Dagblaðið - 06.03.1980, Qupperneq 10

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 6. MARZ 1980.
MMBIABW
frjálst, áháð dagblað
lltgefandi: Dagblaðifl hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. Eyjótfsson. Ritstjóri: Jónas Krístjánsson.
RitstjórnarfuNtrúi: Haukur Holgason. Fréttastjóri: ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjóri ritstjórnar: Jóhannes Reykdal.
(þróttir: Hallur Sfmonarson. Menning: Aflabteinn Ingólfsson. Aflstoflarfréttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrít: Asgrfmur Póisson. Hönnun: Hilmar Karisson. 1
Blaflamenn: Anna Bjamason, Atli Rúnar HalkJórsson, Atli Steinarsson, Ásgeir TómassofC'Brag^
Sigurflsson, Dóra Stsfénsdóttir, Elín Albertsdóttir, Gissur Slgurðsson, Gunnlaugur A. Jónsson, ólafur
Geirsson, Sigurflur Svarrisson. •
Ljósmyndir: Ámi Páll Jóhannsson, BjarnloKur Bjamlerfsson, Hörður Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurfls-
son, Sveinn Pormóflsson. Safn: Jón Sævar Baldvinsson.
Skrífstofustjóri: ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Práinn Þorleifsson. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson. Drerfing-
arstjóri: Már E.M. Halidórsson.
Ritstjórn Síflumúja 12. Afgreiflsla, áskríftadeild, auglýsingar og skrífstofur Pverholti 11.
Aflalslmi blaflsins er 27022 (10 línur).
Setning og umbrot: Dagblaflifl hf., Slflumúla 12. Mynda- og plötugerfl: Hilmir hf., Slðumúla 12. Prentun
Árvakur hf., Skerfunni 10.
Askríftarverfl á mánufli kr. 4500. Verfl f lausasölu kr. 230 eintakifl.
Enneróbragö
. Óneitanlega eru margir hér á landi
enn mjög sárir út í norsk stjórnvöld
vegna tilrauna þeirra í fyrrasumar til að
ná undirtökum í Jan Mayen málinu
með óskemmtilegum brögðum í leiftur-
sókn gegn íslendingum.
Ráðherrar norska Verkamanna-
flokksins og verndarar íslenzka Alþýðuflokksins beittu
fyrst fyrir sig íslenzkum flokksbróður, Benedikt
Gröndal, þáverandi utanríkisráðherra. Þeir töldu
honum trú um, að deilan snerist um miðlínu.
Þannig komst norska stjórnin aftan að íslendingum.
Hér heima vissu stjórnmálamenn lítið sem ekkert um
innihald einkaviðræðna Benedikts, þegar þrír ráð-
herrar norsku stjórnarinnar komu til íslands í lok júní.
Norsku ráðherrarnir buðust til að takmarka loðnu-
veiðar sinna manna við Jan Mayen gegn því að íslend-
ingar samþykktu miðlínu. Þessi einstæða frekja kom
flatt upp á íslenzka stjórnmálamenn, aðra en Benedikt
Gröndal.
Svo byrjuðu hótanirnar, þegar íslendingar þvældust
fyrir í viðræðunum. Fyrst var sagt, að engan tíma
mætti missa, því að annars mundu Sovétmenn veiða
alla loðnuna. Með þessum ósannindum átti að taka
okkur á taugum.
Þegar hinum norsku ráðherrum varð ljóst, að Bene-
dikt Gröndal talaði ekki fyrir munn íslendinga í Jan
Mayen málinu, ruku þeir burt í fússi. En taugastríði
þeirra lauk ekki, þótt Sovétmennlýstuyfir áhugaleysi á
loðnu.
Samanlagt stóð þessi skyndisókn norskra stjórn-
valda allan júlí og fram eftir ágúst. Þegar Rússagrýlan
var úti, fóru norsk stjórnvöld að hóta ofveiði af eigin
hálfu á loðnu við Jan Mayen. Þau sögðust ekki ráða
við norska sjómenn.
Við vitum núna, hvernig þetta taugastríð endaði.
Við verðum því alveg róleg næst, þegar við mætum
nýrri leiftursókn af norskri hálfu í sumar. En undir
niðri þökkum við okkar sæla fyrir að hafa sloppið fyrir
horn í fyrra.
Það varð okkur til bjargar, að nokkrir þingmenn
Sjálfstæðisflokksins og Alþýðubandalagsins áttuðu sig
á, hvað var að gerast. Þeir mótuðu af íslands hálfu
tillögur í Jan Mayen málinu, þar sem tekið var tillit til
íslands.
Þessi sjónarmið voru mjög studd hér í Dagblaðinu.
