórar stöður.
Rannsóknin hefur fengið misjafn-
ar viðtökur hjá gjaldeyrismiðlurum
og öðrum sérfræðingum. Miðlararn-
ir taka undir þá niðurstöðu að evr-
an hafi orðið undir í samkeppni við
dollar en gagnrýna þær tímaraðir
sem stuöst er við í rannsókninni til
að meta viðskiptakostnað.
verðhrun á fasteignamarkaði sé
fjármálakerfinu engin stór hætta
búin. Hér hefur eingöngu verið
horft til fjármálakerfisins en vert
er að benda á að við lánshæfismat
tekur S&P tillit til fleiri þátta en of-
angreindra," segir í áliti Greining-
ardeildar Kaupþings.
Blæs á fjárlagafrumvarpið
í skýrslu S&P er einnig fjallað
um fjármál ríkisjóðs. Bendir Grein-
ingardeild Kaupþings á að fram
komi að fyrstu áhrifa minnkandi
hagvaxtar sé farið að gæta í búskap
hins opinbera. „Á fyrstu átta mán-
uðum ársins lækkuðu skatttekjur
um 1,7%. Athygli er vakin á því að
veltuskattur hefur dregist meira
saman en tekjuskattur. Þetta telur
S&P vera vísbendingu um að hag-
kerfið sé á niðurleið og að afkoma
af tekjuskatti versni á næsta ári,
ásamt því að búast megi viö áfram-
haldandi samdrætti í veltusköttum.
Þann 30. september sl. var heild-
arfjárhæð íslenskra seðla og myntar
í umferð 6,7 milljarðar króna sam-
kvæmt upplýsingum frá töl-
fræðisviði Seðlabankans. Þessi upp-
hæð hefur haldist lítið breytt und-
anfarin misseri, eða í kringum sjö
milljarðar. Þetta kom fram hjá
Greiningardeild íslandsbanka í gær.
„Óvíða í heiminum er hlutfallslega
jafnlítið magn seðla og myntar í um-
ferð og á íslandi. Fjárhæð seðla og
myntar í umferð sem hlutfall af
vergri landsframleiðslu er á íslandi
um 1,06% en fátítt er að hlutfallið sé
lægra en 2%. Næstlægst er hlutfall-
ið hjá Finnum. Hjá stærri þjóðum
er algengt að hlutfall seðla og mynt-
ar í umferð sé um 5-10%. Lítil notk-
un seðla og myntar virðist haldast í
hendur við það hve nýjar tækni-
lausnir eru fljótar að komast í al-
menningsnotkun. Vel þekkt er mik-
il farsíma- og netvæðing íslands og
Finnlands en hið sama virðist upp á
teningnum þegar kemur að rafvæð-
ingu viðskipta. Rafræn greiðslu-
miðlun, debet- og kreditkort hafa
tekið við af hefðbundnum seðlum og
mynt,“ segir Greiningardeild ís-
landsbanka.
Fram kemur að velta, þar sem
greitt var fyrir með tékkum, debet-
kortum og kreditkortum, var um
0,5% minni að raunvirði i septem-
ber síðastliðnum en í sama mánuði
í fyrra. „Er þetta í takt við önnur
merki samdráttar sem komið hafa
fram í íslensku hagkerfi. Samdrátt-
ur var í viðskiptum með tékka og
Lyfjaverslun íslands og Delta hf.
hafa undirritað samning um aukið
samstarf. Þar er kveðið á um að
dreifingarsamningur fyrirtækjanna,
sem verið hefur í gildi frá ársbyrjun
2000, verði framlengdur til ársloka
2006 en samkvæmt honum dreifir
Lyfjaverslun íslands hf. lyfjum
Delta hf. á innanlandsmarkaði.
Jafnframt þessu munu félögin
kanna samstarfsmöguleika vegna
útrásar á önnur markaðssvæði og
aðra samstarfsmöguleika þar sem
hagsmunir félaganna fara saman.
Þannig er gert ráð fyrir samstarfi
Hins vegar er búist við að ríkisút-
gjöld muni aukast um 6% á næsta
ári. S&P reiknar með að fyrirtækja-
skattar muni lækka vegna versn-
andi afkomu fyrirtækja. Eins og
hefur raunar þegar verið boðað. Út
frá þessum forsendum býst S&P við
afgangi á fjárlagafrumvarpi þessa
árs upp á 0,7% af vergri landsfram-
leiðslu. Inni i þessum tölum gerir
S&P ekki ráð fyrir tekjum af eigna-
sölu eða endurmati á eignum," seg-
ir í álitinu.
