Sunnudagur fylgirit Þjóðviljans - 26.03.1939, Blaðsíða 6

6
SUNNUDAGUR
VALEZKA
„Eins eru skip, sem aldrei
landi ná“ segir eitt af skáldum
vor|um í kvæð;i. Þessi orð skáldS
ins eru vissulega sönn, en þau
eiga bara ekki við hana „Val-
ezku“, því hún náði landi í
flæðarmálinu á Dalvík, eftir
margra ára frægðarfarir um
hin norðlæguhöf, bæðiáfriðar
og ófriðartímum, og liggur nú
þar á hliðinni, sem lífsþreytt og
ónýtt skipsbákn, og þjónar
þorpsbúum sem bryggjustoð pg
fleira, lendingunni og yfirleitt
öllu þorpinu til óprytði. Enginn
má samt halda að þetta gamla
og góða skip hafi farið „sjálf-
viljugt" upp á gninn til þess
að leggjast þar til hinztu hvíld-
ar. — Ne.i, — „Valezka“ vár
dregin. Henni var „slefað“ í
strand, mesta hneisan, sem
hægt er að gera gömlu skipi.
Árið 1937 var ég á Dalvík í
nokkra mánuði. Þegar ég gekk
um plássið og kom á móts við
skipið, varð mér ávallt litið í
áttina til þess, og ósjálfrátt
greip mig gremja yfir að sjá
þetta gamla skipsbákn liggjandi
í flæðarmálinu eins og væng-
brotinn fugl. Jafnframt hvarflaði
hugurinn nokkur ár til baka
til þess tíma er ég fór mína
fyrstu raunverulegu sjóferð, —
sem sjómaður — einmitt um
borð í þessu skipi. — Að vísu
hafði ég farið nokkrar ferðir
meðfram ströndum landsins og
víðar, sem vikapiltur, en eins
og ailir sjómenn vita, k>emsf eng
inn maður í jafn náið samband
við skipið og hásetinn. — á
hafinu má segja, að maður og
skip séu eitt. Það er hásetinn,
sem stendur við stýrið í góðif
og vondu, hagræðir seglum
stendur vörð með yfirmönnun
|um í lyftingunni og fylgistmeð
öllum hreyfingum skipsins. Og
þegar æðandi brotsjóar ogöskr
andi vestanstormar reyna mest
á öryggi skipsins, reynir líka
mest á karlmennskuogþor há-
seta. Háseti og skip bindast
nokkurskonar kærleíksböndum;
sem „landkrabbar“ þekkja ekjki,
og munu sennilega aldrei kynn-
ast, þvl reynsían ein gefur full-
komna þekkingu. — Háseti og
skip berjast í sameiningu við
æðisgengnar höfuðskepnurnar
lupp á líf og dauða, og hafið er
hið sanna heimkynni beggja, —
og óumflýjanlega verður því
hafið hin andlega móðir háset-
ans.
Þegar skip kemur að landi,
brotið og bramlað ,eftir margra
daga eða vikna útivijst, gerir
fólk í landi sér sjaldan í hug-
arlund, hverskonar þrekvirki
var unnið úti á opnu hafi, til
þess að allt hyrfi ekki í djúpiðj
Á Riviera, iðjuleysingjaströnd
Frakklands, iðka hefðarmeyjar og
slæpingjar „veiðar” taminna
dúfna. Verðlaun eru veitt þeim,
sem lagt hafa a. m. k. sex dúfur
að velli í nógu margra skrefa
fjarlægð. — Á myndinni er skipt
um hlutverk. Dúfan þenur brjóst-
ið yfir föllnum andstæðingum,
veifar byssu og verðlaunasveig til
himins í guðrækilegri lofgerð fyr-
ir réttinn til að drepa
En börnin eru hænd að móð-
urinni annars væru engiu skip
og ekkert föruneyti.
Ég var aðeins 13 eða 14 ára
gamall drengur með óslökkv-
andi þrá eftir sjómennsku og
öllu, sem að henni laut, og stóð
sem sagt á hausnum um borð
í hverju skipi, sem ég komst í.>
í huganum sigldi ég á þeirn
öllum um þver og endilöng höf
heimsinsi, í öllum veðrum, með
öllum þjóðflokkum. í huganum
var ég fullkominn háseti, þótt
ég vissi ekki einusinni hvernig
ætti að stinga saman kaðal eða
hve margar gráður áttavitinn
væri. — Og af því ég var um
borð í hverri fleytu, kom ég um
borð í ,,Valezku“, sem þá lá
fyrir akkerum á Akureyrar
polli.
Ég lagði leið mína upp á
stjórnpallinn, greip um vélirsím
ann, og hringdi: „fu’l fart for-
over“, þaut síðan að „rattinu“
(stýrishjólinu), sneri því hlálf-
hring og öskraði eins og eim-
flauta.
Sænskur maður kom hlaup-
andi upp í lyftinguna og var
mjög óðamála, svo ég skildi
ekkert af því, sem hann sagði.
— Ekki barði hann mig, en
kastaði mér niður á dekk, og
ætlaði síðan að reka mig íland.
En ég gat þá komið honum í
skilning um það, að mig lang-
aði til að skoða skipið. — Eftir
talsveit þjark fór hann með mig
niður í vélarúm og sýndi mér
hvernig þar var umhorfs.
Svíi þessi var 1. vélstjóri á
skipinu og var hann að stand-
setja vélina ásamt 2. vélstjóra,
sem var norskur.
Þeir spurðu mig hvort ég
vildi fá vinnu, og játaði égþví.
Það var svo ákveðið að ég byrj.
aði næsta mvorgun.
Daginn eftir og næstu daga
sat ég í vélarrúminu og skóf og
þvoði, — úr olíu, — gamla og
skítuga vélahluti. Auðvitað vai
ég sjálfur eins svartur og ó-
hreinn og það, sem ég átti að
hreinsa, og þóttist hvað mest-
ur þegar ég gat atað bæði
sjálfan mig og föt mín sem
mestum óhreinindum. Ég hafði
húfuna aftur á hnakka eins og
hinir, og reykti plötutóbak í
pípu, eins og hinir. Mér fanst
ég standa á tindi gæfu minnar.
Ég var orðinn fullorðinn og
krossbölvaði bæði á sænsku og
og norsku.
Þegar vélin var komin í lag
kom skipstjórinn um borð á-