Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1963, Blaðsíða 73

73
þörfum þeirra. Börnunum yrði þar kennt bæði til munns og
handa. Með þessu móti væri börnunum tryggt betra uppeldi,
og gamalmennum betri umönnun en nú gerist.*
Bannmálið var eitt liinna miklu deilumála á Alþingi í þing-
mennskutíð Stefáns. Hann la°ðist í orea;n bannlögunum, enda
ætíð fráhverfur öllum þvingunarráðstöfunum. Eftirfarandi
ræðukaflar sýna afstöðu lians til áfengismálanna, og verður
naumast annað sagt en hún sé skynsamleg og raunhæf:
„Eg hlýt að vera algerlega á móti frumvarpi þessu fyrir þá
sök, að í mínum augum verða lögin hin verstu þvingunarlög.
Þau mundu ganga út fyrir takmörk hins almenna löggjafar-
valds og allt um of náið inn á sérmálasvið einstaklinganna,
inn fyrir vébönd heimilissjálfræðisins, þar sem einstaklingur-
inn á að öllu að stjórna sér. Þau ganga hneykslanlega langt inn
á svið samvizku og siðgæðis. Eg lít svo á, og það er föst skoð-
un mín, að lög þessi — ef lög verða — muni hafa hin óhollustu
áhrif á þjóðina, þ. e. hugsunarhátt hennar og aðstöðú til lög-
gjafarinnar og laganna í heild sinni. Og hefur ekkert það ver-
ið lagt til málanna frá gagnstæðri hlið, sem sannfært geti mig
urn það mótsetta. Það má einu gilda, hvert efni laganna er, ef
þau ganga of náið inn á sérmálasvið einstaklinga og heimila,
þá er óhjákvæmilegt að þau verða ekki haldin, hvernig svo
sem þau eru að öðru leyti. Og þá hljóta þau einnig að verða
til bölvunar. — Að vísu skal ég játa að tilgangurinn sé góður.
Það er aldrei nema gott og blessað að ofnautn áfengra drykkja
hverfi úr landinu. En þrátt fyrir það álít ég, að sá vegur, sem
hefur verið stungið upp á hér til að koma því til leiðar, þ. e.
aðflutningsbannið, sé svo rangur og fjarstæður sem verða má.
Hingað til hafa bindindismenn látið sér nægja, að gera mönn-
um ljósa með rökum þá skaðsemi, sem óhóf og ofnautn hefði
í för með sér, og er sú aðferð lýtalaus og lofsverð í alla staði
að beita sannfæringarrökum. Virðist mér heppilegast að halda
einmitt áfram á þeirri braut, hitt er að spilla góðu málefni,
að hlaupa nú út af brautinni og fara að kúga mótstöðumenn-
ina með ofbeldi. Ef aftur á móti væri haldið áfram á þessari
Alþingistíðindi 1901 B, 593.