Dagblaðið - 05.04.1977, Qupperneq 10

10
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 5. APRlL 1977.
HMEBIABW
frjálst, úháð dagblað
Utgofandi Dagblaðið hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas ftristjánsson.
Fróttastjóri: Jón Birgir Pótursson. Ritstjómarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjórí ritstjórnar:
Jóhannos Reykdal. íþróttir: Hallur Símonarson. Aðstoðarfrottastjori: Atli Steinarsson. Safn: Jórt
Snvar Baldvinsson. Handrit: Asgrímur Palsson.
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tomasson, Bragi Sigurösson, Ema V. Ingólfsdóttir, Gissur
Sigurðsson, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jakob Magnusson, Katrín Pálsdóttír, Krístín Lýðs-
dóttir, Ólafur Jonsson, Ómar Valdimarsson, Ragnar Lór. Ljósmyndir: Bjamleifur Bjarnleifsson,
iHörður Vilhjalmsson, Svoinn Þormóðsson.
Skrifstofustjori: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkerí: Þráinn 't>orieifsson. Dreifingarstjórí: Már E. M..
'falldórsson.
Áskriftargjald 1100 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 60 kr. eintakið.
Ritstjórn Síöumúla 12, sími 83322, auglýsingar, áskriftir og afgreiösla Þverholti 2, sími 27022.
Setning og umbrot: Dagblaðiö og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda-og plötugerð: Hilmir hf., Síöumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 19.
Valdastéttin veöurfram
Hrun Þörungavinnslunnar við
Breiðafjörð er dæmi um, hve illa
getur farið, þegar stjórnmála-
menn ráða fjármagni þjóðarinnar
og sóa því í gæluverkefni, sem
eiga að kaupa þeim atkvæði.
Steingrímur Hermannsson,
þingmaður Vestfjarða og framkvæmdastjóri
Rannsóknaráðs ríkisins, hefur látið brenna
einum milljarði af almannafé til að kaupa
honum atkvæði í Reykhólasveit. En uppskeran
er sú, að gæluverkefnið er gjaldþrota og sjálft
sveitarfélagið rambar á barmi gjaldþrots.
Þetta stafar ekki af óvæntum erfiðleikum.
Það var fyrirfram vitað, að ekki yrði unnt að
reka Þörungavinnsluna á þann hátt, sem til
hennar var stofnað. Sá vísindamaður, sem
hafði rannsakað málið í 17—18 ár, taldi tækn-
ina við þangskurðinn enn ekki komna á það
stig, að verksmiðjan yrði hagkvæm.
Svona upplýsingar þola ekki valdastéttar-
menn, sem búa yfir takmarkalítilli óskhyggju.
Vísindamaðurinn var einfaldlega rekinn og
fengnir jámenn til að komast að þeirri niður-
stöðu, sem þingmaðurinn vildi fá. Og þessir
jámenn neituðu bæði að lesa og greiða um-
beðnar skýrslur vísindamannsins.
Ekki fór hjá því, að framkvæmdastjórar og
aðrir starfsmenn sæju, að dæmið gat ekki
gengið upp. Samt voru viðvaranir þeirra látnar
sem vindur um eyru þjóta. Og væri framhald á
múðri þeirra, voru þeir einfaldlega reknir.
Keyptir voru ónothæfir þangskurðarpramm-
ar, sem ekki höfðu næg afköst. Og keyptur var
þurrkari, sem ekki nýtti heita vatnið nógu vel.
Höfðu þó tilraunir sýnt, að hvorugt kunni góðri
lukku að stýra.
Forvitnilegt er fyrir almenning að reyna að
setja sig inn í hugarfarið, sem liggur að baki,
þegar þannig er anað áfram í blindni án þess að
hirða um staðreyndir, sem liggja á borðinu, og
fórnað heilum milljarði króna af almannafé og
f járhag heils sveitarfélags.
Svona hugsun grefur um sig hjá valdastétt,
sem hefur náð tökum á fjármagni þjóðarinnar
með völdum síhum yfir bönkum, sjóðum og
Framkvæmdastofnun.Hún fyllist nægum hroka
til að telja sér heimilt að ráðskast í kunnáttu-
leysi með fjármagn þjóðarinnar. Og hún fær
útrás fyrir óskhyggju gagnvart margvíslegum
gæluverkefnum, meðan heilbrigð iðnvæðing
verður að sitja á hakanum.
