Dagblaðið - 11.09.1981, Blaðsíða 10

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 11. SEPTEMBER 1981.
'MMBIMa
Útgefandi: Dagbloðið hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. Eyjótfsson. Ritatjóri: Jónas Kristjánsson.
AÖstoðarritstjóri: Haukur Holgason. Fróttastjóri: Ómar Valdimarsson.
Skrífstofustjóri ritstjómor Jóhannes Reykdal.
Iþróttir Hallur Símonorson. Menning: Aðalstoinn Ingólfsson. Aðstoöarfróttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrít: Ásgrímur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karisson.
Blaðamenn: Anna Bjamason, AtJi Rúnar Halldórsson, Atli Stoinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi
Sigurðsson, Dóra Stofónsdóttir, Elín Albertsdóttir, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga Huld Hákonardóttir,
Kristján Már Unnarsson, Sigurður Sverrísson.
Ljósmyndir. Bjamleifur Bjamleifsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurðsson, Siguröur Þorri Sigurðsson
og Sveinn Þormóösson.
Skrífstofustjórí: Olafur EyjóHsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorlerfsson. Auglýsingastjóri: Már E.M. Halldórs-
son. Drerfingarstjórí: Valgeröur H. Sveinsdóttir.
Ritstjóm: Síðumúla 12. Afgreiðsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrífstofur: Þverholti 11.
Aðalsími blaösins er 27022 (10 línur).
Setning og umbrot: Dagblaöið hf., Siðumúla 12.
Mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Síðumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 10.
Áskríftarverð á mánuði kr. 85,00. Verð I lausasölu kr. 6,00.
Snúum okkurað Dönum
Allt frá því Gunnar stökk hæð sína í
öllum herklæðum, Kjartan þreytti sund
við Noregskonung og Skarphéðinn
stökk yfir Markarfljót, hafa íþróttir
einstaklingsins og frásagnir af íþrótta-
afrekum heillað íslendinga.
Fyrir rúmum þrjátíu árum átti ísland fríðan hóp
frjálsíþróttamanna, sem gerði garðinn frægan vítt og
breitt um Evrópu. Afreksmenn, sem voru aufúsugestir
á stórmótum, og skipuðu oft efsta sætið í keppni við
þá beztu. Þá var gullöld í frjálsum íþróttum
íslendinga. Danir og Norðmenn sigraðir í landskeppni
í Osló síðasta föstudag júnímánaðar 1951 og til að gera
daginn að enn meiri sigurdegi vann íslenzka landsliðið
það sænska í landsleik í knattspyrnu á Melavelli. Sigur-
dagurinn mikli, 29. júní 1951, ættiað vera sérstakur há-
tíðisdagur íþrótta á íslandi. Mikil afrek gleðja hjartað.
Á þeim tíma áttum við íslendingar ekki aðeins
mikla afreksmenn í frjálsum íþróttum heldur einnig
hóp góðra íþróttamanna. Heilsteypt landslið. En því
miður tókst ekki að halda merkinu lengi hátt á lofti.
Aldan, sem risið hafði svo hátt 1950 og 1951, hneig og
fyrsta merki þess voru ólympíuleikarnir í Helsinki
1952. Þar var lítil ánægja að vera íslendingur meðal
áhorfenda. Og það var ekki spyrnt við fótum. Smám
saman féllu frjálsar iþróttir í þann öldudal, sem þær
hafa verið í á þriðja ártug.
í sumar hafa komið fram mikil og góð batamerki í
þessari skemmtilegu grein íþrótta. Ungir afreksmenn
hafa bætzt i hóp þeirra, sem fyrir voru — íþróttafólk
af báðum kynjum, sem líklegt er til mikilla afreka.
Dagblaðið hefur eitt íslenzkra blaða vakið athygli á
sókn íslenzks frjálsíþróttafólks upp úr öldudalnum,
merkt þann áhuga, sem hvarvetna er að kvikna á frjáls-
um íþróttum á íslandi.
Meðal hápunkta í frjálsíþróttastarfinu hér á árum
áður var landskeppni við Dani. Þeir voru nær undan-
tekningalaustsigraðirog áhorfendur flykktust á gamla
Melavöllinn til að fylgjast með. Það er sama hvort
Danir keppa hér í knattspyrnu, handknattleik eða
frjálsum íþróttum. Alltaf skapast áhugi. Stór stund að
sigra Dani og betri mótherja fáum við ekki. Hjá
Dönum kemur ekki fram sá hroki gegn íslendingum,
sem stundum kemur fram í keppni við Skandinavíu-
þjóðirnar tvær, einkum þó Norðmenn. Enn hefur
okkur ekki tekizt að sigra Dani í landsleik í knatt-
spyrnu. Hins vegar í handknattleik.
