Dagblaðið - 25.08.1978, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 25. ÁGÚST 1978.
IMmBIAÐM
Útgefandi: Dagblaðid hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn B. EyjóHsson. Rrtstjóri: Jónas Kristjónsson.
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson. RrtstjómarfuHtrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjóri ritstjómar
Jóhannes Reykdal. íþróttir: Hallur Símonarson. Aöstoöarfréttastjórar. Atii Steinarsson og Ómar
Valdimarsson. Handrit: Ásgrimur Pálsson.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Ásqeir Tómasson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefánsdóttir, Gissur Sigurðs-
son, Guðmundur Magnússon, HaHur Hallsson, Helgi Pétursson, Jónas Haraldsson, Ólafur Geirsson,
Ólafur Jónsson{ Ragnar Lár., Raqnheiður Kristjánsdóttir. Hönnun: Guðjón H. Pálsson.
Ljósmyndir: Ari Krístínfson Ámi PáU Jóhannsson, Bja nleifur Bjamlerfsson, Hörður Vilhjálmsson,
Ragnar Th. Sigurösson, Svoinn Pi rmóðsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjótfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorieifssoi'. Sökistjóri: Ingvar Svoinsson. Dreifing-
arstjóri: Mór E.M. Halldórsson.
Ritstjórn Siðumúla 12. Afgreiðsla, áskriftadeHd, auglýsingar og skrifstofur Þverhohi 11.
Aðalsimi blaðsins er 27022 (10 linur). Áskrift 2000 kr. á mánuði innanlands. í lausasökr 100 kr. eintakið.
Setning og umbrot Dagblaðið hf. Síðumúla 12. My nda- og plötugerð: Hilmir hf. Síöumúla 12. Prentun:
Árvakur hf. Skeifunni 10.
Stuldur í krafti laga
Norræna verðkönnunin afhjúpar
gífurlegan lögverndaðan stuld margra ís-
lenzkra innflytjenda úr vösum íslenzkra
neytenda. Þeir hafa, til að komast undan
lágri álagnir^u, af ráðnum hug keypt
dýrari vö. en þeir hefðu þurft. Sá _____________________
gróði, sem myndast við þetta, hefur að hluta runnið tií
útlendinga og að hluta til íslenzkra innflytjenda. ís-
lenzkir neytendur greiða þann reikning í hærra vöru-
verði.
Innkaupsverð vara, sem fluttar eru hingað til lands,
reyndist að jafnaði 21— 27 prósentum hærra en inn-
kaupsverð varanna, ef þær voru innfluttar til hinna
Norðurlandanna. Könnunin náði til 30—40 vöruteg-
unda, sem voru innfluttar til allra Norðurlandanna, og
voru þær af sömu gerð og stærð. Með norrænu samstarfi
verðlagsyfirvalda skyldi leitt í ljós, hvort nákvæmlega
sömu vörur væru keyptar inn á mismunandi verði til
landanna fimm. Svíar reyndust ná hagstæðustum kaup-
um. íslendingar skáru sig svo mjög úr, að skýringa er
augljóslega að leita í mismunandi verðlagslöggjöf og mis-
munandi samkeppnisaðstöðu í löndunum. íslendingar
greiddu þannig 26,7 af hundraði hærra verð en Svíar
fyrir sömu vörur.
Þessi niðurstaða kemur í framhaldi af niðurstöðu
könnunar verðlagsstjóra á innkaupsverði vara, sem
keyptar voru í Englandi og gerð vai fyrir hálfu öðru ári.
Sú könnun var mjög takmörkuð, og niðurstöður hennar
að nokkru vefengjanlegar á þeim forsendum. Nú liggur
svarið á horðinu.
Ýmsar skýringar, sem innflytjendur gáfu þá á verð-
mismuninuni, svo sein að við kaupum inn í tiltölulega
litlu magni, nægja hvergi nærri til að skýra hinn mikla
mismun. Verðlagsstjóri leiðir rök að því, að innflytj-
endur bæti sér með þessum hætti upp, að álagningarpró-
senta er lægri hér en á hinum Norðurlöndunum.
Niðurstöðurnar undirstrika, hversu verðlagseftirlit
okkar og álagningarreglur hafa iðulega þveröfug áhrif
við það, sem til er ætlazt. Þetta kerfi hækkar verðið en
lækkar það ekki. Þar sem álagningin er leyfð sem
ákveðin prósenta ofan á innkaupsverð, er leiðin opin inn-
flytjandanum til að kaupa inn dýrara en hann þarf og
auka þannig það, sem í hans hlut kemur. Ónóg sam-
keppni og að einhverju leyti samstarf innflytjenda gerir
þetta mögulegt. Engin lög banna innflytjanda að kaupa
vöruna inn dýru verði. Hitt er svo annað mál, að grunur
leikur á, að í mörgum tilvikum séu umboðslaun falin,
þeim komið á reikning erlendis og svikizt undan skatta-
oggjaldeyrislögum.
Allir innflytjendur sitja ekki við sama borð í þessum
efnum. Margir fara aðrar leiðir, reyna að kaupa sem
ódýrast og ástunda raunverulega samkeppni á markaðn-
um. En verðlagskerfið hér opnar illu heilli leiðir, sem
freista, þegar saman fer möguleikinn á auknum gróða
vegna dýrari innkaupa og skortur á samkeppni á inn-
lendum markaði eða aðferðir til að smjúga undan henni.
Neytendur verða að sjá til þess, að þeir njóti sann-
gjarns verðs. Til þess þarf greinilega að leggja niður þá
þætti svokallaðs verðlagseftirlits, sem í þessum tilvikum
valda hækkun verðsins. Nýju lögin um verðlagseftirlit
gera kleift að efla smám saman frjálsa samkeppni, út-
rýma samkeppnishömlum, auka verðskyn neytenda og
koma málum í það horf, sem er á öðrum Norðurlöndum
og hefur augljósa yfirburði yfir okkar kerfi.
Að því leyti, sem þetta nægir ekki til að brúa bilið,
þarf hið opinbera að fylgja könnuninni eftir með því að
skyggnast nánar í myrkviði innflutningsverzlunarinnar.
DANMÖRK:
Danir illa búnir til
að notfæra sér
framfarir við lækn-
ingar krabbameins