Dagblaðið - 12.02.1981, Blaðsíða 20

20
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 12. FEBRÚAR 1981.
D
G
Menning
Menning
Menning
Menning
Kvikmyndahátíðin 1981:
FOGNUÐUR OG VONBRIGÐI

Þá er þriðja íslenzka kvikmynda-
hátíðin hafin og líkt og áður kennir
hér margra grasa. Hátíðin virðist
sem betur fer búin að festa sig í sessi
hjá landsmönnum, samanber aðsókn
fyrstu dagana. Það verður víst seint
lofað það þrekvirki að halda hátíð
sem þessa, en vonbrigði með mynda-
val gleymist þegar um það er hugsað.
Kvikmyndahátíð er með svipuðu
formi og í fyrra og er í rauninni ekki
hægt að hugsa sér annað kvikmynda-
hús fyrir hátíðir heldur en
Regnbogann. Kvikmyndirnar sem
sýndar eru að þessu sinni eru margar
hverjar mjög góðar og flestallar at-
hyglisverðar. Nægir hér að nefna
nýjustu myndir Pólverjanna, Wajda
og Zanussi — fagmenn sem aldrei
bregðast — og tvær nýjar kvik-
myndir frá Tavernier, sem sjónvarps-
áhorfendur minnast kannski fyrir
myndina „Úrsmiðinn frá Saint-
Paul”. Einnig verður sýnd
verðlaunamynd eftir Ungverjann
Szabó og egypsk kvikmynd sem
sýnd hefur verið síðustu árin á flest-
um kvikmyndahátíðum við mikla
hrifningu almennings.
Tvær gamlar kvikmyndir eftir tvo
látna meistara, Mizoguchi og
Hitchcock, verða sýndar. Myndir,
sem enginn ætti að láta fram hjá sér
fara. Svo er náttúrlega Buster Keaton
vika í Regnboganum, en með réttu
ætti að skylda alla sem kaupa sig inn
á hátíðina. til að sjá a.m.k. eina
mynd eftir Keaton.
Gloppur í
kvikmyndavali
Áður en ég byrja að gagnrýna
kvikmyndaval á hátíðina, vil ég
segja, að allflestar kvikmyndirnar
sem sýndar eru á hátíðinni eru sjálf-
sagðar á kvikmyndahátíðum. Það
sem fer fyrst og fremst í taugarnar á
mér er hve fáar kvikmyndir eru eftir
stórnöfn kvikmyndaheimsins. Til
dæmis hefði mörgum þótt fengur í
kvikmyndum eftir Joseph Losey
(„Roads to the South” og „Don
Giovanni”) og Alain Resnais. Það
segja ef til vill margir: Ja, er ekki
Alain Tanner stórt nafn og ég segi
jú, en myndin sem sýnd er eftir
hann er bara fimm ára gömul. Hefði
ekki verið ráð að reyna að ná í
nýjustu kvikmynd hans,
„Messidor”?
Einnig finnst mér vert að geta þess
hvað sum lönd verða útundan þegar
valið er á kvikmyndahátíðina. Þrátt
fyrir að ástralskar kvikmyndir hafi
tröllriðið flestum hátíðum erlendis
síðastliðin ár og fengið sérdeilis góða
dóma, þá sjá aðstandendur íslensku
hátíðarinnar engaástæðu til að sýna
eina einustu kvikmynd frá Ástralíu í
ár frekar en i fyrra.
Og önnur lönd eins og ítalia
halda áfram að vera úti i kuldanum
hvað varðar kvikmyndahátiðina.
Myndir eftir snillinga eins og Fellini,
Francesco Rosi og Taviani bræðurna
sér Listahátíð ekki ástæðu til að
sýna.
Það er einnig mjög eftirtektarvert
að kvikmyndir framleiddar i
Englandi og Bandaríkjunum virðast
vera bannvara á islenskum kvik-
myndahátíðum, nema gildi þeirra
hafi verið sannað af frönskum gagn-
rýnendum. Hvað veldur t.d. að kvik-
mynd eins og ,,Cha-Cha” er sýnd?
Myndin inniheldur ferlega tómar lífs
skoðanir og ömurlega tónlist. Ef fyrir,
aðstandendum 'hátíðarinnarr vakti
að sýna pönk-pælingar og trekkja að
ungt fólk, af hverju sýndu þeir ekki
kvikmynd Sex Pistols, „The Greta
Rock and Roll Swindle”?
Buster Keaton
(1895-1966)
Eins og venja er á kvikmyndahá-
tíðum er athygli íslenzku kvikmynda-
hátíðarinnar beint að ákveðnu
málefni, höfundi eða landi. í þetta
skipti hefur orðið fyrir valinu
þöglumyndasnillingurinn Buster
Keaton (persónulega hefði ég gjarnan
kosið minningarviku um Hitchcock,
en það er blátt áfram skammarlegt
Að horfa á málverk þoma:
Úr kvikmynd Buster Keatons, „Sherjock Jr”.
að sýna aðeins eina slappa mynd eftir
hann). Ég ætla ekki að þreyta neinn
með ævisögu Keatons, hana geta
flestir skoðað í hinu laglega
prógrammi sem fylgir aðgöngu-
miðunum á kvikmyndahátíðina.
