Dagblaðið - 18.03.1981, Síða 12

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 18. MARZ 1981.
IWÆBIAÐW
Útgofandi: Dogblafliö hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Aðstoðarritstjóri: Haukur Helgason. Fréttastjóri: ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjóri ritstjórnar: Jóhannes Reykdal.
íþróttir: Hallur Simonarson. Menning: Aflalsteinn Ingólfsson. Aðstoflarfróttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrímur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karlsson.
Blaflamenn: Anna Bjamason, Atli Rúnar Halldórsson, Atli Steinarsson, Asgeir Tómasson, Bragi Sig-
urflsson, Dóra Stefánsdóttir, Elín Albortsdóttir, Gisli Svan Einarsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga
Huld Hákonardóttir, Kristján Már Unnarsson, Sigurflur Sverrisson.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Einar ólason, Ragnar Th. Sigurflsson, Sigurflur Þorri Sigurflsson
og Sveinn Þormóflsson.
Skrifstofustjóri: ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Auglýsingastjóri: Már E.M. Halldórs-
son. Dreifingarstjóri: Valgerflur H. Sveinsdóttir.
RitstjórnrSiflumúla 12. Afgreiflsíá, Askríftadeild, auglýsingar og skrifstofur Þvorholti 11.
Aðalsimi blaðsins er 27022 (10 línur).
Þrengtað valdamönnum
Dagblaðið birti í vetur rétta frétt af
játningu í morðmáli, þar á meðal af
játningu fyrir forstöðumanni sértrúar-
flokks. Fimm vikum síðar taldi inni-
króaður forstöðumaðurinn henta sér að
halda því fram, að fréttin væri röng.
Það var síðbúin uppgötvun forstöðu-
mannsins og röng.
Dagblaðið birti fyrir jól rétta frétt af misheppnaðri
tilraun lögreglu til að fá lækni til að láta taka blóðsýni
af starfsbróður. Rúmum tveimur mánuðum síðar taldi
innikróaður læknirinn henta sér að halda því fram, að
fréttin væri röng. Það var síðbúin uppgötvun læknisins
og marklaus.
Dagblaðið birti í vetur rétta frétt af skjalfestu ósam-
komulagi í skólamálum Bolungarvíkur. Kennari á
staðnum telur henta sér að halda því fram, að frétt
blaðsins sé röng, án þess að geta fært fram stafkrók því
til staðfestingar. Reiðilestur kennarans um málið er
marklaus.
Dagblaðið birti í vetur rétta frétt af skjalfestu ósam-
komulagi í lögreglumálum Ólafsfjarðar. Fógeti staðar-
ins hefur nú síðast talið henta sér að halda því fram,
að frétt blaðsins sé röng, án þess að geta fært fram
stafkrók því til staðfestingar. Athugasemd fógetans er
marklaus.
Dagblaðið birti í vetur rétta frétt af þungum sökum
framangreinds læknis á hendur lögreglu. Þegar í rann-
sókn var komið, taldi læknirinn henta sér að halda því
fram, að rangt væri eftir sér haft, en endurtók þó sömu
sakir íeiginblaðagrein. Hringlandi læknisins var mark-
laus.
Dagblöð, sem flytja lesendum sínum markverðar
fréttir, sem valdaaðilar í þjóðfélaginu vilja leggjast á,
hafa alltaf verið, eru og munu verða sökuð um æsi-
fréttir, tilfinningaskort, sölugræðgi og vankunnáttu.
Utangátta rannsóknarlögreglustjóri telur jafnvel
henta sér að kalla fréttina af morðmálsjátningunni
„söluvöru”, þótt hann viti ósköp vel, að henni var
ekki slegið upp, heldur var hún birt í minnsta mögulega
formi, — sem eindálkur.
Um allt land hefur myndazt fylking reiðra manna,
sem telja skrif Dagblaðsins hafa þrengt möguleika sína
til að vera í friði með aðstöðu sína og völd. Þeim
gremst afskiptasemi Dagblaðsins og telja það ekki eiga
að vera með nefið niðri í málum, sem þeir telja sér við-
kvæm.
Þegar einn þessara manna kastar steini úr glerhúsi
sínu, telja sumir hinna sér fært að koma út úr skúma-
skotum sínurrvSúer skýringin á, að margar réttar frétt-
ir Dagbláðsins hafa að undanförnu verið tilefni
upphrópana um „æsifréttaskrif”.
Sum dagblöð velja sér þann vettvang að klóra ekki
hið minnsta í yfirborðið. Þau birta hinar meinlausu og
hversdagslegu fréttir sínar innan um hinn flokkspóli-
tíska skæting og níð, sem þau hafa talið sjálfsagðan
hlut fráómunatíð.