Gæluverkefnin fá fríðindi í tollum, sölu-
skatti, raforkuveröi, jarðhitaborunum, vega-
gerð og hafnargerð, svo að dæmi séu nefnd. Sá
iðnaður, sem ekki liggur þannig upp á þjóðinni,
fær hvergi fjármagn til eðlilegrar þróunar, því
að þörungavinnslur óskhyggjunnar sleikja
rjómann.
Þjóðin getur haft þaó til merkis um sam-
ábyrgð allra stjórnmálaflokkanna á þessu arð-
ráni, að Steingrímur Hermannsson og jámenn
hans verða ekki látnir sæta ábyrgð fyrir hina
einstæðu framgöngu í þörungavinnslunni.
Allir flokkarnir eiga sínar þörungavinnslur,
þótt í smærri stíl kunni að vera. Þess vegna
þegja þeir yfir syndum hver annars og láta
þjóðina borga brúsann.
Bjargvættur Verkamanna-
f lokksins „Júdas” f augum
íhaldsmanna
DAVID STEEL
Formaður Frjálslynda flokksins
„David, þú gætir ekki einu
sinni gert hvell, þó aö þú stæðir
með sína logandi sprengjuna í
hvorri hendi,“ sagði einn
flokksbróðir Davids Steel í vor,
er hann sótti eftir því að gerast
formaður Frjálslynda flokksins
í Bretlandi. Þrátt fyrir þetta
álit flokksbróður síns og
margra annarra tókst David að
ná stöðunni. Og það sem meira
er, — nú á ríkisstjórn Verka-
mannaflokksins framtíð sína al-
gjörlega undir góðvild Davids.
Verkamannaflokkurinn er í
minnihluta á brezka þinginu
um þessar mundir. Með stuðn-
ingi þrettán þingmanna Frjáls-
lynda flokksins tekst henni þó
að lafa í sessi. Fyrir um hálfum
mánuði tókst James Callaghan
forsætisráðherra að fá David
Steel til að veita stjórn sinni
stuðning, er Margaret Thatcher
leiðtogi íhaldsmanna á þinginu
lagði fram vantrauststillögu á
stjórnina. Það kom flatt upp á
flesta, að Steel skyldi sam-
þykkja að styðja við bakið á
Callaghan, — svo flatt að til
f
Vernd einstak-
lingsins
Islenskt þjóðfélag hefur
tekið miklum stakkaskiptum á
síðustu árum og eru augljós-
ustu einkennin illkynjuð verð-
bólga og sívaxandi nálægð óper-
sónulegs ríkisvalds. Fram-
leiðsluaukning eða hagvöxtur
er skurðgoð nútímans. Auð-
vitað er framleiðsluaukning
nauðsynleg til þess að tryggja
efnalegar framfarir, en fylgi-
kvillar eru margir, m.a. sívax-
andi miðstýring og verðmæta-
skyn, sem gerir ráð fyrir ein-
staklingnum sem einingu í
framleiðslunni eða neytanda í
neytendaþjóðfélagi. Mælitæki
taka smám saman við stjórn-
inni og það stefnir í þá átt, að
einstaklingurinn verði nafn-
spjaldið sem hann ber, hugtak
í línuriti hagfræðings, spjald í
tölvu. Einstaklingurinn og hin
varanlegu verðmæti eru gerð
hornreka. En maðurinn sjálfur,
einstaklingurinn er meira virði
en öll hagkerfi og allar kenn-
ingar og það þjóðfélag, sem
gleymir manninum sjálfum
undir yfirskyni hagvaxtar, er
vont þjóðfélag. Mörg dæmi eru
um slíkt í heiminum og því
miður þykir mér ýmislegt
benda til þess, að þessi háska-
lega þróun eigi sér nú stað
meðal okkar íslendinga.
