Dagblaðið - 30.10.1980, Síða 13

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 30. OKTÓBER 1980.
MUornur þ]6AÍUi<> Km bui við
■uðvsldaklpm. Q( þdm xn bia
irið yyouð. uerfiur *ð umncfiucfai I
«3 ttki ho dcai
rflgfi rUc
þfon löndum rlð mk/UUvotttkiiL
Ekki bt (« á rtkl Atttur-Evröpu
un cinbvoja fyrittynd ua þufi.
jaftttfiwþjófiftlflt c%i afi
ttka Bf út I framtifiinai, kvorki hto á
littndi nt annart tttðar.
É( hcf aáraukan áhu(a é afi við
iburfi á viðbrOgðum
yfirvalda i þram Iðndum, þctar
vcrkalýðurian beKir vcrkfalt-
n citt lýniai
du(a þc«ar á þarf að halda Auk
Pöiiandt á h vlð ..lýöncðiirlkiö"
Frakkland 0( faaauujörnina i Böii-
Arvakuramanoa Erfltt cr að arfia
þ*l. að þafi i* af áat o« —*“
fytr vcrkatýðnum Hinu e
tröa. afi matrciðak á AP o* UP1 Tökmn fy
■m I fauna fyriraafiaairtti hafl föru fram ko«nin(ar. þar icm til
áuaðcndunrakjalUmacrýkMa. Ic«a fljáUjudu ftokkur fflr mai
EnþaðþarfdLkiaðikyunattýkja «(ur af hðimi. Viðbröfð farittn
djúpt undlr það yflrborð Mn kia afla. icm undirtök kafa i iöpc«kj ol
..frjáim" pioaa kcfur um þcmi aaái hcr. voru að vdu lýðrcðiakm
»ð *»T)4: kjömum fultrttum o« frcmja vi''
ráa 17. júli liðattliðma. tdja á U«(-
iraar hcratjðm o« annafi þviuaúlkt.
Vcrtalýðatlíuin uadir forydu
£ hef sérstaku áhuga á aö tíó fenu»
saauabnrA á vidárögöom yflrrakia I
þrcm löDdnm, þegar mkalýöoriu bdtir verk-
faflavopninu.”
Ifl«rc«ki umivifaiaint á vcrkfaát
mcnn. BcKt vmr atðnkoulifii. tkrið-
drckum o« flu«hcr «c(n vakamdnn-
um. um Idrufiu lýðráttinda. o« þcir
murkaðir aiður hundruðum cf ckki
þötundum taman. Mannrfmnda
tamtðkin Amnctly Intcmaiional
hafa birt tkýrtlur. þar tem lýit cr
áráaum fatiitanna á föik I námu-
mannabgnum Caracoict.
að aá írsm I
•kium. VtðfarOfð rikialjðnurhiaar
sigrar vöktu vonir en samt sem áður
voru verkamenn komnir i sömu verk-
fallssporin í ágúst 1980 — og sigruðu.
Og Sveinn Rúnar skrifar að sigurinn
veki vonir. Auðvitað var ástæðan
fyrir því að baráttan nú var ekki
blóöug sú að í langri og blóðugri bar-
áttu lærir fólk að berjast. Það var
ekki yfirvöldum að þakka að ekki
skarst í odda og kom tii svipaðra
átaka og 1970 og 1976, heldur nýjum
baráttuaðferðum verkamanna.
„Bylting
án byltingar"
Einn þeirra mörgu sem handtekinn
var nú á meðan á verkföllunum stóð
var Leszek Moczutski, félagi í KOR,
ekki verkamaður en starfaði náið
með verkamönnum að undirbúningi
verkfallanna. M.a. er hann höfundur
greinar sem heitir „Byiting án bylt-
ingar” ög dreift var „ólöglega”.
