Dagblaðið - 18.03.1981, Side 5

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 18. MARZ 1981.
Alexander Stefánsson (F) á þingi í gær:
99
Framtak og forystu Dagblaösins í
skoðanakönnunum ber að þakka"
— þingmenn orðnir sammála um að ekki eigi að setja reglur sem leggja hömlur á skoðanakannanir
„Dagblaðið hefur forystu i skoð-
anakönnunum og kannanir blaðsins
hafa vakið gifuriega athygli.
Sjónvarp og útvarp hafa viðurkennt
þær með þvi að telja niðurstöður
þeirra meðal aðalfrétta.
Dagblaðið hefur útfært skoðana-
kannanirnar til fleiri þátta en stjórn-
mála. Ástæða er til að þakka blaðinu
það framtak og forystu þess í þessum
efnum.”
Þannig komst Alexander Stefáns-
son (F) að orði er hann fylgdi úr hlaði
í sameinuðu þingi fyrirspurn sinni:
„Hvað líður undirbúningi að setn-
ingu reglna eða laga um almennar
skoðanakannanir skv. þingsáiyktun
er samþykkt var á Alþingi 23. maí
1979?”
í framsöguræðunni kvað Alex-
ander skoðanakannanir vera þróun
sem hlaut að verða iiður í uppiýsinga-
miðlun. Vitnaði hann tií fyrri um-
ræðna um málið á Alþingi, m.a. ,,að
ekki ætti að setja reglur sem settu
skoðanakönnunum einar eða neinar
skorður heldur reglur sem miðuðu að
því að þær uppfylltu skilyrði til að
auka traust fólks á þeim og niður-
stöðum þeirra.”
Alexander kvað kannanir um ólíka
málaflokka geta haft áhrif á hvaða
mál væru tekin til umræðu. Grund-
vallarreglur um skoðanakannanir
væru því nauðsynlegar, þær gætu
styrkt grundvöll þeirra og komið i
veg fyrir ofnotkun þeirra.
Nefnd sem aldrei
gerði neitt
Gunnar Thoroddsen forsætisráð-
herra gat þess í svari sínu að 24. nóv.
1970 hefði að undangengnum um-
ræðum á þingi verið samþykkt að
kjósa 5 manna nefnd sem hefði frum-
kvæði að athugun á hvernig skoðana-
kannanir væru bezt framkvæmdar
svo vilji þess fólks sem þær næðu til
kæmi i ljós. Hlutverk nefndarinnar
hefði átt að vera tviþætt:
1. Að setja grundvallarreglur um
framkvæmd skoðanakannana.
2. Athuga grúndvöll fyrir stofnun
er framkvæmdi skoðanakannanir á
hlutlausan hátt.
í nefndina voru kjörnir Ólafur
Björnsson prófessor form., Jónatan
Þórmundsson, Friðrik Sophusson,
Sighvatur Björgvinsson og Hjalti
Kristgeirsson. Nefndin aflaði gagna
og ræddi málin en hætti síðan
störfum haustið 1973 og skilaði
hvorki álitsgerð né tillögum.
Síðan kvað dr. Gunnar það hafa
gerzt að í mai 1979 hefðu Páll Péturs-
son, Alexander Stefánsson og Ingvar
Gíslason flutt þingsályktunartillögu
um að ríkisstjórn undirbyggi lög um
skoðanakannanir. 1 meðförum þing-
nefndar hefði tillagan breytzt í þá átt
að nefnd yrði kjörin til að setja reglur
en ekki lög um almennar skoðana-
kannanir.
„Þrjár ríkisstjórnir hafa setið
síðan áðurnefnd þingsályktun var
samþykkt. Tvær þær fyrstu að-
höfðust ekkert í málinu en núverandi
stjórn hefur rætt málin, m.a. á þeim
grundvelli að i stað pólitískrar kosn-
ingar manna i nefndina yrði hún
skipuð á faglegum grundvelli. Kvað
ráðherrann athugun stjórnarinnar á
þessu ekki lokið en alveg á næstunni
yrði nefndin skipuð.
Fyrirspyrjandi þakkaði greinargóð
svör og kvað ekki ástæðu til að fjaila
frekar um málið.
Ábyrgðarhluti að fram-
kvœma skoðanakannanir
Þá börðu margir þingmenn sam-
tímis í borðið en Eiður Guðnason (A)
fékk fyrstur orðið. Kvað hann það
skjóta skemmtilega skökku við að
framsóknarmenn þökkuðu Dag-
blaðinu fyrir forystu um skoðana-
kannanir. Las hann síðan úr þing-
tíðindum úr ræðu Páls á Höliu-
stöðum þar sem Páll taldi skoðana-
kannanir fjarri því að vera mark-
tækar, gerðar til að auka sölu, blaðið
fengi niðurstöður þeim flokki í hag er
það styddi hverju sinni o.fl. Eiður
spurði: Hvað hefur valdið stakka-
skiptum Framsóknar?