Flestum ef ekki öllum mun
mæta vel ljóst, að ríki og
sveitarfélög þurfa á miklu fé að
halda til að standa undir
kostnaði af sameiginlegum
þörfum og fæstir munu telja
eftir sér að láta fé af hendi
rakna til trygginga, sjúkrahúsa,
skóla o.s.frv. enda er augljóst
mál að þröngt er í búi hjá fólki
sem á allt sitt undir trygginga-
kerfinu. En á ríki og sveitar-
y Skoðun Þjóðarflokksins: J
Hættum samskipt-
um við herinn
Það hafa verið haldin mörg
þing og ráðstefnur hér á landi á
undanförnum árum þótt fæst
hafi verið þjóðinni til góðs eða
gagns. Meðal þeirra eru hin
svokölluð sveitarstjórnarþing,
þar sem auðvitað hefur verið
teflt fram útdregnum gáfupost-
ulum og frammáhetjum' hvers
byggðarlags, hverjum og einum
sér fyrir sitt byggðarlag og
öllum til samans fyrir lands-
byggðina i heild. Aðalhugar-
fóstur þessara sendiboða hefur
verið það hvernig ætti að afla
fjár í stofnsjóði sveitarfélag-
anna og er ekki að undra það,
sér í lagi þó í dreifbýlinu. Þvi
svo gjörsamlega arðræna stór-
gróðafyrirtækin í þéttbýlinu
hin smærri byggðarlög að þau
eru nánast bjargarlaus og auð-
vitað hefur útkoman alltaf
verið sú hin sama, engin lausn,
hvergi eyri að hafa. Aldrei
hefur mátt taka spón úr aski
þeirra stóru, þeir gætu jafnvel
farið að gráta. aumingja krútt-
in.
Við þjóöarflokksmenn höfum
hins vegar nokkuð aðrar
skoðanir á þessum málum og
teljum að það séu yfirdrifnir
tekjumöguleikar fyrir stofn-
sjóði allra sveitarfélaga í það
minnsta í dreifbýlinu, ef íbúar
sérhvers sýslufélags gætu
staðið saman, en ekki verið eins
og tvístraður hænsnahópur á
flótta undan sinni eigin
einstaklingshyggju.
Það er engin sýsla á landinu
svo að ekki renni þar nokkrar
lax- eða silungsár til sjávar.
Sumar eru leigðar og þá að
nafninu til ræktaðar upp að
einhverju leyti, aðrar - eru
ónotaðar með öllu. Hvernig
væri nú að fara þá leið til að
afla sveitarsjóðum fjár að
banna leigu á ánum út fyrir
hver sýslumörk, hætta að leigja
þáer til braskara í þéttbýlinu
sem svo aftur endurleigja þær í
mörgum tilfellum fyrir svim-
andi háar upphæðir erlendum
auðmönnum sem greiða auð-
vitað leiguna í erlendum gjald-
miðli og það undir borð, sem
kallað er, gjaldeyrir, er sleppur
við þá lítilsvirðingu að lenda í
hinum galtómu islensku ríkis-
fjárhirslum? Okkur finnst að
það yrði ekki nein óviðunandi
lítilsvirðing sem hinum erlenda
gjaldmiðli væri sýnd þótt hinir
erlendu auðmenn keyptu veiði-
leyfin beint frá sýsluskrifstofu
hverrar sýslu, gjaldeyrinum
þannig tr.vggð rétt Ieið í gjald-
eyrissjóði íslenskra bankastofn-
ana. Og andvirði seldra veiði-
leyfa rynni í sýslusjóðina sem
aftur deildi þeim niður eftir
ákveðnum reglum til sveitar-
félaganna, sýslusjóður fengi
ákveðna upphæð, landeigandi
ákveðna upphæð sem færi eftir
landsverði hverrar jarðar og
einn hluturinn til klaks og við-
halds og aukinnar ræktunar á
ánum og afgangnum yrði skipt
milli hreppsfélaganna í pró-
sentuvís eftir fólksfjölda í
hverjum hreppi. Því það segir
sig sjálft að hreppur sem hefur
engan íbúa, hefur ekkert með
stofnsjóðstekjur að gera, nema
hann byggist upp á ný. Þetta
mundi skapa frjálsa samkeppni
þannig að hver sem er gæti
rennt fyrir fisk, svo framarlega
sem hann ætti fyrir veiðileyf-
inu. En eins og málum er háttað
í dag einoka veiðifélög svo að
segja hverja sprænu og má
segja að þær tilheyri aðeins
læknum, lögfræðingum og stór-
kaupmönnum. En þjóðin er
meira en þeir og á ekkert minni
rétt til útiveru og ánægju-
stunda. til dæmis að renna fyrir
fisk, hvort heldur er silung eða
lax.
Hefðu hins vegar sýslurnar