Grein þessi fjallar um verkfallsað-
gerðir, sem í stystu máli má lýsa með
því að benda á framkvæmd verkfall-
anna nú í ágúst/sept. í mörgum
viötölum við leiðtoga verkamanna
hefur komið fram að þeir voru vel á
verði gagnvart hugsanlegum íhlutun-
um bæði pólska hersins og eins
Rússa. En af ýmsum ástæðum var
þessi ótti sem blásinn var upp í
vestrænum fjölmiðlum, ekki eins
mikill meðal Pólverja sjálfra. Tvennt
skal nefnt. íhlutun hers hefði kallað á
borgarastríð, sem velt hefði flokkn-
um úr valdastóli. Innrás Rússa hefði
verið mætt með öðrum viðbrögðum
en þeim sem Tékkar sýndu X 968,
Rússar hefðu steypt sér út í hernaðar-
ævintýri sem þeir réðu alls ekki við.
Valkostir yfirvalda voru því fáir. Að
sjálfsögðu völdu þeir þann skásta, að
semja og ganga að kröfum verka-
manna en reyna síðan að eyðileggja
allt saman eftirá, svo sem raun ber
vitni um. í nýlegu v.ðtali sagði Lech
Walesa, foringi frjálsu verkalýðs-
hreyfingarinnar, að það hefði verið
skrítið ef yfirvöld reyndu ekki að
eyðileggja samkomulagið.
Dýrlingur, amerískur
og pólskur fáni
Sveini Rúnari þykir erfitt að trúa
því að pólskur verkalýður hafi eign-
ast ást og umhyggju i hjörtum
Árvakursmanna og kennir um mat-
reiðslu frétta frá AP og UPI sem
endurvekja eigi Rússagrýlu. Ekki
ætla ég að dæma um það hvert pláss
Árvakursmenn ætla pólskum verka-
lýð í hjörtum sínum. Hins vegar er
víst að ástúðin gagnvart verkföilum
pólskra á ritstjórn Prövdu, í Kreml
og meðal Árvakursmanna í austrinu
er mjög neikvæð. Það fór vist litið
fyrir því að Pravda, APN og annaö
fjölmiðladót Sovétríkjanna og A-
Evrópu segði frá verkföllunum.
Verkalýöur austantjalds mátti ekki
vita af þessu. Auk þesser ekki aö
furða að verkalýður í Póllandi taki
afstöðu gegn „sósíalisma”, en svo
kalla þeir og yfirvöld skipulagið i
Póllandi og annars staðar austan-
tjalds. Og ekki lái ég þeim að taka
afstöðu gegn þvílikum „sósíalisma”.
Og nú er heimsmynd þessa fólks, sem
myndar verkalýösstétt austantjalds,
slík að ekki er um annað að ræða en
„sósíalismann eina og sanna” eða
auðvaldsskipulag hins vestræna
heims. Eitthvað hefur nú frést af því
að auðvaldsskipulagið er ekki eins
djöfullegt og yfirvðld vilja innprenta
alþýðunni, t.d. er vitað að þar eru ein-
hvers konar mannréttindi við lýði,
t.d. einhver verkfallsréttur, réttur til
aö tjá sig o.s.frv. Því skyldi verka-
lýður austantjalds ekki fremur vilja
kapítalísk mannréttindi í staðinn
fyrir engin? Lech Walesa ber í jakka-
kraga sínum mynd af kaþólskum
dýrlingi og merki með pólska og
ameriska fánanum. Ekki lít ég á hann
sem minni verkalýðssinna fyrir það,
né heldur uppkeyptan af Árvakurs-
mönnum vesturheims.
Mér finnst, Sveinn Rúnar, að þú
skuldir lesendum að segja þeim frá
viðbrögðum pólskra yfirvalda við
baráttu pólsks verkalýðs, því svo
sannarlega hefur hún ekki verið án
valdbeitingar. Og vertu svolítið
heiðarlegur gagnvart sögunni. Það
fer alltaf vel á því.
Albert Einarsson
kennari.
„Aö sjálfsögöu völdu þeir þann skásta,
aö semja og ganga að kröfum verka-'
manna en reyna síðan að eyöileggja allt saman
eftir á...”
