Dagblaðið - 23.05.1977, Page 11

PAC.HKAim). M AXI DAC.UK 2:i. MAÍ 1977.
Á flugvellinum í Massawa. Börn Baldvins tvö, Gísli Rúnar og
Helena, áamt aðstoðarhótelstjóranum á hóteiinu sem fjölskyidan
bjó á. Fyrir töku þessarar myndar átti að fangelsa Baldvin og taka
af honum Ijósmyndavélina því strangt bann er við töku ljósmynda á
vellinum þótt hvergi væri það bann tiigreint á skilti. Allt fór þó vel
að lokum en hermennirnir eru tákn um ástandið í landinu.
sést á ferli eftir það er hann
skotinn. — í bezta falli fang-
elsaður.
Miklar varúðarráðstafanir
eru hvarvetna. Alls staðar eru
hermenn og' byssuieit gerð áður
en kontið er inn í helztu
byggingar, til dæmis banka og
opinberar byggingar. Einnig er
mjög strangt eftirlit ef maður
vill fara inn á hafnarsvæðið og
flugvöllinn.
Hér eru allir mjög varir um
sig gagnvart útlendingum og
reyndar öllum. Fólk segir sem
allra minnst og sér alls staðar
njósnara. Jafnvel
skóburstararnir og betlararnir
eru sagðir hafa stór eyru í þágu
rikisstjórnarinnar. Ekki er
þetta að ástæðulausu því að
fyrir ca tíu dögum eða svo, var
allt starfsfólkið hjá einni skipa-
afgreiðslunni tekið til fanga,
sakað um áróður gegn ríkis-
stjórninni. Einn hlaut ævilangt
fangelsi, hinir frá sjö til
tultugu og fimm ára. ítalskur
starfsmaður, sem þar vann,
fékk tuttugu og fjögurra tíma
frest til að yfirgefa landið.
Þutfti á engum sönnunum eða
réttarhöldum að halda, aðeins
grun. Dómar voru kveðnir upp
samdægurs.
A þessum slóðum er ströng
bensínskömmtun og fá einka-
bílar aðeins þrjá lítra á dag
fimm daga vikunnar. Lítið
þætti það heima á Fróni að fá
fimmtán lítra á viku en hér eru
aðeins litlir og sparneytnir bí 1-
ar svo fólk getur frekar sætt sig
við þetta.
Aður fyrr bjó hér mikið af
ítölum og höfðu margir komið
sér mjög vel áfram, eignazt
verzlanir og ýmiss konar fyrir-
tæki ásamt flottum villum við
sjóinn. Fljótt eftir að óeirðirnar
komust í algleyming flýði mest
af þessu fólki burt. Fyrirtækin
voru þjóðnýtt og húsin standa
auð, utan eins eða tveggja
þjóna (öryggisvarða) sem
gæta eignanna. Þarna gefur að
líta rnörg hús í sama gæðaflokki
og húsin á Arnarnesinu heima
og jafnvei sum ennþá
skemmtilegri.
Talið er ‘að fimm hundruð
þúsund manns séu flúnir burt
úr Iandinu. Mest eru þetta
Erítrear sem hafa flúið til
Súdan og annarra nálægra
landa þar sem þeir starfa og
reka jafnframt áróður gegn
ríkisstjórninni i Addis Ababa.
Allt þetta fölk segist snúá aftur
eftir að Erítrea verður orðin
sjálfstætt ríki.
Þennan tíma (fimm vikur)
sem ég var í Massawa var alltaf
mikið af mönnum sem komu til
mín og báðu mig um vinnu á
skipi mínu. Hefði ég getað ráðið
margar skipshafnir, því allir
vilja komast úr landi, og margir
sögðust vilja vinna kauplaust
bara ef ég vildi taka þá með.
Segja má að um algjört at-
vinnuleysi sé þarna að ræða.
Fólk hefur enga vinnu og þar
af leiðandi engin peningaráð.
Mikið af fólkinu sefur þar sem
það er niðurkomið, úti á götum
og gangstéttum.
I Massawa bjuggum við á
rnjög góðu hóteli, Red Sea
Hotel. Áður fyrr var hótel þetta
í eigu félags á Ítalíu, en nú er
það eitt af mörgum, sem hefur
verið þjóðnýtt og er nú rekið af
stjórnvöldum. Mest allan
tímann sem við vorum þarna
bjuggum við ein á þessu
hundrað og fimmtíu manna
hóteli og höfðum þrjátíu og níu
manna starfslið í kringum
okkur.
Kjallarinn
iön L. Arnalds
Reynir Hugason ekki þá fyrir-
hyggju að spyrjast fyrir í
sjávarútvegsráðuneytinu um,
hvernig þessi mál þróuðust á
sínum tíma?