Vilmundur Gylfason (A) kvaðst
við fyrri umræður um málið hafa
varað við almennum reglum um
skoðanakannanir, þær gætu orðið
hamlandi.
„Það er ábyrgðarhluti að fram-
kvæma skoðanakönnun og deila má
um framkvæmd þeirra. En því minni
reglur sem um þær eru settar og þvi
meiri ábyrgð sem hvílir á almennum
þátttakanda í þeim, þeim mun
betra,” sagði Vilmundur.
Ólafur R. Grímsson (Abl.) varaði
einnig við þvi að settar yrðu reglur
sem settu hömlur á skoðanakann-
anir. Nauðsynlegt væri hins vegar að
tryggja að þeir sem þær fram-
kvæmdu væru m.a. reiðubúnir að
leggja fram öll gögn varðandi kann-
anirnar og heppilegast væri að þau
gögn yrðu geymd í einhverri tölvu-
stofnun sem væri öllum fræðimönn-
um opin.
Páll Pétursson (F) kvað kannan-
irnar hafa þróazt nokkuð frá 1979 og
vera eitthvað marktækari. Þær væru
þó fjarri því að vera ábyggilegar.
Gilti það einkum um smærri atriði
þeirra, eins og t.d. hvort flokkur
væri klofinn eða ekki. Páll kvað
kannanirnar máttugt áróðurstæki,
þær væru leiðbeinandi um strauma
en lágmarksreglur um þær væru
nauðsynlegar.
Urðu enn um þetta nokkrar um-
ræður og orðaskak milli manna um
gömulummæli. - A.St.
Fjórir nýir lánaflokkar
hjá Húsnæðismála-
stjórn:
Venjuleg lán
hækka og
ráðast af
fjölskyldu-
stærð
— sérstakar reglur um
sty ttri bið eftir lánum
Nú liggur fyrir, staðfest af ráð-
herra, áætlun húsnæðismála-
sljórnar unt lánveitingar úr Bygginga
sjóði rikisins 1981 ogskiptingu á fjár-
magni útlánaflokka.
Lánaáætlunin hljóðar upp á 307
millj. kr. Til nýbygginga (1., 2. og
3. hluta) eiga að fara 145 milljónir, til
eldri ibúða 70 milljónir, til ibúða eða
heimiia fyrir aldraða og dagvistar-
stofnana 10 milljónir, 5 milljónir til
viðbygginga og endurbóta, aðrar 5
vegna heilsuspillandi húsnæðis, 2 til
eirtstaklinga með sérþarfir, 10
milljónir til orkusparandi breytinga,
2 til tækninýjunga og rannsókna, 14
milljónir i framkvæmdalán, 40 millj-
ónir til leigu- og söluíbúða sveitar-
félaga og 2 milljónir til verkamanna-
bústaða.
Lánin til nýbygginga og til kaupa á
eldri íbúðum eru svipuð og á sl. ári að
viðbættri hækkun á byggingar-
kostnaði milli ára. Miklar hækkanir
verða á ýmsum hinna lánaflokkanna.
Þá eru leknir upp fjórir nýir lána-
flokkar og til þeirra er áætlað að
veita samtals 21 milljón króna.
Húsnæðismálastjórn hefur nú
samið reglur i samræmi við ný lög um
húsnæðismálastjórn að upphæðir
lána fari eftir fjölskyldustærð. Á
þetta við bæði um nýbyggingar og
kaup á nýjum ibúðum. Þá er ákveðið
að upphæð lána hækki fjórum
sinnum á ári, í stað einu sinni, og
miðist viö byggingarkostnað.
Fyrir fyrstu 3 mánuði ársins eru lán
út á fokheld hús þessi eftir fjöl-
skyldustærð:
Einstaklingar .............. 84.000
2— 4manna fjölskylda .... 107.000
3— ömanna fjölskylda .... 127.000
7 manna og stærri........... 147.000
Sérstakar reglur eru samþykktar
um útborgun lánanna og þar miðað
við styttingu biðtima. Einnig eru sér-
stök ákvæði i áætluninni um hækkun
lánanna á siðasta hluta ársins ef verð-
bólgan feryfir40%.
Auk áðurnefndrar lánaupphæðar
hefur Byggingarsjóður verkamanna
100 milljónir kr. til ráðstöfunar.
- A.St.