Dagblaðið hefur hins vegar kosið sér að leyfa fólki
að skyggnast undir yfirborðið, sjá hina raunverulegu
atburðarás að baki sjónhverfinganna, lesa gögn, sem
ráðamenn hugðust halda leyndum, og reyna að skilja
betur gangverk þjóðlífsins.
í hvert einasta skipti vaknar upp við vondan draum
einhver sá, sem telur Dagblaðið hafa þrengt möguleika
sína til að beita aðstöðu sinni og völdum í friði. Þetta
er náttúrulögmál, sem við höfum séð að undanförnu í
ótal myndum.
Þvi traustari sem upplýsingar Dagblaðsins eru, þeim
mun skrækar hrópa hinir innikróuðu valdamenn um
„æsifréttir”. Dagblaðið mun hér eftir sem hingað til
láta þessa gremju sem vind um eyru þjóta og halda
áfram að starfa fyrir lesendur.
ðryggismál á hnífsegg—síðari grein:
Almannavamir
— landvarnir
Vi
r
Umræðan um öryggismáriands-
manna er svolítið skritin. í málum
landvarna virðast bara vera tveir
kostir, — bandarísk framvarðastöð
án raunverulegs varnarviðbúnaðar
eða þá alls ekkert. í málum almanna-
varna var viðkvæðið lengst af sem
svo að engar líkur væru á stríði og því
tíma- og peningaeyðsla alls óþörf í
þess háttar framtíðarvesen. Þegar svo
líkur á stríði verða miklar keppast
áhrifamenn við að sýna fram á að al-
mannavarnir séu nánast vonlausar og
allt of dýrar. Oft finnst manni eins og
það sé alls ekki verið að ræða um
afar örlagarík málefni.
Stafla almanna-
og landvarna
Af nýjum sjónvarpsþáttum og
blaðaskrifum má ráða að stríðsvarnir
séu helsti veikleiki Almannavarna
ríkisins. Það er eins og ráðamenn
bíði eftir tilkynningu um stríð eða
vilji endilega vita um tiltekinn frest til
undirbúnings. Gallinn er bara sá að
við skömmtum ekki frestinn og
undirbúningstimi má ekki vera of
stuttur — og núna er hvort tveggja í
höndum samviskulausra ráðamanna
risaveldanna. Varla getum við selt
slíkum fuglum sjálfdæmi í hendur
um örlög okkar?
Reyndar er t.d. Guðjón Petersen
sannfærður um gildi almannavarna í
stríði. Hnífurinn stendur í kú stjórn-
málamanna og ríkisvaldsins.
Veikleikar almannavarna koma
fram í mörgu. Langan tíma þarf til
þess að koma upp geislavörnum,
Kjallarinn
AriT. Guðmundsson
sprengivarnir eru engar og allur
tækja- og birgðabúnaður er
hverfandi. Engar áætlanir hafa verið
reyndar og því varla mikils virði þeg-
ar á þarf að halda. Auk þess eru al-
mannavarnasveitirekkitil, aðeins al-
mennar björgunarsveitir, sem enga
þjálfun hafa í almannavörnum og
svo fámennar stjómunarnefndir.
Almenningsfræðsla er ekki til, helst
gjöreyðingarhræðsla, og það litla
sem gert hefur verið miðast við einn
óvissan atburð: Kjarnorkuárás — en
ekki allt hitt sem fylgir styrjöld.
Þetta er fáránleg og hættuleg
staða. Skv. skýrslu Ágústs Valfells
hefðu 10% af sölu ÁTVR sl. 10—20
ár dugað til uppbyggingar 1. stóra á-
fanga alhliða almannavarna. En
hvað um landvarnir? Sjálfsagt trúir
einhver því að stríðsaðili muni ekki
ráðast í það þrekvirki að gera hér
áhlaup í margs konar tilgangi. Aðrir
trúa því líka að affarasælast sé þá að
trufla nú alls ekki þvílíka iðju. Hvað
sem menn halda um þetta og hve
ákaft sem deilt er um hvort Kefla-
víkurstöðin sé eftirlits- eða árásar-
stöð, er ljóst að hún er ekki varnar-
stöð í núverandi horfi. NATO
reiknar með að nægur fyrirvari gefist
til þess að bæta við mönnum og
búnaði. En auðvitað er fyrirvarinn
óljós og engin trygging fyrir því að
NATO takist að flytja hingað þau
fáein þúsund manna sem eru til á
pappírum vestanhafs. Og engan dóm
vil ég leggja á gagnið af þessu liði sem
aldrei hefur hingað komið, ekki æft
sína iðju hér og hamingjan veit hvort
færu héðan, umbeðnir. Eruð þið
annars ekki forvitnir um þessar
fyrirhuguðu landvarnir, sem aldrei
hefurmátt ræða um, lesendur góðir?