Ennfremur snerist þáverandi forsætisráðherra og nú-
verandi utanríkisráðherra, Ólafur Jóhannesson, á sveif
með þeim, sem töldu, að hafa þyrfti góðar gætur á
islenzkum hagsmunum þar nyrðra.
Þegar Ólafur lýsti því yfir í ágústlok, að ekki kæmi
til greina, að við deildum hafsbotninum við Jan Mayen
með Norðmönnum, mátti segja, að norska leiftursókn-
in væri endanlega runnin út í sandinn.
Síðan hefur verið reynt að hóta með hugmyndum
um norska fiskibátahöfn á Jan Mayen. Þetta var
minni háttar útspil, sem Ólafur Jóhannesson kallaði
„veikleikamerki”. Annars hefur verið tíðindalítið á
þessum vígstöðvum í vetur.
íslendingar viðurkenna ekki norska efnahagslögsögu
við Jan Mayen af ástæðum, sem raktar hafa verið í
leiðurum Dagblaðsins undanfarna daga. íslendingar
telja sig raunar hafa meiri rétt til Jan Mayen en Norð-
menn hafi.
Auðvitað höfum við ekki styrk til að fylgja rétti
okkar eftir til fulls. Og auðvitað vitum við, að á
endanum verða Norðmenn og íslendingar að semja í
vinsemd um málið. En læVísin og leiftursóknin hafa
skilið eftir óbragð, sem við finnum enn.
r——
Danmörk:
Tryggingabætur
vegna hunda 1,5
milljaröar á árí
Hundar í Danmörku valda að
meðaltali sjötíu og fimm sinnum
skaða á hverjum einasta degi. Að sögn
þeirra sem unnið hafa þessar upplýs-
ingar er hér um að ræða algjörar lág-
markstölur og þá aðeins taldir með
þeir skaðar sem hundar valda og
koma til kasta tryggingarfélaga, sem
selja ábyrgðartryggingar til eigenda
hundanna. Heildartjón sem bætt var
af tryggingarfélögum í Danmörku
fyrir tjón sem hundar ollu var 19
milljónir danskra króna eða jafnvirði
rétt um 1,5 milljarða islenzkra króna.
Er þá ótalinn alls kyns kostnaður
vegna læknishjálpar, tapaðra vinnu-
stunda og i alvarlegustu tilvikunum
örorkubætur.
Alls voru það 26.385 skaðar sem
bókfærðir eru af hundavöldum árið
1978. Er það að meðaltali 713 dag
hvern á árinu.
Upplýsingar þessar eru úr skýrslu
sem læknir einn í Odense hefur unnið
að. Annars þykir athyglisverðast í
skýrslunni hve litlar upplýsingar
liggja fyrir um hunda í Danmörku.
Ekki er einu sinni vitað með vissu hve
margir þeir eru. Þó ef byggt er á
rannsókn Gallup skoðanakönnunar-
fyrirtækisins er líklegt að þeir séu um
það bil 470 þúsund í Danmörku
allri.
Hundar sem bein not eru af — eins
og lögregluhundar, leiðsögu-, hass-
eða varðhundar eru innan við einn af
hundraði af öllum hundahópnum.
Margir þeirra eru orðnir mjög verð-
mætir þar sem orðið hefur að þjálfa
þá um langt skeið. Til dæmis mun
þurfa að þjálfa leiðsöguhund i um
það bil eitt ár áður en hann telsl
hæfur til starfa. Auk þess eru síðan
varðhundar einkaaðila en enginn
treystir sér til að gizka á hve margir
þeir eru.
Þrír milljaröar
til aö losna viö
gömlu bátana
—athugað hvort ekki megi selja þá til þróunarlandanna
Danska fiskimálaráðuneytið og
aðstoðin við þróunarríkin,
DANIDA, kanna nú hvort ekki megi
nota gamla danska fiskibáta í rikjum
þriðja heimsins. Þarna er um að
ræða aflóga trébáta, sem annaðhvort
eru seldir með styrk frá rikinu eða
höggnir. Nú liggur fyrir danska
þinginu frumvarp þar sem bátaeig-
endur sem eiga úrelta báta sem ekki
eru lengur hagkvæmir til fiskveiða
fái bætur ef þeir leggi þeim. Vill Poul
Dalsager sjávarútvegsráðherra Dana
fá jafnvirði þriggja milljarða
islenzkra króna til að aðstoða þessa
bátaeigendur.