Ekki er ég að hafa á móti að menn
skrifi um iandbúnað. Það má Jónas
líka gera. Honum er frjálst að
gagnrýna eins og öðrum. Land-
búnaðurinn hefur gott af jákvæðri
Jón Ragnar Björnsson
gagnrýni eins og aðrir atvinnuvegir.
En þessi svartnættisskrif þjóna
engum öðrum tilgangi en skemma og
særa.
Okkur er nær, þessum hræðum á
norðurhjara, að taka höndum saman
og leysa vandamálin fremur en
brjóta niður og búa til ný.
Auðvitað þarf ekki að ræða það,
hvort hér eigi að stunda landbúnað.
Við þurfum að nýta alla möguleika
sem landið býður upp á til að skapa
verðmæti. Og íslenska grasið er
náttúruauðlind, sem við nýtum best
með jórturdýrum eins og nautgripum
og sauðfé.
Auðvitað verður framleiðslan að
vera í samræmi við markaðsskilyrði.
Landbúnaðurinn á vissulega sin
vandamál eins og aðrir atvinnuvegir,
m.a. offramleiðslu, en hún sýnir
auðvitað, að framleiðslumöguleik-
arnireru fyrir hendi.
Útflutningur
En vandamálin eru til að leysa þau.
Ég veit ekki betur en bændur hafi
tekið höndum saman um að leysa
vandamál offramleiðslunnar, enda
þótt eitthvað greini á um leiðir.
Við eigum að takmarka mjólkur-
framleiðsluna við innanlandsþarfir.
Markað^kilyrði erlendis fyrir
mjólkurvörur eru mjög óhagstæð.
Þó kemur til álita að framieiöa mjólk
og mjólkurafurðir fyrir okkar næstu
nágranna, Færeyinga og Grænlend-
inga. Færeyingar þurfa að flytja inn
um helming af neyslumjólk sinni og
mest allar unnar mjólkurvörur. Ekki
er ein einasta kýr til í öllu Grænlandi.
í þessum tveim löndum munu búa
um 80 þús. manns.
Það er viðurkennt af þeim, sem til
þekkja, að sauðfjárrækt standi á
mjög háu stigi hér á landi. Sífellt er
unnið að kynbótum og bættum
rekstri, og fjarri því að lokatakmarki
sé náð.
Við eigum því að taka til aivar-
legrar athugunar að framieiða bein-
línis sauðfjárafuröir til útflutnings.
Allir vita hve vel hefur tekist til
með útflutning á ullarvörum, sem
frægar eru fyrir sérstæð gæði.
Dilkakjötið er alls staðar viður-
kennt sem fyrsta flokks vara. Það
selst á svipuðu verði og ný-sjálenskt
kjöt og sums staðar hærra en stendur
þó aðeins undir hluta af framleiðslu-
kostnaði. Því valda auðvitað margar
„Viö eigum því að taka til alvarlegrar
athugunar að framleiöa beinlínis
sauðfjárafurðir til útflutnings.”
Japan hefur þegar misst vinnuna og
vélmenni tekið við verki þeirra. Hjá
Citroenverksmiðjunum sjóða vél-
menni saman grindurnar í bifreiða-
tegundina CX og vinnur hvert vél-
menni verk 30 iðnaðarmanna. f
þessari verksmiðju stjómar hver for-
ritari líka flutningum vélarhiuta, þar
sem áður unnu 50 verkamenn. t úra-
smíði hefur starfsmönnum fækkað
um helming vegna tölvunnar og
bankar og skrifstofur eru að tæmast
af fólki.
Þessa upptalningu mætti teygja
endalaust.
Þó hefur byltingin varla hafið
göngu sína enn. Enn er aðeins um
framvarðaskærur að ræða. f áður-
nefndri bók er það fullyrt og rökstutt
að á allra næstu árum verði hægt að
fækka fólki um 80—90% i flestum
iðngreinum og mörgum þjónustu-
greinum.
Það er nú að renna upp fyrir okkur
íslendingum, að örtölvubyltingin er
einnig að hefjast hér á landi af fuilum
krafti.
