Dagblaðið - 23.11.1978, Síða 15

Myndlist
AÐALSTEINN
INGÓLFSSON
Frá sýningu Guðbergs i matstofunni; „Sigurjón Ijósmyndarí”.
Guðbergurá
næstu grösum
Sýning Guðbergs Auðunssonar í „Á nœstu
grösum", Laugavogi 42,3. hœð.
Það veit sá sem allt veit að það eru
ekki of margir sýningarstaðir í henni
■; Reykjavík, sérstaklega nú þegar Kjar-
valsstaðir hafa helst úr lestinni. Það
ber þvi að þakka fyrir framtak hins
unga og snotra veitingastaðar „Á
næstu grösum” að Laugavegi 42, en
þar hafa aðstandendur tekið upp þá
stefnu að sýna ný verk ungra lista-
manna mánuð í senn á veggjum mat-
stofunnar. Þar geta menn setið, etið'
baunir og kjarnmiklar súpur og orðið
hraustir. Nýlega endaði þar sýning á
vatnslitamyndum eftir Gylfa Gíslason
og um síðustu helgi var sett upp lítil
sýning á málverkum og teikningum
eftir Guðberg Auðunsson sem fer þar
ágætlega.
Nýtt raunsæi
Eins og kunnugt er kom Guðbergur
nokkuð á óvart með sýningu sinni að
Kjarvalsstöðum fyrr á þessu ári, en
þar sýndi hann nýja tegund af raunsæi
sem kannski á eitthvað skylt með
„Nouveau Réalisme” þann sem
blómstrað hefur i Frakklandi hin síð-
ari ár. Það raunsæi felst m.a. í ná-
kvæmri útlistun á einhverjum smáat-
riðum í umhverfinu og er jafnvel hægt
að yfirfæra það á hreina litfleti, því
talsmenn stefnunnar hafa sagt að ekk-
ert sé raunverulegra en flötur með ein-:
um sterkum lit. En flestir eru nýraun-
sæismenn ekki svo sérvitrir og sumir
hafa þeir tekið fyrir ýmsar „leifar”
mannsins og stækkað upp i risastórum
málverkum. Þar hafa t.d. gömul og ný
plaköt á veggjum verið vinsæl, m.a.
vegna þess að þau eru talandi dæmi
um tímans rás, breytileg áhugamál
mannsins og breytileg lífsviðhorf. Það
er í þá veru sem ber að skoða flest verk
Guðbergs, a.m.k. þau sem sýnd voru
að Kjarvalsstöðum. Því er alrangt að
skoða þau sem afstraktmálverk, þótt
stafir, sterkir litir og rifin form virðisl
mynda óhlutbundnar heildir.
Hollt og gott
Þessi nýja sýning Guðbergs
„Á næstu grösum” segir kannski ekk
mikið um þá stefnu sem hann hefui
tekið eftir sýninguna að Kjarvalsstöð
um, en þó virðist hann vera að víkja a
leið og byggja upp heillegri myndii
sem nálgast það popp sem við þekkj
um: bíla, auglýsingaskilti o.s.frv. Nt
til dags er þetta kannski ekki
vænleg stefna, — þó er aldrei að
hvað Guðbergur getur við þessar for
sendur gert. En athyglisverðust fannst
mér tilraun Guðbergs til portrettgerð-
ar og sýnir hann þar talsverða leikni í
uppbyggingu slikra mynda. Kannski
er þetta fær leið í framtíðinni. Allt
það er bæði hollt og notalegt að sitja
þarna uppi, horfa yfir strætið og fló-
ann og svo á listaverk af ýmsu tagi.
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 23. NÓVEMBER 1978.
/"IB ' '
EITTHVAÐ
AUKREITIS
Um sýningu á Ijósmyndum Troels Bendtsen I
Norrœna húsinu.
Það er stundum erfitt að átta sig á
þvi sem sumir Ijósmyndarar eru að
gera. Þeir eru jú að taka myndir, — af
húsum, fuglum, fólki, dýrum,
blómum, bátum, veðri, — og þegar
öllu er lokið er afraksturinn sýndur.
Þá veit maður ekki sitt rjúkandi ráð. 1
einni mynd er Ijósmyndarinn að leika
sér að skuggum, í annarri er hann að
festa á filmu mannlegar tilfinningar, í
þeirri þriðju er hann að skoða lögun og
annað útlit einhvers fyrirbæris. Allt er
þetta vel gert en einhvern veginn svo
tilgangslaust. Það skortir hið sérlega,
— persónulega sjónarmiðið sem gerir
heild úr öllu saman, hvort sem við
köllum þá heild „listræna” eða
eitthvað annað.
og ein dúkka, stöku stigvél, — úr
þessu moðar Troels og það án þess að
flíka nýjasta útbúnaði og tækni-
brellum, sem sannar aðeins hið forn-
kveðna: Sá veldur sem á heldur. Hér
„finnur” Ijósmyndarinn sem sagt
einhverja hluti á lalli sínu um fjöruna,
en sú ákvörðun hans að taka af þeim
ljósmynd ræðst af hugsanlegri
táknrænu þeirra. Og hvað segir okkur
meira um forgengilegheit mannlífsins,
brostnar vonir og horfna tíð en einmitt
þessar dúkkur sem liggia svona rauna-
lega í fjörunni? Eða þá stígvélin, skó-
sólarnir sem minna okkur auk þessa á
návist dauðans og hið ótrygga
samband okkar við hafið. Troels
Bendtsen er skáld á sína vél og það má
margt læra af vinnubrögðum hans.
Góð á sinn hátt
Sjálfum finnst mér að Ijósmyndin
hafi í raun enga þörf fyrir þennan
listræna status sem margir talsmenn
hennar rembast við að útvega henni.
Góð ljósmynd er „góð” á allt annan
hátt heldur en „gott” málverk eða
skúlptúr. Um vanda nútíma Ijós-
myndagerðar og ný viðhorf í þeim
málum langar mig að ræða síðar i
tengslum við nýja bók um Ijós-
myndun eftir bandaríska höfundinn,
Susan Sontag.
En ef við erum sammála um að
nefna þá ljósmyndun sem ég lýsi hér
að ofan einfaldlega „skrásetningu”,
þá held ég að við verðum að setja ljós-
myndir Troels Bendtsen undir ein-
hvern annan hatt, — en hann sýnir nú
i kjallara Norræna hússins.
Einna næst þeirri skilgreiningu
komast myndir þær sem hann hefur
tekið af kvikmyndun Brekkukots-
annáls, og vissulega eru þær heimild
sem ekki verður fúlsað við i framtið-
inni, sérstaklega ef við ætlum.okkur-
að byggja upp kvikmyndasafn.
Úr Brekkukotsannál
Fjörulalli
En það er nær alltaf eitthvað auk-
reitis í þessum myndum, hvort sem
það er auga fyrir skemmtilegum upp-
.stillingum eða samspili forma. Alltént
eru þetta manneskjulegar myndir þar
sem tæknilega hliðin á kvikmyndatök-
unni kemur vel í Ijós, en þó er meira
um vert að fá innsýn i veröld sem er
mitt á milli draumaheims og veruleika.
En það er i fjörumyndum sínum sem
Troels slær ákveðið á eigin strengi og
styrkur þeirra liggur m.a. í því að þær
eru mátulega margar, vel valdar
saman og ljósmyndarinn gín ekki yfir
of miklu. Tveir, þrír bátar, eitt net, ein
Brúða
Stigvél