Vegna þess að hætt hefur verið að
gera út svo nrarga litla fiskibáta í
Danmörku hefur þeirri hugmynd
skotið þar upp kollinum að vera megi
að þróunarríkin geti á einhvern hátt
nýtt þessa báta, þó þeir séu ekki
orðnir samkeppnisfærir á Norður-
sjónum og í Eystrasaltinu.
Höfuðástæðan fyrir því hve mikil
áherzla er lögð á að grisja danska
snráfiskibátaflotann er sú að Efna-
hagsbandalaginu hefur ekki tekizt að
móta sameiginlega fiskveiðistefnu.
Hefur þar einkum strandað á
Bretum,.sem ekki vilja sætta sig við
að fá aðeins 12 milna fiskveiðilög-
sögu umhverfis Bretlandseyjar. Vilja
þeir fá 50 mílna landhelgi. Deilan urn
fiskveiðarnar hefur komið nijög hart
niður á Dönum, sem hafa vegna
ráðaleysis Efnahagsbandalagsins
ekki getað samið um veiðiheimildir á
hefðbundnum miðum sínum, sem
Norskir heims-
veldissinnar
Allt frá þvi um árið 1000 hala
erlendir þjóðhöfðingjar og þjóðir
seilzt til afskipta af landsmálum á
íslandi upp i það að innlima Ísland i
riki sin eða hernenta eins og þjófar á
nóttu. Hér er enginn af nágrönnum
okkar, sem liggja beint að Atlants-
hafi, undanskilinn. Norðmenn voru
fyrstir til. Notfærðu þeir sér inn-
lendar deilur og óeiningu upp á hefð-
bundinn máta heinrsveldissinna með
því að deila og drottna. Allir Íslend-
ingar vita, hver endir varð hér á,
Gamli sáttmáli, Ísland varð bráð
heimsveldissinnanna norsku á 13.
öld. Síðan gekk ísland undir hið
danska veldi, en sú prisund stóð fyrir
hina íslenzku þjóð í sex aldir tæpar.
Ekki höfðu íslendingar verið
frjálsir nenia nokkur ár þegar Norð-.
menn seildust aftur til yfirráða á hinu
islenzka hafsvæði og hófu afskipti af
hluta islenzka landgrunnsins þar sem
það rekur nefið upp úr yfirborði
Atlantshafsins með eldfjallavirkni i
formi Jan Mayen. Var hér um hreint
ódæðisverk að ræða, þar sem Islend-
ingar voru á þessum tíma fátækir og
vanmegnugir, rétt að stíga fyrstu
barnæskuspor sjálfstæðisins.
Fyrsta kafla ofbeldis þeirra á 20.
öld gagnvart íslendingum lauk með
yfirlýsingu þeirra um innlimun þess
hluta íslenzka landgrunnsins, sem
Jan Mayen er þrátt fyrir yfirlýsingar
íslenzkra forsætisráðherra um rétl
íslands til Jan Mayen. Þar sem mjög
ákveðnar yfirlýsingar forsætisráð-
herra Íslands koniu fram voru
aðgerðir Norðmanna viðvikjandi Jan
Mayen ekkert annað en ógrimuklætt
ofbeldi. Hér verður einnig að áfellast
Dani, því eins og fram kemur í rit-
stjómargrein Dagblaðsins, 4. marz
blasir við okkur sú einfalda sögulega
staðreynd, að Danir fóru í mál við
Norðmenn út af deilu unr Austur-
Grænland, en létu þann hluta land-
grunns íslands sem Jan Mayen er
lönd og leið og skiptu sér ekki frekar
af því að halda Norðmönnum biirtn
af þessu hafsvæði, þar sem Jan
Mayen var íslenzkt land en Austur-
Grænland talið danskt land.
Brugðust Danir hér gjörsamlega því
hlutverki sínu að gæta hagsmuna
íslands á alþjóðavettvangi skv. full-
veldissamningnum 1918. Hér er um
hefðbundið fyrirbrigði að ræða, þar
sem sannleikurinn er svo einfaldur að
menn koma ekki auga á hann fyrr en
einhver setur hann fram í rituðu eða
mæltu niáli. Þó máttu allir hann vita
áðtir.
Brezkt ofbeldi
Það er í fersku minni íslenzkrar
þjóðar, hvernig Bretar komu eins og
þjófar á nóttu og rændu islenzkri
þjóð og landi hennar i nraí 1940. Öll
.söguleg gögn, sem fram hafa komið
að lokinni heimsstyrjöldinni síðari
hafa sannað að sú fullyrðing Breta til
réttlætingar þjóðarráninu á íslend-
ingum, að ef þeir hefðu ekki fram-
kvæmt þetta rán hefði íslendingum
verið rænt af Þjóðverjum, sanna að
þessar fullyrðingar styðjast ekki við