Fram kemur að um fjárlagafrum-
varpið fyrir árið 2000 segi S&P að
tekjuafgangur upp á 1,8% sé óraun-
hæfur og byggður á of bjartsýnum
forsendum og vöxt landsfram-
leiðslu upp á 1% vera óraunhæfa
forsendu. „S&P gerir ráð fyrir að
um 1,8% halli verði á fjárlögum
árið 2002. Um skattalækkanir ríkis-
stjórnarinnar telur S&P að þeirra
fari ekki að gæta í fjármálum hins
opinbera fyrr en á árinu 2003. í
debetkort en á móti var nokkur
aukning í viðskiptum með kredit-
kort. Á hinn bóginn var veltan í
greiðslumiðlun á þriðja ársíjórð-
ungi um 3,5% meiri en á sama árs-
fjórðungi í fyrra. Samdráttur var í
veltu þar sem notaðir voru tékkar
en aukning bæði í viðskiptum með
debetkort og kreditkort innanlands.
Þá var samdráttur í viðskiptum Is-
Lyfjaverslunar íslands og Delta
varðandi sókn á lyfjamarkaði í
Austur-Evrópu og verða þeir mögu-
leikar kannaðir á næstu misserum.
Lyfjaverslun íslands hf. og Delta
hf. hafa átt náið samstarf undanfar-
in ár sem hófst með samvinnu um
þróunarverkefni varðandi útflutn-
ing. Það leiddi til þess að fram-
leiðslu- og þróunarsvið Lyfjaversl-
unar voru sameinuð Delta í lok árs
1998 og varð Lyfjaverslun í fram-
haldinu stór hluthafi í Delta hf.
Delta hf. og Lyfjaverslun íslands
hf. eru leiðandi fyrirtæki hvort á
lokaorðum skýrsiu sinnar leggur
S&P áherslu á að aðhalds verði
gætt í ríkisfjármálum. Varað er við
aukinni verðbólgu sem gæti leitt til
viðvarandi hás vaxtastigs sem
muni draga úr slagkrafti örvunar
aðgerða ríkisstjórnarinnar til að
koma hagkerfinu aftur á réttan
kjöl.
Greiningardeild hefur fjallað um
það áður að æskilegt sé að gæta að-
halds í ríkisfjármálum. Ef spár
Standard & Poorís ganga eftir er
líklegt að við eigum eftir að sjá nei-
kvæðan lánsfjárjöfnuð sem ríkis-
stjórnin þarf að líkindum að fjár-
magna annað hvort erlendis eða
með útgáfu spariskírteina. Þetta
gæti leitt til hækkunar ávöxtunar-
kröfu spariskírteina. Skýrsla S&P
setur okkur í flokk með þjóðum
eins og Eistlandi, Ungverjalandi,
Israel, Japan, Póllandi og Slóven-
íu,“ segir í áliti Greiningardeildar
Kaupþings.
lendinga með þessum greiðslumáta
erlendis.
Auk hægs vaxtar benda þessar
tölur til aukinnar rafvæðingar en
líklegt er að hún sé til lengri tíma
til þess fallin að draga úr viðskipta-
kostnaði og auka öryggi og sam-
keppnishæfni íslands," segir í upp-
lýsingum Greiningardeildar ís-
landsbanka.
sínu sviði hér á landi, Delta hf. í
framleiðslu og þróun á lyfjum og
Lyfjaverslun íslands hf. í dreifingu
á lyfjum og öðrum heilbrigðisvör-
um.
í gær var síðan greint frá því að
Lyfjaverslun íslands hefði selt eign-
arhlut sinn í Delta hf. að nafnvirði
34,2 milljónir króna og framvirka
samninga um hlutafé í Delta hf. að
nafnvirði 13,3 milljónir. Salan fór
fram á genginu 34,5. Eftir söluna
var eignarhlutur Lyfjaverslunar ís-
lands hf. í Delta hf. enginn.
MIÐVIKUDAGUR 24. OKTÓBER 2001
13 V
HEILDARVIÐSKIPTI 3.400 m.kr.
- Hlutabréf 819 m.kr.
- Húsbréf 1.122 m.kr.