Verkfræðingurinn er i ti 1-
vitnuðum orðum að ræða aðvar-
anir fiskifræðinga við því að
veiða smásíld á árinu 1967.
Sannleikurinn er hins vegar sá.
að smásíldarveiðar voru bann-
aðar með reglugerð um bann
við veiði smásíldar nr. 7 22.
febrúar 1966, sem tók gildi
þegar í stað. Bannað var að
veiða smásíld 23 cm að lengd
eða minni, væri hún verulegur
hluti síldarafla fiskiskips.
Undir reglugerðina rita sjávar-
útvegsráðherra Eggert G. Þor-
steinsson og Gunnlaugur E.
Briem.
Þá er þess að geta, að útvegs-
menn fóru að hafa frekari
áh.vggjur af þessum málum
fyrir jól 1966 og hefjast þá
bréfaskriftir sem lyktar með
bréfi frá Landssambandi is-
lenskra útvegsmanna, dags. 21.
febrúar 1967, eða nokkrum
vikum áður en bréf fiski-
fræðingsins er skrifað. 1 því
bréfi LÍU er lagt til að síld-
veiðar á svæðinu frá Hornafirði
vestur um að Rit verði
bannaðar á tímabilinu 1. mars
til 15. júní ár hvert, þannig að
siá má því föstu að útvegsmenn
og sjómenn voru þeir aðilar er
fyrst vöruðu við og tóku ábyrga
afstöðu.
Víkjum þá aftur að
aðvörunarbréfi fiskifræðings-
ins, sem átti að hafa r.vkfallið í
ráðuneytinu. Bréfið eða megin-
innihald þess er að finna í 6.
tölublaði Ægis útg. 1. apríl
1967, en dagsett er það 11. mars
Áður en ástand þetta
skapaðist var mikiil straumur
af ferðafólki þarna og var þá
margra mánaða pöntun fyrir-
fram nauðsynleg á þessu hóteli.
Hér er allavega svarta-
markaðsbrask stundað, ber þar
mest á peningum. Fyrir amer-
íska dollara er hægt að fá allt
upp í þrjá eþíópska dollara, en
bankagengi er 2,05. Allir vilja
eignast erlenda peninga,
enginn treystir Eþíópíudollur-
unum lengur.
Einni helgi eyddunt við í
ferðalag til Asmara sem er
mjög falleg og hrein borg uppi í
fjöllum í 2700 metra hæð, um
110 kílömetra frá Massawa.
Ekki er mögulegt að ferðast í
bíl vegna ástandsins. Þó fara
bílalestir einu sinni i viku á
milli, jafnan í f.vlgd skriðdreka
og nokkur hundruð hermanna.
Farkosturinn var Douglas
Dakota C-3, gömul og vinaleg að
vanda. Flugið tók um tuttugu
mínútur, sem var að mestu upp
í móti.
Þegar fjölskyldan fór frá hótelinu í Massawa var hún leyst út með
gjöfum, samanber styttuna, sem Helena litla heldur á. Lengst af
voru þau ein á hótelinu með 39 manna starfslið í kringum sig.
í Asmara er ástandið mun
verra en í Massawa. Þar hefur
ríkt útgöngubann í fimmtán
inánuði og eru óeirðir þar flest-
ar nætur. Seinni nóttina okkar
vaknaði ég við skothríð og
morguninn eftir fréttum við að
um þrjatíu manns hefðu verið
drepnir í götubardaga skammt
frá hótelinu. Þarna þraukar
enn töluvert af itölum, sem
ekki hafa gefizt upp og flúið frá
eignum sínum. Margt af þessu
fólki býr á hótelum því þar er
stöng gæzla vopnaðra manna og
því allt öruggl. Þetta fölk hefur
hús sín auð og yfirgefin og
þorir ekki að lifa í þeim án
verndar.
Borgin sjálf er mjög falleg og
hrein, hún minnir jafnvel á
Evrópuborgir. Margar og góðar
verzlanir eru þar og verðið er
enn mjög lágt, sennilega eitt
ódýrasta land í heimi. Gull og
silfur er sérstakt og margir
fallegir munir ótrúlega ódýrir.
Þarna, sem annars staðar i
Eþíópiu, kynntumst við mjög
góðu og hjálplegu fólki. Allt
þetta fólk lifir í skugga óttans
en ber þá von jafnan í brjósti
að senn fari allt að batna og
verða eðlilegt sem f.vrr.
Fjölskylda Baldvins fyrir utan höll Haile Selassies, fyrrum keisara i Eþíópíu, í Massawa. Höllin er nú
notuð sem aðsetur hersins og er strangiega gætt af vopnuðum vörðum.