Vilja ekki NATO-menn leggja
spilin á borðið — t.d. Magnús
Þórðarson eða Benedikt Gröndal?
Kannski utanríkisráðherra? Og þeir
allaballar mega gjarnan segja frá því í
leiðinni hvort þeir ætli að knékrjúpa,
stinga höfðinu í sandinn eða hlaða
haglabyssur, verði íslendingum
ógnað í fúlustu alvöru.
Varnir eða
varnarleysi?
Það er vont að tala um það sem
lengst af hefur verið bannvara á
Tækifærið á
..Hafréttarráð-
stefnunni”
Gófl tíðindi
Það voru mikil og góð tíðindi,
sem bárust til íslands í síðustu viku,
er það fréttist, að Bandaríkjastjórn
hefði ákveðið að fresta samþykkt
fyrirliggjandi sáttmála til hafréttar á
Hafréttarráðstefnunni, sem haldin er
í New York um þessar mundir.
Jafnframt var tilkynnt að aðal-
samningamaður Bandaríkjanna í
sendinefnd þeirra hefði verið rekinn
og nýr skipaður í hans stað. Það
liggur því fyrir, að núverandi stjórn
Bandaríkjanna álítur, að hagsmunir
Bandaríkjanna séu ekki nægjanlega
V
tryggðir í fyrirliggjandi uppkasti, og
að þessi mál verði nú endurskoðuð.
Ástæðan, sem gefin er, er á sviði
réttar til málmvinnslu utan 200
mílna.
Málmvinnslan
Hvernig stendur nú á því, að
réttur til málmvinnslu utan 200 mílna
getur náð að stoppa samkomulag á
Hafréttarráðstefnunni? Orsökin
liggur í því, að hinir nýju valdhafar í
Washington lita nú orðið i fyrsta
skipti á heiminn allan í heild sinni, er
þcir ákveða baráttu sina gegn heims-
kommúnismanum. Það er vitað mál
að vissar tegundir málma, sem
notaðir eru til smiði hernaðartækja
eins og t.d. þotuhreyfla, kóbolt, svo
og platinium, manganese o. fl. eru
landfræðilega aðallega skorðaðir við
suðurhluta Afríku og Sovétríkin.
Með tilliti til aukinna áhrifa Sovét-
ríkjanpa í suðurhluta Afríku,
Angola, Mosambique, Ródesíu, svo
og þeirrar púðurtunna, sem Suður-
Afríka er, getur mjög hæglega komið
upp sú staða, að ef girt væri fyrir
vinnslu fyrrnefndra málma úr heims-
höfunum, mundu Sovétríkin og
heimskommúnisminn öðlast
einokunarvald um framleiðslu lífs-
nauðsynlegra málma til verndar
öryggi hins vestræna heims. Málm-
framleiðslufyrirtæki í Banda-
ríkjunum verða að bera sjálf ábyrgð
á sínum fjárhag. Ef alþjóðleg stofn-
un með aðsetri í Genf og undir yfir-
stjórn þjóða úr þriðja heiminum á-
samt kommúnistaríkjunum mundi
öðlast yfirstjórn málvinnslu úr
heimshöfunum utan 200 mílna, en
það gerir hún skv. fyrirliggjandi texta
á Hafréttaráðstefnunni, væri hægur
vandi að koma í veg fyrir að nokkurt
frjálst málmvinnslufyrirtæki i
Bandaríkjunum mundi leggja út í
þann fjárfestingarkostnað, sem slíkri
vinnslu fylgir vegna öryggisleysis og
ýmissa boða og banna væntanlegrar
,,Ef alþjóðleg stofnun með aðsetri í Genf og
undir yfirstjórn þjóða úr þriðja heiminum á-
samt kommúnistaríkjunum mundi öðlast yfirstjórn
málmvinnslu úr heimshöfunum utan 200 mílna, en
það gerir hún nú samkvæmt fyrirliggjandi texta á
Hafréttarráðstefnunni, væri hægur vandi að koma í
veg fyrir, að nokkurt frjálst málmvinnslufyrirtæki í
Bandaríkjunum mundi leggja út í þann fjárfestingar-
kostnað, sem slíkri vinnslu fylgir, vegna öryggisleysis
og ýmissa boða og banna væntanlegrar alþjóðastofn-
unar.”