Frjálsíþróttasamband íslands þarf að fylgja eftir
þeirri sókn, sem nú er í frjálsum íþróttum með því að
taka upp þráðinn á ný við Dani. Koma á landskeppni
milli íslands og Danmerkur. Því fyrr, því betra.
Kalott-keppnin, þó hún hafi á ýmsan hátt verið
virðingarverð, hefur aldrei komið í stað landskeppni
við Dani. Keppni við íbúa Skandinavíu norðan heim-
skautsbaugs höfðar ekki til íslendinga. Það gerir aftur
á móti landskeppni við Dani. Þjóð gegn þjóð — ekki
þjóð gegn héruðum, þó að höfðatölu séu íbúar nyrztu
héraða Finnlands, Noregs og Svíþjóðar fleiri en
íslendingar.
Hinn stóraukni áhugi meðal íslenzkra ungmenna á
frjálsum íþróttum í sumar, mun jafnari og betri afrek,
hafa gert það að verkum að landskeppni við Dani er nú
mjög áhugaverð. Við íslendingar erum snerpu- og á-
takamenn, Danir seigari. Er það einhver þáttur í
þjóðareðli íslendinga að við höfum aldrei eignazt lang-
hlaupara í fremstu röð? — eða er það íslenzk veðrátta,
sem kemur í veg fyrir það?
Þrátt fyrir greinileg batamerki í frjálsum íþróttum
íslendinga í sumar er þó enn langt í land að frægð fyrri
ára sé í sjónmáli. En með öflugu starfi gæti það átt sér
stað fyrr en margan grunar.
Sjóræningjar herja á sundinu milli Singapore og Indónesíu:
MEÐ HNÍFA AÐ
V0PNIRÆNA
ÞEIR 0LÍUSKIP
greipar sópa um stjórnlaust skipið í
friði.
Sjóræningjarnir virðast hafa valið
Filipusarsund (um 16 km suður af
Singapore) til að gera áhlaup sín
vegna þess að stór skip, einkum olíu-
flutningaskip, verða að draga mjög
úr ferðinni á meðan farið er í gegnum
örmjótt sundið.
Gríðarleg mengun
gæti hlotizt af
Um fimmtán þúsund fley fara í
gegnum þetta sund á ári hverju. Það
er í raun framhald Malakkasunds og
er innan við hálfan annan km á
breidd þar sem það er mjóst en 4,5
km þar sem það er breiðast.
Mikil hætta er á að skip, sem sjó-
ræningjar hafa ráðizt um borð í,
strandi eða rekist á annað skip á
sundinu, þar sem er fjöldi smáskerja
og smáeyja, að sögn talsmanns eins
olíufélagsins í Singapore.
Ef um olíuskip væri að ræða gætu
afleiðingarnar hæglega orðið þær að
gríðarlegt magn olíu læki út í sjó og
mengaði strendur Singapore og Indó-
nesíu, sagði olíumaðurinn.
f" ' --
Ferðamálaráð
— til hvers ?
við nefið á yf irvöldum í þremur ríkjum
Sjóræningjar með brugðna branda
ræna nú hvert flutningaskipið á
fætur öðru í sundunum 1 nágrenni
Singapore. Hafa menn orðið miklar
áhyggjur af siglingum um þetta
svæði.
Ólíkt gömlu sjóræningjunum, sem
ferðuðust um á júnkerum, nota sjó-
ræningjar nútímans hraðskreiðustu
hraðbáta af nýjustu gerð og ráðast
um borð í verzlunarskip eins og
þrautþjálfaðir hermenn. Yfirleitt eru
þeir fimm saman.
Þeir nota gripjárn til að klifra um
borð í skip í skjóli myrkurs og yfir-
buga þar skipstjóra og áhöfn hans.
Að sögn sumra fórnarlambanna eru
sjóræningjarnir yfirleitt í sund-
skýlum einum fata og sveifla í
kringum sig löngum, flugbeittum
hnífum, svokölluðum „parangs”, og
í nokkrum tilfellum einnig skamm-
byssum.
Þurfa að draga úr
ferðinni
Hingað tilhafa flestir sloppiðmeð
skrekkinn, þ.e. án líkamlegra
meiðsla. Þó gerðist það nýlega að
skipstjóri gámaflutningaskips eins
varö að leggjast inn á sjúkrahús í
Singapore 1 nokkra daga eftir harka-
lega meðferð sjóræningjanna.