MEST VIÐSKIPTI
Delta 415 m.kr.
Tryggingamiöstöðin 96 m.kr.
Keflavíkurverktakar 51 m.kr.
MESTA HÆKKUN
O Íslandssími 8,1 %
O Tryggingamiðstöðin 5,3 %
O Búnaðarbankinn 1,2 %
MESTA LÆKKUN
j O Landsbankinn 3,4 %
j © Islandsbanki 2,0 %
j © Kaupþing 1,8 %
ÚRVALSVÍSITALAN 1.106 stig
; - Breyting Q 0,62 % I
Þormóður rammi -
Sæberg selur Keili
Þormóður Rammi - Sæberg hefur selt
Keili SI145. Ekki er um söluhagnað eða
tap að ræða vegna sölunnar en í milli-
uppgjöri nemur bókfært virði bátsins
um 35 m. kr. Fyrirtækið tilkynnti í ágúst
að eitt skipa þess, Sunna SI67, sem ver-
ið hefúr við rækjuveiðar á Flæmska
hattinum, hefði verið sett á söluskrá.
Stór hluti aflaheimilda Þormóðs ramma
er bundinn í rækju og þorski en heildar-
aflamark þorsks minnkaði um rúm 13%
miili fiskveiðiára og heildaraflamark
rækju um 15%. Gera má ráð fyrir að þau
skip sem eftir verði dugi til að veiða þær
aflaheimildir sem fyrirtækið hefúr til
umráða á yfirstandandi fiskveiðiári.
Hlutabréf í Þormóði ramma hafa hækk-
að um 47% það sem af er seinni árshelm-
ingi. Viðskipti eru hins vegai’ strjál og
voru að nafhvirði fyrir 37 m. kr. á tíma-
bilinu. Þetta svarar til þess að 8,5%
hlutafjár skipti um hendur á tólf mán-
aða tímabili.
SAS má kaupa
Braathens
Samkeppnisstofnun í Noregi hefur
gefið samþykki sitt fyrir því að
skandinavíska flugfélagið SAS kaupi
norska flugfélagið Braathens, að því
er fram kom hjá Búnaðarbanka ís-
lands i gær. Ekki er þó ljóst hvort af
þessu verður en Samkeppnisstofnun
hafði áður lýst sig andvíga kaupun-
um. Þrengingar í flugrekstri eru sagð-
ar helstu ástæður fyrir breyttri af-
stöðu og telur stofnunin að staða
norska flugfélagsins sé það slæm að
betra sé að SAS kaupi meirihluta
þess en að það verði gjaldþrota.
/////S4S
SAS gerði á sínum tíma samning
um kaup á meirihluta í Braathens-
flugfélaginu á genginu 35 NOK á hlut
með fyrirvara um samþykki sam-
keppnisyfirvalda. Gengi Brathens
hefur hins vegar faliið mikið, eins og
gengi flestra annarra flugfélaga í
heiminum, frá 11 september og því
líklegt að SAS reyni að ná fram lækk-
un á verðinu. Eftir að samkeppnis-
stofnun birti niðurstöðu sína hefur
gengi Braathens hækkað um 22%.
j___24.10.2001 kl. 9.15
KAUP SALA
Dollar 103,880 104,410
SSPuntl 148,420 149,180
1*1 Kan. dollar 66,030 66,440
SjSipönsk kr. 12,4610 12,5300
SBNorsk kr 11,6650 11,7290
ClSsœnsk kr. 9,7660 9,8190
H*Hn. mark 15,5812 15,6748
1 B Fra. franki 14,1231 14,2080
B M Belg. franki 2,2965 2,3103
E«fe Sviss. franki 62,6400 62,9800
C3hoII. gyllini 42,0390 42,2916
” Þýskt mark 47,3669 47,6516
1 Btt. lira 0,04785 0,04813
UUAust. sch. 6,7325 6,7730 j
L Port. escudo 0,4621 0,4649
ÚLjSpá. peseti 0,5568 0,5601
ULjjap. yen 0,84820 0,85330
1 lirskt pund 117,630 118,337
SDR 131,7900 132,5800
Secu 92,6417 93,1983
Aukið samstarf Lyfja-
verslunar íslands og Delta
Kortin að taka við
seðlum og mynt
Rafræn greiðslumiölun,
- debet- og kreditkort hafa tekiö viö af heföbundnum seölum og mynt,