Dagblaðið - 02.04.1981, Side 8

8
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 2. APRÍL 1981.
(H Erlent Erlent Erlent Erlent BB)

^
Tvær tillögur Sovétmanna um hernaðarlega spennuslökun:
Uppsetningu nýrra meðal-
drægra kjamorkueldflauga-
kerfa f Evrópu veröi frestaö
—viðtal við Nikolai Tservov hershöfðingja sem á sæti í sovézka herráðinu
í cftirfarandi viðtali, sem frétta-
maður APN, V. Morozov, átti við
Nikolai Tsjervov, hershöfðingja, er
sæti á í sovézka herráðinu, ræðir
hinn síðartaldi um nýjar tillögur
Sovétrfkjanna um hernaðarlega
spennuslökun i Gvrópu.
Spurning: Á 26. flokksþingi
Kommúnistaflokks Sovétríkjanna
voru settar fram nokkrar tillögur til
úrlausnar brýnum vandamálum í al-
þjóðasamskiptum. Viltu fjalla um
tvær tillögur um hernaðarlega
spennuslökun: Traustvekjandi
ráðstafanir og fækkun kjarnavopn i
Evrópu?
Svar: Hvert er hagnýtt gildi þess-
ara tillagna og hvernig samrýmast
þær lokaályktun Helsinki-
ráðstefnunnar? Á það skal bent,
að traustvekjandi ráðstafanir á
hernaðarsviðinu hafa þegar verið
framkvæmdar í samræmi við
Helsinkisamkomulagið, þ.e. að
tilkynna fyrirfram um meiriháttar
heræfingar landherja, er meira en 25
þúsund manna lið tekur þátt i, sem
fram fara í löndum Evrópuríkja,
þ.á m. i vestanverðum Sovét-
ríkjunum, að bjóða fulltrúum
annarra ríkja að fylgjast með þeim,
ef þeir vilja, og að tilkynna um meiri-
háttar herflutninga að eigin geðþótta.
Sósíölsku ríkin hafa oftar en einu
sinni lagt til við vestræn ríki, að þau
tækju upp viðræður um frekari
traustvekjandi aðgerðir, t.d. að til-
kynna fyrirfram um heræfingar 20
þúsund manna herliðs, í stað 25
þúsund, með mánaðar fyrirvara í
stað þriggja vikna, og að takmarka
hámarksfjölda liðs, er tekur þátt í
heræfingum, við 40—50 þúsund
manns, o.s.frv. Sovétríkin eru einnig
fylgjandi því, að stækka gagnkvæmt
það svæði, sem þessar ráðstafanir
taka til. Þau eru einnig fús til
viðræðna við hlutaðeigandi aðila í
austanverðri Asíu um traustvekjandi
ráðstafanir.
Sovétríkin bera fram þessar
víðtæku tillögur um traustvekjandi
aðgerðir vegna þess, að framkvæmd
þeirra myndi styrkja viðleitnina til
afvopnunar, svo og'með hliðsjón af
núverandi spennu í alþjóðamálum,
en þessar ráðstafanir myndu eyða
vantrausti og skapa gagnkvæmt
traust ríkja í milli með því að eyða
misskilningi varðandi hernaðarlegar
athafnir þcirra og þar af ieiðandi
draga úr hættu á nýjum vopnuðum
átökum.
Spurning: Viltu skýra út efni til-
lögunnar um takmörkun kjarn-
orkueldflauga í Evrópu, en þetta mál
er þeim mun mikilvægara nú, þar
sem samsöfnun slíkra vopna eykst
stöðugt i Evrópu. Hér er um að ræða
eins konar vitahring, þar sem
aðgerðir af hálfu annars aðilar kalla
á gagnráðstafanir af hálfu hins.
Hvernig er unnt að rjúfa þessa
keðju?