Alþjóðleg skipafélög og olíufyrir-
tæki hafa skorað á siglingamálayfir-
<XtZ7
völd á svæðinu að grípa til harðra
aðgerða gégn sjóræningjunum.
Talsmenn fyrirtækjanna segja að
hvað eftir annað hafi sjóræningjarnir
fært skipstjóra 1 bönd og troðið skip-
verjum inn í klefa til að geta látið
Fátt er auðveldara á íslandi en að
vekja upp andúð eða hatur á útlend-
ingum. Eins og menn muna var
umræðan um hugsanlega dvöl land-
flótta Frakka hér öll með ólíkindum.
í sumar hefur þessi umræða aðeins
vaknað á ný en nú snýst hún um þátt
útlendinga í hópferðum um landið.
Um þá iðju væri hægt að skrifa
langan pistil — t.d. um áhugaleysi
löggæzlumanna, um eyður í lands-
lögum gagnvart svona hópum o. fl. i
þeim dúr.
En hvað með þátt íslendinga í hóp-
ferðum um landið? Er hann með sér-
stöku náttúruverndaryfirbragði? Eða
eru ferðalög íslendinga um ísland
þess eðlis að ástæða sé til að hreykja
sér hátt og benda á vondu mennina
útlendingana? Sem gæslumaður
lands og húsa við Tungnafellsjökul á
Sprengisandi sl. tvö sumur og áhugp-
maður um náttúruvernd langar mig
að vekja athygli á nokkrum atriðum
sem tengjast ofangreindum spurning-
um. Einnig er ástæða til að benda á
þátt Ferðamálaráðs, nú þegar ferða-
málaráðstefna er framundan.
íslenskar hópferðir
— góð landkynning?
Ferðalögum fólks um hálendið má
í grófum dráttum skipta í tvennt.
Annars vegar ferðir með skipulegum
hópferðum og hins vegar fólk á eigin
bílum. Útlendingar eru í meirihluta í
hópferðunum en íslendingar í seinni
flokknum. Oftast er það mynd hóp-
ferðanna sem fyrst blasir við hinum
óbreytta erlenda ferðamanni og er
ekki úr vegi að staldra ögn við þá
landkynningu.
Flestar hópferðir með útlendinga
um hálendið eru undir stjórn leið-
sögumanna og starfsliðs sem bekkir
Kjallarinn
Sveinn Aðalsteinsson
sitt fag, t.d. hjá Úlfari Jacobsen og
Guðmundi Jónassyni. Dæmi eru til
um svo vel „uppalinn” hóp að undir
stjórn leiðsögumanns þutu hinir
erlendu ferðamenn úr rútunni hvar
sem rusl sást meðfram vegum og
tíndu i poka. Gott samstarf milli
landvarða og starfsfólks á líka sinn
þátt í þessu. Þegar hinir erlendu
ferðamenn hyggja aftur á íslands-
reisu hafa þeir þegar fengið fræðslu
og er slíkt ómetanlegt öllum þeim er
starfa að náttúruvernd.
Dæmi eru vissulega til um hóp-
ferðir sem ekki eru okkur til fram-
dráttar 1 landkynningu. T.d. býður
ferðaskrifstofan Arena farþegum
sínum salerni og eldhús í sama bíl og
skilur þunnt þil á milli. Eftir að hafa
snætt máltíðir úr framhluta bílsins er
fólki svo boðið að gera þarfir sínar 1
stóra plastpoka í afturhlutanum. Eru
fá dæmi um svo náið sambýli matar-
gerðarlistar og úrgangslosunar ferða-
fólks. í krafti þessa munaðar, sem
ferðafólki býðst, getur eigandi
Arena, Andrés Pétursson, neitað að
borga tjaldgjöld og hefur samgöngu-
ráðuneytið á bak við sig í þeim
efnum. Engu máli þykir skipta þótt
farþegar Arena velji heldur stað-
bundið salerni þegar það býðst. En
sagan er ekki búin. Skipta þarf um
plastpoka því það fyllist sem í er
látið. Þessir pokar eru grafnir á
tilfallandi stöðum og má Guð vita
hvar minjar Arena er að finna.
Kannski rekst þú á torkennilegan
poka eftir næstu vorleysingar lesandi
^ „Ferðaþjónusta íslendinga er um margt
á frumstigi en því miður virðist Ferða-
málaráð hafa litlar áhyggjur af því. Þeirra
eina mottó er að fá sem flesta ferðamenn til
landsins en vita svo ekkert hvað á að gera við
þá þegar þeir eru komnir.”