Það er hins vegar verðugt
viðfangsefni að velta því fyrir sér
hvers vegna seinni tíma
gagnrýnendur vilja setja Keaton ofar
Chaplin sem kvikmyndagerðarmann.
í fyrsta lagi má segja, að Keaton er
Chaplin fremri sem maður sem kann
Kvik
myndir
að nota kvikmyndavél. Chaplin lagði
aldrei mikla áherzlu á kvikmynda-
töku, hann lagði meiri áherslu á
sviðsleikinn, t.d. voru hreyfingar
kvikmyndavéla sjaldgæfar hjá
Chaplin. Öfugt við Chaplin hafði
Keaton mikla tilfinningu fyrir kvik-
myndatöku, myndir Keatons voru
tæknilegri og þar af leiðandi senni-
lega langlífari.
Annar greinilegur munur á
þessum gömlu meisturum er persónur
þeirra. Chaplin var hinn góðlegi,
sentimental flakkari meðan Keaton
var nútímamaður í sífelldum
erfiðleikum með tæknina. Chaplin
var alltaf væminn og staglaðist
iðulega á sömu temunum. Keaton var
sjaldan væminn og beindi kröftum
sinum iðulega að temum sem hafa
elst ágætlega.
Það er vel við hæfi að kvikmynda-
hátíðin heiðri Buster Keaton, og
vonandi notfæra sem flestir sér
tækifærið að sjá meistaraverk eins og
„The General” (þess má geta að
„The General” var í lesenda-
kosningum Sight and Sound 1972
kosin áttunda bezta kvikmynd allra
tíma).
af þessu er sniðugt en verður vægast
sagt þreytandi til lengdar. Einnig er
mjög fúlt að horfa á kvikmynd með
jafn fábrotna kvikmyndatöku og
Perceval er. Kvikmyndavélin gerir
ekkert annað en að vera áhorfandi og
þá sjaldan sem hún hreyfist þá er það
fagnaðarefni.
Eric Rohmer
Það er sem sagt ekkert í Perceval
fyrir kvikmyndaáhugamanninn. Það
er allt tekið í burtu nema textinn og
þvi miður skil ég ekki frönsku.
„Perceval le Gallois” er kvikmynd
fyrir fólk sem vill sjá hvernig hæfur
kvikmyndaleikstjóri getur misreikn-
að sig.
Eric Rohmer hefur lengi verið kall-
aður mjög bóklegur leikstjóri, þ.e.
hann leitar yfirleitt fanga i bók-
menntum. Dæmi um það sáu sjón-
varpsáhorfendur í mynd hans um
Greifafrúna af O. Þeir sem sáu hins
vegar þá kvikmynd og hrifust af ættu
ekki að búast við jafn merkilegri
kvikmynd nú í Regnboganum. Það
eru kvikmyndir eins og „Perceval le
Gallois” sem koma slæmu orði á
kvikmyndahátíðir.
hálkueyðirinn
Fljótvirkur og
skemmir ekkert
Fæst í næstu verzlun eða
benzínsölu
Heildsölublrgðlr^^^^
BURSTA Q GERDIN
Rohner og Perceval
Ur Perceval frá Wales eftir Rohmer.
Það er ekki alltaf gaman að vera
kvikmyndagagnrýnandi hjá dag-
blaði. Maður verður að vinna og
skila af sér gagnrýni fyrir ákveðinn
tíma, annars! Það er hins vegar sjald-
an eins leiðinlegt og það var síðastlið-
inn laugardag, þegar frumsýnd var á
kvikmyndahátíðinni „Perceval le
Gallois” eftir Eric Rohmer. Ég
minntist orða Gene Hackman úr
„Night Moves” eftir Arthur Penn,
,, . . . að horfa á kvikmynd eftir Eric
Rohmer er eins og að horfa á málverk
þorna”. Þetta er alveg óvitlaus sam-
líking þegar kvikmyndin um Perceval
erhöfðíhuga.
Það eru ábyggilega margir sem
kannast við söguna um imbann
Perceval sem verður guðlegasti ridd-
ari Arthurs konungs. Þeir sem þekkja
söguna vita að hún er bráð-
skemmtileg og merkileg fyrir hug-
myndina um heilaga kaleikinn, blóð
Krists o.s.frv. Því miður tekst
Rohmer ekki að koma neinu af af-
þreyingu riddarasögunnar til skila.
Tilraunir sem
mistakast
Það fyrsta sem Rohmer eyðileggur
er frásögnin. Rohmer hefur ákveðið
að láta leikarana segja alla söguna,
meira að segja hvað persónurnar eru
að hugsa. Þetta er í sjálfu sér sniðugt,
en lengir því miður myndina óskap-
lega.
önnur tilraun sem mistekst að
hluta er sviðið. Rohmer hefur
ákveðið að láta reyna á texta sögunn-
ar um Perceval og lætur hann alla
myndina gerast á lokuðu sviði. Margt
l