Engum dettur í hug að standa á
móti þessum breytingum. Slík
afstaða myndi endanlega slita okkur
úr öllum samkeppnistengslum á
mörkuðunum og valda efnahagslegu
hruni.
Það verður hins vegar að snúast
við vandanum á vitrænan hátt./Á því
örlar ekki. Eitt dæmi um það sáum
við þegar bankamenn felldu
samninga vegna þess að þeir höfðu
ekki fengið 3% kauphækkun 1979.
Um slíka hiuti eru bankamenn aö
hugsa á þeim tíma, þegar ekkert er
þvi til fyrirstöðu að fækka starfsfólki
1 bönkunum um helming, aðeins með
þeirri tækni sém er þegar á markaðn-
Kjallarinn
Hrafn Sæmundsson
Skœlbrosandi
„fagidíótar"
En augu manna eru samtsemáður
að opnast. „Fagidíótarnir”, sem sátu
ástæður. Með auknum útfiutningi er
hægt að leggja meiri fjármuni í sölu-
starfsemi. Einnig er hægt að lækka
ýmsa liði framleiðsiukostnaðar með
aukinni sauðfjárrækt.
Það er alþekkt staðreynd, að flest
öll útflutningsstarfsemi hefur átt
erfitt uppdráttar hér á landi vegna
heimatilbúinna ef nahagsvandamála.
Við eigum mest allt okkar undir
fiski og svo verður væntanlega í ná-
inni framtíð. En við veröum að hafa
fleira að byggja á til gjaldeyrisöfl-
unar.
Ég er þess fullviss að framleiðsla
búvara af ýmsu tagi er ein af þeim'
greinum sem þar verða að koma til.
Við eigum að snúa vörn i sókn og efla
landbúnað á íslandi ekkert síður en
aðra atvinnuvegi.
Ég vona að Jónas Kristjánsson
skrifi áfram um landbúnað, en reyni
að koma auga á jákvæðu hliðarnar
og alla þá möguleika, sem hvarvetna
blasa viö. Hjálpi til að byggja upp
með skrifum sinum, því hann er
góður penni.
Jón Ragnar Björnsson
skæibrosandi í sjónvarpssal í
umræðuþætti eftir örtölvuþættina
sem þar voru sýndir, eru nú að koma
út úr leikfangalandinu sínu
Ævintýrið sem þeir trúðu á gerist
ekki. Félagslegi og manniegi þáttur-
Tnn gekk ekki upp nema í einfeldnis-
1 legum hugarheimi þeirra.
Þessi staðreynd byggist meðal
annars á þvi, að verkalýðshreyfingin
svaf á verðinum og sefur á verðinum.

Ekki lagði hún neitt raunhæft til
málanna í samningunum um tækni-
málin og tækniþróunina. Verkalýðs-
hreyfingin virðist ekki vita neitt um
þróun þessara mála, ekki einusinni i
fyrirtækjum hér á íslandi. Þessi
óhugnaniega staðreynd mun skapa
iiileysanleg vandamál á næstu árum.
Ég vii aö lokum benda á það að
'tæknivæðing atvinnulifsins og
þjónustugreinanna er ekki einkamál
eins eða neins. Þó að einstaka aðili
geti grætt dáiitið á því að iosna við
starfsfólk, þá er afkoma rekstrarins í
heild háð því að eðlilegt ástand ríki í
þjóðfélaginu. Það verður einfaldlega
að semja um þessi mál og það fyrr en
sfðar.
Verkalýðshreyfingin verður að
gera sér grein fyrir því að krónutölu-
pólitíkin er ekki lengur samnings-
grundvöllur og félagsleg réttindi og
atvinnuöryggi eru einu kjarabæt-
urnar sem hægt er að semja um —
stytting vinnunnar, stytþng starfsæv-
innar og dreifing fjármagnsins á líf-
aidur fólksins. Það breytir engu í
þessu sambandi þó að einstaka
krummaskuö teiji sig geta lifað utan
samfélagsins vegna einhverrar sér-
stöðu sinnar í atvinnulífinu.
Hrafn Sæmundsson
prentarí