1967 og er fylgibréf með bréfi
Hafrannsóknastofnunarinnar,
dags. 15. mars 1967. Ráðuneytið
hafði þá þegar hinn 11. mars
fengið umsögn Fiskifélags
íslands um málaleitan Lands-
sambands íslenskra útvegs-
manna og eftir móttöku bréfs
Hafrannsóknastofnunarinnar
fékk það líka umsögn Fiski-
félagsins um það bréf.
Ekki má ég gerast langorður,
en það er verið að tala um
„næstum fullkominn glæp á
hinni íslensku þjóð“, svo notuð
séu orð Reynis Hugasonar, og
hann lætur ekki þar við sitja
heldur lýsir hann því einnig að
glæpamaðurinn sé Gunnlaugur
E. Briem.
Gunnlaugur E. Briem stakk
ekki bréfum niður í skúffur.
Hann var ekki að eyða, kæfa,
svæfa eða deyfa mál. Það vita
þeir, sem muna þessi 10 ár
aftur í tímann, sem Reynir
Hugason leitar með skrif sín.
Fyrir áratug hafði Gunnlaugur
þegar starfað þrjár tylftir ára í
stjórnarráðinu og þjónað eða
leiðsagt a.m.k. tveim tylftum
ráðherra, sumum þeirra tvisvar
og jafnvel oftar.
En hvað varð þá um bréfið
frá 15. mars 1967? Jú það fékk
afgreiðslu, sem nú skal greina:
Umsögn Fiskifélags íslands
dágs. 22. mars 1967, var látin
ráða, en bréfið hljóðar svo,
undirritað af Davíð Ólafssyni,
þáverandi fiskimálastjóra:
„Vér höfum móttekið bréf
hins háa ráðuneytis, dags. 15.
þ.m„ ásamt afriti af bréfi Haf-
rannsóknastofnunarinnar dags.
sama dag, varðandi friðun
síldar við Suður- og Vesturland
á tímabilinu 1. mars—15. júní
o.fl. svo sem fram er tekið í
bréfi Hafrannsóknastofnunar-
innar.
Að athuguðu máli teljum vér
sjálfsagt að bannaðar verði sild-
veiðar svo sem lagt er til í 3.
tiliögu Hafrannsóknastofn-
unarinnar.
Varðandi 1. og 2. tillögu Haf-
rannsóknastofnunarinnar
teljum vér nauðsynlegt, að oss
gefist betra tóm til athugunar
þeirra og ákvörðun verði því
ekki tekin um þær nú, enda
fáum vér ekki séð, að knýjandi
nauðsyn sé að setja slíkar
reglur nú þegar, er veiðar
verða hvort eð er bannaðar á
fyrrgreindu tímabili.
Virðingarfyllst, Davíð Ólafs-
son."
Þær greinargerðir fyrr og
síðar um stærð íslensku síldar-
stofnanna, sem Hafrannsókna-
stofnunin hefur látið ráðunevt-
inu í té, eru í miklu ósamræmi
við þær tölur sent verk-
fræðingurinn nefnir, en ég vil
ekki eyða orðum á það. Þær
friðunarráðstafanir, sem í kjöl-
farið fylgdu frá 1967 og siðar,
eru einsdæmi í heiminum og
hafa orðið okkur til ómetanlegs
framdráttar í landhelgisbarátt-
unni og á alþjóðavettvangi.
Þótt verkfræðingurinn segi að
vorgots- og sumargotssíldinni
hafi verið endanlega útrýmt, þá
verða landsmenn rækilega var-
ir við annað í ár, eins og
reyndar í fyrra og hitteðfyrra,
þegar veiðar á sumargotsstofn-
inum hófust á ný.
1 3. tbl. Ægis 61. árg. 15.
febrúar 1968 segir Jakob
Jakobsson fiskifræðingur þessi
orð, er hann ræðir sumar- og
haustsíldveiði við Suður- og
Suðvesturland 1967, og þessi
orð eru niðurlagsorð greinar-
innar: „Ekki sé ég ástæðu til að
fjölyrða um áhrif slíkra veiða
að öðru leyti en því aö meðan
þær eru stundaðar er tæplega
hægt að búast við þeirri fjölg-
un, sem þyrfti að verða i ís-
lensku síldarstofnunum til þess
að veiðarnar yrðu arövænlegar
aftur."
Jakob talar hér ári eftir
sakaárið 1967 og ræðir um
„fjölgun". Eg ásaka ekki Jakob
Jakobsson. i7. MAl 1977
Jón L. Arnalds
ráðuneytisst jóri.