Svar: Sovétríkin leggja til, að
samkomulag verði gert um frestun á
uppsetningu nýrra meðaldrægra
kjarnorkueldflaugakerfa í Evrópu á
vegum Nató og Sovétrikjanna, þ.e.
að „frysta” núverandi stig þessara
kerfa bæði hvað varðar magn og
gæði, þ.á m. að sjálfsögðu þau
bandarísk kjarnavopnakerfi, sem til
staðar eru á þessu svæði. Þessi frest-
un getur komið til framkvæmda jafn-
skjótt og tilheyrandi samninga-
viðræður hefjast og skulu gilda þar
til gerður hefur verið varanlegur tak-
mörkunarsamningur, eða það sem
ákjósanlegra er, samningur um sam-
drátt kjarnavopnakerfa i Evrópu.
Með þessum tillögum er komið til
móts við afstöðu Vestur-Evrópuríkja
til þessara mála þar sem frestunin
varðar ekki aðeins magn — heldur og
gæðaþátt þessa máls. Því miður er í
vestrænum áróðri vísvitandi sneitt
í ræðu sinni I Berlfn boðaðl Brésnef að Sovétmenn hygðust fækka i herjum
sinum í Evrópu um 20 þúsund hermenn og þúsund skriðdreka til að greiða
| fyrir viðræðum, sem fram fara I Vfn um fækkun I herjum Varsjárbandalagsins
| ]g Atlantshafsbandalagsins.
Hermenn úr herjum Varsjárbandalagsins taka þátt i sameiginlegum æfingum bandalagslns „Vopnabræður”.
hjá þessu mikilvæga atriði þessa
máls. Sovétríkin vilja ekki aðeins tak-
marka heldur og fækka kjarna-
vopnum í Evrópu, og ef unnt er
binda enda á vígbúnaðarkapphlaupið
á meginlandinu og hafa hemil á
auknum kjarnavopnabúnaði beggja
aðila.
Hinar nýju sovézku tillögur
byggja á núverandi styrkleikajafn-
vægi bandarískra og sovézkra herja í
Evrópu, en Ieiðtogar Natólandanna
hafa ekki hrakið, að það sé fyrir
hendi. Er franska sjónvarpsstöðin
Antenne-2 spurði Alexander Haig,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna að
því 23. febrúar sl., hvort Sovétríkin
hefðu yfirburði yfir Bandaríkin á
sviði kjarnavopna, sagði hann, að
með löndunum tveim væri nokkurn
veginn jafnræði á þessu sviði.
Hernaðarlegt jafnræði felur í sér,
að ekki er hægt að fjalla um einstak-
ar gerðir vopna án samhengis við
önnur vopn. Hernaðarmátt aðila
verður að meta með tilliti til alira
vopnakerfa í heild. Þess vegna ber að
fjalla um meðaldræg kjarnavopn
Natólandanna í tengslum við kjarna-
vopnakerfi Bandarikjanna í Evrópu,
en sumir vestrænir leiðtogar gera það
ekki þótt undarlegt sé. Þeir vilja
aðeins samjafna sovézkum
meðaldrægum eldflaugum og þeim
572 bandarísku eldflaugum, sem sett-
ar skulu upp í Evrópu í samræmi við
samþykkt Nató í desember 1979.
Eins og sovézkir leiðtogar hafa
þegar lýst yfir geta þessi lönd ekki og
mega ekki virða að vettugi þá
staðreynd, að í Evrópu og nær-
liggjandi svæðum er staðsettur mikill
fjöldi kjarnavopna, sem hægt er að
skjóta inn yfir lönd Sovétríkjanna og
bandamanna þeirra. Með því að meta
vissar tegundir vopna út af fyrir sig
réyna sumir vestrænir embættismenn
að komast hjá umræðu um sovézku
tillögurnar og styðja ráðagerðir
Bandaríkjanna um endurnýjun
vopna og uppsetningu nýrra
meðaldrægra bandarískra eldflauga í
Vestur-Evrópu.
Sovézku tillögurnar skapa
tækifæri til þess að tryggja
varðveizlu jafns öryggis og
styrkleikjajafnvægis í Evrópu. Nú er
það vestrænna ríkja að svara þessu
frumkvæði.
(APN)