Tveir menn slösuðust / Landmannalaugum um
helgina eins og DB greindi frá á mánudag. Vólsleði
mannanna fór fram af snjóhengju og fóllu
mennirnir sex metra niður. Þyrla sótti mennina og
voru þeir lagðir á Borgarspítalann en annar fókk
nær strax að fara heim. Eins og sóst á myndinni er
vólsleðinn illa farinn eftir fallið.
DB+nynd R. Hjálmtýsson.
Vélsleðinn illa farínn
MIKLU FLEIRIK0NUR EN KARLAR
BEITTAR 0FBELDIHEIMILISMANNA
— langf lestir telja samskipti við lögreglu yf irleitt góð
Helmingur þeirra kvenna sem
sögðust hafa orðið fyrir ofbeldi á sið-
ustu 12 mánuðum kvaðst hafa orðið
fyrir barðinu á fjölskyldumeðlimi.
Hins vegar höfðu aðeins 5.4% karla
þá sögu að segja. Rúmlega 70°7o
þeirra sögðust hafa verið beittir of-
beldi af ókunnugum.
Rúmlega fimmti hluti þeirra sem
fyrir ofbeldi urðu leitaði læknis en
aðeins um 10% kærðu atburðinn til
lögreglu.
Þess verður að geta að 9.2% þeirra
sem spurðir voru sögðust hafa orðið
fyrir ofbeldi áðurgreint tímabil.
Nokkru hærra hlutfall ofbeldisverka
virðist framið úti á landi en í Reykja-
vík.
Þetta kemur meðal annars fram í
greinargerð um könnun á viðhorfi
fólks til lögreglu í Reykjavík, Vest-
mannaeyjum og Suður-Múlasýslu,
samtals 1100 manna af báðum kynj-
um, á aldrinum 20—69 ára.
Úrtak var valið úr þjóðskrá, 600
frá Reykjavík en 250 frá hvoru hinna
svæðanna. Var spurningalisti sendur
í pósti. Alls bárust til baka 706 listar
eða 64.2%. Er sá árangur talinn
góður. Fullri nafnleynd var heitið.
36% þeirra sem spurðir voru töldu
að samskipti lögreglu og ibúa á
heimastað væru góð. Aðeins 5.6%
töldu þau slæm en tæplega 48%
hvorki góð né slæm. Séu staðirnir
athugaðir kemur í ljós að Vest-
mannaeyjar eru með hagstæðasta
hlutfallið fyrir lögregluna.
Nokkru færri fannst löggæzla
hæfileg en þeim sem þótti ástæða til
að auka hana og fáum, eða 6.5%,
fannst að úr henni ætti að draga.
Kostnaður við löggæzlu var
áætlaður kr. 33.000 gkr. á mann í
landinu. Þeir sem töldu það hæfi-
legan kostnað voru litlu fleiri en þeir
sem ekkert kváðust um það vita. Um
það bil fimmtungi þótti sá kostnaður
of mikill og álíka margir töldu hann
of lítinn.
Flestir, eða 38.5% töldu megin-
hlutverk löggæzlunnar vera að fyrir-
byggja afbrot. 27.1% nefndu um-
ferðareftirlit aðalhlutverkið en
24.8% almenna aðstoð við almenn-
ing.
Af áberandi kostum lögreglunnar
bar hæst vingjarnleika, eða 45%,
36.1% tillitssemi, 22.7% heiðarleika
og 22.7% dugnað.
Drambsemi töldu flestir mesta
ókostinn, eða 37%, 16.1% rudda-
skap, 10.5% ósvifni og 4.2%
óheiðarleika.
Tæpur fjórðungur aðspurðra gat
liugsað sér að starfa í lögreglunni en
66.8% ekki. Það fólk sem ekki vildi
starfa i lögreglunni nefndi þær
ástæður að starfið væri ekki áhuga-
ver' eða þá erlitt op vanþakklátt.
55.6% kváðust trúa því að lögregl-
an beitti af og til óþarfa hörku við
handtökur, 30.8% vissu ekki en
13.7% trúðu því ekki.
69.8% sögðu samskiptin við lög-
regluna vfirleitt hafa verið góð eða
alltaf góð, 7.3% sögðu þau yfirleitt
hafa verið slæm eða þá alltaf slæm.
22.8% sögðu þau hvorki hafa verið
góð né slæm.
Greinargerð þessi er byggð á könn-
un sem Erlendur S. Baldursson af-
brotafræðingur gerði á vegum dóms-
málaráðuneytisins síðari hluta ársins
1980 til janúarloka 1981 með
nokkrum hléum.
Er könnuninni ætlað að svara því
hver viðhorf almennings eru gagnvart
Iögreglu og lögreglumálum i landinu.
-BS.